بيىل جىل باسىنان بەرى 10 488 ەتنيكالىق قازاق تاريحي وتانىمەن تابىسىپ، قانداس مارتەبەسىن الدى. جالپى 1991 جىلدان بەرى ەلىمىزگە 1 ملن 117,6 مىڭ ەتنيكالىق قازاق ورالعان، دەپ جازادى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى.

جىل باسىنان بەرى قازاقستانعا كەلگەن قانداستاردىڭ جارتىسى (56%) وزبەكستاننان، 19,3%-ى قىتايدان، 9,7%-ى رەسەيدەن، 7,8%-ى موڭعوليادان، 4,6%-ى تۇرىكمەنستاننان جانە 2,6%-ى باسقا ەلدەردەن كەلگەن.

1 شىلدەدەگى جاعداي بويىنشا ەڭبەككە قابىلەتتى جاستاعى ەتنيكالىق قونىس اۋدارۋشىلار سانى – 65,6%، ەڭبەككە قابىلەتتى جاستان كىشىلەر – 25,8% جانە زەينەتكەرلەر 8,6% بولدى. ەڭبەككە قابىلەتتى جاستاعى قانداستاردىڭ ىشىنەن ءبىلىم دەڭگەيى بويىنشا 16,7%-ى – جوعارى ءبىلىمدى، 37,1%-ى – ورتا كاسىبي ءبىلىمدى، 38,8%-ى – جالپى ورتا ءبىلىمدى.

قونىس اۋدارعان ەتنيكالىق قازاقتار ەلىمىزدىڭ جەر-جەرىنە قونىستاندى. سونىمەن بىرگە، قانداستاردى قونىستاندىرۋ ءۇشىن اقمولا، اباي، قوستاناي، پاۆلودار، شىعىس جانە سولتۇستىك قازاقستان وبلىستارى سياقتى ەڭبەك كۇشى تاپشى وڭىرلەر انىقتالدى. قونىستاندىرۋ وڭىرلەرىندە 1 925 ادامعا بيىلعى جىلعا ارنالعان قانداستاردى قابىلداۋ كۆوتاسى بەرىلدى. 2023 جىلعى 1 شىلدەدەگى جاعداي بويىنشا قونىستاندىرۋ وڭىرلەرىنە 1 032 قانداس قونىس اۋداردى»، – دەلىنگەن حابارلامادا.

جوعارىدا اتالعان وڭىرلەرگە قونىستانعان قانداستارعا كوشۋگە سۋبسيديا تۇرىندە مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى ۇسىنىلادى. ياعني، ءبىر مەزگىلدە وتاعاسىنا جانە وتباسىنىڭ ءاربىر مۇشەسىنە 70 اەك (241,5 مىڭ تەڭگە) مولشەرىندە قارجىلاي كومەك بەرىلسە، تۇرعىن ءۇي جالداۋعا جانە كوممۋنالدىق قىزمەتتەرگە اقى تولەۋگە ءبىر جىل ىشىندە 15-تەن 30 اەك (51,7-دەن 103,5 مىڭ تەڭگەگە دەيىن) مولشەرىندە اقشالاي قولداۋ كورسەتىلەدى.

جىل باسىنان بەرى 565 قانداسقا ءتۇرلى قولداۋ شارالارى كورسەتىلدى. اتاپ ايتقاندا، 293 ادام تۇراقتى جۇمىسقا ورنالاستى، 565 ادام بىرجولعى سۋبسيديا الدى. ال 257 قانداسقا تۇرعىن ءۇي شىعىندارى سۋبسيديالاندى.

سونىمەن قاتار ەرىكتى قونىس اۋدارۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ازاماتتاردى سولتۇستىك وڭىرلەرگە قونىس اۋدارۋعا قاتىساتىن جۇمىس بەرۋشىلەردى قولداۋ بويىنشا ينستيتۋتسيونالدىق شارالار قابىلداندى. تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ، سالۋ نەمەسە يپوتەكالىق تۇرعىن ءۇي قارىزدارى بويىنشا باستاپقى جارنانىڭ ءبىر بولىگىن جابۋ ءۇشىن ەكونوميكالىق ۇتقىرلىق سەرتيفيكاتى تۇرعىن ءۇي قۇنىنىڭ 50%-ى نەمەسە ءبىر وتباسىنا 4 ملن تەڭگەگە دەيىن مولشەرىندە بىرجولعى وتەۋسىز جانە قايتارىمسىز نەگىزدە ەنگىزىلدى»، – دەلىنگەن ودان ءارى حابارلامادا.

ەسكە سالا كەتسەك، بيىل پيلوتتىق رەجيمدە قازاقستان ەلشىلىكتەرى ارقىلى «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا قانداس مارتەبەسىن بەرۋ تەتىگى ىسكە اسىرىلدى. پيلوتتىق جوبا شەڭبەرىندە ەلىمىزگە كەلۋ، جۇمىس ورنى، تۇرعىن ءۇي بەرۋ مۇمكىندىكتەرى تۋرالى ماسەلەنى شەشۋگە جانە رەسپۋبليكا اۋماعىنا كىرمەي-اق قانداس مارتەبەسىن الۋعا بولادى.

بۇگىندە ەلىمىزدىڭ شەت ەلدەردەگى مەكەمەلەرى ارقىلى ەتنيكالىق قازاقتاردان جاڭا فورماتتا 1 984 ءوتىنىشى (656 وتباسى) قابىلداندى.

فوتو: اشىق دەرەككوزدەن

Abai.kz