بۇرىن تۇبەك اۋماعى رەسپۋبليكالىق ارحەولوگيالىق كارتادا اق داق كۇيىندە كورسەتىلەتىن. العاشقى ارحەولوگيالىق ەكسپەديتسيا كوپتەگەن قىزىقتى زاتتاردى تاپقان. ماڭعىستاۋ مادەنيەتىنىڭ كوپتەگەن ەسكەرتكەشتەرى - وتكەننىڭ كۋالەرى.   ولاردىڭ ىشىندە جارتاستان شاۋىپ جاسالعان جەر استى ءتورت بولمەلى شاقپاق-اتا مەشىتى بار.

ماڭعىستاۋدىڭ تاۋلى اۋدانىندا جارتى عاسىرلىق كىزىلقالا قامالى تابىلعان. تۇپقاراعان تۇبەگىنىڭ سولتۇستىك تىلمەسى بولىگىندە تەڭىز جاعالاۋىندا وتە سيرەك كەزدەسەتىن ەجەلگى كەشەندى عيماراتتار تابىلعان، سام قۇمى – قولا داۋىرىندەگى مادەنيەت ىزدەرىنىڭ ايعاعى.

شەرقالا قۇمدى تاۋى – «ارىستان بەكىنىسى» - ەرتەدە بولعان ۇرىستىڭ ىزدەرىن ساقتاعان. حالىق شىعارمالىعىنىڭ سالت-ءداستۇرى ساقتالعان. شەبەرلەر ءۇي اسپاپتارى مەن كيىمدەردى، زەرگەرلىك بۇيىمداردى بەزەندىرگەن، ورنەكتەرى ساقتالعان.

رەسپۋبليكانىڭ باسقا ايماقتارىنا قاراعاندا ماڭعىستاۋ ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرىنە وتە باي. كەسەنەلەر، ساعانا تامدار مەن قۇلپىتاستاردىڭ ىرگەتاسى مەن قاشاپ سالعان سوڭعى يىرىمىنە دەيىن بارلىق ويىن باسىندا ۇستاعان، سىزبا مەن نۇسقا اتاۋلىنى بىلمەگەن بەلگىسىز شەبەرلەردىڭ دارىنىنا تاڭ قالماۋعا بولمايدى.    ءاربىر زيراتتى حالىقتىق ساۋلەتشىلىك ونەردىڭ مۇراجايى  دەپ اتاۋعا بولادى.

تابىت ۇستىندەگى تاس عيماراتتار وسى كۇنگە دەيىن ساقتالعان. وتىزدان استام حالىقتىق ساۋلەتشىلىك ەسكەرتكىشتەر مەملەكەت قامقورلىعىنا الىنعان.

بۇرىن تۇبەك اۋماعى رەسپۋبليكالىق ارحەولوگيالىق كارتادا اق داق كۇيىندە كورسەتىلەتىن. العاشقى ارحەولوگيالىق ەكسپەديتسيا كوپتەگەن قىزىقتى زاتتاردى تاپقان. ماڭعىستاۋ مادەنيەتىنىڭ كوپتەگەن ەسكەرتكەشتەرى - وتكەننىڭ كۋالەرى.   ولاردىڭ ىشىندە جارتاستان شاۋىپ جاسالعان جەر استى ءتورت بولمەلى شاقپاق-اتا مەشىتى بار.

ماڭعىستاۋدىڭ تاۋلى اۋدانىندا جارتى عاسىرلىق كىزىلقالا قامالى تابىلعان. تۇپقاراعان تۇبەگىنىڭ سولتۇستىك تىلمەسى بولىگىندە تەڭىز جاعالاۋىندا وتە سيرەك كەزدەسەتىن ەجەلگى كەشەندى عيماراتتار تابىلعان، سام قۇمى – قولا داۋىرىندەگى مادەنيەت ىزدەرىنىڭ ايعاعى.

شەرقالا قۇمدى تاۋى – «ارىستان بەكىنىسى» - ەرتەدە بولعان ۇرىستىڭ ىزدەرىن ساقتاعان. حالىق شىعارمالىعىنىڭ سالت-ءداستۇرى ساقتالعان. شەبەرلەر ءۇي اسپاپتارى مەن كيىمدەردى، زەرگەرلىك بۇيىمداردى بەزەندىرگەن، ورنەكتەرى ساقتالعان.

رەسپۋبليكانىڭ باسقا ايماقتارىنا قاراعاندا ماڭعىستاۋ ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرىنە وتە باي. كەسەنەلەر، ساعانا تامدار مەن قۇلپىتاستاردىڭ ىرگەتاسى مەن قاشاپ سالعان سوڭعى يىرىمىنە دەيىن بارلىق ويىن باسىندا ۇستاعان، سىزبا مەن نۇسقا اتاۋلىنى بىلمەگەن بەلگىسىز شەبەرلەردىڭ دارىنىنا تاڭ قالماۋعا بولمايدى.    ءاربىر زيراتتى حالىقتىق ساۋلەتشىلىك ونەردىڭ مۇراجايى  دەپ اتاۋعا بولادى.

تابىت ۇستىندەگى تاس عيماراتتار وسى كۇنگە دەيىن ساقتالعان. وتىزدان استام حالىقتىق ساۋلەتشىلىك ەسكەرتكىشتەر مەملەكەت قامقورلىعىنا الىنعان.

قوشقار-اتا زيراتى اقتاۋ قالاسىنان 17 شاقىرىم جەردەگى كىشىگىرىم اقشۇقىر اۋىلىنىڭ شەت جاعىندا ورنالاسقان. ماڭعىستاۋدىڭ كۇمبەزدى كەسەنەلەرى وتە ادەمى جانە وزدىگىنشە ەرەكشە. كەيبەر كەسەنەلەر – ناعىز ساۋلەتشىلىك ونەردىڭ ەڭ ۇزدىك تۋىندىلارى بولىپ سانالادى جانە وسى كۇننىڭ وزىندە ءاربىر سىزىعىنىڭ، ءاربىر رەڭكىنىڭ ويلىلىعىمەن، اياقتالعاندىمەن، وتكىرلىگىمەن تاڭقالدىرادى.

سونداي-اق، ماڭعىستاۋ قازاقستاننىڭ  تۇپكىر-تۇكىرىنەن جانە شەكارالاس مەملەكەتتەردەن كوپتەگەن زيرات ەتۋشىلەر كەلىپ جاتاتىن كيەلى ورىندارعا باي.

ءبىز سىزدەرگە تەك قانا كەيبىر بارىنشا تانىمالدارىمەن تانىستىرامىز.

Abai.kz