وتكەن اپتادا اراب ەلدەرىمەن ارا قاتىناسى قايتادان ۋشىققان يزرايلگە بارىپ كەلگەن امەريكا پرەزيدەنتى بايدەن مىرزا حالقىنا جولداۋ جولدادى.

كەزىندە 2001-جىلى 11-قىركۇيەك وقيعاسى بولعاندا كىشى بۋش تا وسى كابينەتتەن ەلىنە ءسوز ارناعان ەدى. بايدەن سوزىندە رەسەي مەن حاماس-تى ايىپتاي سويلەدى.

«ەكەۋىنىڭ ماقساتى ەكى بولە بولعانىمەن، ولار دا ءبىر ۇقساستىق بار: ەكەۋى دە قوڭسى وتىرعان دەموكراتيالى مەملەكەتتى قۇرتپاقشى»، - دەدى.

«ولاردى تىزگىندەمەسەك، دۇنيە ودان ارى بۇلىنەدى، ءتىپتى كوپ قانتوگىس، قاقاتىعىستار تۋىندايدى. امەريكانىڭ دۇنيە تاريحىنىڭ بەتالىسىن جارقىن جاققا بۇرۋعا قاۋقارى بار»، - دەدى.

الەم ەلدەرىن ايتپاعاندا اقش تۇرعىندارى دا بايدەننىڭ جولداۋىن ءار قالاي قابىلدادى. اق ءۇيدىڭ ساياسي جانە اسكەري ىستەرىنىڭ باسشىسى پاۋل «ۆاشينگتون پوست» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا نە ءۇشىن جۇمىستان كەتكەنىن ءتۇسىندىرىپ: «ارينە، يزرايل ءوزىن قورعاۋعا مۇددەلى، بىراق، ول ءۇشىن پالەستيندىك قانشا بالانىڭ ءومىرى قىرشىن كەتۋى كەرەك»، - دەپ نالىدى. گولليۆۋدتىڭ 50-دەن استام اتاقتى جۇلدىزدارى دا بىرلەسكەن مالىمدەمە جاساپ، وسى جولعى سوعىستا مەرت بولعان مىڭداعان ادامنىڭ ءتىزىمىن العا تارتىپ، اق ءۇي باسشىسىنىڭ سوعىستى ءورشىتۋ ءۇشىن ەمەس، توقتاتۋعا اعايىندىق جاساۋ كەرەك ەكەنىن، ادام ولىمىنە اكەلەتىن قاقتىعىستى دەرەۋ توقتاتۋعا ۇندەدى.

بايدەن سوزىنەن كەيىن ءيزرايلدىڭ قورعانىس مينيسترلىگى دە گازا سەكتورىنا اسكەر كىرگىزۋ جوسپارىن، حاماس ۇيىمىن جويۋ وپەراتسياسىنىڭ ەگجەي-تەگجەيىن جاريالادى. ولاردىڭ اسكەري قيمىلى ءۇش ساتىدان تۇرماق:

ءبىرىنشى كەزەكتە اۋە شابۋىلىن ۇدەتىپ، جاياۋ اسكەر كىرگىزىپ، حاماس-تى قۇرتۋ;

ەكىنشى كەزەكتە شابۋىلدى جەڭىلدەتىپ، سوڭعى قالدىق كۇشتەردى جويۋ;

ءۇشىنشى باسقىشتا گازادا تولىق بەيبىت قوعامدىق ءتارتىپ ورناتۋ.

دەسە دە الەمدىك اسكەري ساراپشىلار ءيزرايلدىڭ اسكەري قۋاتىن جوعارى باعالاعانىمەن، گازادا تىنىشتىق ورناتۋدىڭ وڭايعا تۇسپەيتىنىن ايتۋدا. ولاردىڭ پىكىرىنشە، يزرايل تارابى ماقساتىنا جەتۋ ءۇشىن كەم دەگەندە 6 اي، نە 8 اي سوعىسۋى مۇمكىن. حاماس تا وڭاي شاعىلاتىن جاڭعاق ەمەس. وزدەرى قۇرىپ العان اۋە قورعانىس جۇيەسى بار ەكەن، ولاردىڭ ساربازدارى شەتىنەن بىرەۋى مىڭعا تاتيتىن اسقان جاۋ جۇرەك، پارتيزاندىق سوعىستىڭ اسقان شەبەرى.

ءيزرايلدىڭ 360 مىڭ جاياۋ اسكەرى جەر جاعدايىنا ولارداي قانىق ەمەس. 2014-جىلى يزرايل اسكەرى گازاعا باسا كوكتەپ كىرىپ، حاماس-تىڭ كوزىن قۇرتپاق بولعاندا اۋىر شىعىنعا ۇشىراپ، كەرى شەگىنگەن. وسى جولى دا سول جاعداي قايتالانۋى مۇمكىن دەيدى.

دەسە دە يزرايلگە ميلليارد دوللار اسكەري كومەك بەرۋگە شەشىم قابىلداعان بايدەن ءۇشىن دە، اق ۇيگە ارقالانعان يزرايل بيلىگى ءۇشىن دە ەڭ باستى تۇيتكىل كۇناسىز ادامداردىڭ قىرشىن ءومىرى مەن كوز جاسى ەكەنى انىق.

ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz