قاز ءانى

گۇلگە تولعان كويلەگى،
كۇرەڭىتتى قاس-قاعىم.
سىبىرلاعان سىرعاسىن،
ءۇزىپ تىندى اق قايىڭ.
سابىرىنان ايرىلعان،
سايعاق قۋعان سالقىن جەل
جىل قۇسىمەن جارىسىپ،
ايتىپ جاتتى جوقتاۋىن.

قورعاسىنداي اۋىر ءان،
اسپان استىن تولقىتتى.
قوبىزىنا كۇي تولعان،
وياتارداي قورقىتتى.
ماۋسىم جەلى قۋالاپ،
قوڭىر بەلگە ەل شىقتى.
قوشتاسۋدىڭ ازابى،
كوزدىڭ جاسىن كولگىتتى.

قاز داۋىسىن ءاز عالام،
قابىلدادى، قوش ايتتى.
قابىرعاسى قايىسىپ،
قارت كوڭىلىن بوساتتى.
قايتا ورالار قۇستارىم،
اتا بەرسىن تاڭ ءساتتى!
انگە تولى تىزبەگى،
تۋعان جەردى اڭساتتى.

قاربالاستاۋ دۇنيە،
ەستىمەدى قۇس ءانىن،
«قوڭىر قوزىم»،  – دەپ انا،
كەستى ءسابي تۇساۋىن.
ەكى دۇنيە اراسىن،
جالعايما ەكەن بۇل سارىن،
جىلايما ەكەن جاتقاندار،
باۋىرىندا قىرقانىڭ...

قازداي  بولىپ تىزىلگەن،
اق بوز ءۇيدىڭ بازارى.
قايتقان قازعا قارايلاپ،
ازايىپتى بارانى.
ءتور جايلاۋدا ءتول ويناق،
ساياقسىدى جاز ءانى.
ات شالدىرعان ايماقتان،
داۋرەن كوشىپ بارادى.

كوش جولىندا ەرجەتكەن،
كوپ جاساعان شىنارمىن.
كەرۋەن كورسەم كوشەردەي،
سارقىلادى شىدامىم.
قۇس قايتقاندا ءبىزدىڭ ەل،
ءتۇرۋشى ەدى قۇلاعىن.
قۇس تىلىنە ءۇيىرىلىپ،
ورالسا دەپ تۇرامىن!..

قىس قىلاۋى

اۋلادا سىقىرلايدى كۇرتىك ارمان،
جاۋرايدى سىنارعا شاق شىرپى جالعان.
تۇلكى عۇمىر بۇلاڭداپ جوسىپ بارادى،
ءومىر دەيتىن ولشەمنىڭ  كىلتىن العان...

بۇيىققان بولتىرىك وي تاساداعى،
جۇرتىن اڭساپ كوزىنە جاس الادى...
قاشا-قاشا سىلەسى قاتقان ورلىك،
اياز جەڭىپ قارمايدى بوساعانى.

بەيبىت كۇننىڭ قىلاۋى قالىقتاپ ءجۇر،
قىياداعى كۇندى اۋلاپ بالىق باۋىر.
قارداي كوڭىل  قۇلپىرتىپ  قارعالداعىن،
اق ساۋىت دالا دەيتىن عارىشتا ءجۇر.

كىرپىك تالعا قوناقتاپ قار قىلاۋى
قارا كوزگە ىلىگىپ قالجىرايدى.
قارساق تىرلىك كالجاسى قانجىعاعا،
قامساۋ بولماي شۇلعيدى ارعىماعى.

كوز الدىمدا

شۋىلىندا ماتوردىڭ سۇرىنەدى تۇلپارىم،
بۇلىگىندە اتومنىڭ شىرىلدايدى سۇڭقارىم.
ءسان الەمگە تاپسىرىپ تۇلىمى مەن بۇرىمىن،
«تور الەمنىڭ» سوڭىنان، دۇركىرەيدى ۇرپاعىم.

ولجاسىندا عاسىردىڭ، كوشىم كەتىپ بارادى،
تالاسىندا ەلشىنىڭ، جەتىم كەتىپ بارادى.
قازىلاردى جاپتىرىپ، قازىنانى ساتتىرىپ،
تاباسىندا ۋاقىتتىڭ «بەسىن» كەتىپ بارادى.

شەڭبەرىندە اعىمنىڭ، بوركىم كەتىپ بارادى،
ەرمەگىندە «كورشىنىڭ»، توركىن كەتىپ بارادى.
قايىرشىنىڭ قيالى قيامەتكە اسىلىپ،
قاساپشىنىڭ شوتىندا، ەنشىم كەتىپ بارادى.

ارباسىندا ءۇمىتتىڭ، ءتىلىم كەۋىپ بارادى،
اراسىندا كۇدىكتىڭ، عۇمىر كەمىپ بارادى.
تون-شالباردى شەشتىرىپ، جاعا-جەڭدى كەستىرىپ،
«جاھاندانۋ» دەي تۇعىن، قۇيىن جەڭىپ بارادى...

مەندەگى باقىت

مەندەگى باقىت –
سارى دالام.
مولاڭا قاراپ قول ءجايىپ،
وباڭا باسىمدى يگەنىم.
تۋىما قاراپ ويلانىپ،
توپىراعىڭدى سۇيگەنىم.

مەندەگى باقىت –
اكەشىم.
قانىڭمەن كەلگەن قاسيەت،
قارا ولەڭ قۋىپ جۇرگەنىم،
انامنان جالعاس اق جاۋلىق،
ساداعاڭ بولا بىلگەنىم.

مەندەگى باقىت –
وتباسىم.
ءداستۇرى مەنەن جەرىمنىڭ،
اتا-انا بولىپ ۇلگەردىم.
ۇرپاعىم ءۇشىن ەلىمنىڭ،
ۇلتانى بولعان كۇندەرىم.

مەندەگى باقىت –
تۋعان ەل.
ءاليا، مانشۇك قىزىڭدى،
ارداقتاپ، اڭساپ جۇرگەنىم.
ارىستان جۇرەك ۇلىڭدى،
الاۋلاپ وتتاي سۇيگەنىم.

مەندەگى باقىت –
دوستارىم،
قۋانىشىم مەن قايعىمدى،
شايىڭا قاتىق قىلعانىم.
تورىمە شىقساڭ قۋانىپ،
كەتەردە قيماي تۇرعانىم.

مەندەگى باقىت –
ەي، ءومىر!
وزگەلەر ايدا جۇرسە دە،
باسقا باقىتتى بىلمەۋىم.
جالعان ەكەنىڭدى بىلسەم دە،
جاعالاسىپ جۇرگەنىم.

ارمان

ارمان دەيتىن ارعىماقتىڭ جالىندا ويناپ كەلەمىز،
بيىكتەردى، جۇيرىكتەردى جاناي ءوتىپ جەبەمىز.
مويىن بۇرساق مولالارعا، وبالارعا، وتتارعا،
وكسىكتەردەن بىردە ىسىپ، ءبىر سۋىيدى دەنەمىز.

كوكىرەگى كۇنمەن سىرلاس اق سەلەۋلى توبەلەر،
اڭسادىڭبا،  قوسىن تىگىپ، قولىن جايدى ساعان ەر.
عالامشاردىڭ «التىن كىلتىن» كەۋدەسىنە جاسىرعان،
ۇرپاعىڭدى تۋدىرعانسىڭ، ءسوز مايداندا جەبەي كور.

بىزدەگى ارمان ءارى باتىل، ءارى اڭعال كەلەدى،
سونان شىعار داۋىلدار مەن جاۋىندى كوپ كورەدى.
شەكسىزدىككە شەبىن جايعان قاسيەتتى ولكەم دە،
اق تارىداي اقتالاتىن اقيقاتقا سەنەدى.

سەنەدى ارمان، اق وردانىڭ التىن ورنەك باۋىنا،
قوس ىشەككە ءۇيىرىلىپ، قونار اققۋ قازىنا.
ەكى ۇيەكتى كۇزەتۋمەن ءسوز تۇلپارى كەرمەدە،
ساقتان قالعان ءتىل جاقۇتى ولتىرمەيدى جاڭىلما!

جاڭىلمايدى جىگەرى وت، كەڭ دالانىڭ كەربەزى،
پىراق مىنگەن، كۇمىس تۇرمان، قامشى ۇيىرگەن ورمەلى.
ءتورت قارا كوز تۇگەندەلىپ، اس بەرىلىپ ارقادا،
كوردەن باسىن كوتەرەر جۇرت، بۇل اڭىزدى كورگەلى.
...ارمان!

بەيبىتشىلىگىم بەسىگىم

تاعالاي ءجۇرىپ تۇلپارىن، تاريحىن تاسقا قاشاعان،
قاراتاۋىنا جەتۋگە بابامىز ەرلىك جاساعان.
ادالدىعىممەن ارباسقان ءابجىلاندار مەن شايتان ءجۇر،
كوك بايراق مەنىڭ باقىتىم كوپسىنە كورمە جاساعان؟!

باعاسى كەتكەن سان عاسىر، ساداعاسى سەن سوعىستىڭ،
بار الەم كۇتكەن سارىلا، باقىتتى شاقپەن توعىستىم.
التىنعا ساتپا ورداڭدى، وتانىن سۇيگەن ادامزات،
مەيىرگە مۇقتاج ءار پەندە، مەكەندەپ جۇرگەن جەر ءۇستىن.

كوكبورى ەلدىڭ بالاسى، كوگىنە بايراق كوتەرگەن،
"تەك" تازالىعىن جوعالتپاي، ازاپپەن مۇڭعا توسەلگەن.
قارا اتانىڭدى شوگەرىپ، قارا قوسىڭدى ارتا كەل،
سارىارقا سايىن دالامدى ساعىنعان جۇرتىم شەتەلدەن.

ەل ءۇشىن تۋعان ەرلەر بار، نامىسىن سەرتكە جانىعان،
قاپىدا كەتكەن قاقىسىن، الماي قايتپايتىن جاۋىنان.
بەيبىتشىلىكتىڭ كەپتەرى اسپان مەن جەردى ارالاپ،
الەمدى سۇيگەن اسىل ءسوز ايىرىلماسىن تاعىنان!

كوكتەم ارمان

سىبىر-سىبىر كوكتەمەنىڭ جاڭبىرىنان وياندىم،
ءمولدىر-ءمولدىر تامشىلاردىڭ جارلىعىنان وي الدىم.
جاھۇتتايىن ۋاقىتتىڭ ۇيقاسىنا اينالعان،
مامىق مىنەز ماۋسىمداردىڭ ماقامىنا بويالدىم。

سىلدىر-سىلدىر سۋ سىياقتى سىڭعىرىنىڭ سىرى جوق،
اي قاسقالار ماندىماي تۇر، مايدالاردىڭ كۇنى كەپ.
كۇلدىر-كۇلدىر كىسىنەگەن كۇيگەلەك جىر شاۋىپ ءجۇر،
كۇز بورانى قۋالاعان جاپىراقتاي دىرىلدەپ.

ءجيى-ءجيى توگىلگەندە كوكتەم قىزدىڭ مونشاعى،
تابيعاتپەن سىرلاس تاعدىر اش بورىدەي جورتادى.·
اسقار-اسقار اسۋلاردان تالماسىن دەپ قاناتى،
قامشىل كوڭىل قايتقان قۇستىڭ قاتارىنان قورقادى...

اۋىق-اۋىق اۋعان بۇلتتىڭ قاباعىنان سىر تامىپ،
قايناي-قايناي قازان كوڭىل قاڭسىپ ءبىتتى جۇقارىپ.
قارا ەرتىستەن قارعىپ ءوتىپ، قاندى جانار قاسقىر ەل،
كوكتوبەدە كوز ىلەرمە، كوزى اشىق ءبىر ۇل تاۋىپ...

اينۇر ورازبايقىزى

Abai.kz