قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى نۇرلان ورازالين قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سەنات دەپۋتاتتىعىنا تاعايىندالعانى بۇكىل اقپارات قۇرالدارى ارقىلى جاريا بولىپ، سەناتوردىڭ ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ ارنايى شەشىمىمەن بۇرىنعى – قازاقستان جازۋشىلار وداعى باسقارما توراعاسى قىزمەتىن قوسا اتقاراتىن بولعانى گازەتىمىزدىڭ وتكەن سانىندا جارىق كورگەن. ىزىنشە ارىپتەس باسىلىمداردىڭ بىرىندە توراعالىق پەن سەناتورلىقتى قاتار الىپ جۇرۋگە بولمايدى دەگەن سارىنداعى ماتەريالدار جاريالاندى. ارينە، ەل اراسىندا ءارالۋان كوزقاراستاعى پىكىرلەردىڭ ايتىلۋى جاڭالىق ەمەس. دەي تۇرساق تا، ەندى قولعا الىنعان ءىستىڭ ەرتەڭىنە ءۇزىلدى-كەسىلدى سەنىمسىزدىك جاساۋ ازاماتتىق سانانىڭ بيىكتەگەنى دەپ ايتا الماساق كەرەك. راسىندا دا مۇنداي سەنىم ەلىمىزدەگى باسقا تۆورچەستۆولىق وداقتار باسشىلارىنا دا نەگە ارتىلمايدى دەگەندى تارازى باسىنا سالار بولساق، قولىمىزدىڭ ۇزارعانى دەگەن تۇيىنگە كەلۋ قيسىندىراق سەكىلدى. وسى توڭىرەكتە كوكەيلەرىندەگى ويلارىن ورتاعا سالۋدى بىرنەشە قوعام، ادەبيەت قايراتكەرلەرىنەن وتىنگەن ەدىك. سولاردىڭ وي-تولعامدارىن، وقىرماندار نازارىنا ۇسىنىپ وتىرمىز. 

قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى نۇرلان ورازالين قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سەنات دەپۋتاتتىعىنا تاعايىندالعانى بۇكىل اقپارات قۇرالدارى ارقىلى جاريا بولىپ، سەناتوردىڭ ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ ارنايى شەشىمىمەن بۇرىنعى – قازاقستان جازۋشىلار وداعى باسقارما توراعاسى قىزمەتىن قوسا اتقاراتىن بولعانى گازەتىمىزدىڭ وتكەن سانىندا جارىق كورگەن. ىزىنشە ارىپتەس باسىلىمداردىڭ بىرىندە توراعالىق پەن سەناتورلىقتى قاتار الىپ جۇرۋگە بولمايدى دەگەن سارىنداعى ماتەريالدار جاريالاندى. ارينە، ەل اراسىندا ءارالۋان كوزقاراستاعى پىكىرلەردىڭ ايتىلۋى جاڭالىق ەمەس. دەي تۇرساق تا، ەندى قولعا الىنعان ءىستىڭ ەرتەڭىنە ءۇزىلدى-كەسىلدى سەنىمسىزدىك جاساۋ ازاماتتىق سانانىڭ بيىكتەگەنى دەپ ايتا الماساق كەرەك. راسىندا دا مۇنداي سەنىم ەلىمىزدەگى باسقا تۆورچەستۆولىق وداقتار باسشىلارىنا دا نەگە ارتىلمايدى دەگەندى تارازى باسىنا سالار بولساق، قولىمىزدىڭ ۇزارعانى دەگەن تۇيىنگە كەلۋ قيسىندىراق سەكىلدى. وسى توڭىرەكتە كوكەيلەرىندەگى ويلارىن ورتاعا سالۋدى بىرنەشە قوعام، ادەبيەت قايراتكەرلەرىنەن وتىنگەن ەدىك. سولاردىڭ وي-تولعامدارىن، وقىرماندار نازارىنا ۇسىنىپ وتىرمىز. 

سۇلتان سارتاەۆ، زاڭگەر، اكادەميك:
– پارلامەنتكە، سەناتقا قازاقتىڭ تاريحىن، ادەبيەتىن جەتە مەڭگەرگەن ازاماتتاردىڭ بارۋى – قۇپتارلىق ءىس. بۇل ءبىر جاعىنان ەلباسىنىڭ ارنايى جاساپ وتىرعان ساياساتى دەۋگە بولادى. ءبىز ەل بولىپ، الەم بويىنشا دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا ەنۋ ءۇشىن وتكەنىمىزگە ءجيى اينالىپ سوعىپ وتىرۋىمىز كەرەك. دەمەك، نۇرلان ءورازاليننىڭ پارلامەنت سەناتورى بولىپ سايلانۋىنىڭ ءمان-مازمۇنىن وسى تاراپتان ىزدەۋگە ءتيىسپىز. اقىن-جازۋشىلار پارلامەنتتە نەعۇرلىم كوپ بولسا، ونىڭ جۇمىسى العا باسادى دەپ ويلايمىن. سەبەبى، حالىقتىڭ قالىڭ ورتاسىندا جۇرگەن، كوزى-قاراقتى، ەلدىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن كورە بىلەتىن تۇلعالاردىڭ سەناتتا وتىرۋى – بيلىكتىڭ حالىقپەن جاقىنداسۋىنا ىقپال ەتەدى. ءتىلىمىزدىڭ كەڭگە قۇلاش جايىپ، ءدىنىمىزدىڭ، رۋحانياتىمىزدىڭ وركەندەۋىنە جازۋشى قاۋىمىنىڭ اتقارار ءرولىنىڭ زور ەكەندىگى بەلگىلى. ال، ەندى جازۋشىلاردىڭ ورداسى – جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى پارلامەنتكە كەلگەن سوڭ، وعان ارتىلار جۇك پەن مىندەت ەكى ەسەلەنەدى.
مەن – زاڭگەرمىن. الەمنىڭ زاڭگەرلىك تاجىريبەسىن دە، تاريحىن دا ءبىر ادامداي بىلەمىن. قوعامدىق ۇيىمنىڭ باسشىسىن ەڭ جوعارعى زاڭگەرلىك بيلىككە ەنگىزۋگە بولمايدى دەگەن كەسىم ەش جەردە جوق. ەلباسىمىزدىڭ مۇنداي شەشىمگە بارۋىن، ءوز باسىم، ادەبيەت پەن ادەبيەتشىلەر قاۋىمىنا كورسەتىلىپ وتىرعان قۇرمەت پەن سەنىمنىڭ كورىنىسى دەپ باعالايمىن.

فاريزا وڭعارسىنوۆا، اقىن، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى: 
– جازۋشىلار وداعى – قازاق ادەبيەتى مەن مادەنيەتىنىڭ مەشىتىندەي. ونىڭ باسشىسىن جازۋشى حالقى ءوزى سايلادى. ەندى بيىل ەلباسىنىڭ تىزىمىنە ىلىگىپ، مەملەكەتىمىزدىڭ باسشى ورگاندارىنىڭ ءبىرى – پارلامەنتىمىزدىڭ سەناتىنا دەپۋتات بولىپ وتىر. وتە قۋانىشتى جاعداي. قالامگەرلەردىڭ اراسىندا دا، قاراپايىم حالىقتىڭ اراسىندا دا ء(وزىم دەپۋتات بولعان كەزىمنەن بىلەمىن) «ول انا جەرگە نەگە كەتتى؟ ودان دا جازاتىنىن جازىپ وتىرا بەرمەي مە؟» دەگەن سۇيكىمسىز اڭگىمەلەر ايتىلاتىنى داۋسىز. ول وتە ساياز ويلايتىن ادامداردىڭ پىكىرى دەپ ەسەپتەيمىن. «ول دەپۋتات، مەن نەگە دەپۋتات ەمەسپىن» دەگەن قىزعانىشتان تۋىندايتىن جەتەسىز كوزقاراس. قازىرگى كۇنى جازۋشىلارعا مەملەكەتتىك نەگىزدە كىتاپ شىعارۋ، وعان قالاماقى تولەتۋ ماسەلەلەرىن شەشتىرىپ الۋ كەرەك. بۇنىڭ ءبارى وڭاي شارۋا ەمەس. نۇرلان ورازالين وسى ماسەلەلەردى دەپۋتات مىنبەرىندە، ەلباسىنىڭ الدىندا ايتادى دەپ ويلايمىن. جازۋشىلار وداعىنىڭ، قالامگەرلەردىڭ جاعدايىن پارلامەنتتە ايتسا، ارينە، ول بيلىكتىڭ قۇلاعىنا شالىنادى. تەك قانا ەلباسى ەمەس، قارجى مەن ساياساتتىڭ اينالاسىندا جۇرگەن ازاماتتار قۇلاق اسسا، كوپ دۇنيە وزگەرەر ەدى. سوناۋ الاش زامانىنان بەرى اعا، اپالارىمىز حالىقتىڭ مۇڭ-زارىن ايتىپ كەلدى. نۇرلان ورازالين دە سول پۇشپاقتىڭ ءبىر بۇرىشىن يلەپ جۇرگەن ازامات. ونىڭ سەناتور بولعانىنا قۋانىپ وتىرمىن. قالامداس-ارىپتەستەرىمە قۇتتى بولسىن ايتامىن.
ەلدىڭ، جازۋشىلاردىڭ ءسوزىن سويلەيتىن ازاماتتى قولدايىق.

ۇزاقباي قارامانوۆ، 
مەملەكەت قايراتكەرى:
– اتا زاڭىمىزدا ەلباسىنىڭ سەناتورلىققا ون بەس دەپۋتات تاعايىنداۋى قاراستىرىلعان. ۋاقىتتارى اياقتالعان ازاماتتاردى قىزمەتىنەن بوساتىپ، بيىل سەگىز ادامدى سەنات دەپۋتاتتىعىنا تاعايىنداعان ەكەن. سولاردىڭ ءبىرى – نۇرلان ورازالين.
ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق قۋاتى جىلدان جىلعا ارتىپ كەلە جاتقان ۋاقىتتا، مەملەكەت ەلدىڭ ىشكى الەۋەتىن كوتەرۋگە مۇددەلى. «قازاقستان – 2050» ستراتەگيالىق باعىتى ەلدىڭ ىشكى جاعدايىنا كوبىرەك نازار اۋدارادى. وعان ادەبيەت، مادەنيەت سالالارىندا جۇرگەن قايراتكەرلەردىڭ ىقپالى دا ەرەكشە بولادى. جاستاردى تاربيەلەۋدە، ەلدى بىرلىككە شاقىرۋدا دا جازۋشىلاردىڭ ورنى الابوتەن. دامىعان وتىز ەلدىڭ قاتارىنا ەنۋ ءۇشىن تەك ەكونوميكالىق جاعىنان عانا ەمەس، مەملەكەت ادەبيەت، مادەنيەت، ونەر سالاسى بويىنشا دا وزگە ەلدەردەن كوش ىلگەرى بولۋى كەرەك.
نۇرلان ورازالين تەاترمەن جاقسى تانىس. مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ رەپەرتۋارلىق-رەداكتسيالىق كوللەگياسىندا رەداكتور بولدى. ءوزى – دراماتۋرگ. ءوزى – اقىن. ءوزى – جۋرناليستيكانىڭ بىلگىرى. «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى بولا ءجۇرىپ، قوعامداعى وزەكجاردى ماسەلەلەردىڭ شەشىم تابۋىنا قوزعاۋ سالىپ، ۇيىتقى بولدى. بالامالى نەگىزدە سايلانعان العاشقى جوعارعى كەڭەستىڭ دەپۋتاتى بولعانى دا ەسىمىزدە. قازىر جازۋشىلار وداعىنىڭ باسشىسى. ادەبيەت پەن ادەبيەتشىلەردىڭ جاعدايىن جاقسى بىلەدى. كەز كەلگەن ورتامەن ىمىراعا كەلە الاتىن ديپلومات. ەلباسى ءوز شەشىمىن ويلانىپ، تولعانىپ بارىپ، نۇرلاننىڭ ارتقان سەنىمدى اقتايتىنىنا كوز جەتكىزگەندىكتەن قابىلداپ وتىر. جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسىن سەناتورلىققا تاعايىنداۋ – جازۋشىلاردىڭ، ولار ۇيىسىپ وتىرعان وداقتىڭ قوعامداعى بەدەلىن كوتەرۋ. بۇنى جازۋشىلار جاپپاي قولداۋى كەرەك.
بۇل – تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە ەلباسى تاراپىنان جاسالىپ وتىرعان ادەبيەتىمىز بەن مادەنيەتىمىزگە اسا قاجەت جاڭا قادام.

ورازبەك سارسەنباي، جازۋشى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى:
– جازۋشىلار وداعى توراعاسىنىڭ سەنات مۇشەسى بولۋى – توراعانىڭ عانا ەمەس، ەڭ اۋەلى جازۋشىلار وداعىنىڭ مارتەبەسى. وسى كۇنى بىزدە شىعارماشىلىق ۇيىمدار جەتەرلىك. سالماقتىسى – جازۋشىلار وداعى بولعاندىقتان، وسىنداي بەدەلگە يە بولدىق دەپ ەسەپتەيمىن.
جازۋشىلار وداعىنىڭ بۇرىنعى توراعالارى (ول كەزدە ءبىرىنشى حاتشى اتالاتىن), قازاقستاننىڭ حالىقتىق بيلىگىنىڭ ەڭ جوعارعى ساتىسى – جوعارعى كەڭەستىڭ دەپۋتاتتىعىنا سايلانعان. مىسالى، باياعى عابيت مۇسىرەپوۆ، عابيدەن مۇستافين، ءسابيت مۇقانوۆ، ءادي ءشارىپوۆ، جۇبان مولداعاليەۆ، ءانۋار ءالىمجانوۆتار، ولجاس ومارۇلى جوعارعى كەڭەستىڭ دەپۋتاتى بولدى. بۇل – وتە دۇرىس ۇيعارىم ەدى. ويتكەنى، ولاردىڭ جازۋشىلار وداعىنىڭ بەدەلىن كوتەرۋگە، قاتارداعى جازۋشى­لارعا قامقورلىق جاساۋعا دەگەن مۇمكىندىكتەرى ارتتى.
ەگەمەندىككە قول جەتكەننەن كەيىن بۇل ءداستۇرىمىز ءۇزىلىپ قالدى. نارىق زاڭى مەن ەل ەكونوميكاسىنا بايلانىستى قوعامدىق ۇيىمدار جەكە-جەكە ءومىر سۇرۋگە كوشتى. بيلىكتىڭ سىرتىندا قالعاندىقتان جازۋشىلار وداعىنىڭ ءۇيىن، دەمالىس جايلارىن الىپ قويۋ دەيتىن جاعدايلار ءسوز بولىپ، يەسىزدىككە دۋشار بولعان زاماندار ورنادى. سول زامانداردا جازۋشىلار وداعىنىڭ، جەتەكشىلەردىڭ بەدەلىمەن، ۇيلەرگە، دەمالىس جايلارىمىزعا يە بولىپ قالدىق.
قازىرگى كۇنى جازۋشىلار وداعىندا ماسەلە كوپ – تۇرمىستىق ماسەلەلەر، قالاماقى ماسەلەلەرى دەگەندەي... سول ماسەلەلەردى شەشۋدە سەنات مۇشەسى بولىپ وتىرعان توراعانىڭ مۇمكىندىگى بۇرىنعىدان ارتادى. بيلىكتە وتىرعاننان كەيىن ءسوزىن وتكىزە الادى. بۇعان وڭ كوزبەن قاراۋىمىز كەرەك. جازۋشىلار وداعىنىڭ كەلەشەگى ءۇشىن مۇنى وڭدى شەشىم دەپ باعالايمىن.

سەرىك تۇرعىنبەكۇلى، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى،
قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، اقىن:
– نۇرلان ورازالين سەناتقا كەلگەننەن باس­تاپ قازاقستان جازۋشىلار وداعى توڭىرەگىندە ۇلكەن داۋ باستالدى. كەشە عانا ءبىراۋىزدان توراعا سايلاعان بىزدەر قىزمەتى جوعارىلاپ ەدى، اڭدىپ تۇرعانداي قايتا باس سال­دىق. ال شىن مانىسىندە سەناتتىڭ قابىرعاسىندا ءجۇرىپ ءبىزدىڭ كوپتەگەن ارمان، مۇددەمىزدى ىسكە اسىرۋعا بولادى عوي. ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن جازۋشىلارعا عانا ەمەس، كۇللى شىعارماشىلىق ادامدارىنىڭ جاعدايىنا وكىمەتتىڭ نازارىن قالاي اۋدارامىز دەپ بايبالام سالىپ كەلدىك. قالاماقى ماسەلەسى، ءۇي ماسەلەسى دەگەن سياقتى... سويتە تۇرا جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى ۇلكەن ماسشتابقا كوتەرىلىپ، پارلامەنتكە بارىپ جاتقاندا قۋانۋدىڭ ورنىنا قارسى شىعىپ جاتىرمىز. باسقاسىن قايدام، نۇرلاننىڭ ەكى قىزمەتتى قاتار اتقاراتىن بولعاندىعى ءۇشىن كوپتەگەن كەرى پىكىرلەر ايتىلۋدا. جوق، دۇرىس تۇسىنىك ەمەس. ءبىز ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ شەشىمىنە قۋانۋىمىز كەرەك. ويتكەنى، وسى كۇنگە دەيىن ايتىلىپ كەلگەن، شەشىمىن تاپپاي كەلگەن كۇردەلى ماسەلەلەر ەندى كوتەرىلۋگە ءتيىس. نۇرلان ءورازاليننىڭ بۇرىن قولى قىسقا، مۇمكىندىگى از بولدى. جازۋشىلار وداعى – قوعامدىق ۇيىم دارەجەسىندە بولعاندىقتان كوپ ماسەلەلەردى شەشۋگە شاماسى جەتپەدى. ال ەندى بيلىكتىڭ بەل ورتاسىندا ءجۇرىپ، وكىمەتتىڭ نازارىن اۋدارتا الادى دەپ ويلايمىن. وسىنداي مۇمكىندىك بەرىلىپ تۇرعاندا ەتەكتەن تارتۋ ادەپتىلىككە جاتپايدى. كەرىسىنشە، قولداۋ كورسەتىپ، جۇمىسىنا جەمىس تىلەۋىمىز كەرەك.
جازۋشىلار وداعىنىڭ جاڭا تىنىسى اشىلىپ، جاڭا ءداۋىرى باستالدى. قالامگەر قاۋىمعا وكىمەتتىڭ كوزقاراسى وڭالدى دەپ ءبىلۋىمىز كەرەك. ءبىز باياعى ايتقان گوي-گويدى قايتالاي بەرىپ، تۇك تاپپايمىز.
پرەزيدەنتىمىزگە راحمەت ايتۋعا ءتيىسپىز! قولىنان ءىس كەلەتىن، ويى مەن ءسوزى ءوتىمدى زامانداس-تۇلعامىزعا سەنىم بىلدىرگەن ەكەن. ءبىز دە سول ازاماتتىڭ قاسىنان تابى­لايىق!
مەنىڭ جۇرەكجاردى ءسوزىم وسى...

"قازاق ادەبيەتى" گازەتى