«مارچەنكو ءىز-ءتۇزسىز جوعالىپ كەتىپتى». كەشەلى بەرى ءورىستىلدى سايتتار وسىنداي ءبىر سۋىت حاباردىڭ شەتىن شىعاردى. «ءىز-ءتۇزسىز جوعالىپ كەتكەنى نەسى؟ ساقالدى بانكيرىمىز سايتاننىڭ جەتەگىندە كەتپەگەن شىعار؟» ...دەپ ويلاپ ۇلگەرگەنىمىزشە باس بانكيرىمىزدىڭ دەمالىستا جۇرگەنىن بىلدىرگەن ءبىر جۇگىرتپە جولعا  كوزىمىز ءتۇستى. ە، مەيلى. دەمالىستا ەكەن. ايتەۋىر ءوزى ەكونوميست ءام بانكير دەپ ەسەپكە المايتىن ءابليازوۆتىڭ قاسىنان تابىلىپ جۇرمەسە بوپتى. مارچەنكو مۇحتار ءابليازوۆتى ىلىككە سانامايدى. الاياق دەيدى. سوسىن عوي ايتىپ جاتقانىمىز، ايتپەسە بۇل اڭگىمەگە ءابليازوۆتىڭ قاتىسى شامالى. ايتسەدە ءبىر بىلگىشتەر مارچەنكونىڭ دا دىڭكەلەپ بىتكەنىن، يدەياسىنىڭ دا، جيعان-تەرگەن ءبىلىمى مەن تاجىريبەسىنىڭ دە تاۋسىلعانىن ايتادى. ول قازىر مەيىلىنشە ساياق جۇرەتىن بولعان. ارەدىك ءارتۇرلى رەفورماعا باستاماشى تۇلعانىڭ سىڭايىن تانىتىپ قويعانىمەن سونىڭ اقىرىنا كوزى جەتپەيتىندىگىن دە تۇسىنگەن سياقتى. ەستەرىڭىزگە سالا وتىرايىن، وسى بىرەر ايدىڭ ارجاق-بەرجاعىندا «جاڭاشا ءتۇزىمىن تاۋىپ ۇلگەرگەن» زەينەتاقى قورلارىنىڭ بۇرىنعى جاقتاۋشىسى بارىنەن بۇرىن جاقساقالى جالبىراعان مارچەنكونىڭ تاپ ءوزى ەدى. سول قورلاردىڭ قالىپتاسقان جۇمىسىن جوققا ءتان ەتكەن دە، مىنە، ءوزى بولدى. ەندىگى تىقىر بانكتەرگە تاياپ كەلەدى. بۇل ءوز الدىنا بولەك تاقىرىپ. وعان جەكە توقتالارمىز.

«مارچەنكو ءىز-ءتۇزسىز جوعالىپ كەتىپتى». كەشەلى بەرى ءورىستىلدى سايتتار وسىنداي ءبىر سۋىت حاباردىڭ شەتىن شىعاردى. «ءىز-ءتۇزسىز جوعالىپ كەتكەنى نەسى؟ ساقالدى بانكيرىمىز سايتاننىڭ جەتەگىندە كەتپەگەن شىعار؟» ...دەپ ويلاپ ۇلگەرگەنىمىزشە باس بانكيرىمىزدىڭ دەمالىستا جۇرگەنىن بىلدىرگەن ءبىر جۇگىرتپە جولعا  كوزىمىز ءتۇستى. ە، مەيلى. دەمالىستا ەكەن. ايتەۋىر ءوزى ەكونوميست ءام بانكير دەپ ەسەپكە المايتىن ءابليازوۆتىڭ قاسىنان تابىلىپ جۇرمەسە بوپتى. مارچەنكو مۇحتار ءابليازوۆتى ىلىككە سانامايدى. الاياق دەيدى. سوسىن عوي ايتىپ جاتقانىمىز، ايتپەسە بۇل اڭگىمەگە ءابليازوۆتىڭ قاتىسى شامالى. ايتسەدە ءبىر بىلگىشتەر مارچەنكونىڭ دا دىڭكەلەپ بىتكەنىن، يدەياسىنىڭ دا، جيعان-تەرگەن ءبىلىمى مەن تاجىريبەسىنىڭ دە تاۋسىلعانىن ايتادى. ول قازىر مەيىلىنشە ساياق جۇرەتىن بولعان. ارەدىك ءارتۇرلى رەفورماعا باستاماشى تۇلعانىڭ سىڭايىن تانىتىپ قويعانىمەن سونىڭ اقىرىنا كوزى جەتپەيتىندىگىن دە تۇسىنگەن سياقتى. ەستەرىڭىزگە سالا وتىرايىن، وسى بىرەر ايدىڭ ارجاق-بەرجاعىندا «جاڭاشا ءتۇزىمىن تاۋىپ ۇلگەرگەن» زەينەتاقى قورلارىنىڭ بۇرىنعى جاقتاۋشىسى بارىنەن بۇرىن جاقساقالى جالبىراعان مارچەنكونىڭ تاپ ءوزى ەدى. سول قورلاردىڭ قالىپتاسقان جۇمىسىن جوققا ءتان ەتكەن دە، مىنە، ءوزى بولدى. ەندىگى تىقىر بانكتەرگە تاياپ كەلەدى. بۇل ءوز الدىنا بولەك تاقىرىپ. وعان جەكە توقتالارمىز.

ۇلتتىق بانكىمىزدىڭ قازىرگى  توراعاسى راس، باستاماشىل ادام. كەيدە ول ءوزىنىڭ قىزمەتى مەن مىندەتىن ۇمىتىپ تا كەتەتىنگە ۇقسايدى. ايتپەسە زەينەتكە شىعۋ جاسىن ۇلعايتۋ دەيتىن ماسەلە باس بانكيردىڭ باسىن قاتىرۋى ءتيىس پە ەدى؟ زەينەت جاسىنىڭ از-كەمدىگىنەن وعان كەلىپ كەتەر نە بار؟ الدە ۇلتتىق بانكتىڭ بۇدان وزگە اينالدىراتىن شارۋاسى قالماعان با؟ قايدان عانا بىلەيىك، باسقاسىنىڭ ءبارىن جيىپ قويدى دا مارچەنكومىز زەينەتاقى قورلارىمەن بىرگە زەينەت جاسىن رەفورمالاۋعا دا بىلەكتى ءتۇرىپ تاستاپ كىرىستى. ارنەنى «رەفورماسىنا» الىنشە دالەل-دايەك ەتىپ باقتى. ونىسىنىڭ ءوزى ايتسە دە ايەلدەردىڭ اجەتحاناسىنان ارىگە ۇزامادى. «ۇلتتىق بانك قىزمەتكەرلەرىنىڭ كوبى ايەلدەر. بىزدە ايەلدەردىڭ اجەتحاناسى كوپ» دەدى مە، سونداي بىردەڭە-سىردەڭەلەردى كوڭىرسىتتى. شاماسى، باس بانكيرىمىز قىزمەتىندە ايەلدەر مەن ايەلدەردىڭ قاجەتتىلىگىن وتەيتىن ورىننىڭ جاي-جاپسارىن ءجىتى قاراپ، باقىلاپ وتىراتىن بولسا كەرەك. الايدا ول لاس، بىلاپىت ءسوزى ءۇشىن ەشكىمنەن ەسكەرتۋ دە ەستىگەن جوق، كوستيۋمىنىڭ جاعاسىنا جۇمىرتقانىڭ «جۇقاناسىن» دا جۇقتىرعان جوق. ەسەسىنە زەينەتجاسىنىڭ وزگەرۋىنە اۋەلدەن قارسىلىعىن بىلدىرگەن سەرىك ابدەنوۆتىڭ «تۇبىنە جەتىپ» تىندى.

ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترىلىگىنە 2012 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا تاعايىندالعان سەرىك ابدەنوۆ ءباسپاسوز وكىلدەرىمەن جۇزدەسكەن ءبىر جيىندا مارچەنكونىڭ يدەياسىن قولدامايتىندىعىن، ايەلدەردىڭ زەينەتجاسىن 58-دەن 63-كە ۇزارتۋدان ۇتارىمىزدىڭ شامالى ەكەندىگىن اشىق ايتقان. ارتىنشا بىراق العاشقى ويىنان اينىدى. اينىدى ما، اينىتتى ما و جاعىن تالداۋدىڭ ەندى باسى ارتىق، ويتكەنى «وزىنەن تۋماعان وگەي نەمە» ابدەنوۆتى ابدەن-اق اۋىرە-سارساڭعا سالدى. تسۋكانوۆ دەيتىن سۇمەلەك ءتىپتى وعان كوپتىڭ كوزىنشە جۇمىرتقا لاقتىرىپ، ءبىر-اق كۇندە ءورىستىلدى ءباسپاسوزدىڭ قاھارمانىنا اينالدى. ورىستىلدىلەر مينيستر ابدەنوۆ قايتالاپ ايتقان ءبىر اۋىز ءسوزدى  كەلەكە مازاقتىڭ وزەگى ەتىپ، ابدەن مىرعامعا باتتى. قازاقشا ويلاپ، ويىن ورىسشاعا اۋدارىپ سويلەيتىن مينيستر ءسويتىپ قىزمەتىنەن بوسادى.

-  مەن، - دەگەن بولاتىن ەكس-مينيستر جۋىردا جۋرناليستەرگە بەرگەن سۇحباتىنىڭ بىرىندە، - قازاقشا ويلايمىن. سودان سوڭ ويىمدى ورىسشاعا اۋدارامىن.

قازاقشا ويلايتىن مينيستر... جيىرما پالەنباي جىلدا قازاقشا ويلاي الاتىن ءبىر ءمينيستردىڭ جانە ونىسىن اعىنان اقتارىلىپ ايتقان ازاماتتىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى جوعارى لاۋازىم يەلەرىنىڭ اراسىندا جۇرگەندىگىنە شۇكىر دەگەنىمىزشە بولعان جوق... كوز جازىپ قالدىق. قۇداي ساقتاسىن، سەرىك ساقبولداۇلى باۋىرى ءبۇتىن، باسى امان، ەل-جۇرتىنىڭ ورتاسىندا. الايدا ول جىلعا تولماي جاتىپ قىزمەتىنەن شەتتەتىلۋى ءتيىس پە ەدى؟ ءبىز، ارينە، ۇكىمەت باسشىسىنىڭ پارمەنىنە توقتاۋ جاساي المايمىز، ايتكەنمەندە «باستاماشىلدىعى» ءۇشىن ورىنتاعىنان ۇشۋ كەرەك بولسا، مىسالى «ەلباسىنىڭ وكىلەتتىلىگىن 2020 جىلعا دەيىن ۇزارتۋ» جونىندە رەفەرەندۋم وتكىزۋ كەرەكتىگىن تابان استىندا ويلاپ تاپقان  ەرلان سىدىقوۆ ەندىگە سەمەيدەگى مەكتەپتەردىڭ بىرىندە ساباق بەرىپ قانا جۇرەر ەدى عوي. جوق، ەرەكەڭ ەنتىگىن ارەڭ باسىپ استانادا، گۋميلەۆ اتىنداعى ەنۋ-ءدىڭ تورىندە وتىر. ەرلان باتتاشۇلىنىڭ باستاماسىن  كەزىندە پرەزيدەنت ءوزى توقتاتتى. پرەزيدەنت توقتاتقان، پرەزيدەنت ۆەتو قويعان ماسەلەلەر بىزدە جەتىپ-ارتىلادى. سونىڭ ءبارى ابدەنوۆكە ۇقساپ «اتتەڭ-ايلاپ» كەتكەن ەمەس. اگاراكي، ايەلدەردىڭ زەينەتجاسىن ۇلعايتۋ ماسەلەسىنە تىكەلەي قاتىسى بار ابدەنوۆ دەسەك، ونىڭ سوڭىنان شۋلاپ-شۇرقىراي جونەلگەن ءماجىلىس پەن سەنات دەپۋتاتتارىن دا وتستاۆكاعا جىبەرگەن ءجون ەدى. «جەرتۆالىق» تاعدىر ابدەنوۆكە بۇيىرىپتى. ءجا، ەندى ونى جازدىق نە، جازبادىق نە؟ الايدا، ۇلتتىق بانكتەگى ايەلدەردىڭ اجەتحاناسىن ساناپ بالە قىلعان مارچەنكو سۋدان قالاي  قۇرعاق شىقتى. سونى ۇقپاي دالمىز.

Abai.kz