ايات جىرعالاڭ. ءبىلىم سالاسىنداعى بيزنەس
ەل مەن ەلدى، ۇلت پەن ۇلتتى، ادام مەن ادامدى تەڭەستىرەتىن ول – ءبىلىم!
مۇحتار اۋەزوۆ
ءيا، باسەكەگە قابىلەتتى 30 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋ الداعى ماقسات - پرەزيدەنت جۇكتەگەن مىندەت. ماقساتقا جەتەر جول ۇلتتىڭ ساپاسى، ۇلت ساپاسىن كوتەرۋ، دامىعان 30 ەلدىڭ ىشىنە ەنۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى. ۇلت ساپاسىنىڭ نەگىزگى كورسەتكىشتەرىنىڭ ءبىرى – ءبىلىم.
«بىلەكتى ءبىردى جىعادى، ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى» دەپ بىلىمدىگە توردەن ورىن بەرگەن دارىندى، تالاي عاسىر تالايلاردى وزىمەن ساناستىرعان، الەمنىڭ ەكىنشى ۇستازى ءال-فارابيدەي عۇلامالاردى ەر جەتكىزگەن قازاق ۇلتىنىڭ بۇگىنگى ۇرپاعىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيى نەگە الەم الدىنا تۇسۋگە قاۋقارسىز...؟
ۇستاز دەگەن اتتى ۇستانىپ، مەكتەپ دەگەن جاۋاپكەرشىلىگى مول ورتادا ۇلت ۇرپاعىن تاربيەلەپ جۇرگەن سوڭ، وسى ورتاعى وعاشتىقتاردى تۇزەتۋگە ءوز الىمىزشە اسەر ەتۋگە تىرىستىق، بۇعان دەيىندە وقۋ-اعارتۋ ىسىندەگى تالاي ولقىلىقتاردى سىن تەزىنەدە العان ەدىك. بۇگىن جانە ءبىر پاراسىن ساراپتاپ بەرۋدى ماقسات تۇتتىق.
ءبىلىم سالاسىنداعى بيزنەس
ءبىلىم سالاسىن بيزنەستىڭ ءبىر تۇرىنە اينالدىرۋ الەمدىك تاجىريبەدە بار دۇنيە، بىراق بىزدەگى بيزنەس پەن وزگەدەگى بيزنەستى سالىستىرۋعا كەلمەس، بىزدەگى ءبىلىم سالاسىنا بيزنەس جاساپ جۇرگەندەر: «قىلشىعىن شىعارام دەپ، بىلشىعىن شىعارىپ الىپ جۇرگەنى»- ارينە وكىنشتى.
ەل مەن ەلدى، ۇلت پەن ۇلتتى، ادام مەن ادامدى تەڭەستىرەتىن ول – ءبىلىم!
مۇحتار اۋەزوۆ
ءيا، باسەكەگە قابىلەتتى 30 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋ الداعى ماقسات - پرەزيدەنت جۇكتەگەن مىندەت. ماقساتقا جەتەر جول ۇلتتىڭ ساپاسى، ۇلت ساپاسىن كوتەرۋ، دامىعان 30 ەلدىڭ ىشىنە ەنۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى. ۇلت ساپاسىنىڭ نەگىزگى كورسەتكىشتەرىنىڭ ءبىرى – ءبىلىم.
«بىلەكتى ءبىردى جىعادى، ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى» دەپ بىلىمدىگە توردەن ورىن بەرگەن دارىندى، تالاي عاسىر تالايلاردى وزىمەن ساناستىرعان، الەمنىڭ ەكىنشى ۇستازى ءال-فارابيدەي عۇلامالاردى ەر جەتكىزگەن قازاق ۇلتىنىڭ بۇگىنگى ۇرپاعىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيى نەگە الەم الدىنا تۇسۋگە قاۋقارسىز...؟
ۇستاز دەگەن اتتى ۇستانىپ، مەكتەپ دەگەن جاۋاپكەرشىلىگى مول ورتادا ۇلت ۇرپاعىن تاربيەلەپ جۇرگەن سوڭ، وسى ورتاعى وعاشتىقتاردى تۇزەتۋگە ءوز الىمىزشە اسەر ەتۋگە تىرىستىق، بۇعان دەيىندە وقۋ-اعارتۋ ىسىندەگى تالاي ولقىلىقتاردى سىن تەزىنەدە العان ەدىك. بۇگىن جانە ءبىر پاراسىن ساراپتاپ بەرۋدى ماقسات تۇتتىق.
ءبىلىم سالاسىنداعى بيزنەس
ءبىلىم سالاسىن بيزنەستىڭ ءبىر تۇرىنە اينالدىرۋ الەمدىك تاجىريبەدە بار دۇنيە، بىراق بىزدەگى بيزنەس پەن وزگەدەگى بيزنەستى سالىستىرۋعا كەلمەس، بىزدەگى ءبىلىم سالاسىنا بيزنەس جاساپ جۇرگەندەر: «قىلشىعىن شىعارام دەپ، بىلشىعىن شىعارىپ الىپ جۇرگەنى»- ارينە وكىنشتى.
قازاق قوعامىندا بۇگىن تەندەر دەگەندى ءبولىپ الىپ، جەڭدەر دەپ تۇسىنەتىندەر وزگە سالادا قانشا اتوي سالسادا، مەيلى، ءبىلىم سالاسىنا اتتاپ باسپاعانى جاقسى ەدى. امال نە؟ بۇل كۇنى ءار سالانى ءوز قۇلقىنىنىڭ قۇلى ەتكەندەر ءبىلىم سالاسىنىڭ دا بىلىقتىرعانى دا جاسىرىن اڭگىمە ەمەس.
ءبىلىم سالاسىنداعى ءىرى بيزنەس – ول ءبىلىم نىساندارىن سالۋ، كۇردەلى جوندەۋ، وقۋلىق جازۋ، باسۋ، باعدارلاما جاساۋ مەن جاساعان باعدارلاماسىن ەنگىزۋ. ال سول ءۇشىن تەندەر دەگەندى تەڭىمەن جۇتىپ، بايلانىس تاۋىپ بايىپ جاتقانداردىڭ ءىسى. بايىسا بايىسىن-اۋ، وڭگەنىڭ اقشاسىن تۇگەندەمەك ەمەسپىز، تەك ساپالى عيمارات، باعدارلاما نە وقۋلىق شىقپايتىنىنا كۇيىنەسىڭ دە. (باستى مۇددە قۇلقىن بولسا، ۇلتىن قايدان ويلاسىن قۋلار) بۇل ءىرى بينەسكە بولاشاقتا قايتا سوعارمىز، كەلەسىگە كوشەيىك.
ءبىلىم سالاسىنداعى ورتا بيزنەس – ول ءبىلىم مەكەمەلەرىندەگى (مەكتەپ، ۋنيۆەرسيتەت، بالا-باقشا) اسحانا جانە باسقا اقشا تابۋعا بولاتىن نىسانداردى بايلانىسپەن الىپ، ءوز بيزنەسىن دوڭگەلەتىپ جاتقاندار. بۇلاردا دا شارۋامىز بولماس ەدى، ەگەر بەرگەن استارى العاندارىنا تۇرسا. ايتپەسە اس ءمازىرىن جاسايتىنداردىڭ ۇلتتىق تاعامدانۋ مەن تاعام تانۋدىڭ ءمانى مەن ماعىناسىنا جۇگىنسە دەپ كۇيىنەسىڭ. بۇلاردى ەسىرتكەن دە سول تەندەر، تەندەردى ۇتىپ الىپ، ءبىلىم ۇيىمدارىنا باعىنباي، ءوز الىنشە ەسىرەتىنىنە قاراپ، وزىندە ۇرپاق جوقپا دەپ كۇيىنەسىڭ. بۇل دا ءبىر ەمەس بىرنەشە ماقالاعا جۇك، ارينە، بۇعاندا قايتا اينالىپ سوعارمىز.
ءبىلىم سالاسىنداعى شاعىن بيزنەس – بۇل ەشكىمنەن تەندەر ۇتپايتىندار، تۇيەنى تۇگىمەن جۇتپايتىندار، بىراق، جەكە كاسىپكەر دەگەن كۋالىك الىپ، جەكە وقۋ ورتالىعىن اشىپ العاندار. بۇل وقۋ ورتالىقتارىنىڭ باستى ماقساتى، ارينە، كاسىپكەرلىكتى جالپى ماقساتىمەن بىردەي – اقشا تابۋ.
ءسوزىمىزدى كىشكەنەسىنەن وسى شاعىن بيزنەستىڭ قىرى مەن سىرىنا، پايداسى مەن زيانىنا ءۇڭىلىپ كورگەنبىز، ءسىز تىڭداڭىز، سوڭىنان پىكىرىڭىزدى ايتارسىز، ارينە، ويىڭىز بولسا.
جالعان كورسەتكىشتىڭ كولەڭكەسىندەگى دەرت
ون جىل ويسىز - مۇڭسىز جىل، سوڭعى جىل ارپالىستى شاق - بۇل قازىرگى ءبىزدىڭ مەكتەپتەردەگى كۇي. ارماننىڭ اسقارىنا شىعۋ ءۇشىن جالعان باعا ەمەس، ءبىلىمنىڭ كەرەكتىگىن تەك سوڭعى جىلدا ۇعاتىن تالاي وقۋشى تالاپكەر اتانعاندا عانا، اھ ۇرىپ اتقا مىنەتىنى دە اقيقات. سالىستىرمالى ءۇش باعامەن باعالانىپ، باسەكەلى داۋىردە ءومىر سۇرسەدە، باسەكەسىز ورتاعا تۇسكەن وقۋشىلار، ون جىل جالعان كورسەتكىشتىڭ دەرتىنە شالدىققانىن، سوڭعى جىل سەزەرى انىق. اتام قازاق مۇندايدا اۋرۋىن جاسىرعانمەن ءولىمىڭ اشكەرە دەمەۋشى ما ەدى...؟
سول اشكەرە بوپ، بەسكە وقىعانى ەشكە كەتپەس ءۇشىن، بۇگىنگى تالاپكەرلەر ون ءبىرىنشى سىنىپقا اياق باسقان كۇننەن باستاپ، ورتالىقتىڭ ەسىگىن جاعالايتىن كۇيگە ءتۇستى. نەگە دەيسىز عوي، سەبەبىن تالداپ كورەلىك:
ءبىرىنشى: وقۋشىنىڭ جەكە مۇددەسى. ءيا، بۇل مۇددە ءار وقۋشىنىڭ بولاشاق الدىنا كۇتىپ تۇرعان باسقىشتان ءوز بيىگىن باعىندىرۋ ءۇشىن. قۇپتارلىعى دا بار، ارينە، بىراق، الدىڭعى ون جىل نە وقىعانىن بىلمەي نولدەن باستايتىنىنا قاراپ قىنجىلاسىڭ. بىراق، كەيبىرىنىڭ كەش تە بولسا دا، ويلانعانىنا قۋاناسىڭ.
ەكىنشى: اتا-انا مۇددەسى. «قارعا بالاسىن اپپاعىم، كىرپى بالاسىن جۇمساعىم»،- دەيدى، بىراق، ون جىل بالاسىنىڭ وقۋىنا ءجۇردىم - باردىم قارايتىن، تالاي اتا-انانىڭ بالاسىنىڭ مەكتەپ بىتىرەتىن جاسقا كەلىپ قالعانىن، ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستتىڭ ءيىسى سەزىلگەندە، سەزەتىنىنە تاڭعالاسىڭ، سونىمەن، بالاسىن سان رەپيتەتر جالداپ، تالاي ورتالىقتاردىڭ ەسىگىن جاعالاتاتىنىنا قاراپ ناليسىڭ. ون جىل سالعىرت قاراماي، يت تىرلىكتىڭ سوڭىندا بولسا دا، بالاسىنا ءبىر قاراپ قويسا دەگىڭ كەلەدى.
ءۇشىنشى: مەكتەپ مۇددەسى. بۇل ءبىر اۋىر مۇددە، كوبىندە مەكتەپتەردىڭ رەيتينيگى وسى مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ كورسەتكىشى، ناقتىراق ايتقاندا، بۇل ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستتىڭ بالى. مەكتەپتىڭ دارەجەسى تۇسپەۋ كەرەك، ەكى دەگەن باعانى ەشكىمنەن كۇتپەۋ كەرەك – بۇل كادىمگى بۇل كۇنگى مەكتەپتەردىڭ ۇرانى. مەكتەپتە تالاي جىل، تالاي وقۋشىنى قولدان ەكپىندى جاساپ، توقساندىق باعانى توپىرلاتا قويىپ، پايىز تولتىرىپ، كەلگەن تالايلار سوڭعى جىلدا، اياق استىنان، ءوز تالاپكەرلەرىن قىسادى. تالاي ورتالىقپەن كەلىسىم شارتقا وتىرىپ، ءوز وقۋشىلارىن دايىنداتادى.
جارايدى، كىم توپقا قوسقان بايگەسىنىڭ سوڭىندا قالعانىن قالاسىن، سول ءۇشىن جانىن سالعانى دا. بىراق، ون ءبىر جىل تاربيەلەگەن ۇستازدارىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى قايدا؟ نەگە وزدەرى دايىندامايدى سول سىناققا؟ نەگە، جان شىعارداعى جانتالاسقا سالادى ، ءوز شاكىرتتەرىن دەپ،- كۇيىنەسىڭ سول جاندارعا. ءبىر كۇن ساباق بەرسەڭ دە، ءوز شاكىرتىڭدى ءوز بىلىمىڭمەن دايىنداپ، ءوز قولىڭمەن تاربيەلەي الماساڭ، ۇستاز دەگەن اتتان ساداعا. (مەن ۇستاز دەگەن اتتان ساداعا دەگەن ءسوزدى، ءوزىم ۇستاز بولعان سوڭدا، قورىقپاي ايتىپ تۇرمىن، قۇرمەتتى ارىپتەستەر، قورلانباساڭ بولعانى).
بۇل مۇددەدەن جانە ءبىر جايسىزدىقتىڭ ءيىسى سەزىلەدى. ول جەمقورلىقتىڭ ءيىسى. قالاي دەيسىز بە، تىڭداڭىز، ورتالىقپەن كەلىسىمگە كەلگەندە، تالاي ديرەكتورلار وزىنە ۇلەس المايدى دەگەنگە، جەمەنقور دەگەن سوزگە، قۇلاعى ۇيرەنگەن بۇل جۇرت، سەنەدە قويماس. مەن، مىنانشا وقۋشى جىبەرەم، اپتاسىنا مىنانشا ساعات وقيدى، مىنانشا اقشا تولەيدى دەپ، كەلىسىم شارتقا وتىرعاندا، مىنانشاسى مەنىڭ ۇلەسىمە دەگەندى ايتپايتىن جان، ءوز مۇعالىمدەرىنە -اق دايىنداتارىنا سەنە بەرىڭىز.
ءتورتىنشى: ورتالىقتاردىڭ مۇددەسى، بۇل تۇسىنىكتى مۇددە، بۇل مۇددەنىڭ ماقساتى - اقشا تابۋ، سول ءۇشىن جانىن سالىپ، مەكتەپ ارالاپ، جارناماسىن جاسايدى-اق. بارىنە توپىراق شاشۋدان اۋلاقپىز، بىراق، «ايداعانى بەس ەشكى، ىسقىرىعى جەر جارعان»، ورتالىقتاردىڭ كوپتىگى كۇيدىرەدى.
وسى ماقالانى جازاردان بۇرىن، ءبىر از ورتالىقتاردى جۇمىس ىزدەگەن بوپ ارالاپ، قانداي مەكتەپتىڭ وقۋشىلارى كوپ كەلەتىنىن بىلگەن ەدىك. بىراق، قالاداعى ۇزدىك، الدىڭعى بەستىكتە تۇرعان بىردە-ءبىر مەكتەپتىڭ وقۋشىسىن تاپپادىق، تەك سول رەيتينيكتىڭ سوڭىن تۇيىندەيتىن مەكتەپتەردىڭ وقۋشىلارىنىڭ جاعالاپ جۇرگەنىن كوردىك. مۇنىڭ ءوزى، ءبىر از شىندىقتىڭ بەتىن اشسا كەرەك.
ىزدەگەنگە سۇراعان
بۇگىنگى كۇنى ورتالىقتاردىڭ، جاڭبىردان كەيىنگى، ساڭىراۋ قۇلاقتاي قاپتاۋىنىڭ باستى سەبەبىنىڭ استارى دا مول.
ءبىرىنشى: تالاپتىڭ ارتۋى، سول تالاپقا مەكتەپتەردىڭ جاۋاپ بەرە الماۋى. ياعني، مەكتەپتەردەگى ءبىلىم ساپاسىنىڭ ناشارلىعى. «قولىمدا سەركە بولسا، ەشكى سويىپ نەم بار ەدى» دەپتى،- باياعىدا ءبىر كەدەي بايقۇس، سول ايتپاقشى، مەكتەپتەگى ءبىلىمى قاناعاتتاندىرىپ تۇرسا، تسەنتر ىزدەپ، سەرگەلدەڭگە ءتۇسىپ نەسى بار. وعان كەلىپ، وقۋ ماتەريالدارىنىڭ ساپاسىزدىعىن، زامان تالابىنىڭ ارتقانىن قوسىڭىز. سول ءۇشىن دە ورتالىق بۇگىنگى كۇنى ىزدەگەنگە سۇراعانداي كەلىپ تۇر.
ەكىنشى: جوعارىداعى سان مۇددەنىڭ سوڭىنداعى ارپالىس. باسەكە، قىسىم، پايدا. بىرىزدىلەنبەگەن، باقىلانباعان، وڭاي اقشا تابۋدىڭ، جولىنا اينالۋ سەبەبى.
ءۇشىنشى: باسقا ماقساتتاعى ورتالىقتاردىڭ بار ەكەنى دە جاسىرىن ەمەس، تەك اللا جاستارىمىزدى، باسقا ارناعا بۇرىپ كەتەتىن جات پيعىلداعىلاردان ساقتاسىن.
پايداسى ءھاام زيانى
بىزگە بۇل سان ءتۇرلى اتپەن (ۇبت-عا دايىندىق ورتالىعى، رەپيتەترلىك ورتالىق، ۇبت، گرانت، 125 بال ت.ب.) پايدا بولعان وقۋ ورتالىقتارىنىڭ قانشالىقتى پايداسى نە زيانى بار؟ «اتىنا، زاتى ساي ما ەدى»،- دەگەن سۇراق، كىمدى بولسىن مازالايدى.
«جاقسى ءسوز - جارىم ىرىس» دەمەۋشى ما ەدى، اتام قازاق پايداسىن سارالايىق:
ءبىرىنشى: باسەكەگە قابىلەتتى تۇلعا تاربيەلەۋ ءۇشىن، ۇلتتىڭ ءبىلىمىن كوتەرۋ جولىنداعى ادال باسەكە بولسا، ۇلت ءۇشىن ۇلى يگىلىك. ۇرپاق بويىنا ۇلاعاتتى ءبىلىم بەرسە بولعانى دا. ءبىلىمدى ۇرپاق قالىپتاستىرۋدىڭ ول دا - ءبىر جولى.
ەكىنشى: عالامدىق ۇردىستە: جەكە مەنشىك، ۇزدىك وقۋ ورىندارى دا باستاپقى ساتىسىن ورتالىقتان باستاعان. بالكىم، بىزدىكى دە باسەكەگە قابىلەتتى مەكتەپتەردىڭ العاشقى ساتىسى بولسا دەگەن، ارمان عوي.
ەندى باتپان زيانىن باعامداپ كورەلىك:
ءبىرىنشى: ورتالىقتاردىڭ ەشقايسىسى مەملەكەت باقىلاۋىندا ەمەس، ەشقايسىسى دا مينيسترلىككە باعىنبايدى. سول ءۇشىن دە ولاردىڭ مۇعالىم ساپاسى قانشالىق، ءتىپتى، مۇعالىمدەرىنىڭ كىم ەكەنى دە تۇسىنىكسىز. سوندىقتان ءار اتا-انا ساق بولسا دەگىمىز كەلەدى. «ساقتىقتا قورلىق جوق» دەمەۋشى ما ەدى،- اتام قازاق.
ەكىنشى: ۇستانعان باعىتىن، قىزمەت جاساۋلارىنىڭ ىشكى سىرى بەلگىسىز. (بۇل تەك رەپيتەترلىك ورتالىقتار ءۇشىن ەمەس، ءار ءتۇرلى ءتىل ۇيرەتەمىز دەگەن سىلتاۋمەن اشىلىپ العان شەتەلدىك وقۋ ورتالىقتارىنا دا قاتىستى). سول ءۇشىن دە، سىرى مەن قىرى تۇسىنىكسىز ورتالىقتارعا جاستارىمىزدى ەش الاڭسىز جىبەرىپ قويۋىمىز، قورقىنشتى جايت بولسا كەرەك.
ءۇشىنشى: بۇل ءبىلىم زاڭىنداعى ءار وقۋ جاسىنداعى ۇرپاق تەگىن، ساپالى بىلىممەن قامتاماسىز ەتىلۋى كەرەك دەگەن زاڭعا قايشى. سەبەبى: ءوز ەركىمەن ەمەس، كۇشتەپ، ورتالىقتارعا جازدىرۋدا بار ەكەنىن جوعارىدا ەسكەرتتىك. ونىڭ ۇستىنە اقشالىنىڭ بالاسىنىڭ قولى جەتىپ، قاراپايىم وتباسىنىڭ بالالارىنا ەكونوميكالىق قىسپاق، ءتىپتى كەيبىرىنە قولى جەتپەس ارمان.
ءتورتىنشى: بۇگىنگى مەكتەپتەردە قاعاز باستىلىقتان جالىققان ۇستازدار سۇرانىسى مول، ساعاتىنا قىمبات اقشا تولەيتىن (مەكتەپتەگى ساعاتقا تولەنەتىن اقشادان بەس-التى ەسە جوعارى) ورتالىقتارعا كەتە باستادى. ءتىپتى قازىر مەكتەپتەردە وكىمەت جالاقىسىمەن ساپالى ۇستاز ۇستاۋ مۇمكىن بولماي بارادى، ءبارى دە جالاقىسى جوعارى، قاعازى جوق، قۇلاعى تىنىش ورتالىقتاردى اڭساپ ءجۇر. كەتىپ جاتقاندارى، كۇن ساناپ، كوبەيىپ جاتقانى دا جاسىرىن ەمەس. بۇل جايت، مەكتەپتەردەگى وقۋ ساپاسىن ودان ارمان ناشارلاتاتىنى، ءتىپتى ۇستاز ساپاسىن كۇيرەتەتىنى اقيقات. بۇعان بۇرىن دا «ۇلت بولام دەسەڭ، ۇستازىڭنىڭ ءحالىن ءبىل» دەپ، دابىل قاققان ەدىك.
ويلانايىق...
ورتالىقتاردىڭ وقۋ ساپامىزعا پايداسىن ەمەس، كەسىرىن تيگىزبەس ءۇشىن، ويلاناتىن كەز جەتتى.
سول ءۇشىن ەڭ اۋەلى: وقۋ ورتالىقتارىنىڭ جۇمىسىن، ارنايى تىركەۋدەن وتكىزىپ، باقىلاپ وتىراتىن، ءبىر ورگانعا باعىناتىن جۇيەگە كەلتىرۋ كەرەك. ءوز بىلگەنىن ىستەتىپ، تايراڭداۋىنا جول بەرمەۋ كەرەك.
ودان سوڭ، ءار مەكتەپتىڭ وقۋشىلارىن ۇستازداردىڭ ءوزى دايىنداۋ كەرەك دەگەن، نورمانى دا ۇمىتپاعان ءجون سەكىلدى.
ءبارىن ايت تا ءبىرىن ايت، بۇنىڭ شەشۋشى فاكتورى ول مەكتەپتەردىڭ ساپاسىن كوتەرۋ. ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىنۇلى: «مەكتەپتىڭ جانى – مۇعالىم» - دەگەن ەدى، مەكتەپتىڭ ساپاسىن، مۇعالىمنىڭ ساپاسى بەلگىلەيدى. سول ءۇشىن ۇستاز ساپاسىن كوتەرۋ ءۇشىن، جۇمىس جاساۋ - كەزەك كۇتتىرمەيتىن شارۋا.
ول ءۇشىن:
1. ۇستازدىڭ بەدەلىن ارتتىرۋ كەرەك، كەشەگى داۋىردە ۇستازدار ءبىر قوعامنىڭ زيالىسى ەدى، سول دەڭگەيگە قوعام بولىپ جۇمىلىپ، ەل بولىپ ات سالىسۋ كەرەك، «جۇلدىزداردى جۇلدىز جاساعانشا» ۇزدىك ۇستازداردان جۇلدىز جاساسا، كەيىنگى ۇرپاق، ۇستازدىققا امال جوقتىقتان ەمەس، ارمانداپ بارسا دەگەن ارمان عوي.
2. ۇستازدىڭ جالاقىسى. ۇلتتىڭ ساپاسىنا تىكەلەي جۇمىس جاسايتىندار، قوعامنىڭ ەڭ تومەنگى جالاقىسىن الۋى، ايانىشتى دا كۇلكىلى جاعداي نەگىزى.
3. ەل بوپ ويلانايىق، ارينە، ايتا بەرسەك ءسوز كوپ... ماڭگىلىك ەل بولام دەگەن بىزدەر ءۇشىن.
Abai.kz
