باق: پۋتين سوعىستى توقتاتۋ تۋرالى كەلىسسوزگە دايىن
رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين قازىرگى مايدان سىزىعىندا ۋكرايناداعى سوعىستى "توقتاتۋ" تۋرالى كەلىسسوزگە دايىن. بۇل جونىندە The New York Times باسىلىمى جازدى.
باسىلىم كرەملمەن بايلانىسىن ۇزبەگەن رەسەيدىڭ بۇرىنعى جوعارى لاۋازىمدى شەنەۋنىكتەرىنە، سونىمەن بىرگە ءپۋتيننىڭ شابارماندارىنان ءتيىستى ۇسىنىس العان اقش جانە وزگە ەلدەردىڭ رەسمي تۇلعالارىنا سۇيەنىپ جازعان.
ماسكەۋ رەسمي تۇردە "سوعىستى توقتاتۋدى" ۇسىنعان جوق. 14 جەلتوقساندا ءباسپاسوز جيىنىندا پۋتين "ارنايى اسكەري وپەراتسيانىڭ" (رەسەي ۋكرايناعا باسقىنشىلىعىن "ارنايى اسكەري وپەرايا" دەپ اتايدى) ماقساتى وزگەرگەن جوق" دەپ مالىمدەگەن ەدى.
The New York Times-ءتىڭ جازۋىنشا، بىلتىر قىركۇيەكتە ۋكراينانىڭ ءساتتى قارسى شابۋىلىنان كەيىن پۋتين قازىرگى مايدان سىزىعىندا اسكەري قيمىلداردى توقتاتۋ بويىنشا كەلىسسوزدەرگە ىڭعاي بىلدىرە باستاعان. بىلتىر قاراشادان بەرى رەسەي حەرسوندى بەرگەننەن كەيىن مايدانداعى جاعداي ءسال وزگەرگەن – رەسەي بيلىگى باحمۋتتى باقىلاۋعا كوشتى، ۋكراين جاۋىنگەرلەرى وڭتۇستىكتە العا جىلجىدى.
كرەملدەگى جاعدايدان حاباردار اتى-ءجونى ايتىلماعان رەسەي وكىلدەرىنە سۇيەنگەن باسىلىم پۋتين "تاۋەكەلدى ازايتۋعا" تىرىسىپ، ءوزى كۇتكەننەن دە الدەقايدا سوزىلىپ كەتكەن سوعىستى اياقتاۋدىڭ ءتۇرلى امالدارىنا دايىن ەكەنىن ايتادى. ەگەر پۋتين ايتقان شارتتارمەن كەلىسىم جاسالسا، وندا رەسەي باسشىسى "ارنايى اسكەري وپەراتسيا" ماقساتتارىنا جەتپەسە دە، "جەڭىس" تۋرالى مالىمدەۋگە دايىن دەيدى.
امەريكانىڭ بىرقاتار وكىلدەرى پۋتين "سوعىستى توقتاتۋعا" شىن پەيىل ءبىلدىرىپ وتىر دەگەنگە سەنبەيدى. New York Times-ءدىڭ دەرەككوزدەرىنىڭ پىكىرىنشە، شايقاستا جەڭىستەرگە جەتسە، رەسەي باسشىسى اتىستى توقتاتۋ يدەياسىنان دا باس تارتۋى مۇمكىن.
"ول شىنىمەن دە قازىرگى پوزيتسيادا توقتاعىسى كەلەدى. بىراق ءبىر مەترگە دە شەگىنگىسى كەلمەيدى" دەپ باسىلىم دەرەكوزدەردىڭ ءبىرىنىڭ سوزىنەن ءۇزىندى كەلتىرەدى. اقپاراتقا قاراعاندا، پۋتين ۋكراينانى ناتو-عا مۇشە رەتىندە الماۋ تۋرالى تالاپتان دا باس تارتۋعا ءازىر، سەبەبى ۋكراينانى ءبارىبىر ول جاققا المايدى دەپ سانايدى. (الايدا ۋكراينانىڭ ناتو-عا قوسىلۋ مۇمكىندىگى رەسەيدىڭ ۋكرايناعا باسىپ كىرۋىنە سەبەپ رەتىندە اتالعان).
باسىلىمنىڭ جازۋىنشا، ۋكراينا بۇل شارتتاردى قابىلداۋعا دايىن با، ول جاعى بەلگىسىز. كيەۆ رەسمي تۇردە رەسەي اسكەرى ۋكراينانىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدە مويىندالعان شەكاراسىنان كەتىپ، 2014 جىلى اننەكسيالانعان قىرىمنان دا كەتكەندە عانا بەيبىت كەلىسسوزگە دايىن ەكەنىن مالىمدەگەن. The New York Times دەرەككوزدەرى ۋكراينا بيلىگى ەلدىڭ شامامەن 20 پايىزىن رەسەيدىڭ باقىلاۋىندا قالدىرۋعا كەلىسپەيدى دەپ سانايدى.
رەسەي قىرىمنان بولەك، ۋكراينانىڭ تاعى ءتورت وبلىسىن رەسمي تۇردە ءوزىنىڭ اۋماعى دەپ سانايدى. الايدا ءتورت وبلىستىڭ ەشقايسىسىن تولىق باقىلاۋىندا ۇستاپ وتىرعان جوق. ۋكراينا اسكەرى اتالعان ءتورت وبلىستىڭ ەكەۋىنىڭ ورتالىعى – حەرسون مەن زاپوروجەنى باقىلاۋىندا ۇستاپ وتىر.
كرەملدىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى دميتري پەسكوۆ The New York Times باسىلىمىنا ء"سىز ايتقان تەزيستەر كونتسەپتۋالدى تۇردە دۇرىس ەمەس" دەدى. پەسكوۆتىڭ سوزىنشە، پۋتين كەلىسسوزگە دايىن، بىراق رەسەي شارتتارى ورىندالعان جاعدايدا عانا.
ماقالاعا سۇيەنسەك، قىركۇيەكتىڭ سوڭىنان باستاپ باتىس وكىلدەرىنە رەسەي جاقتان ءپۋتيننىڭ اتىستى توقتاتۋعا دايىن ەكەنىن بىلدىرەتىن ءتۇرلى "سيگنال" تۇسە باستاعان. پۋتين ءۇشىن اتىستى توقتاتۋعا ەڭ قولايلى ۋاقىت – پرەزيدەنت سايلاۋالدى كەزەڭى، ياعني قاڭتار مەن اقپان. پرەزيدەنت سايلاۋى ناۋرىزدىڭ ورتاسىنا بەلگىلەنگەن.
دەرەككوز: centralasian
Abai.kz