جاستاردىڭ وزدەرىنىڭ ساۋ اعزالارىن ينتەرنەت ارقىلى اۋكتسيونعا سالىپ، ترانسپلاتاتسيالىق وپەراتسيالار ءۇشىن ساتاتىندىعى «ايقىن» گازەتىنىڭ الدىڭعى سانىندا (15 قاڭتار، 2014) جازىلدى. 

وسى جولى ينتەرنەت ارقىلى جارنامالاناتىن كەلەسى ءبىر «قىمبات» مەديتسينالىق قىزمەت تۇرىنە نازار اۋداردىق. بۇل – سۋرروگات انالىق نەمەسە باسقا ادامداردىڭ تاپسىرىسىمەن دۇنيەگە بالا اكەلۋ.

قىزىل ديپلومدى پەداگوگ سۋرروگات انا بولعىسى كەلەدى

ءوزىن دينارا دەپ تانىستىرعان 22 جاسار بويجەتكەن 25 مىڭ دوللارعا بوتەن ادامدار ءۇشىن بالا تاۋىپ بەرۋگە دايار. ازىرگە ونىڭ كوممەرتسيالىق ۇسىنىسىمەن ەشكىم كەلىسە قويماپتى. «حابارلاساتىندار جەتكىلىكتى. بىراق ءالى ەشقايسىسىنىڭ شارتتارى كوڭىلىمنەن شىقپايدى. اقپان-ناۋرىز ايىندا وسىنى باستاپ كەتكىم كەلەدى. وعان دەيىن بىرەۋلەر تابىلاتىن شىعار» دەدى دينارا «ايقىن» گازەتىنىڭ تىلشىسىنە. ونىڭ kazakh.ru سايتىنداعى ء«سىزدىڭ سابيىڭىزگە سا (سۋرروگات انا – رەد) بولامىن» دەپ بەرگەن جارناماسىندا ۇلتىنىڭ قازاق ەكەندىگى، بويى – 167, سالماعى – 65 كگ، «زياندى داعدىلاردان ادا، ىشىمدىكتەن اۋلاق، تەمەكى تارتپايتىندىعى، اۋرۋلارى جوق ەكەندىگى» تاپتىشتەپ جازىلعان. وعان قوسا بولاشاق سۋرروگات انانىڭ الماتىداعى جوعارى وقۋ ورىنداردىڭ ءبىرىن قىزىل ديپلوممەن تامامداعانى كورسەتىلىپتى.

جاستاردىڭ وزدەرىنىڭ ساۋ اعزالارىن ينتەرنەت ارقىلى اۋكتسيونعا سالىپ، ترانسپلاتاتسيالىق وپەراتسيالار ءۇشىن ساتاتىندىعى «ايقىن» گازەتىنىڭ الدىڭعى سانىندا (15 قاڭتار، 2014) جازىلدى. 

وسى جولى ينتەرنەت ارقىلى جارنامالاناتىن كەلەسى ءبىر «قىمبات» مەديتسينالىق قىزمەت تۇرىنە نازار اۋداردىق. بۇل – سۋرروگات انالىق نەمەسە باسقا ادامداردىڭ تاپسىرىسىمەن دۇنيەگە بالا اكەلۋ.

قىزىل ديپلومدى پەداگوگ سۋرروگات انا بولعىسى كەلەدى

ءوزىن دينارا دەپ تانىستىرعان 22 جاسار بويجەتكەن 25 مىڭ دوللارعا بوتەن ادامدار ءۇشىن بالا تاۋىپ بەرۋگە دايار. ازىرگە ونىڭ كوممەرتسيالىق ۇسىنىسىمەن ەشكىم كەلىسە قويماپتى. «حابارلاساتىندار جەتكىلىكتى. بىراق ءالى ەشقايسىسىنىڭ شارتتارى كوڭىلىمنەن شىقپايدى. اقپان-ناۋرىز ايىندا وسىنى باستاپ كەتكىم كەلەدى. وعان دەيىن بىرەۋلەر تابىلاتىن شىعار» دەدى دينارا «ايقىن» گازەتىنىڭ تىلشىسىنە. ونىڭ kazakh.ru سايتىنداعى ء«سىزدىڭ سابيىڭىزگە سا (سۋرروگات انا – رەد) بولامىن» دەپ بەرگەن جارناماسىندا ۇلتىنىڭ قازاق ەكەندىگى، بويى – 167, سالماعى – 65 كگ، «زياندى داعدىلاردان ادا، ىشىمدىكتەن اۋلاق، تەمەكى تارتپايتىندىعى، اۋرۋلارى جوق ەكەندىگى» تاپتىشتەپ جازىلعان. وعان قوسا بولاشاق سۋرروگات انانىڭ الماتىداعى جوعارى وقۋ ورىنداردىڭ ءبىرىن قىزىل ديپلوممەن تامامداعانى كورسەتىلىپتى.

گازەت تىلشىسىمەن اڭگىمەسىندە دينارا بيىل ماۋسىم ايىندا پەداگوگيكا ماماندىعى بويىنشا ماگيستراتۋرانى ۇزدىك باعاعا تامامدايتىندىعىن جەتكىزدى. «بارلىق پاندەر بويىنشا باعالارىم جوعارى. بىراق قىزىل ديپلوم جاقسى جۇمىس تابا الاتىنىما كەپىلدىك ەمەس. ماتەريالدىق جاعىنان قيىن. 3 جاسار بالام بار. ول اكە-شەشەمنىڭ قولىندا. پاتەردە تۇرامىن. سوندىقتان سۋرروگات انا بولۋعا شەشىم قابىلدادىم» دەيدى بويجەتكەن.

دينارانىڭ جارنامادا كورسەتىلگەن شارتتارىنا سايكەس بالاعا «تاپسىرىس» بەرەتىن ەرلى-زايىپتىلار بوسانا سالا وعان 25 مىڭ دوللار سىياقى ۇسىنۋى كەرەك. ال وعان دەيىن جۇكتى كەزىندە اي سايىن 500 دوللار تولەپ تۇرۋى ءتيىس. ەگەر ەگىز بالا تاپقان جاعدايدا العاشقى سومانىڭ 30 پايىزى ۇستەمە رەتىندە بەرىلۋى كەرەك. دينارا باعانى تۇسىرمەيتىندىگىن جانە بولاشاق اتا-انالارمەن كەلىسىم-شارت جاسالىناتىندىعىن ەسكەرتتى.

قازاقستاندا مۇنداي انالارعا زاڭدى تۇردە كەلىسىمشارتتار جاساسىپ، پسيحولوگيالىق قىزمەت كورسەتەتىن ارنايى كومپانيالار جۇمىس ىستەيدى. ماسەلەن، استاناداعى «بولاشاق» سۋرروگات انالىق ورتالىعىنىڭ باس ديرەكتورى دانيرا شوقانقىزى سۋرروگات انا بولۋ زاڭمەن رۇقسات ەتىلگەنىن ەسكە سالادى. 2011 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا قابىلدانعان «نەكە مەن وتباسى تۋرالى» زاڭعا سايكەس دەنساۋلىعى مىعىم، جاسى 35-كە دەيىنگى، دەنى ساۋ بالاسى بار، زياندى داعدىلارى جوق ايەل سۋرروگات انا بولا الادى.

«بولاشاق» سۋرروگات انالىق ورتالىعى وكىلىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا بوتەن ايەلدىڭ كومەگىمەن بالا سۇيگىسى كەلەتىندەر كوپ. كەيبىر دەرەكتەر بويىنشا، سۋرروگات انالاردىڭ ارقاسىندا جىلىنا شامامەن 100-200 وتباسى ءسابيلى بولادى.

ينتەرنەتتەگى جارنامالارعا قاراعاندا، تاپسىرىسپەن قۇرساق كوتەرۋ قۇنى – 10-30 مىڭ دوللار. سۋرروگات انا بولعىسى كەلەتىندەردىڭ باسىم بولىگى – جاسى 30-عا تولماعان جاستار. ولاردىڭ اراسىندا ءبىر رەتتىك قوماقتى سومامەن بىرگە توعىز اي تۇراتىن باسپاناسىن، كيىمىن، تاماعى مەن دارۋمەندەرىن قوسا تالاپ ەتەتىن 22 جاسار زۋحرا ەسىمدى ايەل دە، اركىمنىڭ «بەرگەنىنە قاراي» بالا كوتەرىپ، سول ءۇشىن تاشكەنتتەن كوشىپ كەلۋگە دايار 18 جاسار جەنيا ەسىمدى قىز دا بار. دەگەنمەن، رەپرودۋكتيۆتى مەديتسينا ينستيتۋتى ساۋالناماسىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، سۋرروگات انالاردىڭ 40 پايىزى التۋريست سانالادى. ياعني بالاسىن قۇرساعىندا كوتەرگەنى ءۇشىن اقشا المايتىندار – ەرلى-زايىپتىلاردىڭ تۋعان-تۋىستارى.

كىناراتسىز كۇنا

«مەن 20 جىل بويى بالا كوتەرە الماعان تۋعان اپكەمە سۋرروگات انا بولۋعا كەلىستىم. ولاردان ەشقانداي اقشا تالاپ ەتپەيمىن. تەك اپكەمنىڭ باقىتتى بولعانىن قالايمىن» دەپ جازادى 35 جاسار نازگۇل kazakh.ru فورۋمىندا. وعان ايەلدىڭ كۇيەۋى دە رۇقسات بەرگەن. بىراق ونى وسى ارەكەتىنىڭ يسلام ءدىنى قاعيدالارىنا سايكەس كەلمەيتىندىگى ويلاندىرادى. «يسلام ءدىنى مۇنى قۇپتامايدى ەكەن. نە ىستەسەم ەكەن؟ بىراق شەگىنۋگە جول جوق. زور كۇناعا باتسام دا، اپكەمنىڭ باقىتتى بولعانىن قالايمىن» دەپ ينتەرنەت پايدالانۋشىلارمەن ويىن بولىسەدى نازگۇل.

«سۋرروگات انالىق ءدىني، يماندىلىق كوزقاراس تۇرعىسىنان العاندا دا اقتاۋعا كەلمەيدى. يسلام عالىمدارى مۇنداي انالىق تۇرىنە تىيىم سالىنادى (حارام) دەپ تاپتى» دەيدى استاناداعى ازىرەت سۇلتان مەشىتىنىڭ باس يمامى قايرات جولدىباي مەشىتتىڭ رەسمي سايتىندا (muslim.kz). ونىڭ ايتۋىنشا، قۇراندا بالاعا ۇرىق كلەتكاسىن بەرۋشى ەمەس، ونى جارىق دۇنيەگە اكەلگەن ايەل اناسى سانالاتىندىعى جازىلعان: «ولاردىڭ انالارى – ولاردى تۋعان ايەلدەر عانا»، ء«بىز ادامعا اتا-اناسىنا جاقسى قاراۋدى عيبادات ەتتىك. اناسى ونى قۇرساعىندا ازاپپەن كوتەرەدى جانە ازاپپەن دۇنيەگە اكەلەدى» دەلىنگەن كيەلى كىتاپتا. ورىستىڭ پراۆلوسلاۆ شىركەۋىنىڭ الەۋمەتتىك تۇجىرىمداماسىندا دا «سۋرروگات انالىق بالا كوتەرگەن ايەلدى دە جارالايدى، دۇنيەگە كەلگەن بالا دا ءوزىن-ءوزى تانۋدا داعدارىسقا ۇشىراۋى مۇمكىن» دەپ جازىلىپتى.

ءدىني كىتاپتاردا عانا ەمەس، عىلىمدا دا بۇل ماسەلە ءالى سۇراقتار تۋعىزادى. ماماندار بالاعا قۇرساق اناسىنان گەنەتيكالىق اقاۋلاردىڭ (سۋرروگات انانىڭ ۇرىق كلەتكاسى پايدالانىلعان جاعدايدا) بەرىلۋ مۇمكىندىگىن جوققا شىعارمايدى. سونىمەن بىرگە بالانىڭ پسيحولوگيالىق بەيىمدەلۋى دە ماسەلە رەتىندە قاراستىرىلادى. ەگەر ول ءوزىن اناسىنىڭ ەمەس، باسقا ايەلدىڭ دۇنيەگە اكەلگەنىن بىلسە، بۇل ونى تولعاندىرۋى، پسيحيكاسىنا كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن دەپ ەسەپتەيدى ماماندار. وعان قوسا كەيبىر انالاردىڭ توعىز اي كوتەرگەن «بالاسىن» تۋعاننان كەيىن ونى بيولوگيالىق اكە-شەشەلەرىنە بەرگىسى كەلمەي قالۋ وقيعالارى دا كەزدەسكەن. 1988 جىلى اقش-تا سونداي كيكىلجىڭنەن كەيىن نيۋ-دجەرسي سوتى بالانىڭ بيولوگيالىق اكەسىنە اتا-انا قۇقىن، سۋرروگات اناعا بالامەن كەزدەسىپ تۇرۋعا، ونىڭ تاربيەسىنە ارالاسۋعا رۇقسات بەرگەن.

دەگەنمەن، بالالى بولا الماي جۇرگەن كوپتەگەن وتباسى ءۇشىن سۋرروگات انا – جالعىز ءۇمىت. بىلتىرعى جىلى 200 مىڭ قازاقستاندىق ەرلى-زايىپتىنىڭ (15 پايىز) بالالى بولۋ مۇمكىندىگىنىڭ شەكتەۋلى ەكەندىگى جازىلدى. سۋرروگات انالىقتى قولداۋشىلار قۇرساق انالاردىڭ ۇرپاعى جوق اۋلەتتەرگە قۋانىش سىيلاپ، باقىتقا بولەيتىندىگىنە سەندىرەدى. ايتسە دە، ينتەرنەت جارنامالارىنان تەگىن سۋرروگات انا بولعىسى كەلەتىن شىنايى التۋريستەردى تابۋ قيىن.

الەمدە سۋرروگات انالىققا قاتىستى كوزقاراس تا بىركەلكى ەمەس. ماسەلەن، فرانتسيا، گەرمانيا، اۆستريا، نورۆەگيا، شۆەتسيا، اقش-تىڭ كەيبىر شتاتتارىندا مۇنداي «جالعان اتا-انالىققا» تىيىم سالىنعان. اۆستراليا، ۇلىبريتانيا، دانيا، يسپانيا، كانادا، نيدەرلاند سەكىلدى ەلدەردە سۋرروگات انالىقتى تابىس كوزىنە اينالدىرۋعا رۇقسات بەرىلمەيدى. بەلارۋسسيادا سۋرروگات انانىڭ قىزمەتىن مەديتسينالىق كورسەتكىشتەر بويىنشا بالا كوتەرۋگە فيزيولوگيالىق مۇمكىندىگى جوق ايەلدەر عانا پايدالانادى. ال قازاقستان، رەسەي، ۋكراينا، گرۋزيا، وڭتۇستىك افريكا رەسپۋبليكاسى، اقش-تىڭ كوپتەگەن شتاتتارىندا سۋرروگات انا بولۋ، ونىڭ ىشىندە سول ارقىلى پايدا كورۋ زاڭمەن رەتتەلگەن.

"ايقىن" گازەتى