پرەزيدەنتتىڭ «نۇر-وتان» پارتياسىنىڭ سەزىندە جانە «ا» كورپۋسى شەنەۋنىكتەرىمەن باسقوسۋدا سويلەگەن ءسوزى كوزى قاراقتى كوپشىلىك اراسىندا سان ءتۇرلى پىكىر تۋدىرىپ جاتىر. اسىرەسە ونىڭ ەلدەگى تىلدىك، ۇلتارالىق احۋالعا بايلانىستى جاساعان مالىمدەمەلەرىنەن سوڭ، «وسى ءبىز ىلگەرىلەۋدىڭ ورنىنا كەرى كەتىپ بارا جاتقان جوقپىز با؟» دەگەن ۋايىمىمىز كۇشەيە ءتۇستى. 

ءبىزدى تۇبىندە «تولەرانتتىلىق» قۇرتادى

ماسەلەن، ن.نازارباەۆتىڭ مىنا ءسوزىن الىپ قاراڭىز: «مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋدى نەگىزىنەن قازاقتار تۇراتىن وڭىرلەردە تالاپ ەتۋ كەرەك. ول جەرلەردە، ياعني اتىراۋ، ماڭعىستاۋ، قىزىلوردا، وڭتۇستىك قازاقستان، جامبىل، الماتى، باتىس قازاقستان، اقتوبە وبلىستارىندا ءبارى دە قازاق ءتىلىن بىلەدى. ال ورتالىق، سولتۇستىك ايماقتىڭ كەي اۋداندارىندا ورىستىلدىلەر باسىم، ولار ورىسشا سويلەي بەرسىن. ەشكىم دە ءوزىن كەم سەزىنبەس ءۇشىن ولارعا اقپارات سول تىلگە اۋدارىلىپ بەرىلسىن، باسپاسوزدە دە ورىسشا جاريالانسىن. قازاق حالقى قاشاندا تولەرانتتىلىعىمەن ەرەكشەلەنگەن».

بۇل جەردە كەم دەگەندە ءۇش ساۋال تۋىندايدى.

پرەزيدەنتتىڭ «نۇر-وتان» پارتياسىنىڭ سەزىندە جانە «ا» كورپۋسى شەنەۋنىكتەرىمەن باسقوسۋدا سويلەگەن ءسوزى كوزى قاراقتى كوپشىلىك اراسىندا سان ءتۇرلى پىكىر تۋدىرىپ جاتىر. اسىرەسە ونىڭ ەلدەگى تىلدىك، ۇلتارالىق احۋالعا بايلانىستى جاساعان مالىمدەمەلەرىنەن سوڭ، «وسى ءبىز ىلگەرىلەۋدىڭ ورنىنا كەرى كەتىپ بارا جاتقان جوقپىز با؟» دەگەن ۋايىمىمىز كۇشەيە ءتۇستى. 

ءبىزدى تۇبىندە «تولەرانتتىلىق» قۇرتادى

ماسەلەن، ن.نازارباەۆتىڭ مىنا ءسوزىن الىپ قاراڭىز: «مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋدى نەگىزىنەن قازاقتار تۇراتىن وڭىرلەردە تالاپ ەتۋ كەرەك. ول جەرلەردە، ياعني اتىراۋ، ماڭعىستاۋ، قىزىلوردا، وڭتۇستىك قازاقستان، جامبىل، الماتى، باتىس قازاقستان، اقتوبە وبلىستارىندا ءبارى دە قازاق ءتىلىن بىلەدى. ال ورتالىق، سولتۇستىك ايماقتىڭ كەي اۋداندارىندا ورىستىلدىلەر باسىم، ولار ورىسشا سويلەي بەرسىن. ەشكىم دە ءوزىن كەم سەزىنبەس ءۇشىن ولارعا اقپارات سول تىلگە اۋدارىلىپ بەرىلسىن، باسپاسوزدە دە ورىسشا جاريالانسىن. قازاق حالقى قاشاندا تولەرانتتىلىعىمەن ەرەكشەلەنگەن».

بۇل جەردە كەم دەگەندە ءۇش ساۋال تۋىندايدى.

ءبىرىنشىسى – جوعارىدا اتالعان وڭىرلەردىڭ جۇرتشىلىعى ونسىز دا قازاقشا جاقسى مەڭگەرگەن بولسا، ولاردان مەملەكەتتىك ءتىلدى تالاپ ەتۋدە نە قاجەتتىلىك بار؟ ول جەرلەردەگى بۇرىننان قالىپتاسقان قازاقى تىلدىك ورتانىڭ اسەر-ىقپالىمەن ءورىستىلدى ازشىلىق بىرتە-بىرتە سول كوپشىلىككە سىڭۋگە جاقىن. تالاپتى قايتا مەملەكەتتىك تىلگە مۇرىن شۇيىرە قاراپ وتىرعان وبلىستاردا كۇشەيتۋدى ويلاستىرۋ كەرەك قوي!

ەكىنشىسى – ورتالىق، سولتۇستىك ايماقتارداعى ءورىستىلدى قاۋىمنىڭ بۇكىل اقپاراتتى ءوز تىلىندە الۋىنا جاعداي جاسالسا، ياعني ولار ءۇشىن قازاق ءتىلىن ءبىلۋدىڭ ەشقانداي قاجەتتىلىگى بولماسا، وندا مەملەكەتتىك تىلدە نە ءمان قالدى؟ ەل تۇرعىندارىنىڭ ەلەۋلى بولىگى ەلەڭ ەتىپ، ەلەپ تە ەسكەرمەسە، «مەملەكەتتىك» دەپ دابىرايتاتىن ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسى نە بولادى؟ ءبىز ءۇشىن قوستانايدىڭ، الدە قىزىلجاردىڭ تۇكپىرىندەگى يۆان مەن مارۋسيانىڭ ءوزارا قاي تىلدە سويلەسەتىنى ماڭىزدى ەمەس. سونداعى مەملەكەتتىك مەكەمەلەردىڭ جۇمىسى قازاق تىلىندە جۇرسە، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر حالىققا قازاق تىلىندە قىزمەت كورسەتسە، سونىڭ ءوزى جەتىپ جاتار ەدى. ءارى-بەرىدەن سوڭ، سولتۇستىكتەگى كورشىمىز ىشكى-سىرتقى ساياساتتا اگرەسسيۆتى ۇستانىمعا كوشكەن ۋاقىتتا مۇنداي سولقىلداقتىقتىڭ اقىرى ءتىل داۋىنا عانا ەمەس، تەرريتوريالىق سەپاراتيزمگە اپارىپ سوعىپ جۇرمەي مە؟ 

ءۇشىنشىسى – ءبىزدىڭ بيلىك شەتىن ماسەلەلەردىڭ ءتۇيىنىن قازاقتىڭ «ەشكىمدە جوق ەرەن تولەرانتتىلىعىن» (توزىمدىلىگىن، ەگەر سىپايىسىنباي، تۋراسىن ايتساق، كونبىستىگىن) پايدالانۋ ارقىلى شەشۋدى قاشان قويادى؟ ۇلتارالىق قانداي جانجال تۋسا دا، ونىڭ اقىرى وزگە ەمەس، قازاقتىڭ ولىمىمەن اياقتالسا دا، اينالىپ كەلگەندە «قاڭعىعان وقتان قاشىپ ۇلگەرمەگەن» قانداسىمىز ايىپتى بوپ شىعادى; الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتەن تۋىنداعان داۋدىڭ ءبارى «پەيىلى كەڭ، مەيلىنشە مەيماندوس، ەشكىمنىڭ كوڭىلىن قالدىرمايتىن جالپاقشەشەي» قازاقتىڭ ەسەسى كەتۋىمەن اياقتالادى; شىدامى ابدەن شيراتىلعان قازاق ءسال نارازىلىق تانىتا قالسا ءبىتتى، «ويباي، ەلىمىزدەگى قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالاعان بەيبىت ءومىردى، بەرەكە-بىرلىكتى بۇزبايىق، تىنىشتىقتى ساقتايىق!» دەپ بايعۇستىڭ اۋزىن جاۋىپ، تاۋبەسىنە كەلتىرە قويادى. پرەزيدەنتتىڭ الگى سوزىنە قاراعاندا، ەلدەگى تىنىشتىقتى قازاقتىڭ ۇلتتىق مۇددەسىن تۇقىرتۋ ەسەبىنەن ساقتاۋ ءارى قاراي جالعاسا بەرەتىن ءتارىزدى.

قوستىلدىلىك – قازاققا عانا قويىلار تالاپ پا؟

ەلباسى ودان ءارى بىلاي دەدى: «مۇنداي كوپتىلدىلىك بۇكىل پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتە تەك قازاقستاندا ساقتالىپ قالعانىن دا ايتا كەتكەن ءجون. ۋكراينا دا، كاۆكاز رەسپۋبليكالارى دا، ورتا ازياداعى كورشىلەرىمىز دە تەك وزدەرىنىڭ مەملەكەتتىك تىلىندە سويلەسەدى. ءبىزدىڭ ۇستانىمىمىز دۇرىس، ويتكەنى ءتىلدى بىلمەيتىندەر كىنالى ەمەس – ۋاقىت سونداي بولدى. ەرەسەك ادام ءبىر كۇندە باسقا تىلدە بىردەن سويلەپ كەتە المايدى. ءبىز بۇعان تۇسىنىستىكپەن قاراۋعا ءتيىسپىز. ءبىز جۇمىسقا العاندا بولسىن، قىزمەت كورسەتۋدە بولسىن، وقۋ ورىندارىندا بولسىن – ەلىمىزدە ەشكىمدى تىلدىك تۇرعىدان كەمسىتپەيمىز».

بۇل سوزگە بايلانىستى دا سۇراقتار بار.

ماسەلەن، كورشى ەلدەردىڭ تەك ءوز مەملەكەتتىك تىلدەرىندە سويلەسەتىنىن، قازاقستاننىڭ ولاي ەمەس، كوپتىلدىلىكتى (تۋراسىن ايتايىق، ورىس ءتىلىنىڭ باسىمدىلىعىن) ساقتاپ كەلە جاتقانىن ايتىپ ماقتانۋعا بولا ما؟ بۇل – اۋرۋىن ايتىپ كۇپىنگەن بىرەۋدىڭ كۇلكىلى تىرلىگىندەي ەرسى ارەكەت ەمەس پە؟

«ەرەسەك ادام ءبىر كۇندە باسقا تىلدە بىردەن سويلەپ كەتە المايدى. ءبىز بۇعان تۇسىنىستىكپەن قاراۋعا ءتيىسپىز» دەگەن ءسوز دە وتكەن عاسىردىڭ 90-جىلدارىنا جاراسار ەدى. تاۋەلسىزدىككە 22 جىل تولىپ وتىرعان كەزدە بۇلاي سويلەۋ – ماسەلەنىڭ ءمانىن شىن ۇعىندىرۋدان گورى، ەل يەسى، جەر يەسى، ءتىل يەسى – قازاقتى مازاق قىلۋعا كوبىرەك ۇقسايتىنداي. مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلۋگە دەگەن تالاپ سول جىلداردان باستاپ قولعا الىنىپ، قاجەتتىلىك مەحانيزمدەرى جاسالىنعان بولسا، بۇگىنگى احۋالىمىز كورشى رەسپۋبليكالارداعى جاعدايمەن شامالاس بولىپ قالار ەدى عوي. مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەيتىندەردى (قازاعى بولسىن، وزگەسى بولسىن) قاشانعى ەركەلەتەمىز؟ 22 جىلدان بەرى قازاق بايعۇس مەملەكەتتىك ءتىلدى مەنسىنبەيتىندەردىڭ «ەركەلىگىن» كوتەرىپ، ولاردى ءۇنسىز «تۇسىنۋمەن» ءتوزىپ كەلەدى. ال سوندا قازاقتى ويلايتىن كىم بار؟ بىزگە تۇسىنىستىكپەن قارايتىن جان تابىلا ما بۇل جالعاندا؟

پرەزيدەنت «ءبىز تىلىنە بايلانىستى ەشكىمدى كەمسىتپەۋىمىز كەرەك» دەپ وتىرىپ، ءوزى كەمسىتۋگە جول بەرىپ العانىن بايقامايتىنداي. انىعىن ايتقاندا، بۇل جەردە ورىس ءتىلىن مەڭگەرمەگەن قازاقستان ازاماتتارىنىڭ قۇقىعى بۇزىلعالى وتىر. جاقىندا عانا باق-تا ايتىلىپ-جازىلعان ەكى دەرەكتى-اق كەلتىرەيىك: موڭعوليادان كوشىپ كەلگەن ورالمان ورىسشا سويلەي الماعانى ءۇشىن مەملەكەتتىك قىزمەتكە تۇرا الماعان; ال وڭتۇستىك وڭىردەن شىققان تاعى ءبىر جاس جىگىتتى «ورىس ءتىلىن بىلمەيدى ەكەنسىڭ» دەپ، وقۋعا قابىلداماعان. تىلدىك كەمسىتۋشىلىك ەمەي، نەمەنە بۇل؟

سوندا بىزدە جۇمىسقا تۇرۋ ءۇشىن دە، وقۋعا ءتۇسۋ ءۇشىن دە قاي ءتىلدى بىلگەن ماڭىزدى؟ وسىنى انىقتاپ الۋ كەرەك: قازاقشا بىلەتىن، بىراق ورىس تىلىندە سويلەي المايتىن ادامنىڭ جاعدايى اناۋ بولدى، ياعني ورىسشا بىلسە، قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋ مىندەتتى سانالماي ما؟ قايسىسىنا باسىمدىق بەرىلەدى؟ بۇل ازداي، جاس ۇرپاقتىڭ ەڭسەسىن «ءۇش تۇعىرلى ءتىل» دە ەزىپ بارادى. «انا، سانا، شانادان» شىعا الماي جۇرگەن جەتى جاسار جەتكىنشەككە ورىس تىلىمەن قوسا اعىلشىنشا ۇيرەتىپ، باسىن بوتقا عىپ جاتىرمىز. ەندى، مىنە، ەلباسىمىز «بولاشاقتا ءبارىمىز قىتاي تىلىندە سويلەۋگە تىرىساتىن بولامىز» دەپ وتىر. بۇل نەنىڭ ەمەۋرىنى ەكەن؟ «2030 جىلى قازاقستاندا ناننىڭ باعاسى 10 يۋان بولادى» دەگەن ءزىلدى ازىلمەن ۇندەس ءسوز بە الدە؟..

تاۋەلسىز قازاقستاندا 22 جىل تۇرىپ، قازاقشا 22 ءسوز ۇيرەنبەك تۇگىلى، وعان تالپىنىس تا جاساماعان جاندار جىرتىلىپ-ايىرىلادى. ولاردىڭ قانشا پايىزىنىڭ بيلىك دالىزدەرىندە ءارلى-بەرلى ماڭعازدانا ادىمداپ جۇرگەنىن كىم ءبىلسىن. ءاۋ باستا قازاقستاندا «قوس ءتىل – قوس قاناتىم» ۇرانىنىڭ دۇرىلدەگەنى ەسىمىزدە. قازاقتار (ول كەزدە دە، قازىر دە) ول تالاپتىڭ ۇدەسىنەن شىعا ءبىلدى، ياعني ءبارى دەرلىك قوس ءتىلدى دە قاتار مەڭگەردى. ال ەلىمىزدەگى وزگە ۇلت وكىلدەرى شە؟ قازاق اراسىندا وسكەن ات توبەلىندەي از عانا توبى بولماسا، ولار قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە ىقىلاس تا تانىتقان جوق. سوندا نەمەنە، قوستىلدىلىك – قازاققا عانا قويىلعان تالاپ، بەرىلگەن تاپسىرما بولىپ شىققانى ما؟

قازىرگى جاعدايىمىز تىپتەن قىزىق: قازاقتار ءبارىنىڭ قازاقشا بولعانىن قالايدى، ال ول ارەكەتى – كونستيتۋتسياعا قارسى! ويتكەنى، وندا «تەڭ قولدانىلاتىن» ورىس ءتىلى تۇر. بۇل – وتە ايلاكەرلىكپەن قۇرىلعان قاقپان، شىر اينالعان شەڭبەر! ءسىز «بيلىك ورىندارىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى كەڭىنەن قولدانايىق» دەيسىز. ەشكىم قارسى ەمەس، ءبارى جىميىپ، ءسىزدى قولدايدى: «ال، قانە، قولدان!». قولداناسىز. بىراق ورىس تىلىمەن قاتار. دالىرەك ايتقاندا، ءبارى بۇرىنعىداي ورىس تىلىندە جۇرەدى، سىزگە تەك قازاقشاعا شالا-پۇلا اۋدارىلعان كوشىرمەسىن عانا ۇسىنادى. ءسىز بۇعان نارازى بولىپ، ءبارىن قازاقشا جاساعىڭىز كەلەدى. ال ولار سول جىميعان كۇيى سىزگە كونستيتۋتسيانى كورسەتەدى – تىناسىز!

«جانى قازاقتاردىڭ» ءتىلى دە قازاق بولۋى كەرەك

ن.نازارباەۆ جالپى ورىستىلدىلەردىڭ ىشىندە شالا قازاقتارعا دا ايرىقشا قامقورلىق تانىتىپتى: «قازاقتاردىڭ ىشىندە دە قازاق ءتىلىن بىلمەيتىندەر بار. بۇل دا ولاردىڭ كىناسى ەمەس، ولاردىڭ اتا-انالارى ءورىستىلدى ورتادا ءومىر ءسۇردى. ولاردى شالا قازاق دەپ اتاۋدىڭ كەرەگى جوق، ءبارىمىز ءبىر قازاقپىز».

وتە دۇرىس. ءبارىمىز ءبىر قازاقپىز جانە تۇبىندە ەشقانداي تىلدىك-دىلدىك ايىرماشىلىعى جوق ءبىرتۇتاس ۇلت بولىپ، بىرىگۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن، ەكىنىڭ ءبىرى – نە ءورىستىلدى قازاقتار انا ءتىلىن ۇيرەنىپ، بەرى قاراي، ياعني ۇلتقا قاراي قادام باسۋى كەرەك، نە تازا قازاقتار دا ءتىلىن ۇمىتىپ، ءورىستىلدى بوپ كەتۋى قاجەت. ايتپەسە بىرىگۋ جوق. ارينە، ەڭ دۇرىس جانە تابيعي شەشىم – ورىستىلدىلەردىڭ بەرى بۇرىلۋى. بىراق ولاردىڭ بۇرىلعىسى جوق، قازاقى دۇنيەنىڭ ءبارىن ارتتا قالعاندىق ساناپ، وزدەرىن، كەرىسىنشە، «شىنايى قالالىق قازاق مادەنيەتىنىڭ وكىلىندەي» كورەدى. ياعني قازاق ءتىلىنسىز قازاق بولۋدى، دۇرىسىن ايتقاندا، قازاقستاندىق بولۋدى اڭسايدى.

ءسويتىپ، ازىرگە «قالادا قازاق بالاباقشاسى، مەكتەبى از بولعاندىقتان، ءتىپتى بولماعاندىقتان، ساياسات سولاي وربىگەندىكتەن...» انا تىلىنەن ماقۇرىم قالعان ءوز قانداستارىمىزدىڭ «جانى قازاق» ەكەنىنە عانا شۇكىرشىلىك ەتىپ وتىرعان جايىمىز بار. بىراق ولاردىڭ قاشانعا دەيىن جانى عانا قازاق بوپ جۇرە بەرەتىنىن، ءتىلى دە قازاق بولاتىن كەزگە جەتەتىن-جەتپەيتىنىمىزدى بىلە الماي، دالمىز. «جانى قازاق» ازاماتتاردىڭ ءبىرازى ورىس تىلىنە قوسا اعىلشىن ءتىلىن دە مەڭگەرىپ العانىن ەسكەرسەك، وسىنداي ءتىلى تەز سىناتىن اعايىنداردىڭ جيىرما جىلدان بەرى «قازاقشا ۇيرەنە الماي» جۇرگەنىن ءتۇسىنۋ قيىن-اق. شاماسى، ولار ءدال قازىر قازاق ءتىلىن بىلۋگە دەگەن ەشقانداي قاجەتتىلىك بولماعاندىقتان، ياعني، انا ءتىلىن بىلمەي-اق، شالقىپ ءومىر سۇرۋگە مۇمكىندىك مول بوپ تۇرعان سوڭ، «مەڭگەرە الماي» جاتسا كەرەك.

ال وسىنشا ۋاقىتتان بەرى قازاقشا سويلەپ-جازا ءبىلۋدى ۇيرەنبەگەن، ءتىپتى ونى قاجەت دەپ تە ساناماعان ادامداردى قالاي «جانى قازاق» دەۋگە بولادى؟ ءتىلدى قاجەت ەتپەيتىن نەعىلعان ءسىرى «جان» ول؟ ەۆرەيلەر الدەقاشان ءولىپ قالعان ءتىلىن جابىلىپ ءجۇرىپ ءتىرىلتىپ العاندا، ءبىزدىڭ ورىستانعان قانداستارىمىز ءتىرى تىلدەن نەگە ولەردەي قاشقاقتايدى؟ «مادەنيەتتىڭ نەگىزگى ءتىنى – ءتىل» دەسەك، انا تىلىندە نان سۇراپ جەي المايتىن، بىراق وزدەرىن ۇلتىمىزدىڭ تۇلعالى دا وتانشىل ازاماتتارىنىڭ ءبىرى ءھام بىرەگەيى ساناپ، قاراپايىم قازاققا شەكەدەن قارايتىن «قارا ورىستاردى» قالاي قازاق مادەنيەتىنىڭ وكىلى دەي الامىز؟ بىزدىڭشە، ورىس تىلىندە جازىلعان كەز كەلگەن عىلىمي ەڭبەك، كوركەم شىعارما – قازاقتىڭ ەمەس، ورىس عىلىمىنىڭ، ورىس ادەبيەتىنىڭ جەتىستىگى سانالماق. كلاسسيك جازۋشىمىز مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «انا ءتىلىن بىلمەگەن ادامدى مادەنيەتتى ادامداردىڭ قاتارىنا قوسۋعا بولمايدى» دەگەن ءسوزى تەگىننەن-تەگىن ايتىلعان با؟

«اسسالاۋماعالەيكۇم» دەسەڭ، «زدراۆستۆۋي» دەيتىن سونداي قانداستارىمىزدىڭ تالايى بۇگىندە بيلىك دالىزدەرىندە ءجۇر، ءتىپتى ەمەن ەسىكتى كابينەتتەردە شالقايىپ وتىرعاندارى قانشاما. قارجى قۇرىلىمدارى مەن ءىرى فيرما، كومپانيالاردىڭ كوپشىلىگى دە وسىلاردىڭ قولىندا. ءورىستىلدى باق بەتتەرىنەن قازاقتىڭ ار-نامىسىن اياققا تاپتاپ جۇرگەندەردىڭ باسىم بولىگى – وسى «قارا ورىستار». ەلىمىزدىڭ بۇكىل قارجى-ەكونوميكالىق، اقپاراتتىق-مادەني كەڭىستىگىن ورىس ءتىلى بيلەپ-توستەپ تۇرعاندىقتان، ولاردىڭ جاعالارى جايلاۋدا. سول سەبەپتى، «مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانىلۋ اياسىن كەڭەيتۋ»، «ءتىل تۋرالى» زاڭنىڭ تالابىن ورىنداۋ»، «ءىس قاعازدارىن قازاق تىلىندە جۇرگىزە باستاۋ» ءتارىزدى اڭگىمەلەردىڭ شەتى شىقسا-اق، ولاردىڭ توبە شاشى تىك تۇرادى. ءسويتىپ، «قۇتقارىڭدار!» دەپ وزگەلەردەن بۇرىن ايعايلاي باستايدى. ال ولاردىڭ وتباسىندا قانداي «قازاقتاردىڭ» ءوسىپ كەلە جاتقانىن ويلاۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى...

تۋراسىن ايتقاندا، ءدال قازىر قازاقستاندا ورىستىلدىلەردى ەشكىم دە كەمسىتىپ، قىسپاققا الىپ وتىرعان جوق. تەك كەيىنگى جىلدارى قازاقتىڭ سانى ءوسىپ كەلەدى، ونىڭ قوعامداعى ۇلەس سالماعى ارتىپ، ءوزىنىڭ ۇلتتىق مۇددەسىن قورعاپ، قۇقىعىن تالاپ ەتۋدى قولعا الا باستادى. وسىنى بايقاعان ورىستىلدىلەردىڭ الدىن الا بايبالام سالۋى بۇل. پرەزيدەنت تە سولاردىڭ كوڭىلىن تىنىشتاندىرۋعا اسىققان سياقتى. الايدا، قازاق جەرىندە قازاقتىڭ ۇستەمدىككە ۇمتىلۋى – تابيعي پروتسەسس، ونى كەرى اينالدىرۋ ەشكىمنىڭ دە قولىنان كەلمەيدى.

«وبششەستۆەننايا پوزيتسيا»

(«DAT» № 36 (212), 24 قازان، 2013 جىل)