سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2717 0 پىكىر 7 قاراشا, 2013 ساعات 07:43

ءجۇرسىن ەرمان: ايتىستى قولعا الۋعا تىرمىسىپ جۇرگەن كۇشتەردىڭ بار ەكەنىن سەزەمىن...

- ءجۇرسىن اعا،  رەسپۋبليكالىق كىتاپ مۋزەيىنىڭ باسشىلىعىنا كەلگەنىڭىزگە كوپ بولا قويعان جوق. ءبىر كەزدەرى استاناعا قونىس اۋدارىپ، «پرەزيدەنتتىڭ مادەني ورتالىعىندا» مىرزاتاي جولداسبەكوۆكە كەڭەسشى بولىپ، كەيىننەن مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ جانىنان اشىلعان ايتىس ءبولىمىن باسقارعانىڭىزدى بىلەمىز. ەلوردادا جاقسى قىزمەتتەردە ءجۇرىپ، الماتىعا قايتىپ كەلۋىڭىزگە نە سەبەپ؟  الدە استانانى جەرسىنبەدىڭىز بە؟

- ءجۇرسىن اعا،  رەسپۋبليكالىق كىتاپ مۋزەيىنىڭ باسشىلىعىنا كەلگەنىڭىزگە كوپ بولا قويعان جوق. ءبىر كەزدەرى استاناعا قونىس اۋدارىپ، «پرەزيدەنتتىڭ مادەني ورتالىعىندا» مىرزاتاي جولداسبەكوۆكە كەڭەسشى بولىپ، كەيىننەن مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ جانىنان اشىلعان ايتىس ءبولىمىن باسقارعانىڭىزدى بىلەمىز. ەلوردادا جاقسى قىزمەتتەردە ءجۇرىپ، الماتىعا قايتىپ كەلۋىڭىزگە نە سەبەپ؟  الدە استانانى جەرسىنبەدىڭىز بە؟
– الماتىعا كەلۋىمنىڭ اقيقاتى مىناداي: وسىنىڭ الدىندا مادەنيەت مينيسترلىگىندە «قازاق اۋەندەرى» دەگەن اق-نىڭ قۇرامىندا ايتىس ءبولىمى اشىلىپ، مەنى سول ءبولىمنىڭ جەتەكشىسى ەتىپ بۇرىنعى مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى قىزمەتكە قويعان. قاسىما يران-عايىپ كۇزەنباەۆ پەن ەركەبۇلان قاينازاروۆتى الىپ، ايتىستى جۇيەلەۋ، ايتىستىڭ ۇيىمداستىرىلۋىن ءبىر ورتالىقتان باسقارۋ، ايتىسقا مەملەكەتتىك قامقورلىق جاساۋ تۇرعىسىندا جۇمىس ىستەگەنبىز. كوپ وتپەي ءمينيسترىمىز اۋىستى دا، جاڭادان جۇمىسقا كىرىسكەن بىزدەر ابدىراپ قالدىق. ەكى-ءۇش ايلاپ، ايلىعىمىزدى الا الماي، وتىراتىن كەڭسەمىز دە دۇرىس بولماي، مازامىز كەتتى... سودان ەلباسىعا حات جازىپ، مەنى قابىلداۋىن ءوتىندىم. ەلباسىعا بارىپ، ورتاداعى «جولبيكەلەردىڭ» ايتىستى جامانداعان سوزدەرىن جوققا شىعارىپ، ءتول ونەرىمىزدىڭ تەلەديدارعا شىقپاعانىنا كوپ بولعانىن، ءبارىن-ءبارىن جەتكىزگىم كەلدى. سوندىقتان دا حاتتا «مەنى قابىلداعانىڭىز، ايتىستى قابىلداعانىڭىز بولىپ كورىنەر ەدى. ايتىستى تاۋەلسىز ەلدىڭ قىزمەتىنە جاراتۋعا، ءسىزدىڭ قابىلداعانىڭىز سەپتىگىن تيگىزەر ەدى» دەپ  ءوتىنىش جولدادىم. ءسويتىپ مادەنيەت ءمينيسترى مۇحتار قۇل-مۇحاممەدتىڭ قابىلداۋىنا شاقىرتۋ الدىم. مينيستر ەلباسىنىڭ اتىنان قابىلداعان بولۋى كەرەك، كەزدەسۋ بارىسىندا ايتىستىڭ بار جاعدايىن ءسوز ەتتىم. ءتىپتى ايتىس ءبولىمىن اشقان بىزدەردىڭ 3-4 اي جالاقىسىز جۇرگەنىمىزدى دە جەتكىزدىم. سودان مينيستر: «ايتىستىڭ ۇيىمداستىرىلۋىنا ونسىز دا جۇگىرەسىز عوي، بىراق ءسىز باسقا قىزمەتكە بارساڭىز قايتەدى؟» دەپ، ماعان وسى قىزمەتتى، «كىتاپ مۋزەيىنىڭ ديرەكتورلىعىن» ۇسىندى. شىن مانىسىندە تىنىش، قولايلى جۇمىس ەكەن، نەگىزگى قىزمەتتەن تىسقارى ۋاقىتتا ايتىستىڭ شارۋالارىمەن جۇگىرۋىمە مۇمكىندىكتەر بار.
– وتكەن جىلى جەلتوقسان ايىندا استانادا «ايتىس اقىندارى مەن جىرشى-تەرمەشىلەرىنىڭ حالىقارالىق وداعىن» قۇرىپ ەدىڭىز. ايتىسكەرلەر وداعىنىڭ جۇمىسى نە بولدى، سول جونىندە ايتساڭىز؟      
– ايتىستى جانداندىرۋ ماقساتىندا جۇمىستار جاساۋعا تالپىنعانىمىزبەن، جۇمىسىمىز ونبەدى، ءتىپتى جاعدايىمىز دا بولمادى. بىراق ايتىسكەرلەر وداعىنىڭ جۇمىسى توقتاعان جوق. بيىل مينيسترلىك قوعامدىق بىرلەستىكتەر قاتارىندا قارجى بولمەكشى، ءبىز دە وداقتىڭ ءبىراز جۇمىسىن جولعا قويدىق. قولىمىزعا تيگەن اقشا جوق، قارجى-قاراجاتتى جۇمىستى ورىنداپ بولعان سوڭ الاسىڭدار دەگەن سوڭ، قيمىلداپ جاتىرمىز. جۋىردا عانا قىزىلوردادا «ايتىس ونەرىنىڭ بۇگىنگى جاي-كۇيى» دەگەن تاقىرىپتا كونفەرەنتسيا وتكىزدىك. ودان بۇرىن جامبىلدا دا وتكىزگەنبىز. شەبەرلىك سىنىپتارىن جۇرگىزىپ جاتىرمىز. «قازاقستان ايتىس اقىندارى» دەگەن كىتاپ دايىنداپ، باسپاعا بەرۋدىڭ الدىندا تۇرمىز. اقىندار تۋرالى بەينە-ماتەريالدار جاسادىق. «Aytysker.kz» دەگەن سايتتى ساتىپ الىپ، جۇمىسىن جولعا قويۋ ۇستىندەمىز. سايتتى كەڭەيتسەك، تەلەديدارعا جالتاقتاماي-اق، ايتىستى سايت ارقىلى  قويساق دەيمىز. ەگەر وسى شارۋالارىمىزدى مينيسترلىك قاناعاتتانارلىق دەپ تاپسا، كەلەر جىلى ايتىسكەرلەر وداعىنىڭ جۇمىسىنا دۇرىس قارجى بولىنەتىن سياقتى. بار ماقساتىمىز – ايتىستى جانداندىرۋ،  اقىنداردى تۇگەندەۋ، وقىتۋ، تاربيەلەۋ، ايتىستى ۇيىمداستىرۋدى ءبىر ورتالىقتان قولعا الۋ.
– اڭگىمەڭىزدەن بايقاپ وتىرسام، ايتىستىڭ شارۋالارىمەن جۇگىرىپ، ۇيىمداستىرۋدىڭ باسى-قاسىندا ەكەنسىز. بىراق وسىدان ءبىراز بۇرىن استانادا «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ قولداۋىمەن وتكەن ايتىستا قاراڭىزدى كورە قويمادىق. ءتىپتى قازىلار القاسىنىڭ قاتارىندا دا جوقسىز. نەگە؟  سونىڭ الدىندا ءبىر جۋرنالدان «ەندى ايتىستىڭ ماڭىنا جولاماسپىن» دەگەن سۇحباتىڭىزدى وقىپ ەدىم. ايتىسكەرلەر وداعىن عانا باسقارىپ، ايتىس وتكىزىپ، ۇيىمداستىرۋدى باسقالارعا بەردىڭىز بە الدە؟
–  «ەندى ايتىستىڭ ماڭىنا جولاماسپىن»  دەگەن مازمۇندا سۇحبات بەرگەنىم راس. ءالى دە سول ويدا ءجۇرمىن. جەلتوقساندا تاۋەلسىزدىككە ارنالعان ايتىسقا يەلىك جاساڭىز دەپ وتىنگەن ءوز مينيسترلىگىمىزدە تەندەر جاريالانىپتى، سوعان جۇگىرسەم بە، جۇگىرمەسەم بە دەپ ءالى ەكى ويدا وتىرمىن. تەندەردى الامىز با، المايمىز با، بىلمەيمىن... بىراق تەندەردى ايدالادان كەلىپ، ايتىستىڭ قىزىعىن كورەمىن دەگەندەر ەمەس، ايتىسقا جانى اۋىراتىن ادامدار السا دۇرىس بولار ەدى دەيمىن.  استانادا 6 قازاندا وتكەن ايتىستان كەيىن ءتىپتى ءتۇڭىلدىم.
«نۇر وتان» وتكىزگەن ايتىستا توبە كورسەتپەگەن سەبەبىم بار.  سول ايتىستىڭ الدىندا نەمەرە قىزىم ششۆەيتساريادا وقۋ ءبىتىرىپ، سونىڭ شارۋالارىمەن ششۆەيتساريادا جۇرگەنىمدە بەكبولات تىلەۋحان تەلەفون شالدى. «ءبىر شارۋام بار ەدى، جولىعايىق»، – دەدى. 25 قىركۇيەك كۇنى ششۆەيتساريادان كەلىپ، 26 قىركۇيەكتە كەزدەسەتىن بولىپ كەلىستىك. شەتەلدە جۇرگەنىمدە اقىندار ماعان حابارلاسۋمەن بولدى. «ايتىس وتكەلى جاتىر، بارايىق پا؟ ءسىز باراسىز با؟»، – دەيدى كوبى. «ەستىمەدىم»، – دەدىم، شىن مانىندە ايتىس بولاتىنىن ماعان ەشكىم ايتقان جوق.  الدىندا عانا بۇقار جىراۋ  اۋدانىندا مەشىت اشۋ  سالتاناتىندا  بىرگە بولعان  مۇحامەتجان تازابەكوۆ تە  ول جونىندە  اۋزىن اشپاعان. تەك بەكبولاتتىڭ «ءبىر شارۋا بار، جولىعىسايىق» دەگەنى بولماسا. سودان الماتىعا كەلگەنىمدە بەكبولات تەلەفونمەن، «نۇر وتانمەن» بىرلەسىپ، ايتىس جاساماق بولىپ جاتقاندارىن ايتتى. «نۇر وتانمەن» بىرلەسىپ وتكىزەمىز دەگەنى مەنىڭ شامىما ءتيىپ قالدى. نەگە دەيسىز عوي؟! بيىل جازدا 8-9 شىلدە كۇندەرى استانادا «ەل. ەلباسى. استانا» دەگەن ايتىس وتكىزدىم. ول ايتىستىڭ نەگىزگى ماقساتى – اتى ايتىپ تۇرعانداي، ەلباسىنىڭ ساياساتىن قولداۋ، حالىقتى بىرلىككە ۇيىستىرۋ، رۋحىن بيىكتەتۋ ەدى.  ايتىس ۇيىمداستىراردىڭ الدىندا مەن «نۇر وتان» پارتياسىنا «ەلباسىنىڭ تۋعان كۇنىنە وراي وتكىزىلەتىن ايتىسقا قولۇشىن بەرىڭىزدەر. پارتيانىڭ كوشباسشىسى بولعاندىقتان، سىزدەردەن ءوتىنىپ وتىرمىز» دەپ حات جازدىم.  مەن بۇعان دەيىن پرەزيدەنت سايلاۋىنىڭ الدىندا «ەل باسقارار ەرىڭ كىم؟»، «ابىلاي – ايبارىمىز، ەلباسى – ەرتەڭىمىز» دەگەن تاقىرىپتا ەلباسىن قولداۋ جونىندە ەكى ايتىس وتكىزگەنمىن. قالاي دەسەك تە، نۇرسۇلتان نازارباەۆتان ارتىق قازاقتىڭ كوشىن بولاشاققا باستاپ اپاراتىن ادام جوق قازىر. جاڭاعى وتىنىشىمە اۋەلى تەلەفون ارقىلى كومەكتەسەمىز دەگەن حابار كەلدى دە، ارتىنشا «بۇل ءبىزدىڭ مىندەتىمىزگە جاتپايدى» دەپ ءبىر شەنەۋنىك تەلەفون سوقتى. ءسويتىپ جەكەلەگەن دەمەۋشىلەرگە قولقا سالدىم، ولاردان دا قايىر بولمادى. «نۇر وتاننىڭ» دا، جەكەلەگەن كاسىپكەرلەردىڭ دە باس تارتۋ سەبەبى – ايتىستا ارتىق-اۋىس ءسوز ايتىلىپ كەتسە، دەمەۋشى بولعاندىقتان تاياقتىڭ ءبىر ۇشى وزدەرىنە تيەدى دەپ، بارلىعى سودان قاشتى... قورقاتىنداي  «اقىندار مەملەكەتتىك قۇرىلىستى قۇلاتايىق، ەل-ءىشىن بۇلدىرەيىك» دەپ، بيلىككە قارسى ءسوز ايتپايدى. ءبارىنىڭ كوزى اشىق، ساۋاتتى ادامدار عوي. بىراق ءومىرىمىز تاماشا بولىپ تۇرعانىمەن، جوعارى-تومەندى تولىپ جاتقان كەمشىلىكتەر بار. ولاردى ايتپاسا، ايتىستىڭ ءمانى كەتەدى، وتكىرلىگى قالمايدى. اقىلعا سياتىن سىنعا  كىم وكپەلەيدى؟ الگى ازاماتتار وسىنى تۇسىنبەدى. اقىرىندا حالىقتىڭ كومەگىمەن ءبىر ايتىس وتكىزدىك. ناتيجەدە اقىندارعا ماردىمدى جۇلدە تاۋىپ بەرە المادىق، جول-پۇلىن دا كوتەرە المادىق. ءسويتىپ ايتىستى ۇيىمداستىرعان پروديۋسەر ءبايابىلوۆ ەسكەندىر دەگەن جىگىتكە 2 ميلليون تەڭگە قارىز  بولىپ قالدىم. ءالى كۇنگە ايلىعىمنان سول قارىزدى تولەۋمەن كەلەمىن. تولەمەسەم، ايتىس وتكىزەمىن دەگەن ول جىگىت نەگە كۇيۋى كەرەك؟ ءسويتىپ وتىرعاندا، بەكبولاتتىڭ ««نۇر وتان» سەزد الدى باعدارلاماسىن ناسيحاتتاۋ ءۇشىن ايتىس جاسايدى» دەگەنى مەنىڭ شامىما ءتيدى. «ەلباسىنىڭ تۋعان كۇنىندە ەلدىكتى، بىرلىكتى جىرلايمىز» دەگەندە، ايتىستى كەرەك قىلماعان پارتيا، ەندى نەگە ايتىس وتكىزۋگە قۇمبىل بولا قالىپتى؟» دەپ اشۋلاندىم. ەندى كەلىپ، بەكبولات «نۇر وتانمەن»  بىرلەسىپ ايتىس جاساسا، قالاي بارماقپىن؟ بەكبولاتقا وسىنى اشىپ ايتتىم. ءتىپتى «سەنىڭ ايتىستا نەڭ بار؟» دەگەنگە دەيىن كەلدىم. «ويباي، مەن ايتىستا باسىنان بەرى سىزبەن كەلە جاتىرمىن عوي»، – دەيدى ول. بەكبولات ايتىستا مەنىمەن بىرگە كەلە جاتسا، 1987 جىلى ەڭ العاش ايتىسقا ورىنداۋشى رەتىندە شىققان، سودان بەرى ورىنداۋشى رەتىندە كەلەدى ايتىستا. كەيىن قازىلاردىڭ قاتارىنا دا قويدىم. قازىلىق ەتكەنى بولماسا، ايتىستىڭ ۇيىمداستىرۋ جاعىنا قاتىسى جوق. بەكبولاتقا وسىنى اشىپ ايتتىم. «باسقا جۇمىستىڭ ءبارىن قويىپ، ەندى ايتىسقا كەلدىڭ بە؟» دەپ تە قاتتى باتىردىم. «ويباي، اعا، ءتىپتى بولماسا اقشاڭدى تولەيىن، كەلىپ ارامىزدا وتىرشى» دەپ ءوتىندى ول.  ونىڭ بۇلاي دەگەنى دە تۇسىنىكتى، ويتكەنى مەن بارماسام، اقىنداردىڭ ءبىرازىنىڭ بارماي قالاتىن ءتۇرى بار. ءتىپتى وزىمە قاراعان 3-4 اقىنعا ايتىسقا بارماي-اق قويىڭدار دەپ قولقا سالعانمىن. بىراق بەكارىس شويبەكوۆتەن باسقاسى مەنى تىڭدامادى.
– اعا، كەشىرىڭىز، بىراق، «مەن ۇيىمداستىرماعان ايتىسقا قاتىسپاڭدار» دەيتىندەي، ايتىس ءسىزدىڭ عانا مەنشىگىڭىزدەگى ونەر ەمەس قوي؟! «بەكبولاتتىڭ ايتىستان باسقا شارۋاسى قۇرىپ قالىپ پا؟» دەگەنىڭىز دە بەكبولات تىلەۋحان ايتىس ۇيىمداستىرىپ، مەنىڭ شارۋامدى يەلەنىپ كەتتى دەگەن پەندەلىك پيعىل ەمەس پە؟
– ارينە، ايتىس مەنىڭ جەكەمەنشىگىم ەمەس...  وتىز جىلدىق بەينەتىمە دە سالاۋات! شىلدەدەگى ايتىستان كەيىن «ەندى ايتىستىڭ ماڭىنا جولاماسپىن» دەپ سۇحبات بەردىم عوي ءوزىم دە. مەنىڭ وكپەم ەلباسىن قولداۋعا ارنالعان ايتىسقا ارالاسپاعان «نۇر وتان» ەندى كەلىپ اقىنداردى جيىپ نەگە ايتىس وتكىزەدى؟ مەن وسىعان اشۋلاندىم.  ايتىس ءاۋ باستان وپپوزيتسيالىق باعىتتاعى ونەر. بىلتىر ايتىس وتكىزەردە مينيسترلىكتەن 62 تارماقتان تۇراتىن قاعاز كەلدى. «مىنا 31 تاقىرىپتى ايتپاۋ كەرەك، مىنا 31 تاقىرىپتى جىرلاۋ كەرەك» دەگەن. ايتىس «نۇر وتاننىڭ» ءسوزىن سويلەپ، پارتيانىڭ بۇلبۇلدارىنا اينالسا، ايتىستان ءمان كەتەدى ەمەس پە؟! ايتىستا ەركىندىك، وتكىرلىك بولماسا بولمايدى. ونىڭ ۇستىنە ايتىس اقىندارىنىڭ ەل ىشىندەگى ابىرويىن بىلەتىندەر ايتىستى ءوز ماقسات-مۇددەلەرىنە پايدالانعىسى كەلەتىن سياقتى بولىپ كورىنەدى ماعان. مەن وسىعان كۇيىنەمىن. ايتپەسە ايتىس مەنىڭ جەكەمەنشىگىم ەمەس. بۇل ايتىسقا اياقاستى ايتقاسىن، ءارى ايتىس جاڭاعىنداي «نۇر وتانمەن» بىرىگىپ ۇيىمداستىرىلىپ جاتقان سوڭ  بارعىم كەلمەدى. ءوزىم جاڭاقورعاندا دەمالىپ، ەم الىپ جاتقانمىن. ول جاعى دا بار، قىسقاسى، ايتىسقا كەلۋدەن باس تارتتىم. سوڭعى كەزدە بەكبولات «جادىگەر» دەگەن قوعامدىق قور قۇرىپ، سول ارقىلى 1-2 ايتىس اقىنىمەن جازبا اقىنداردىڭ، جىرشى-تەرمەشىلەردىڭ باسىن قوسىپ، كونتسەرت وتكىزىپ ءجۇر. استاناداعى كونتسەرتتەرىنە كەزدەيسوق بارعانمىن دا. بىراق ىستەپ جۇرگەندەرىنىڭ نە نارسە ەكەنىن ءتۇسىنىپ بولمادىم. اقىنداردى ايتىستىرىپ، ودان جازبا اقىندارعا ولەڭ وقىتقان بولادى. سويتسەم بەكبولاتتىڭ تۇپكى ماقساتى – ايتىسقا ءبىر تابان جاقىنداپ، ايتىستى يگەرىپ الىپ كەتۋ ماسەلەسى ەكەن. «كىل جۇيرىكتە، كىم جۇيرىك؟» دەپ ات قويعان ايتىستارىنا اقىنداردى حالىق سايت ارقىلى داۋىس بەرىپ، تاڭدادى دەپتى. نەگە سول جۇيرىكتەردىڭ اراسىندا رينات زايتوۆ جوق. حالىق ريناتتىڭ قاتىسقانىن قالامايدى دەگەنگە مەن سەنبەيمىن، مىسالى. كۇنى كەشە قىزىلوردادا دا تاماشا ونەر كورسەتتى. سوڭعى ۋاقىتتا اقىنداردى جيناپ الىپ، قاجىلىققا جىبەرۋ سىندى شارۋالار ءۇردىس الىپ كەتتى. قاجىلىققا بارعاندارىنا قارسى ەمەسپىن، بىراق 17-18 جاستاعى سىرىم اۋەسحان قالاي قاجى بولادى؟ سىرىمدى جولدامامەن قاجىلىققا جىبەرگەندەر جاس بالانىڭ وڭ-سولىن تانىپ ۇلگەرمەگەنىنە قاراماي ما؟ جاس اقىنداردى جەلكەسىنەن سۇيرەگەندەي عىپ قاجىلىققا جىبەرۋدەگى ماقسات تۇسىنىكتى دەپ ويلايمىن. دىنگە بەت بۇرعىزامىز دەپ ءبىز نەبىر تالانتتى اقىندارىمىزدان ايرىلىپ قالىپ جاتىرمىز. دۇنيەاۋي، پەنداۋي نارسە دەپ دىننەن باسقانى جىرلاماي، تالانتىن شەكتەپ تاستاعان اقىندارىمىز بار. بالعىنبەكتەر دە ولقى-تولقى بولىپ ءجۇر. 6-قازانداعى استاناداعى ايتىستان كەيىن بالعىنبەك قىزىلوردادا يمان-ءجۇسىپتىڭ 150 جىلدىعىنا ارنالعان ايتىسقا كەلىپ قاتىستى. ايتىستى «فاتيحانى» انگە قوسىپ ايتىپ باستادى دا، ءدىن تاقىرىبىنا قامالدى دا قالدى. باسقا ەشتەڭە ايتا المادى، سول سەبەپتى ءبىرىنشى اينالىمنان شىعىپ قالدى.  «ءدىن – اپيىن» دەمەيمىن، بىراق ءدىندى ادام جاسىنا، كوزقاراسىنا قاراپ ورىندى پايدالانسا، ءدىني كوزقاراسى ونەرىنە سالقىنىن تيگىزبەسە دۇرىس قوي. بۇل دۇرىس پا، بۇرىس پا، ۋاقىت تورەلىك جاسار، ەشكىمدى كىنالاپ وتىرعان جوقپىن. بىراق وسىنداي شىرماۋىقتاي شىرمالعان ارەكەتتەردىڭ ءجۇرىپ جاتقانى كوڭىلىمدى الاڭداتادى. ءارى ايتىستى باسقالاردىڭ الىپ كەتەتىنىندەي نە كۇن تۋىپتى قازىر؟ ايتىس مەملەكەتتىڭ قاراماعىندا، ايتىسكەرلەر وداعى دا قۇرىلىپ، ەركەبۇلان، يران-عايىپ، رينات، فارحاتتار سول شارۋالارمەن جۇگىرىپ ءجۇر عوي... سولار-اق اكەتپەي مە؟ بەكبولاتتىڭ بار شارۋاسى تاۋسىلىپ، ايتىسقا كەلىپ پە ەندى؟ بەكبولات ءوزىمنىڭ ءىنىم، جاقسى كورەتىن ءىنىم. ءبىر كەزدەرى راديو-تەلەديدارلاردا جاسالعان پورترەتتىك حابارلاردا بەكبولات تۋرالى ەشكىم ايتپاعان تاماشا سوزدەرىمدى ايتىپ، شەشەسىنىڭ دە العىسىن العانمىن. ەندى كەلىپ، ءوزىمنىڭ الدىمدى كەس-كەستەيدى. قىتايدان ءبىر اقىن الدىرىپ، سول ارقىلى وسى ايتىستى حالىقارالىق ايتىس دەپ جاريالاعانى ەرسى عوي. وسىنىڭ ءبارى ايتىستىڭ ستاتۋسىن، قارجىسىن كوتەرىپ، ايتىستى قولعا الۋعا تىرمىسىپ جۇرگەن كۇشتەردىڭ بار ەكەنىن كورسەتەدى.
– ايتىسقا بايلانىستى وسى اڭگىمەلەردەن كەيىن بەكبولات تىلەۋحان ەكەۋىڭىزدىڭ ارالارىڭىز الشاقتاپ كەتتى مە سوندا؟
– الشاقتاعان شىعار ەندى... ايتىسقا ءبىر كۇن قالعاندا بەكبولات تاعى قوڭىراۋ شالدى: «بەكبولات، بارا المايمىن، مازامدى الما» دەپ تەلەفونىمدى ءوشىرىپ تاستادىم. ماعان وكپەلەگەن شىعار. بىراق اڭگىمە وسىنداي... استاناداعى ايتىستان 2 كۇن بۇرىن جاڭاقورعاندا يساتاي ابدىكارىموۆ پەن سادىقبەك ساپاربەكۇلىنا ارنالعان ايتىس وتكىزدىم. استاناداعى ايتىسقا باراتىنداردىڭ  ءبىرازى سول جەردەن اتتاندى ەلورداعا.
– تۇسىنىكتى. اقىنعا سۇحبات الۋعا كەلىپ تۇرىپ، شىعارماشىلىعى تۋرالى سۇراماي كەتكەنىمىز ابەستىك بولار. ولەڭنىڭ جايى نە بولىپ جاتىر، اعا؟!
– بىرنەشە كۇن بۇرىن «الىستان جانە جاقىننان» دەگەن ءبىر تومدىعىم شىقتى. ىشىندە جاڭا ولەڭدەرىم دە بار. قازىر ەكىنشى تومدىقتى دايىنداۋ ۇستىندەمىن. ءارى كەتسە اقپانعا دەيىن شىعارىپ ۇلگەرسەم دەيمىن. جازۋ پروتسەسى توقتامايدى عوي.
– شىعارماشىلىق ادامى بولعانىڭىزبەن اقىن-جازۋشىلاردىڭ ورتاسىنان سىرت جۇرەتىنىڭىزدى بايقايمىز. ءسىز كوبىنە كاسىپكەرلەرمەن، بيلىكتىڭ، قىزمەتتىڭ ادامدارىمەن دوسسىز. مۇنىڭ سەبەبى نەدە؟ شىعارماشىلىق تۋرالى ءسىز كىمدەرمەن وي بولىسەسىز سوندا؟
– مەن دە جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسىمىن، جينالىستارىنا قاتىسامىن. نامازالى وماشەۆ، تۇرسىن جۇرتباەۆ، نەسىپبەك  ايتوۆ، جۇماباي  شاشتايۇلى، جانبولات  اۋپباەۆ، ساۋىتبەك  ابدراحمانوۆ، ۇلىقبەك  ەسداۋلەتوۆ، عالىم  جايلىباەۆ، الماس  الماتوۆ،  نۇرتورە  ءجۇسىپ  سەكىلدى  مارعاسقالارمەن  پىكىرلەس، تىلەكتەس دوس-جار كىسىمىن. مەن ءوزىم بەلسەندى اداممىن. سوندىقتان ماڭايىمداعى ءبىراز ادامداردىڭ ادەبيەتكە قاتىسى جوق. بىراق ولار ادەبيەتتى، ونەردى تۇسىنەدى، جان-تانىمەن ۇعادى. مەن ءاسانالى ءاشىموۆ، قۇسايىن وماروۆ، سەرىك ۇمبەتوۆ، ايتباي  كوشەرباەۆ، امان ابدۋللاەۆ، امانگەلدى ەرمەگياەۆ، ومىرزاق سارسەنوۆ، كەنجەبەك ومارباەۆ، توققوجا ەستەنوۆتارمەن كوپ ارالاسامىن. بۇلاردى شىعارماشىلىقتى تۇسىنبەيدى دەي المايمىن.
– وزىڭىزدەن كەيىنگى بۋىننىڭ ولەڭدەرىن وقيسىز با؟ جاستاردان كىمدەردىڭ شىعارماشىلىعىندا ەرەكشەلىك بار دەر ەدىڭىز؟
– جاستاردى وقيمىن. ونشا تۇشىنبايمىن. جاستاردا كۇيرەك پوەزيا بەلەڭ الدى. ءبارى مۇقاعاليعا ەلىكتەيدى، مۇقاعالي قۇساپ جازعىسى كەلەدى. مۇقاعاليدىڭ مۇڭى حالىقتىڭ مۇڭى ەدى. ال كەيىنگىلەر جەكە باسىنىڭ مۇڭ-قاسىرەتىن پوەزياعا ارقاۋ ەتكىسى كەلەدى. جاستاردىڭ جاساندى تراگەديالاردى ويلاپ تاۋىپ، ولەڭ جازاتىنى مەنىڭ ميىما كىرمەيدى. قاراعاندىدا ميراس اسان دەگەن جىگىتتىڭ ولەڭدەرى كوڭىلگە قونىمدى كورىندى. جاقىندا كىتابىن وقىپ شىقتىم. پوەزياسى كۇيرەكتىك پەن جىلاڭقىلىققا ونشا بەل الدىرماپتى.  الماس  تەمىربايدان، باقىتجان  الدياردان كوپ ءۇمىت كۇتەمىن. جاستاردان ەرلان ءجۇنىستىڭ پوەزياسى ىزدەنۋدىڭ دۇرىس جولىندا دەر ەدىم. ەرلاننىڭ ولەڭدەرىنىڭ وزىندىك فيلوسوفياسى بار. ولەڭدەرى بولماسا ەرلاندى ونشا بىلە دە قويمايمىن، بىراق جازعاندارىنان ينتەللەكتۋال پوەزيانى بايقادىم.

سۇحباتتاسقان – قارلىعا يبراگيموۆا
"حالىق ءسوزى" گازەتى
0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1482
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3253
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5475