قازاقستان سۋ رەسۋرسى تاپشى ەلدەر ساناتىنا جاتادى. گەوگرافيالىق تۇرعىدان العاندا، بىزدە تابيعي سۋ قورى وتە از جانە نەگىزگى سۋ رەسۋرسىنىڭ كوزى شەكارالاس مەملەكەتتەر اۋماعىندا ورنالاسقان.

سوعان قاراماستان، ءبىز بارلىق قولجەتىمدى سۋ رەسۋرسىن بەيبەرەكەت جانە ۇنەمسىز پايدالانىپ وتىرمىز. بۇۇ مالىمەتىنشە، بۇگىندە 2,2 ميلليارد ادام تازا اۋىز سۋعا قول جەتكىزە الماي وتىر. قاۋىپسىز سۋ مەن سانيتارياعا قول جەتكىزۋ جانە تۇششى سۋ ەكوجۇيەلەرىن ۇتىمدى پايدالانۋ ادام دەنساۋلىعى، ەكولوگيالىق تۇراقتىلىق پەن ەكونوميكالىق وركەندەۋ ءۇشىن ۇلكەن ماڭىزعا يە. بۇۇ-نىڭ دۇنيەجۇزىلىك قورشاعان ورتا مەن دامۋ كوميسسياسى «ءبىزدىڭ جالپى بولاشاعىمىز» اتتى ەسەبىندە «قورشاعان ورتا ءۇشىن قاۋىپسىز جولدا ەكونوميكالىق داۋىرگە» اياق باسۋعا شاقىردى.العاش رەت «تۇراقتى دامۋ» كونتسەپتسياسى ۇسىنىلدى. «تۇراقتى دامۋ ماقساتتارى» – قازىرگى ۋاقىتتىڭ قاجەتتىلىگىن قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، بولاشاق ۇرپاقتاردىڭ ءوزىنىڭ قاجەتتىلىكتەرىن قامتاماسىز ەتۋىنە قاۋىپ تۋعىزبايتىن دامۋ.تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنىڭ 6 ماقساتى «تازا سۋ جانە سانيتاريا» ەكەنى بارىمىزگە بەلگىلى. ساراپشىلار ەلدىڭ ەكولوگيالىق جاعدايى مەن ۇلتتىڭ الەۋمەتتىك ءال-اۋقاتى سۋدى ورىندى تۇتىنۋعا تىكەلەي بايلانىستى ەكەنىن ايتادى. ورتالىق ازيانىڭ باسقا رەسپۋبليكالارىمەن سالىستىرعاندا قازاقستان سۋدى ەڭ كوپ تۇتىناتىن ەلدەر قاتارىنا كىرەدى. قازاقستان جان باسىنا شاققانداعى سۋدى تۇتىنۋ بويىنشا الەمدە 11-ورىندا. رەسپۋبليكا بويىنشا تاۋلىكتىك نورما 3,5 مىڭ ليتر. دەرەكتەرگە سايكەس، قازاقستانداعى تازا سۋدىڭ قورى 539 تەكشە شاقىرىمدى قۇرايدى. مۇنىڭ 190 تەكشە شاقىرىمى ەل اۋماعىنداعى كولدەردە، 95 تەكشە شاقىرىمى سۋ قويمالارىندا، 101 تەكشە شاقىرىمى وزەندەردە، 95 تەكشە شاقىرىمى جەر استىندا، 58 تەكشە شاقىرىمى تاۋلار باسىنداعى مۇزداقتاردا شوعىرلانعان. ەلىمىزگە سىرتتان كەلەتىن سۋلار نەگىزىنەن وزەندەر ارقىلى قالىپتاسادى.

عالىمداردىڭ زەرتتەۋىنشە 2025 جىلعا قاراي سۋ تاپشىلىعىن كورەتىن ادامداردىڭ سانى 5,5 ميللياردقا دەيىن وسەدى دەپ بولجاۋدا. بۇل – الەم حالقىنىڭ ۇشتەن ەكى بولىگى اۋىز سۋعا ءزارۋ بولادى دەگەن ءسوز. سوڭعى جىلدارى جەر بەتىندەگى حالىق سانىنىڭ كوبەيۋىمەن الەمدە سۋ تۇتىنۋ كولەمى دە ۇلعايعان.قازاقستانداعى سۋدىڭ بار-جوقتىعىنان ونىڭ لاستانۋى كوبىرەك الاڭداتادى. بۇل – پروبلەما جانە سولاي بولىپ قالا بەرمەك. سەبەبى كوپتەگەن سالالاردا، اسىرەسە تاۋ-كەن ءوندىرۋ جانە كارەرلەردى قازۋ ىسىندە سۋدى شيكىزات رەتىندە نەمەسە سوڭعى ءونىمدى سۇيىلتۋ ءۇشىن پايدالانادى. قولدانىلعان سۋ قايتادان وزەندەرگە جىبەرىلەدى، ال لاستانعان سۋدى ءسۇزىپ، قالپىنا كەلتىرۋ وتە قيىن. سوندىقتان كليماتتىڭ وزگەرۋىنەن، سۋدىڭ قولجەتىمدىلىگىنەن جانە باسقالار ماسەلەلەردەن گورى سۋدىڭ ساپاسى، مەنىڭ ويىمشا، ماڭىزدىراق، ويتكەنى بۇل سۋ ۇيمىزگە جەتەدى. سونىڭ سالدارىنان سۋمەن قامتۋ جانە سانيتاريا سالاسىنداعى پروبلەمالاردان تۋىندايتىن ديارەيالىق اۋرۋلاردىڭ كەسىرىنەن مىڭنان استام بالا قايتىس بولادى.

سۋدىڭ باستاپقى ساپاسىن قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن كوپ قاراجات قاجەت. ونىڭ باعاسى تىم جوعارى. ادام قىزمەتىنىڭ ناتيجەسىندە پايدا بولعان اعىندى سۋلاردىڭ 80 پايىزدان استامى وزەندەرگە نەمەسە تەڭىزدەرگە تازارتىلماي اعىزىلادى. سۋعا قاتىستى ساقتىق شارالارىن قابىلداۋ ءۇشىن ءوندىرىس ورىندارعا قاتاڭ ەرەجەلەر قولدانىلۋى قاجەت.جوعارىدا اتالعان جايتتاردى ەسكەرە وتىرا،تۇراقتى دامۋ ماقساتتارى اياسىندا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ زاڭ فاكۋلتەتى مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى،كونستيتۋتسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىق كافەدراسى وقىتۋشىلار قۇرامى مەن ستۋدەنتتەر اراسىندا دوڭگەلەك ۇستەل،پىكىرتالاس سايىستارى،ءتۇرلى اكتسيالار وتكىزۋدە.ەلىمىزدە ورىن العان وزەكتى ماسەلەلەردى شەشۋگە بىزدە ءوز تاراپىمىزدان ۇلەس قوسۋدامىز.

البينا بيسكۋلتانوۆا،

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتى مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى،كونستيتۋتسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىق كافەدراسىنىڭ اعا وقىتۋشىسى

ب.ج.احمەتجانوۆ،

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى زاڭ فاكۋلتەتىنىڭ ماگيسترانتى

Abai.kz