ءححى عاسىر – ءبىلىم عاسىرى، بىلىمدىلەر عاسىرى. كەزىندە ەلباسى قازاقستان 2050 جىلعا قاراي الەمنىڭ ەڭ دامىعان 30 ەلىنىڭ قاتارىندا بولۋى تيىستىلىگىن باسا كورسەتكەن بولاتىن. ال، ول ءۇشىن تەك ازاماتتار عانا ەمەس، ۇيىمدار مەن كاسىپورىندار، مەكەمەلەر، ت.ب. قازاقستاننىڭ وركەندەۋىنە، قارقىندى وسۋىنە ات سالىسۋى ءتيىس. قازاقستاننىڭ جارقىن بولاشاعىنا باسا ءمان بەرىپ ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى ەلىمىزدىڭ اسىل مۇراتتارىنا قول جەتكىزۋ جولىندا قولىنان كەلگەنىنشە ايانباي كۇرەسىپ، قازاقستاننىڭ جاسامپازدىعى ءۇشىن بەلسەندى ارالاسىپ جاتىر.

قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ۇستانىپ وتىرعان نەگىزگى باعىتى – بۇل ورەسى كەڭ، ءبىلىمى تەرەڭ، باسەكەگە قابىلەتتى، زامان اعىمىنىڭ قيىندىقتارىنا توتەپ بەرە الاتىنداي جىگەرلى ازاماتتاردى تاربيەلەۋ، مەملەكەتىمىزدىڭ جارقىن بولاشاعى ءۇشىن شارشاماي كۇرەسە بىلەتىن وتانسۇيگىش، قانداي ءىستىڭ بولماسىن بايىبىنا بارىپ، سىندارلى شەشىم قابىلداۋعا قاۋقارلى مامانداردى قالىپتاستىرۋ. تەك وسىنداي - ۇستانىمى بيىك، شىنايى وتانسۇيگىشتىك سەزىمگە يە ازاماتتارعا عانا قوعامنىڭ زور ءۇمىت ارتارى ءسوزسىز. ولاي بولسا، قازۇۋ بىلىكتى دە ءبىلىمدى، ويى ۇشقىر، وتانسۇيگىش ازاماتتاردى قالىپتاستىرا وتىرىپ، قوعامنىڭ جاستارعا ارتىپ وتىرعان زور ءۇمىتىنىڭ اقتالۋىنا قاتىسادى.   مەملەكەتتىڭ وركەندەپ دامۋ تالابىنا، قوعامدىق سۇرانىسقا جاۋاپ بەرە الاتىنداي ازاماتتاردى تاربيەلەپ، قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ءتۇرلى عىلىمي-تاجىريبەلىك ماسەلەلەردى شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن جاقسى عىلىمي الەۋەتى بار.

قانداي ءبىلىم ورداسى بولماسىن ونىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگى تۇلەكتەرىنىڭ دەڭگەيىمەن ولشەنەرى حاق. تاريحى تەرەڭ، تاعىلىمى مول ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە بىلىمگە سۋسىنداعان، قازۇۋ-ىنەن تۇلەپ ۇشقان كۇنى كەشەگى ستۋدەنتتەر بۇگىندە بىرقاتار رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى اتقارىپ، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىندا، حالىقارالىق ۇيىمداردا قىزمەت ەتۋدە. ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-ءى كەڭ سالالى ءبىلىم بەرۋ ورداسى بولىپ تابىلادى. وندا ازاماتتارعا ءار ءتۇرلى باعىتتا (عىلىمي، وقىتۋشىلىق، ەكونوميكالىق، قۇقىقتىق، مەديتسينالىق، حالىقارالىق ...) تەرەڭ ءبىلىم الىپ، ءبىلىمدى ءدى بىلىكتى مامان رەتىندە قالىپتاسۋىنا بارشا مۇمكىندىكتەر جاسالعان. قازاق ۇۋ-دە ءبىلىپ الىپ، باسەكەگە قابىلەتتى، بىلىكتىلىگى جوعارى مامان بولىپ ءومىر كەڭىستىگىنە ۇشۋ ءۇشىن شەتەلدىك بىلىمقۇمار ازاماتتارعا دا وقىپ، ءبىلىم الۋعا جاعدايلار جاسالعان. ۋنيۆەرسيتەتتە شەتەلدىك ستۋدەنتتەردىڭ وقىپ، كاسىبي ءبىلىمىن قالىپتاستىرۋى ءۇشىن، ءبىلىمىن شىڭداۋى ءۇشىن ءۇش تىلدە ءبىلىم الۋ مۇمكىندىكتەرى جاسالعان. بۇگىندە ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ - ەلىمىزدەگى ەڭ تاڭداۋلى ءبىلىم بەرۋ شاڭىرىعى، جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىرى.

قازۇۋ-نەن تۇلەپ ۇشقان ونىڭ تۇلەكتەرى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ بىلىكتى، كاسىبي وقىتۋشىلارىنان العان ساپالى، تەرەڭ ءبىلىمنىڭ ناتيجەسىندە ەڭبەك جولىندا، عىلىم جولدا قيىندىقتاردان سۇرىنبەي ءوتىپ، بۇگىندە ءبىرازى قازاقستاننان وقۋعا جولداما الىپ شەت ەلدە ءبىلىمى مەن بىلىكتىلىگىن شىڭداپ، تاعىلىمدامادان ءوتىپ جاتىر.

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ تەك ءبىلىم بەرۋ ورنى عانا ەمەس، ول بىرمەزەتتە زەرتتەۋ ورتالىعى دا. قازۇۋ-ءنىڭ زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتى مارتەبەسىن الۋى جوعارى ءبىلىمدى مامانداردى دايارلاۋعا، عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ كەڭ سپەكترىن جۇرگىزۋگە جانە ولاردى ودان ءارى كوممەرتسيالاندىرۋ جونىندەگى مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋعا باعىتتالعان شارالاردى كۇشەيتتى.

جوعارىدا اتاپ كورسەتىلگەندەردەن بايقايتىنىمىز، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى قىرانداي كۇشتى قاناتتى، ارىستانداي ايباتتى، جولبارىستاي قايراتتى ۇرپاقتى قالىپتاستىرۋعا بەكەم بەل بۋعان. دەمەك، قازۇۋ قازاقستاننىڭ بولاشاعىنىڭ جارقىن بولۋى ءۇشىن ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن نىعايتۋعا ايتارلىقتاي ۇلەس قوسادى جانە ءوزىنىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدە الەمنىڭ ۇزدىك زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتتەرىمەن تەڭەسە الاتىن جەتەكشى ءبىلىم بەرۋ ورتالىعى رەتىندە تانىلۋىنا ءارى دامىعان باسەكەگە قابىلەتتى عىلىمي-زەرتتەۋ مەكەمە رەتىندە حالىقارالىق مويىندالۋىنا ۇمتىلادى.

تامىرىن تەرەڭگە سالعان قازاقستاننىڭ العاشقى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلاتىن ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇۋ وسى ۋاقىتقا دەيىن تالاي ۇرپاقتىڭ كوكىرەك كوزىن اشقان، جاستاردىڭ ساناسىن ءبىلىم بۇلاعىنا اينالدىرعان ءبىلىم ورداسى. تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ قارقىندى دامۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسىپ كەلە جاتقان مۇنداي ءبىلىم وشاعىنىڭ اتاۋى تاريح ساحناسىندا التىن ارىپپەن جازىلارى ءسوزسىز. تاريحى كەمەل ءارى رۋحانياتى بيىك ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ الار اسۋى ءالى الدا دەپ سەنەمىز.

جاربولوۆا ا. ج.

ز.ع.ك.، مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى، كونستيتۋتسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىعى كافەدراسىنىڭ اعا وقىتۋشىسى

Abai.kz