مامىر ايىنىڭ ستاتيستيكاسى ءالى شىققان جوق. بىراق ترەند جالعاسسا، ءبىز ىشكى دەدوللاريزاتسيانىڭ جاڭا رەكوردىن جاڭارتاتىن بولامىز. قازىر قولداعى ءساۋىر ايىنىڭ رەكوردى - 29,3%. ياعني، قازاقستاندا بانكتەردەگى بارلىق سالىمداردىڭ (جەكە ادامدار، فيرمالار، كومپانيالار) 29,3 پايىزى عانا دوللار، ەۆرو، باسقا دا ۆاليۋتالاردا جاتىر. قالعانى تەڭگەدە.

1 مامىردا بانكتەردە 31 تريلليون تەڭگە سالىم جاتتى. ونىڭ 17,3 تريلليون تەڭگەسى حالىقتىكى، 13,8 تريلليون تەڭگەنى زاڭدى تۇلعالار ۇستاپ وتىردى.

حالىقتىڭ بيزنەستەن كوپ دەپوزيت ۇستاۋى ارتىپ بارادى. 2021 جىلعا دەيىن زاڭدى تۇلعالاردىڭ دەپوزيتتەرى ىلعي حالىقتىكىنەن باسىم ءتۇسىپ جاتاتىن. قازىر بانكتەردى وتىمدىلىكپەن نەگىزىنەن حالىق سالىمدارى قامتاماسىز ەتەتىنىن كورىپ وتىرمىز. حالىق زاڭدى تۇلعالاردان 3,5 تريلليون تەڭگەگە وزىپ كەتتى جانە وسى الشاقتىق جىل اياعىنا دەيىن كەمىندە 4,6 تريلليونعا دەيىن جەتەتىن سياقتى.

حالىق سالىمدارىنىڭ ءوسىپ، فيرمالار دەپوزيتىنىڭ كەرىسىنشە قىسقارۋى 2022 جىلدىڭ قاراشا ايىنان باستالدى. ونىڭ باستى سەبەبى كىرىستىلىك بولسا كەرەك. سەبەبى بانكتەر جەكە تۇلعالارعا دەپوزيت بويىنشا كەمىندە 14-17,5% ستاۆكا ۇسىنسا، زاڭدى تۇلعالارعا بانكتەر بەرەتىن كىرىستىلىك كوريدورى تومەندەۋ. سول سەبەپتى كومپانيالار مۇمكىندىگىنشە دەپوزيتكە بالاما ينۆەستقۇرالدارعا، بيرجاداعى قۇندى قاعازدارعا كەتۋدە.

ىشكى دەدوللاريزاتسيانى 20% دەڭگەيىنە تۇسىرسەك، ياعني سالىم ماسساسىندا تەڭگەنىڭ ۇلەسى 80 پايىزعا جەتسە، ىشكى قارجىلىق تۇراقتىلىق نىعايادى جانە تەڭگەگە كۋرسىنا جاسالاتىن قىسىمنىڭ ءبىر فاكتورىن الىپ تاستايمىز. وندا اقشا-نەسيە ساياساتىنىڭ ەكونوميكاداعى ىقپالى كۇشەيەدى. سەبەبى، ەلدەگى ىشكى نارىقتا دوللار كوپ جىلدارى ء(ۇي، كولىكتى دوللارمەن ساتىپ الاتىن جىلدار), ىشكى نارىقتى ۇلتتىق بانك ەمەس، اقش-تىڭ فەدەرالدى رەزەرۆ جۇيەسى بيلەپ كەلگەن ەدى. ىشكى نارىقتىڭ دەدوللاريزاتسياسى مەملەكەت ءۇشىن جاقسى قۇبىلىس.

اياعىنا دەيىن وبەكتيۆتى بولۋىمىز كەرەك - 2015 جىلى ەكونوميكانى دەدوللارلاندىرۋ يدەياسىن كوتەرگەن جانە قۇزىرلى مەكەمەلەرگە تاپسىرما بەرگەن ەكس-پرەزيدەنت نازارباەۆ بولاتىن. اراعا 8 سالىپ، نازارباەۆتىڭ وسى تاپسىرماسى ورىندالىپ ءبىتتى دەۋگە بولادى.

سىرتتاعى دەدوللاريزاتسيا شە؟

ەاەس كەڭىستىگىندەگى دەدوللاريزاتسيا - پۋتين مەن لۋكاشەنكونىڭ ارمانى. بىراق، قازاقستانعا ول مۇلدە قاجەت ەمەس. ۇلتتىق ۆاليۋتالارداعى ەسەپ ايىرىسۋعا تولىق كوشۋ ءبىزدىڭ ەكونوميكامىزدى رەسەي رۋبلىنە بايلاپ تاستايدى. جانە ول جاعدايدا، رۋبل ەركىن كونۆەرتاتسيالاناتىن ۆاليۋتا ستاتۋسىندا بولماعاندىقتان، بىزدەگى قوردالانعان رۋبل ماسساسىنا رەسەيدەن بىردەڭە ساتىپ الىپ قۇتىلماساق، باسقا امالى قالمايدى جانە ول تاۋار اينالىمىنداعى بالانستى بۇزادى.

ءبىر سوزبەن ايتقاندا، ىشكى دوللارسىزدانۋ جاقسى، سىرتقى دوللارسىزدانۋ جامان.

ايبار ولجاەۆ 

Abai.kz