مەملەكەت باسشىسى قازىر عانا "قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ماسس-مەديا ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنا قول قويدى.

ماسس -مەديا تۋرالى جاڭا زاڭ ەلىمىزدىڭ مەديا كەڭىستىگىنىڭ دامۋىنا وڭ اسەرىن تيگىزەدى دەپ سەنەمىن.

زاڭنىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىكتەرى قانداي؟

جۋرناليستەردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ بويىنشا قوعامدىق جانە كاسىبي كەڭەستەر قۇرۋ.

بۇل كەڭەس جۋرناليستەردىڭ مۇددەسىن تولىق جەتكىزە الاتىن، قورعاي الاتىن ينستيتۋت بولۋى ءتيىس.

بۇگىنگى كۇنى كاسىبي جۋرناليستيكا جەلىدەگى زورلىق-زومبىلىق بىلدىرەتىن سوزدەر مەن كيبەرقىلمىس، جالعان اقپارات پەن وشپەندىلىك سوزدەرىنىڭ تارالۋىنىڭ ارتۋى سياقتى الاڭداۋشىلىق تۋعىزاتىن بىرقاتار ماسەلەلەر بار.

جۋرناليستەردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا تاۋەلسىز قاۋىمداستىقتىڭ قۇرىلۋى تۋىنداعان پروبلەمالاردى جەدەل شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

توتەنشە جاعدايلاردا جۋرناليستەردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ.

توتەنشە جاعدايلاردا ءوز مىندەتتەرىن اتقارۋ كەزىندە جۋرناليستەر ومىرىنە ۇلكەن قاۋىپ ءتونۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، جۋرناليستەر جۇمىس ىستەيتىن باق-تىڭ بارلىعى ءوز قىزمەتكەرلەرىن قاۋىپسىزدىك تەحنيكاسىمەن قامتاماسىز ەتە بەرمەيدى. وعان سەبەپ – باق باسشىلىعىنىڭ جاۋاپكەرشىلىككە سالعىرت قاراۋى. سونىمەن قاتار، جۋرناليست ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا باق وزەكتى اقپارات الىپ، باق-تىڭ جوعارى رەيتينگكە يە بولۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.

بۇدان بىلاي باق جاڭا زاڭعا سايكەس ءوز قىزمەتكەرلەرىن الەمدىك جەتەكشى باق تاجىريبەسىنە ساي قاجەتتى قورعانىس قۇرالدارىمەن قامتاماسىز ەتۋگە مىندەتتى.

جۋرناليستىك ەتيكا.

جاقىندا قازاقستاندىق باق-قا قاتىستى اتى شۋلى وقيعالار بىركەلكى ەتيكالىق نورمالاردىڭ جوقتىعىنا بايلانىستى كۇردەلى پروبلەمانى كورسەتكەنى راس. دەگەنمەن، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا جاريالانعان ماتەريالدارعا سىني كوزقاراسپەن قاراۋعا كومەكتەسەتىن ناقتى ەتيكالىق ماقساتتار مەن قاعيدالار قاجەتتىگى از ايتىلىپ جۇرگەن جوق.

تسيفرلاندىرۋدىڭ ءوسۋ قارقىنى كەزەڭىندە جۋرناليستەر سەنىمدى جانە تەكسەرىلگەن اقپارات ينستيتۋتى رەتىندە ءوزىنىڭ بەدەلىن قايتا قورعاۋعا ءماجبۇر. جۋرناليستەردىڭ قىزمەتى قوعامداعى سالاۋاتتى اتموسفەرانى دامىتۋعا جانە قاۋىپسىز اقپاراتتىق كەڭىستىكتى قالىپتاستىرۋدىڭ كەپىلى.

قازاقستاندىق باق-قا قارجىلىق قولداۋ كورسەتۋ.

بۇگىنگى تاڭدا ءارتۇرلى جەكە ماقساتتارى بار مەديا نارىعىنا وراسان زور ينۆەستيتسيا تارتىلدى. سوڭعى جىلدارى وتاندىق ساراپشىلار قازاقستاندىق مەديا كەڭىستىكتى قورعاۋ قاجەت دەگەن ماسەلەنى كوتەرىپ ءجۇر. بۇل ماقساتقا جەتۋدىڭ ءبىر جولى – جەرگىلىكتى ءوندىرىس كومپانيالارىنا قولداۋ كورسەتۋ.

بۇل قولداۋ وتاندىق باق-قا ساپالى اقپاراتتىق ءونىم شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قازاقستاندىق باق-تىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋ ماسەلەسى وزەكتى كۇيىندە قالىپ وتىر. باق سۋبەكتىلەرىنىڭ گرانتتىق قارجىلاندىرۋ كونكۋرسىنا قاتىسۋى ولارعا فيلمدەر، تەلەحيكايالار، باسپا جانە ونلاين ونىمدەردى شىعارۋعا قاجەتتى قاراجاتتى الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. جالپى، بۇل شارا قازاقستاندىق مەديا كەڭىستىگىنىڭ وتاندىق كونتەنتپەن تولتىرىلۋىن ىنتالاندىرادى.

ۋاكiلەتتi ورگاننىڭ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ قوعامنىڭ مورالدىق دامۋىنا زيان كەلتiرۋiنە جانە جالپىادامزاتتىق، ۇلتتىق، مادەني جانە وتباسىلىق قۇندىلىقتاردىڭ بۇزىلۋىنا مونيتورينگ جاساۋ قۇزىرەتiن قوسۋ.

سوڭعى كەزدەرى مادەني جانە وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى جويۋعا باعىتتالعان اقپاراتتىق ماتەريالداردىڭ تارالۋى كوبەيىپ كەتتى. كوپتەگەن ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ارقىلى جاسوسپىرىمدەر تەرىس جانە دەسترۋكتيۆتى حابارلامالار تاراتاتىن توپتارعا تارتىلۋى مۇمكىن. سول سەبەپتى زاڭعا بۇل نورمانىڭ ەنگىزىلۋى حالىق سۇرانىسىنان تۋىندادى.

مەملەكەتتىك اقپاراتتىق ساياسات جونىندەگى رەسپۋبليكالىق كوميسسيانىڭ قۇرامىنا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى سالاسىنداعى قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ وكىلدەرىن تارتۋ.

مەملەكەتتىك جانە مەملەكەتتىك ەمەس باق ۇعىمدارىن اجىراتۋ.

مەملەكەتتىك ەمەس باق تاردا بۇگىنگى تاڭدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا اقپاراتتىق كۇن ءتارتىبىن قالىپتاستىرۋدا باستى ءرول اتقارادى. بۇل وسى ماسەلەگە دەموكراتيالىق كوزقاراستىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولدى. سوعان قاراماستان، مەملەكەتتىك ەمەس باق-قا الەۋمەتتىك ماڭىزى بار سالالاردى قامتۋ جانە وزىندىك كونتەنتىن دامىتۋ ءۇشىن قولداۋ شارالارى قاراستىرىلعان.

زاڭ جوباسى اياسىندا مەملەكەتتىك جانە مەملەكەتتىك ەمەس باق-تى ءبولۋ قوعامدىق ۇيىمدار مەن باق ساراپشىلارىنىڭ ۇسىنىستارى نەگىزىندە قاراستىرىلدى.

باق-تى مەملەكەتتىك قارجىلاندىرۋ ماسەلەسى بويىنشا اشىقتىق.

زاڭ جوباسىندا قازىردىڭ وزىندە باق ساياساتىنىڭ اشىقتىعى مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان گرانتتىق قارجىلاندىرۋ تەتىگى قاراستىرىلعان.

گرانتتىق قارجىلاندىرۋعا كوشۋدى 2025 جىلعا دەيىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن جۇزەگە اسىرۋ ۇسىنىلادى. ءوز كەزەگىندە، وڭىرلىك دەڭگەيدە مەملەكەتتىك قولداۋ قولدانىستاعى تەتىكتەر اياسىندا ساقتالادى.

اككرەديتتەۋ كارتاسى.

قازىرگى تاڭدا جۋرناليستەر ءتۇرلى ءىس-شارالارعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك ورگاندارعا جۇيەلى تۇردە وتىنىشتەر مەن قۇجاتتاردى تاپسىرىپ وتىرۋى كەرەك. الايدا، كەيدە بۇل پروتسەسس ۇزاق جانە بيۋروكراتيالىق بولىپ كەتەدى. اككرەديتتەۋ كارتاسى تسيفرلىق پلاتفورما ارقىلى بەرىلەدى دەپ جوسپارلانۋدا. بۇل الاڭدا مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ولاردىڭ ءىس-شارالارى وتەدى، جۋرناليستەر ءبىر-ەكى مينۋت ىشىندە ءوتىنىش بەرە الادى. بۇل جۋرناليستەردىڭ اقپارات كوزدەرىنە قولجەتىمدىلىگىن جەڭىلدەتەدى.

ايگۇل قاپباروۆا

Abai.kz