مەملەكەتىمىز عىلىم سالاسىنا، سونداي-اق جوعارى وقۋ ورىندارىنداعى ماگيسترا­تۋرا مەن PhD دوكتورانتۋراداعى جاس ىزدەنۋشىلەرگە،«بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا ءبىلىمىن شىڭداپ جاتقان ماماندارعا شەتەلدىك تاجىريبە الماسۋ ماقساتىمەن كوپ مۇمكىندىكتەر جاساپ وتىر. م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىندا شوعىرلانعان ءبىر توپ جاس عىلىمي قىزمەتكەر ءارتۇرلى جوبالار مەن باعدارلامالار اياسىندا شەت مەملەكەتتەردە تاجىريبە الماسىپ، كورىپ، كوڭىلگە تۇيگەن ويلارىن ورتاعا سالدى.

مەملەكەتىمىز عىلىم سالاسىنا، سونداي-اق جوعارى وقۋ ورىندارىنداعى ماگيسترا­تۋرا مەن PhD دوكتورانتۋراداعى جاس ىزدەنۋشىلەرگە،«بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا ءبىلىمىن شىڭداپ جاتقان ماماندارعا شەتەلدىك تاجىريبە الماسۋ ماقساتىمەن كوپ مۇمكىندىكتەر جاساپ وتىر. م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىندا شوعىرلانعان ءبىر توپ جاس عىلىمي قىزمەتكەر ءارتۇرلى جوبالار مەن باعدارلامالار اياسىندا شەت مەملەكەتتەردە تاجىريبە الماسىپ، كورىپ، كوڭىلگە تۇيگەن ويلارىن ورتاعا سالدى.

جانات سالتاقوۆا،
«قولجازبا» ءبولىمىنىڭ  عىلىمي قىزمەتكەرى:

«ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتى» ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى س.قوسان جانە قولجازبا ءبولىمنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى ن.مۋرساليموۆامەن بىرلەسىپ، ءبىر اي كولەمىندە سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىندا ءىسساپاردا بولىپ قايتتىق. رەسەي عىلىم اكادەمياسىندا بولىپ، «پۋشكين ءۇيى» اتالىپ كەتكەن ورىس ادەبيەتى ينستيتۋتىنىڭ قولجازبا بولىمىندە دارىستەر تىڭداپ، قولجازبالاردى قالاي ۇستاپ، قالاي پايدالانۋ كەرەك، قولجازبانى وتكىزىپ العاننان وقىرماننىڭ قولىنا بارعان جولعا دەيىن بارلىعىن ۇيرەندىك. بارلىق مۇراجايلاردى ارالادىق. تۋرا «اق ءتۇن» ۋاقىتىنا تۇسكەن ەكەنبىز. قالانىڭ ادەمىلىگى ودان سايىن ارتا ءتۇستى. شىعىس قولجازبالارى ينستيتۋتىندا، سانكت-پەتەربۋرگ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ سيرەك قولجازبالار بولىمىندە، رەسەيدىڭ ۇلتتىق كىتاپحاناسىندا جۇمىس ىستەدىك. رەسەيلىكتەر قولجازبانى وتە جوعارى باعالايدى. قاي عالىمدى الساڭ دا «قاي حالىقتىكى بولسا دا، قولجازبا رەسەيدىڭ قازىناسى» دەيدى. ولارمەن سالىستىرعاندا قازاقستانداعى قولجازباعا دەگەن قۇرمەت جوق دەسەك تە بولادى. ارنايى دارىستەرىمىزدىڭ ءبىرىن پۋشكينتانۋشى ا.دۋبروۆسكي جۇرگىزدى. ەڭ قىزىعى، پۋشكيننىڭ ءبىر قولجازباسىن دا قولىڭا ۇستاتپايدى. ەگەر ءوز كوزىڭمەن كورگىڭ كەلسە، جانىڭدا قاراپ تۇرادى. انگليادان 8 تومعا جيناقتاپ، 13 جۇمىس داپتەرىنىڭ فوتو كوشىرمەسىن جاساتقان ەكەن. كوبىسى سولارمەن جۇمىس ىستەيدى. ءبىز ابايدى ولاي قۇرمەتتەي المايمىز. ورىس حالقىنىڭ  پۋشكيندى قۇرمەتتەيتىنى سونشا، جەر شارىنداعى پۋشكيننىڭ بارلىق قولجازباسىن ساتىپ الۋعا تىرىسادى. ال ەگەر ساتىپ الۋعا بەرمەسە، جىل سايىن قانداي جاعدايدا ساقتالىپ وتىرعانىن بارىپ، تەكسەرىپ وتىرادى. الدىڭعى جىلدارى پاريجدەن پۋشكيننىڭ ءوز قولىمەن جازعان 13 حاتىن 1 ميلليون دوللارعا جانە 1-بەت قولجازباسىن 3 ءجۇز مىڭ ەۋروعا ساتىپ الىپتى. ءار قولجازبانىڭ ارنايى باعالاۋشى قويعان باعاسى بار. سوندىقتان، ءبىز كوپ قولجازبالاردى قارجىعا بايلانىستى الا المادىق. «اتامەكەن» اتتى قازاق قاۋىمداستىعىنىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەستىك. ماسكەۋگە قاراعاندا بۇل قالادا ورىس حالقى اقسۇيەكتىكتەرىن ساقتاپ قالعان. كىتاپحانادا جاستار تولىپ وتىرادى. مەترودا، اۆتوبۋستاردا كىتاپ، گازەت-جۋرنال وقىپ وتىرعان ادامداردى كورەسىڭ.
ولاردا دا عىلىمدا جاس­تار وتە از. سانكت-پەتەربۋرگ تۋريستىك قالا بولعاندىقتان، تۋريزم سالاسىندا جاستار وتە كوپ. بۇرىنعى كەڭەستىك جۇيەمەن جۇمىس ىستەۋدە. بىراق تا جاڭا جۇيەگە كوشۋگە تالپىنىستارى بار. وعان، ارينە، كونەكوز عالىمدار قارسىلىق تانىتادى ەكەن.

نۇربول قۇدايبەرگەنوۆ،
«تاۋەلسىزدىك داۋىرىندەگى ادەبيەت  جانە كوركەم پۋبليتسيس­تيكا» ءبولىمىنىڭ كىشى عىلىمي قىزمەتكەرى:

– پولشاداعى 36 ميلليون حالىقتىڭ 98 پايىزى پولياكتار بولعاندىقتان، تازا ۇلتتىق مەملەكەت بولىپ سانالادى. كرەديتتىك جۇيەگە نەگىزدەلگەن وقۋ جۇيەسىنىڭ كەرەمەتتىگىن سول جاقتا كوردىك. بىزدىكىلەر ول جۇيەنىڭ اتىن عانا الىپتى دا، زاتىن قالدىرىپ كەتىپتى. پولشانىڭ پوزنان قالاسىندا ورنالاسقان ادام ميتسكەۆيچ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتە تاعىلىم­دامادان وتتىك. بارلىق ساباعىمىز قىزىقتى ءارى كوڭىلدى بولدى. تۇرىك تىلىنە قوسىمشا قازاق ءتىلىن دە وقىتادى ەكەن. وزىڭمەن قازاقشا پىكىر الماسىپ تۇرعان شەتەلدىكتەردى كورگەندە، كادىمگىدەي مارقايىپ قالادى ەكەنسىڭ. بىراق پولياك جاس­تارى ءبىزدىڭ ارا-تۇرا ورىس سوزدەرىن قوسىپ سويلەيتىنىمىزگە رەنىشتەرىن ءبىلدىردى. ءدارىس جۇرگىزگەن حەنريح يانكوۆسكي قازاق ەلىن ءبىر كىسىدەي-اق بىلەدى ەكەن. «گەنريح اعاي» – دەپ، ءوز سۇراعىمدى قويا بەرگەندە، ءۋاجىن ايتىپ: «سەندەر الەمگە ورىستىڭ كوزىمەن قاراپ ۇيرەنگەنسىڭدەر. مەنىڭ اتىم قازاق تىلىندە «حەنريح» دەپ ەمەس، «كەڭىرىك» دەپ ايتىلۋى كەرەك»، –  دەپ ۇيالتقانى بار. سويتسەك، ءىلياس جانسۇگىروۆ ەۋروپالىق ەسىمدەردى اۋدارعاندا، حانستى – قانىش، حەنريحتى – كەڭىرىك دەپ اتاعان ەكەن.
سوڭعى ساباق قىزۋ پىكىرتالاسپەن ءوتتى. ويتكەنى، ول جاقتىڭ عالىمدارى ساقتاردى يران تەكتەس تايپا دەپ ەسەپتەيدى. ءبىز «التىن ادامىمىزبەن» ماقتانىپ ءجۇرمىز. دەمەك، ونى دا مويىندامايدى دەگەن ءسوز ەمەس پە؟! ايتەۋىر، قازاق تاريحىنىڭ تەرەڭدەگەنىن ماقۇلدامايتىنداي. ازيالىقتارعا ۇستەم پيعىلمەن قاراعىسى كەلەتىن سياقتى. مۇنى ءبىر دەڭىز، ەكىنشى، التاي ءوڭىرى تۋرالى پىكىرىنە كەلىسپەدىك. ءبىزدىڭ قانشاما ءسوز زەرگەرلەر­ىمىز وسى تاقىرىپتى قالامىنا ازىق ەتتى. التايدى وركەنيەتتىڭ ۇياسى دەپ جۇرسەك، باتشاعارلارىڭىز ونى جوققا شىعارعىسى كەلەدى. دەمالىس كۇندەرىن پايدالانىپ، بەرلين مەن پاريج قالالارىن قىدىرىپ قايتتىق. قىسقاسى، كوپ كوزقاراسىم وزگەردى. بۇرىن ءوزىم قارسى بولعان ءۇش تۇعىرلى ءتىل ساياساتىنا قۇرمەتپەن قاراي باستادىم. ويتكەنى، ءبىز الەمدىك كەڭىستىككە اعىلشىن ءتىلى ارقىلى عانا شىعا الامىز. ءوز ەلىمىزدە باتىرمىز عوي، الايدا سونى ءبىلىپ جاتقان شەتەلدىكتەر شامالى. وي – جۇيرىك. سانادا سان ءتۇرلى سۇراق تۋىندادى. مىسالى، تاريحتا اعىلشىندار مەن فرانتسۋزدار ءبىرىن-ءبىرى ەشقاشان مويىنداماعان. اتى شۋلى «100 جىلدىق سوعىس» تا سولاردىڭ ارىسىندا بولدى عوي. سونداي-اق  پولياكتار مەن نەمىستەر دە ءوزارا قىرعيقاباق بولعان. ءبىر قىزىعى، كەزىندە ءبىرىن-ءبىرى اتارعا وعى بولماعان ەلدەردىڭ شەكارالارىندا تەمىر تۇگىل ءجىپ تە جوق. ال ءدىنى، ءدىلى مەن ءتىلى تۇتاس، بازارى مەن مازارى ارالاس جاتقان تۋىسقان تۇركى ەلدەرىنىڭ شەكارالارىندا يتجىعىس، يت ازاپ! نەگە؟! ۇلكەن قالالارىن ايتپاعاندا، قالاشىقتارىنىڭ وزىندە ازيانى، تۇركىلەردى زەرتتەيتىن ورتالىقتارى بار. بىراق  بىزدە «باتىس­تانۋ» ينستيتۋتتارى مۇلدەم جوق. نەگە؟! مەنى وسى سۇراق الاڭداتادى.

ەرمەك حانكەي،
«تاۋەلسىزدىك داۋىرىندەگى ادەبيەت جانە كوركەم پۋبليتسيس­تيكا» ءبولىمىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى:

م.اۋەزوۆ 1921-23 جىلدارى «شىعىس فيلولوگيا­سى» فاكۋلتەتىندە وقىعان سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىندا بولدىق. جازۋشىنىڭ سول جىلدارى جازعان ديپلومدىق، كۋرستىق جۇمىستارىن ىزدەدىك. ىزدەۋ بارىسىندا بىرنەشە مۇراجاي، مۇراعاتتاردى ارالادىق. قازاقپىز عوي، نامىس جىبەرمەيدى كوپ جەردە... ايتسە دە، رەسەي جەرىندەگى تاريحي ورىنداردى ارالاۋ ارقىلى تۇيگەنىم، ءبىز كوپ تاريحىمىزدى جوعالتىپ، وعان جەتكىلىكتى مولشەردە كوڭىل بولە الماي ءجۇر ەكەنبىز. ءتىپتى ورىستاردا پاتشالارىنىڭ ۇيدە كيەتىن اياقكيىمىنە دەيىن ساقتاۋلى تۇر. قاي عۇلاما، قاي ۇيدە قانشا كۇن تۇردى، مىنا ءۇيدىڭ بۇرىشى نەمىستەرىڭ وعى تيگەنى ءۇشىن سىنعان دەگەن سياقتى جازۋلارعا دەيىن تاپتىشتەلىپ جازىلىپ تۇر. سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىنىڭ ءوزى تۇنىپ تۇرعان مۋزەي قالا ەكەن. سەبەبى اينالا قالعان جەرىڭنىڭ بارلىعى تاريحي ورىن. قالاسى بىزدىكىندەي جارقىراپ الىستاپ كوز تارتىپ تۇرعان جوق، بارلىعى تاريحي، مادەنيەتتى، قاراپايىم. ءبىر تاڭقالعانىم، حالقىنىڭ جاسى دا، كارىسى دە كوشەدە دە، مەترودا دا كىتاپ وقىپ جۇرەدى. 1700 جىلدان باستاپ سالىنعان جەر بەتىندەگى انتروپولوگيالىق مۇراجايلاردى ارالادىق. جەكەلەگەن بولمەلەردە ءار ۇلتقا قاتىستى مالىمەتتەر جازىلىپ، سۋرەتتەرى قويىلعان. الايدا قازاقتاردى تاپپادىم.بىزگە ۇقساس دەگەن حالىقتاردىڭ ىشىنەن تەك قانا موڭعولداردى عانا كەزدەستىرۋگە بولادى. «قازاقتار» دەگەن ءبىر عانا سۋرەت كەزدەستىردىم. ەڭ سوڭعى تۇيگەن ويىم، كەمىندە 1-2 جىل بارىپ تۇرىپ كەلسە بولادى ەكەن. ءوز ەلىمىزدىڭ يگىلىگى ءۇشىن مۇراسىن جيناقتاپ قايتۋ، جالپى، ەل، جەر كورىپ، قازاق جاستارىنىڭ سالىستىرمالى تۇردە وي ءتۇيۋى جولىندا شەتەلگە  ەكسپەديتسيا جاساپ تۇرۋدىڭ ماڭىزىنىڭ ارتىق ەكەنىن ايتقىم كەلەدى.

جىلبەك كەرىمبەك،
 «ەجەلگى ءداۋىر جانە ورتا عاسىر ادەبيەتى» ءبولىمىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى:

پولشا­نىڭ ولش­تى­ن قالا­سىنا بارۋداعى ماقساتىمىز –  ينستيتۋت ديرەكتور­ىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا قازاق ادەبيەتى مەن مادەنيەتىنە قاتىستى مالىمەتتەر جيناۋ بولاتىن. قازاق ادەبيەتىنە قاتىستى كەلەر بولسام، بىزگە پولشانىڭ ەلەكتروندى كىتاپحاناسىنا كىرۋگە ارنايى رۇقسات بەرىلدى. قازاققا قاتىستى تەك ءوزىمىز بۇرىننان بىلەتىن ادولف يانۋشكەۆيچتىڭ «قازاق دالاسىنا ساياحات» دەگەن ەڭبەگىن عانا كەزدەستىردىم. پولشانىڭ سولتۇستىگىنە جاقىن ورنالاسقان ولشتىنداعى ۆارميا-مازۋر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ گۋمانيتارلىق عىلىمدار بولىمىندە تاعىلىمدامادان وتتىك. ولشتىن – پولشاداعى ەڭ ستۋدەنتى كوپ قالا سانالادى ەكەن. قالانىڭ 200 مىڭ حالقى بولسا، سونىڭ 40 مىڭى ستۋدەنتتەر. ۋنيۆەرسيتەت قالاشىعىندا وقۋ ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالعان، ءتىپتى مال دارىگەرلەرىن دايىندايتىن بولىمىندە بىزدەگى سياقتى تەك تەوريا جۇزىندە ەمەس، تاجىريبە جۇزىندە دە كورەتىن ۋنيۆەرسيتەت جانىندا ارنايى فەرمالار قۇرىلعان. قالا اكىمشىلىگى ۋنيۆەرسيتەت قالاشىعىنداعى كولشىكتە اققۋ، قازى، ۇيرەگى، جالپى جابايى تابيعاتتىڭ بارلىق ءتۇرىن ساقتاۋعا تىرىسقان.
ال عىلىم جاعىنا كەلەر بولسام، ول جەردە باستاۋىشتى ءبىر مەكتەپتە، ورتا سىنىپتى باسقا مەكتەپتە ءبولىپ وقىتادى ەكەن. بىزگە ءدارىس وقىعان ۇستازداردىڭ سوزىنە قاراساق، بۇل وقۋ جۇيەسىنە وزدەرى دە رازى ەمەس. بارلىعىن ءبىر مەكتەپتە وقىتىپ وزگەرتسەك دەگەن جوسپارلارى دا جوق ەمەس. سەبەبى ءتيىمسىز ەكەنىنە ابدەن كوزى جەتىپتى.
ولشتىنداعى ۆارميا-مازۋر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى كيكلەۆيچتەن يمپاكت-فاكتور باسىلىمدارعا قاتىستى سۇراعان ەدىك. ول كىسى ءبىزدىڭ ءبىلىم مينيسترلىگىنە تاڭدانىسىن جەتكىزدى. ايتۋىنشا، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ءبىلىم مينيسترلىگى يمپاكت-فاكتور جۋرنالدارعا جاۋاپ بەرەتىن ارنايى ءبىر جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىك قۇرىپ قويادى.  سول سەرىكتەستىك ارقىلى پايدا كورگىسى كەلەدى. وعان عالىمدار قانشاما اقشا تولەپ ماقالاسىن تاس­تاپ كەتەدى، ال ول كۇندەردىڭ-كۇنىندە ماقالاڭ شىقتى دەگەن انىقتاما بەرە سالادى. ال شىن مانىندە، ماقالاسى قايدا، قالاي جاريالانىپ جاتقانىنان عالىمدار­دىڭ ءوزى حابارسىز. وسى سوزدەردەن كەيىن كوڭىلىمىز سۋ سەپكەندەي باسىلدى.  پولشانىڭ وزىندە يمپاكت-فاكتورى بار جۋرنال جوق ەكەن.
پولشادا كەڭەس كەزىنەن قالعان مۇعالىمدەر ورىس ءتىلىن بىلگەنىمەن، كەيىنگى جاستار اعىلشىن تىلىندە سويلەيدى. بۇل مەملەكەتتە دە اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋدىڭ قاجەتتىلىگى قاتتى بايقالادى. الەۋمەتتىك جەلىلەردە اعىلشىن ءتىلىن 1-سىنىپتان باستاپ ۇيرەتۋ كەرەك دەگەنگە قارسى ادامنىڭ ءبىرى بولىپ ءجۇرۋشى ەدىك، ول ويىمىزدان اينىعانداي بولدىق. قازاق تىلىمەن قاتار، اعىلشىن ءتىلىن دە ۇيرەنۋ كەرەك ەكەن دەگەنگە كوزىمىز جەتتى. م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنداعى «الەم ادەبيەتى» ءبولىمى اياسىندا قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىن كەزەڭ-كەزەڭگە ءبولىپ، اعىلشىن ءتىلىن اۋداراتىن جوبا ۇيىمداستىرسا دەگەن ۇسىنىس-پىكىرىم بار. ويتكەنى بۇل ەۋروپا جوعارى وقۋ ورىندارىندا سۇرانىسقا يە بولادى. 

گۇلزات كوبەك،
«تەاتر جانە كينو» ءبولىمىنىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەرى، كينوتانۋشى، فيلوسوفيا (PhD) دوكتورى:

 عىلىم سالاسىنداعى جاستار قازاق قوعامىنىڭ بولاشاق ەليتاسى. جاس­تار قاشان دا قوعامنىڭ قوزعاۋشى كۇشى بولعان. ال عىلىمى دۇرىس جولعا قويىلعان ەلدىڭ كەلەشەگىنە دەگەن باعدارى ايقىن. جاستاردى شەتەلدەرگە ءارتۇرلى عىلىمي-زەرتتەۋ تاجىريبەلەرىنە جىبەرۋ وتە ورىندى ساياسات. ءتىلدى مەڭگەرۋ الەمدىك كەڭىستىككە شىعۋدىڭ بىردەن-ءبىر ءتيىمدى مۇمكىندىگى. مەملەكەتىمىز جاستارعا وسىنداي مۇمكىندىكتەردى قولدانۋدىڭ بارلىق جولدارىن اشىپ قويعان. الايدا شەت مەملەكەتكە شىعاتىن جاستار ءبىر نارسەنى ەسكەرۋى كەرەك، بۇل «ۇلتتىق يممۋنيتەتى» كۇشتى، كەز كەلگەن سىرتقى ىقپالعا تۇسپەۋ جانە ءوز ەلىمىز ءۇشىن ءتيىمسىز ۇردىستەردى ىشكە ەنگىزە بەرمەۋ. سونداي-اق جاستارىمىز ارنايى باعدارلامالارمەن مەملەكەتتىڭ قارجىسىنا شەتەلگە شىعىپ جاتقاننان سوڭ، ول جاقتاعى ءبىز ءۇشىن ۇتىمدى بولىپ تابىلاتىن ۇلگىلەردى ناسيحاتتاۋ مەن جيناعان تاجىريبەلەرى ارقىلى ويلارىن قوعاممەن بولىسۋگە مىندەتتى. وسى ماقساتپەن مەن ءوزىمنىڭ ىستامبۇل ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جانىنداعى ەۆرازيا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىندا عىلىمي جۇمىسىمدى جازۋ بارىسىنداعى وتكەن تاجىريبەمنەن تۇيگەن ويلارىمدى بولىسكىم كەلەدى. ءوزىم 7 جىل ۇستازدىق قىزمەتتە جۇرگەننەن سوڭ مەن ءۇشىن وقۋ پروتسەسىندەگى ەرەكشەلىكتەردى سالىس­تىرمالى تۇردە باقىلاۋ قىزىقتى بولدى. وقىتۋ جۇيەسىندە ولاردان ۇيرەنەتىن تۇستارىمىز بار. ساباق كەستەسى بويىنشا ستۋدەنتتەرگە كۇنىنە 1-2 ءپان عانا قويىلادى. بۇل شاكىرتتىڭ ءوزىن-ءوزى شىڭداۋى مەن ىزدەنۋىنە، كىتاپ وقۋىنا ۋاقىتى جەتكىلىكتى دەگەن ءسوز. ستۋدەنتتەر كەشكىلىك جاتاحانادا كىتاپتان باس المايدى. ۇستازداردىڭ دا عىلىمي جۇمىستارىمەن اينالىسۋىنا، دارىسكە دايىندالۋىنا، اربىردەن سوڭ ءوز وتباسىلىق جەكە ومىرىنە ۋاقىتى بار. مەملەكەت دەگەنىمىز –  وتباسىدان باستالادى دەسەك، اسىرەسە، قىزمەت باستى ايەلدەر قاۋىمى ءۇشىن بالالارىنا بولەتىن ۋاقىتى قالعانى بۇگىنگى تاڭدا اسا قاجەت. ياعني ستۋدەنتتەردىڭ ءوز بەتىمەن شىڭدالۋىنا كوبىرەك جۇك ارتىپ، ۇستازداردىڭ دا ءوز سالاسى بويىنشا مامان رەتىندە قالىپتاسۋىنا، عىلىمي ەڭبەكتەرىن جازۋىنا قولايلى ۋاقىتتارى جەتكىلىكتى. بىزدە، مەن ءوزىم ۇستازدىق قىزمەتتە بولعان ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىندا ستۋدەنتتەردىڭ ساباق كەستەسى تاڭەرتەڭنەن كەشكە دەيىن قويىلعان. ونەر ادامدارى ءۇشىن تاجىريبەلىك دارىستەر ماڭىزدى بولىپ تابىلعانىمەن، شارشاعان شاكىرتتىڭ وقىتقان دارىستەردى قابىلداۋعا دا قابىلەتى تومەندەيدى. ونىڭ ۇستىنە كەشەۋىلدەتىپ ساباقتان بوساعان سوڭ جاتاقحاناعا ازەر جەتكەن ستۋدەنت كىتاپ وقىپ، تاپسىرمانى ورىنداماق تۇگىلى، تاماعىن ازەر جاساپ ىشۋگە ۇلگىرەدى. ال قوعامدىق ءىس-شارالارعا بەلسەندىلىك تانىتۋعا دا جەتكىلىكتى ۋاقىت بولۋى كەرەك. وسىنداي ۇساق-تۇيەكتىڭ ءوزىن ەسكەرمەي جاتامىز. ال بىزدەگى ۇستازدار عىلىمي ەڭبەكتەر جازۋ بىلاي تۇرسىن، بۇگىندە ءتيىمسىز ۇردىسكە اينالىپ كەتكەن قاعازباستىلىقتان دارىستەرىنە جاقسى دايىندىقپەن بارۋعا دا ۋاقىتتارى جەتپەي جاتادى. ونىڭ ۇستىنە ونەرتانۋ سالاسى بويىنشا ءبىز ستۋدەنت شاعىمىزدا ءدارىس العان ءا.تارازي، ءا.سىعاي، ب.نوگەربەك سياقتى تۇلعا رەتىندە قالىپتاسقان، شەبەر ۇستازداردىڭ قاتارى ازايىپ بارادى. ۇستازدار ۇساقتالىپ كەتتى. مامان رەتىندە قالىپتاسپاعان، ءوز شەبەرلىگىن شىڭداماعان وقىتۋشى قالاي شەبەر مامان دايارلاماق؟! عىلىمي ەڭبەك ەمەس، ءوزى ءبىر ماقالا جازبايتىن ۇستازدار شاكىرتتەردى قالاي جازۋدىڭ شەبەرلىگىنە ۇيرەتەدى؟ مامان رەتىندە مويىندالماعان ۇستازدى قانداي شاكىرت مويىندايدى؟ ال ىستامبۇلدا ۇستازداردىڭ كوپشىلىگىنەن بايقاعانىم، شاكىرتتەرمەن وزدەرىن تەڭ ۇستاي ءجۇرىپ، جەكە تۇلعالى كوشباسشىلىق قاسيەتتەرىنىڭ جوعارى ەكەندىگىن دالەلدەۋ باسىمىراق. ستۋدەنتتەر دە ۇستازدارىنىڭ الدىندا وزدەرىن ەركىن ۇستايدى. مەن ۇستازدىق قىزمەتتەمىن، مەنى «سىيلاي گور» دەگەن بىزدە اراگىدىك كەزدەسىپ تۇراتىن جايتتاردى بايقامادىم. مۇمكىن ول جاقتا دا وسىنداي جايتتار كەزدەسىپ تۇرۋى ىقتيمال. ۇستازدىڭ جەكە ادامي قاسيەتتەرى جوعارى، ۇساق-تۇيەك پەندەشىلىككە بوي الدىرماۋى ماڭىزدى. ۇستازدىڭ ۇستانىمى ءبىر عانا شاكىرتكە ەمەس، تۇتاس قوعامعا ىقپال جاساۋعا قاۋقارلى. قانداي زاماننىڭ ىقپالىنا تۇسسە دە، ۇستاز ءبىلىم سالاسىنىڭ كوشباسشىسى، قوعامنىڭ ايناسى ەكەنىن ۇمىتپاۋى كەرەك. ىزدەنىس پەن شاكىرتتى شىڭداۋ ونىڭ باستى ماقساتى. مەنىڭشە، ءسوز بەن ءىستىڭ ۇيلەسىمىن «ۇلگىگە»، ءبىلىم مەن اقىلدىڭ كەمەلدىگىن «دانالىققا» نەگىزدەي العان ۇستازدار قاتارى كوبەيگەندە عانا ونەر ءوز تۇعىرىندا، شاكىرتتەر لايىقتى دەڭگەيىندە بولادى دەپ وي ءتۇيدىم.      

ايدانا الامان          

"جاس قازاق" گازەتى