سۆەتلانا جالماعامبەتوۆا، قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى:
– وسى زەينەتاقى جۇيەسىن ءبىز مەملەكەت بولىپ قابىلدايمىز با؟ ەكونوميكالىق قاۋىپسىزدىك ءۇشىن بىزدە ەڭ كەمىندە 20-25 ميلليون حالىق بولۋى كەرەك. زەينەتاقى جۇيەسىندە كوپتەگەن شيكىلىكتەر بار، سونىڭ ءبارىن ءبىز وسى ماسەلەمەن جاۋىپ وتىرمىز.
وندا سىزدەر ەر-ازاماتتار، بالا تاباسىزدار ما؟
نەگە ۇكىمەت ايەلدەرگە ۇسىنىس شىعارعاندا سەبەپتەرىن جويماي، «شوشىتۋ تەراپياسىن» قولدانىپ، ايەلدەردىڭ زەينەتكە شىعاتىن جاسىن كوتەرەدى؟! زەينەت جاسىنىڭ ۇلعايۋى ايەلدەردىڭ جيناعىن ەر ازاماتتارمەن تەڭەستىرە المايدى. ەش ۋاقىتتا! 3 ميلليون تەڭگە جيناقتاپ، اننۋيتەت ارقىلى زەينەتكە شىعۋ ءۇشىن ايەلدەر
70-80 جىل جۇمىس ىستەۋلەرى ءتيىس.

– ايەلدەردىڭ جيناقتارىنىڭ از بولۋ سەبەبى نەدە؟ سەبەبى، ولاردىڭ باسىم بولىگىنىڭ جالاقىسى تومەن. ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى سەرىك ابدەنوۆ ايتقانداي، قازاقستانداعى ايەلدەردىڭ 65 پايىزىنىڭ ايلىعى 200 دوللاردان اسپايدى. مەنىڭ ەسەبىم بويىنشا، مۇنداي ايلىق الاتىن ايەل بالا تۋماي، دەكرەتكە شىقپاي 40 جىل ەڭبەك ەتەتىن بولسا، بار-جوعى 1 ميلليون 440 مىڭ تەڭگە جينايدى ەكەن. اي سايىن 19 مىڭ تەڭگە كولەمىندە ەڭ تومەنگى زەينەتاقى الىپ وتىراتىن بولسا، بۇل قارجى تەك 7-اق جىلعا جەتەدى. ال، ەگەر ورتاشا زەينەتاقى، ياعني 41 مىڭ تەڭگە العىسى كەلسە ەكى جارىم جىلعا عانا جەتەدى ەكەن.

 سۆەتلانا جالماعامبەتوۆا، قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى:
– وسى زەينەتاقى جۇيەسىن ءبىز مەملەكەت بولىپ قابىلدايمىز با؟ ەكونوميكالىق قاۋىپسىزدىك ءۇشىن بىزدە ەڭ كەمىندە 20-25 ميلليون حالىق بولۋى كەرەك. زەينەتاقى جۇيەسىندە كوپتەگەن شيكىلىكتەر بار، سونىڭ ءبارىن ءبىز وسى ماسەلەمەن جاۋىپ وتىرمىز.
وندا سىزدەر ەر-ازاماتتار، بالا تاباسىزدار ما؟
نەگە ۇكىمەت ايەلدەرگە ۇسىنىس شىعارعاندا سەبەپتەرىن جويماي، «شوشىتۋ تەراپياسىن» قولدانىپ، ايەلدەردىڭ زەينەتكە شىعاتىن جاسىن كوتەرەدى؟! زەينەت جاسىنىڭ ۇلعايۋى ايەلدەردىڭ جيناعىن ەر ازاماتتارمەن تەڭەستىرە المايدى. ەش ۋاقىتتا! 3 ميلليون تەڭگە جيناقتاپ، اننۋيتەت ارقىلى زەينەتكە شىعۋ ءۇشىن ايەلدەر
70-80 جىل جۇمىس ىستەۋلەرى ءتيىس.

– ايەلدەردىڭ جيناقتارىنىڭ از بولۋ سەبەبى نەدە؟ سەبەبى، ولاردىڭ باسىم بولىگىنىڭ جالاقىسى تومەن. ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى سەرىك ابدەنوۆ ايتقانداي، قازاقستانداعى ايەلدەردىڭ 65 پايىزىنىڭ ايلىعى 200 دوللاردان اسپايدى. مەنىڭ ەسەبىم بويىنشا، مۇنداي ايلىق الاتىن ايەل بالا تۋماي، دەكرەتكە شىقپاي 40 جىل ەڭبەك ەتەتىن بولسا، بار-جوعى 1 ميلليون 440 مىڭ تەڭگە جينايدى ەكەن. اي سايىن 19 مىڭ تەڭگە كولەمىندە ەڭ تومەنگى زەينەتاقى الىپ وتىراتىن بولسا، بۇل قارجى تەك 7-اق جىلعا جەتەدى. ال، ەگەر ورتاشا زەينەتاقى، ياعني 41 مىڭ تەڭگە العىسى كەلسە ەكى جارىم جىلعا عانا جەتەدى ەكەن.
بۇل پروبلەمانىڭ ءبارى ۇمىت قالدى. بۇگىندە جۇمىس ىستەيتىن قازاق­ستاندىقتاردىڭ 41 پايىزى عانا اي سايىن زەينەتاقى جارناسىن اۋدارىپ وتىرادى. ءوزىن-ءوزى جۇمىسپەن قامتيتىندار، جۇمىس ىستەمەيتىن، بالامەن ۇيدە وتىرعان ايەلدەردى ايتپاي-اق قويايىن. ايەلدەردىڭ باسىم بولىگىنىڭ جۇمىسى دا، زەينەتاقى جيناقتارى دا جوق. زاڭ جوباسىن تانىس­تىرۋ بارىسىندا دەپۋتاتتاردىڭ كوبى قارسىلىق ءبىلدىردى. مەن وعان بىرقاتار تۇزەتۋلەر ەنگىزەر ەدىم. مىسالى، زەينەتكە 58 جاستا نەمەسە ودان دا كەشىرەك شىعۋ ماسەلەسىن شەشۋ قۇقىن ادامداردىڭ وزدەرىنە بەرۋدى ۇسىنار ەدىم.
ەگەر ءبىز بۇل زاڭدى قابىلدايتىن بولساق – ايەلدەرگە تۇسەتىن سالماقتى ارتتىرامىز، دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەر تومەندەيدى، دەكرەتكە شىقپاس ءۇشىن ايەلدەر بالا تۋدى قويادى. ەكىنشىدەن، بارلىق جۇمىس ورنىندا ۇلكەن كىسىلەر ىستەيتىندىكتەن، جاس­تار اراسىندا جۇمىسسىزدىق كوبەيەدى. ۇشىنشىدەن، ايەلدەردىڭ 55 جاستا زەينەتكە شىعۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن رەسەيگە كوشەتىندەر سانى ارتادى.
عاني قاسىموۆ، قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى:
– مەن وبلىستاردى ارالاعاندا، ايەل­دەردىڭ زەينەت جاسىن 63-كە دەيىن ۇزارتۋ تۋرالى باستامانى قولداعان بىردە-ءبىر ايەل كورگەن جوقپىن. ۇكىمەت ورىندارىنىڭ وسىنداي اۋقىمدى رەفورمانى جۇرگىزۋگە دايىن ەمەستىگى ايقىن كورىنىپ تۇر. ونى شيكى كۇيىندە قابىلداۋعا بولمايدى. مەن، زاڭ شىعارۋشى رەتىندە ءبارى كونستيتۋتسياعا ساي بولۋى قاجەت دەپ ەسەپتەيمىن. ال، كونستيتۋتسيادا ازاماتتاردىڭ جاعدايىن ناشارلاتاتىن زاڭداردى قابىلداۋعا دەپۋتاتتاردىڭ دا، پارلامەنتتىڭ دە قۇقى جوق دەلىنگەن. سوندىقتان مەن زاڭ جوباسىن كونستيتۋتسيالىق كەڭەسكە ساراپتاماعا بەرۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيمىن.

"تۇركىستان" گازەتى