بۇگىن ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا «اق جول» فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىن اسقار سادىقوۆ جاريالادى. 

قازاقستان رەسپۋبليكاسى
پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى –
قارجى ءمينيسترى ە.ق. جاماۋباەۆقا

«اق جول» دەمپارتياسىنا بيىل 1 قاڭتاردان باستاپ ەنگىزىلىپ، اۋقىمدى قوعامدىق رەزونانس تۋدىرعان جەدەل اۋدارىمداردى فيسكالدىق باقىلاۋعا قاتىستى كاسىپكەرلەردەن كوپتەگەن ءوتىنىش كەلىپ ءتۇسىپ جاتىر.

ايتا كەتەيىك، «اق جول» فراكتسياسى 2019 جانە 2021 جىلدارداعى دەپۋتاتتىق ساۋالدارىندا سالىق ورگاندارىنىڭ مۇنداي تاسىلىمەن كەلىسپەيتىنىن بىلدىرگەن بولاتىن.

وعان قوسا، 2019 جىلى مەملەكەت باسشىسى بۇل ماسەلەنى كۇن تارتىبىنەن مۇلدەم الىپ تاستاۋدى تاپسىردى. ويتكەنى ىڭعايلىعىنىڭ ارقاسىندا جەدەل اۋدارىم جۇيەسى حالىق اراسىندا كەڭىنەن قولدانۋدا.

دەگەنمەن، بىلتىر ۇكىمەت جەدەل اۋدارىمدارعا فيسكالدىق باقىلاۋدى ەنگىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. بۇل بيزنەس پەن حالىق ءۇشىن بىردەن قيىندىق تۋعىزدى.

بۇرىن جەدەل اۋدارىم ارقىلى تولەم جاساۋ كەزىندە ساتۋشى فيسكالدىق ورگانداردىڭ تالابىنا سايكەس ساتىپ الۋشىعا كاسسالىق تۇبىرتەك شىعارىپ بەرۋگە مىندەتتى بولاتىن. ەندى ونلاين اۋدارىم ارقىلى الىنعان اينالىم بولەك، ال كاسسالىق تۇبىرتەكتەر بويىنشا بولەك ەسەپتەلەدى. دەمەك، جەڭىلدەتىلگەن سالىق سالۋ رەجيمىندە جۇمىس ىستەيتىن كاسىپكەر ءبىر تابىسى ءۇشىن ەكى رەت سالىق تولەۋى ءتيىس. بۇل شاعىن بيزنەس ءۇشىن ايتارلىقتاي سومالار – 3 پايىز ورنىنا 6 پايىز تولەۋگە تۋرا كەلەدى.

ەكىنشى ماسەلە – پوست-تەرمينالدار ارقىلى قولما-قول اقشاسىز تولەمدى قابىلداۋ ءۇشىن بانك كوميسسيالارى 2,8 پايىزعا دەيىن جەتەدى. ناتيجەسىندە جەكە كاسىپكەرگە تۇسەتىن سالىق جۇكتەمەسى 3 پايىزدىڭ ورنىنا 8,8 پايىزعا دەيىن وسەدى.

پوست-تەرمينالدار ارقىلى جۇمىس ىستەۋگە ماجبۇرلەۋ ارقىلى، سالىق ورگاندارى بانكتەردىڭ مۇددەسىن قورعايدى. ۇلتتىق بانك ۋادە ەتكەن ۇلتتىق تولەم جۇيەسى سول كۇيى پايدا بولعان جوق.

بۇل رەتتە سالىق ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنىڭ جەدەل اۋدارىم ارقىلى تولەمدەردى قابىلداۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى مالىمدەمەلەرى «تولەمدەر جانە تولەم جۇيەلەرى تۋرالى» زاڭىنىڭ تالابىن بۇزادى، وعان سايكەس قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىندا جەدەل تولەمدەر جانە اقشا اۋدارىمدارى قولما-قول اقشانى پايدالانۋمەن دە، ونى قولدانباي دا جۇزەگە اسادى. وسىعان بايلانىستى كاسىپكەردى قانداي دا ءبىر ناقتى تولەم ءتۇرىن جاساۋعا ماجبۇرلەۋ زاڭسىز ەكەنىن ايتا كەتكەن ءجون.

شاعىن جانە ميكرو بيزنەس وليگارحتار ەمەس، شاعىن دۇكەندەردە تاۋار ساتاتىن نەمەسە شاعىن قىزمەت كورسەتەتىن قاراپايىم ادامدار ەكەنىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك. بيۋدجەتتەن اقشا ۇرلاپ، وففشورعا شىعاراتىن ولار ەمەس. ونداي كاسىپكەر ءتىپتى 5 مىڭ تەڭگە سالىقتان جالتارسا دا، بۇل اقشانى ەلدە قالدىرادى، ماسەلەن، ۇلىنا اياق-كيىم ساتىپ الىپ بەرەدى نەمەسە شاعىن كاسىبىن ءسال دە بولسا كەڭەيتەدى.

ءتۇسىندىرۋ كەزىندە سالىق ورگاندارى ءارتۇرلى تۇلعالاردان تۇسكەن 100 جەدەل اۋدارىم باقىلاۋعا جاتاتىنىن اتاپ كورسەتەدى. بىراق ولاردىڭ مولشەرى انىقتالماعان، ياعني، بۇل 100-200 تەڭگە كولەمىندەگى تولەمدى دە باقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

وندا سالىق ورگاندارىنا زاڭدى سۇراق تۋىندايدى، سىزدەر كىمدى ىزدەپ جۇرسىزدەر - وليگارحتار مەن جەمقورلاردى ما، الدە، كۇنىن ارەڭ كورىپ وتىرعانداردى ما؟

مۇنداي باقىلاۋدان تابىسى ورتاشا جالاقىدان تومەن قاراپايىم تاكسيستتەر، تىگىنشىلەر، ءوزىن-ءوزى جۇمىسپەن قامتىعاندار زارداپ شەگەدى. دەمەك، سىزدەر ارەڭ كۇن كورىپ جۇرگەندەرگە سالىق سالعىلارىڭىز كەلەدى. وندا ولارعا جۇمىستى توقتاتىپ، مەملەكەتتەن الەۋمەتتىك كومەك الۋ وڭايىراق بولماق.

جالپى العاندا، جەدەل اۋدارىمعا ەنگىزگەن تولىق باقىلاۋ جەمقور شەنەۋنىكتەرگە ەمەس، تەك ادال شاعىن بيزنەسكە عانا اسەر ەتەدى.

جوعارىدا ايتىلعاندارعا بايلانىستى قازاقستاننىڭ «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى كاسىپكەرلەردىڭ، حالىقتىڭ جانە مەملەكەتتىڭ مۇددەسىن ەسكەرە وتىرىپ، جەدەل اۋدارىمدارعا سالىق سالۋ ءتاسىلىن قايتا قاراۋدى تالاپ ەتەدى.

قۇرمەتپەن،

«اق جول» قدپ فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارى:

ا.سادىقوۆ
ا.پەرۋاشەۆ
د.ەسپاەۆا
ق.يسا
ە.بارلىباەۆ
ە.بەيسەنباەۆ

Abai.kz