ارداقتى اعايىن، قادىرلى جاماعات! قازاقتىڭ ۇلكەن عالىمى، تۇگەل تۇرىك جۇرتى مويىنداعان، تۇرانعا تۇلعا بولعان عۇلاما عالىم قارجاۋباي اعانىڭ دا باقيعا باعىت العانىنا قىرىق كۇن تولىپتى. اللا الدىنان جارىلقاسىن اسىل اعامىزدىڭ!

اعامىزبەن اعالى-ىنىدەي سىيلاسىپ ءجۇرۋشى ەدىك. «شاردارادا وراز دەگەن دوسىم بار، موڭعوليادا اسكەردە بولعاندا تانىسقانبىز. ەلگە كەلگەن سوڭ تاۋىپ الىپ، اۋىلدارىڭا بارعانمىن»، - دەپ كەزدەسكەن سايىن دوسىنا سالەم ايتۋدى ۇمىتپايتىن... قايتىس بولارىنان ەكى اي بۇرىن عانا، بيىل مامىر ايىنىڭ اياعىندا تۇركىستاندىق اعايىنداردىڭ ناۋرىز تويىندا بىرگە بولىپ ەدىك. تورىمىزدە وتىرىپ ەدى، توگىلىپ تۇرىپ سويلەپ ەدى. ادەتتەگىدەي ادەمى قالپىندا، جىلى جىميىپ قويىپ، ساپ-ساۋ جۇرگەن بولاتىن…

تاۋەلسىزدىك العان سوڭ، قازاق ەلىنە كۇلتەگىن تاسىمەن بىرگە كۇللى تۇركىنىڭ رۋحى كەلدى! قازاقتىڭ ۇلتتىق رۋحى بيىكتەدى! ال كۇلتەگىننىڭ كەلۋىنە سەبەپكەر بولعان، ەڭ ۇلكەن ۇلەس قوسقان قارجاۋباي اعامىز ەدى...

«كوك تۇرىكتىڭ كوك تىرەگەن رۋحىن ارقا دالاسىنا اكەپ قونىستاندىردىم! وكىنبەن!»، - دەپ تۋرا جازعان اعامىز. تاسقا قاشالعان تاريحىمىزدى تانىتقان تارلاننىڭ ەلىمەن قوشتاسقانداي كوك تاسىنا قاشاپ جازىلار ءسوز ەكەن!..

بىتىك تاستارمەن بىتە قايناسىپ، بالبال تاستاردىڭ بايانىن تىڭداپ وسكەن عۇلاما قارجاۋباي اعامىز سويلەگەندە كۇلتەگىننىڭ كۇمبىرىن تىڭداعانداي بولاتىن ەدىك...

بابالاردىڭ تاسقا جازعان تاريحىن تاستان ارشىپ الىپ، ۇرپاعىنا تابىستاۋدان اسقان ۇلتقا قىزمەت بولا ما؟!.

كوكىرەگى كومبە قارجەكەڭنىڭ قازاعىنا سىيلاعان قازىناسىن ەشقانداي بايلىقپەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى. اتاسىنىڭ اتىن انا تىلىندە جازا الماعاسىن، باباسىنىڭ تاسقا جازعان تاريحى تۇگىل، قازاق الىپپەسىن تۇگەل بىلمەيتىن وتانسىز وليگارحتاردىڭ وتىز جىل حالىقتان ۇرلاعان ميللياردتارىنىڭ قارجەكەڭدەي عالىمداردىڭ قازىناسىنىڭ قاسىندا ەشقانداي قۇنى جوق!.

قارجەكەڭمەن بىرگە تۇركىتانۋدىڭ ءبىر ءداۋىرى كەتىپ بارادى…

ايگىلى عۇلاما الكەي مارعۇلاننىڭ وزىنەن باتا العان قارجاۋباي سارتقوجاۇلى اعامىزدىڭ باسقا قۇندى ەڭبەكتەرىن ايتپاعاندا، ءۇش تومدىق «ورحون ەسكەرتكىشتەرىنىڭ اتلاسى» اتتى وراسان زور ەڭبەگى حالقىنا قالدىرىپ كەتكەن اسىل مۇراسى. بۇل قانداي جوعارى ماراپاتقا دا لايىقتى ەڭبەك ەدى...

قارجەكەڭنىڭ قازاعىنا، بۇكىل تۇرىك الەمىنە سىڭىرگەن وسىنداي الاپات ەڭبەگى كوزى تىرىسىندە باعالانبادى. ەندى ەكىنشى ومىرىندە وسى ولقىلىقتىڭ ورنى تولادى دەپ بىلەمىز. وعان سەنەتىنىمىز، مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ پارمەنىمەن قارجەكەڭنىڭ حالىققا ەڭبەگى سىڭگەن تۇلعالارعا ارنالعان ۇلتتىق پانتەونعا ماڭگىلىك جايعاسۋى! حالىق قاتتى ريزا بولعان بۇل عادىلەتتى دە، يماندى ىسكە مۇرىندىق بولعان اقورداداعى مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان قارين، پرەزيدەنتتىڭ يدەولوگيا سالاسى بويىنشا كومەكشىسى رۋسلان جەلدىباي، پرەزيدەنتتىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى بەرىك ءۋالي باۋىرلارىمىزعا، قارجەكەڭ تالاي جىل تالماي تەر توككەن ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى رەكتورى ەرلان سىدىق اعالارىمىزعا العىسىمىزدى بىلدىرەمىز.

وسى جەردە ايتا كەتەتىن تاعى ءبىر ماسەلە بار. قارجاۋباي اعامىز بيىل «قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى» اتاعىنا ۇسىنىلعان ەكەن. «سوندا وسىنداي عۇلاما عالىم ءالى «قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى» ەمەس پە؟» دەپ تاڭعالعان سۇراعىمىزعا، «كەزىندە وسى اتاققا ەكى رەت ۇسىنىلىپ، كەيبىرەۋلەردىڭ كەدەرگى جاساۋىمەن الا الماعان» دەگەندى ەستىگەندە، نە ايتارىمىزدى بىلمەي قالدىق... ءيا، ەكى ءان ايتسا، ەسىرىپ، ءتورت ءان ايتسا، توبەڭە شىعاتىن جەڭىلتەك انشىلەر وتىزعا جەتپەي، جاپپاي الىپ العان بۇل اتاقتى ءوزىمىز دە الپىستان اسقاندا، بىلتىر عانا العانىمىزدا دا، «ءسىز ءالى الماعانسىز با؟» دەگەندى ەستىگەن ەدىك...

ەندى وسى ءۇشىنشى رەت ۇسىنىلىپ وتىرعان، تىرىسىندە الا الماي كەتكەن «قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى» اتاعى قارجاۋباي اعامىزدىڭ ارتىنان ءوزى ىزدەپ بارۋى كەرەك، شاڭىراعىندا تۇرۋى كەرەك دەپ بىلەمىز...

كەزىندە مۇزبالاقتارىمىز مۇقاعالي مەن جۇمەكەن، اسقار سۇلەيمەندەرگە تىرىسىندە بۇيىرماعان مەملەكەتتىك سىيلىق قايتىس بولعاسىن بەرىلگەن...

قارجەكەڭ قايتقاندا استانادا ەمەس ەدىم، قوشتاسۋدا بولا الماي، توپىراق سالا المادىم...

جوقتاۋ ايتىپ قارسى العان جالەي جەڭگەمىزگە، ۇل-قىزدارىنا، تۋعان-تۋىستارىنا كوڭىل ايتامىن. بۇكىل قازاققا، تۇگەل تۇرىك جۇرتىنا كوڭىل ايتامىز!

قارجاۋباي اعامىزدىڭ اسىل مۇرالارى الاشىمەن بىرگە جاساي بەرەدى! الدى پەيىش، ارتى كەنىش بولىپ، ءجانناتتا رۋحى شالقي بەرگەي!

قازىبەك يسا

Abai.kz