كۇنسۇلۋ تۇرعىنبەكقىزى -ونەردە وزىندىك ورىنى بار اكتريسا.  تەاتر ساحناسىن توزدىرىپ جۇرگەن ونىڭ ءۇنى بۇگىنگى قازاق دۋبلياجىنىڭ ءسانىن كەلتىرىپ ءجۇر دەسەك ارتىق ايتپاعان بولارمىز.  «قىزىلجاردىڭ قىزى ءتىلدى قىزى» اتانعان كۇسۇلۋ قازىرگى قازاق كينوسى مەن دۋبلياجىنىڭ جاي- كۇيىن ايتىپ، ءبىزدىڭ  اپتالىققا ءبىراز اقتارىلعان ەدى.

- اكەمتەاتردىڭ ماڭىنا جاقىنداي بەرگەنىم سول ەدى،  ەسىك الدىندا تۇرعان ەلەكتروندى جارناما قۇرىلعىسىنان سىڭعىرلاي شىعىپ جاتقان ءسىزدىڭ ادەمى ءۇنىڭىزدى  قۇلاعىم شالدى. سوعان قاراپ كۇنسۇلۋدىڭ داۋىسى تەاتردىڭ ماقتانىشى ما دەپ قالدىم...

- اكەمتەاترعا كەلگەنىمە بەس جىلدىڭ ءجۇزى بولىپتى. سودان بەرى وسى جارناما كوزدەرى مەن رەپەرتۋارلار جۇيەسى مەنىڭ داۋىسىممەن جازىلىپ ءجۇر.  الايدا جۋىردا تەاترىمىزعا عالىم اتتى داۋىسى وتە جاقسى بالا كەلدى. بولاشاعىنان  كوپ ءۇمىت كۇتتىرەتىن اكتەر. سول بالا مەنىڭ داۋىسىمدى الماستىرسا دەپ،  باسشىلىققا ءوتىنىشى ءبىلدىردىم. ۇنەمى ءبىر داۋىستى ەستي بەرۋ كورەرمەن مەن تىڭدارمانعا  جاۋىر بولىپ كەتەدى  عوي.

- ءپالى، ءسىز دە ايتادى ەكەنسىز-اۋ. كەرىسىنشە، سول كورەرمەن ۇلكەن ساحنادان كۇنسۇلۋدىڭ داۋىسىن جوعالتىپ العان جوق پا؟

كۇنسۇلۋ تۇرعىنبەكقىزى -ونەردە وزىندىك ورىنى بار اكتريسا.  تەاتر ساحناسىن توزدىرىپ جۇرگەن ونىڭ ءۇنى بۇگىنگى قازاق دۋبلياجىنىڭ ءسانىن كەلتىرىپ ءجۇر دەسەك ارتىق ايتپاعان بولارمىز.  «قىزىلجاردىڭ قىزى ءتىلدى قىزى» اتانعان كۇسۇلۋ قازىرگى قازاق كينوسى مەن دۋبلياجىنىڭ جاي- كۇيىن ايتىپ، ءبىزدىڭ  اپتالىققا ءبىراز اقتارىلعان ەدى.

- اكەمتەاتردىڭ ماڭىنا جاقىنداي بەرگەنىم سول ەدى،  ەسىك الدىندا تۇرعان ەلەكتروندى جارناما قۇرىلعىسىنان سىڭعىرلاي شىعىپ جاتقان ءسىزدىڭ ادەمى ءۇنىڭىزدى  قۇلاعىم شالدى. سوعان قاراپ كۇنسۇلۋدىڭ داۋىسى تەاتردىڭ ماقتانىشى ما دەپ قالدىم...

- اكەمتەاترعا كەلگەنىمە بەس جىلدىڭ ءجۇزى بولىپتى. سودان بەرى وسى جارناما كوزدەرى مەن رەپەرتۋارلار جۇيەسى مەنىڭ داۋىسىممەن جازىلىپ ءجۇر.  الايدا جۋىردا تەاترىمىزعا عالىم اتتى داۋىسى وتە جاقسى بالا كەلدى. بولاشاعىنان  كوپ ءۇمىت كۇتتىرەتىن اكتەر. سول بالا مەنىڭ داۋىسىمدى الماستىرسا دەپ،  باسشىلىققا ءوتىنىشى ءبىلدىردىم. ۇنەمى ءبىر داۋىستى ەستي بەرۋ كورەرمەن مەن تىڭدارمانعا  جاۋىر بولىپ كەتەدى  عوي.

- ءپالى، ءسىز دە ايتادى ەكەنسىز-اۋ. كەرىسىنشە، سول كورەرمەن ۇلكەن ساحنادان كۇنسۇلۋدىڭ داۋىسىن جوعالتىپ العان جوق پا؟

- بۇرىن جۇرگىزۋشىلىكتى جاقسى كاسىپ كورۋشى ەدىم. قازىر ونى دا تاڭداۋعا سالاتىن بولدىم. ماسەلەن، وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن وتكەن كەشتىڭ جوسپارىن  اكەلىپ، جۇرگىزىپ بەر دەيتىندەر بار.

قاي تەلەشەنەۋنىكتەردىڭ قىتىعىنا تيگەنىن بىلمەدىم، تەلەديداردا بەرىلەتىن كونتسەرتتەردىڭ  مەن جۇرگىزگەن تۇستارىن قيىپ تاستايتىندار دا تابىلىپ جاتىر. وعان بولا  ەش كۇيىنبەيمىن. ءوز باسىم ۇرپاقتار ساباقتاستىعى دەگەن دۇنيەنى قولدايتىنداردىڭ قاتارىندامىن. قازىر اكەمتەاترداعى قىزمەتىممەن بىرگە  «بولات» پروديۋسەرلىك ورتالىعىندا بالالاردى اكتەرلىك شەبەرلىككە  باۋلىپ  جۇرگەن جايىم بار. سوندىقتان بار بىلگەنىمدى جاس جەتكىنشەكتەرگە ۇيرەتىپ جاتىرمىن. ەگەر ەشكىمگە كەرەك بولماسام، بالاما بىلگەنىڭدى ۇيرەت دەپ الىستاعى اتا-انالار قولقا سالماس ەدى عوي.  وسى ورايدا جاس ۇرپاقتى قازاقى ءسوز ونەرىنە باۋلۋ ماقساتىندا مەكتەپ اشسام دەگەن ويىم بار. بۇل ارمانىم ۇلكەن قارجىعا كەلىپ تىرەلەتىن بولعاندىقتان، ازىرگە بولاشاقتىڭ ەنشىسىندە بولىپ تۇر.

- ءسىز نەگىزى قىز دا بولساڭىز عارىشكەر بولۋدى ارمانداعان ەكەنسىز. اكتريسا بولماعاندا كىم بولار ەدىڭىز؟

-اكتريسا بولماعاندا ءتىل مامانى  نەمەسە بالالار دارىگەرى بولار ەدىم. ءوز باسىم بالانى جاقسى كورەمىن. سوندىقتان بولار، كەيدە نەگە بالالار ۇيىندە تاربيەلەۋشى بولمادىم دەپ تە ويلايمىن.  جاھاندىق تاربيەنىڭ جەتەگىندە كەتىپ بارا جاتقان جاس ۇرپاقتى  قازاقى تاربيەگە باۋلىپ، قازاقى ءداستۇردى بويلارىنا ءسىڭىرىپ وسىرگەن بولار ما ەدىم.

 - تەاتردان شىعۋعا مۇرشاڭىز بولماي ءجۇر مە، الدە كينوگەرلەر تاراپىنان ۇسىنىس بولماي جاتىر ما. ەكراننان نەگە كورىنبەي كەتتىڭىز؟

-شىعارماشىلىق شەبەرلىگىمدى شىڭداۋ  ماقساتىندا   رەسەيدەن كەلگەن رەجيسسەرلەرىمەن جۇمىس جاساپ جاتىمرىن. قازىر سولاردىڭ ۇسىنىسى بويىنشا ەكى سەريالعا ءتۇستىم. ءوزىمىزدىڭ جەرگىلىكتى رەجيسسەرلەر دە ءتۇرلى سەريالدار ءتۇسىرىپ جاتىر عوي. الايدا ولاردىڭ سۇيىقتىعىنا بايلانىستى ءبىرتالايىنان باس تارتتىم. بىراق ۇسىنىس كوپ دەي المايمىن.

- قاندايدا ءبىر قازاق كينولارىنىڭ تۇسىرىلگەنىن شەتەلگە بايقاۋعا كەتتى دەگەنىنەن بىلەتىن بولدىق. قازاق كينولارىنىڭ بۇلايشا كوممەرتسيالانىپ كەتۋى كورەرمەننەن كوز جازىپ قالۋىنا اكەلىپ جاتقان جوق پا؟

- البەتتە سولاي. كورەرمەنگە «قۇيرىعىن» ۇستاتپاي جاتقان كينولار بار. قازىرگى قازاق كينولارىن قوي تەرىسىن جامىلىپ الىپ، اي دالاعا بارىپ ۇلىپ جاتقان قاسقىرعا ۇقساتامىن. ايتەۋىر رەجيسسەرلەرى وزدەرى ءتۇسىرىپ، وزدەرى جۇلدە الىپ جاتادى. كينوستۋديالار دا قاپتاپ كەتتى. بىراق ولاردىڭ نە ءتۇسىرىپ، شەتەلدىك كورەرمەنگە نە كورسەتىپ جاتقاندىعىن قاداعالاپ جاتقان جان بالاسى جوق.  وسى سەبەپتى كورەرمەندەر قازاق كينويندۋسترياسىندا نە بولىپ جاتقاندىعىنان  بەيحابار بولىپ وتىر. كوش جۇرە تۇزەلەدىگە سالىپ، قاشانعى ءالىپتىڭ ارتىن باعۋعا بولادى. ونەردى ەلەپ، ەكشەلەيتىن  كەز جەتكەن شىعار.

- ال قازاق دۋبلياجى نەگە دامىماي تۇر دەيسىز؟

- وسى قازاندا ءوزىم دە قايناپ جاتقاندىقتان، قازاق دۋبلياجى قالىس قالدى دەپ ايتا المايمىن. نەگە دەسەڭىز، بۇعان دا دا سەبەپتەر جەتەرلىك. ماسەلەن، ءبىز ديسنەيلىك  «قارا كيىمدىلەر» مەن «تاچكي» دەگەن انيماتسيالىق تۋىندىلارعا دۋبلياج جاسادىق.  ساپاسى وتە جوعارى بولدى. الايدا ءبىزدىڭ ەلدەگى كينوتەاترلار قازاقشا دۋبلياجدالعان تۋىندىرالعا تۇساۋ سالىپ وتىر. ماسەلەن،  ولاردىڭ قالتاسىنا  كورەرمەنى كوپ ءورىستىلدى كورسەتىلىمدى ۇسىنعان ءتيىمدى. مەنىڭ قىزىلجارداعى جەڭگەم ء بىز دۋبلياجداعان «تاچكيدىڭ» قازاقشا نۇسقاسىنا بالاسىن اپارماق بولسا،  جەرگىلىكتى كينوتەاتر سەانستى تۇنگى ساعان ون ەكىگە قويىپتى. سوندا اتا- انا جارتى تۇندە بالاسىن ۇيىقتاتا ما، الدە كينوتەاترعا اپارا ما؟  قالاي كۇيىنبەيسىڭ؟ مادەنيەت ءبولىمىن باسقارىپ وتىرعان باسشىلار قاي قوتىرىن قاسىپ وتىر؟  قازاق دۋبلياجى وسىلايشا  مادەنيەت قۇرىعىن ۇستاعانداردىڭ تاراپىنان قولداۋ تاپپاي وتىر. ايتپەسە بىلىكتى ماماندار بىزدە دە جەتىپ ارتىلادى. 

- ءسىزدىڭ ءداستۇرلى اندەردى ايتاتىن ونەرىڭىز تاعى بار. ال  بەكەن (ريموۆا) اپاڭىزدىڭ سىيعا تارقان دومبىراسىن ساحناعا قاشان الىپ شىعاسىز؟

-(راحاتتانا كۇلىپ الدى.) ۇيات بولدى عوي ءوزى. ءداستۇرلى ءانشىنىڭ مايىن تامىزىپ جۇرگەن ءبىر اعامىزدان ءدارىس الماققا بارعانىمدا: ء«انشى ءانىن ايتۋعا، ءارتىس ءرولىن ويناۋعا ءتيىس»- دەپ قايتارىپ جىبەردى. ويلانىپ قاراسام، ايتقانى راس ەكەن. ءومىرىن ءداستۇرلى ونەرگە ارناعان مايتالماندار قولداۋ تاپپاي جاتقاندا، ەندى عانا اياعىنان تۇرعان مەن  دە سولارعا قوسىلسام، كۇنىم نە بولماق؟ الايدا اعايىن-تۋىس اراسىندا  دومبىرانى قولعا الىپ تۇراتىنىم بار.

- ايتسە دە تەاترداعى كەيبىر ارىپتەستەرىڭىز ءانشى دە بولىپ  كەتىپ جاتىر عوي؟

-امالى قۇرىعان اكتريسا قىزدارىمىز كورەرمەننىڭ كوڭىلىن الداۋ ماقساتىندا ءانشى دە بولىپ كەتىپ جاتىر. ولارعا سىن ايتپاي-اق قويايىن. بولماسا دا ۇقساپ باعۋدىڭ ءوزى قىرۋار ەڭبەكتى تالاپ ەتەدى عوي. دەگەنمەن ولاردىڭ ونەرىن قابىلداۋ، قابىلداماۋ تىڭدارماننىڭ ەنشىسىندە.

- ءسىزدىڭ كۇندەلىك جازاتىن ادەتىڭىز بار ەدى. كۇندەلىكتى كۇيبەڭ تىرلىك قالام ۇستاتۋعا ۋاقىت تاپقىزباي جاتقان جوق پا؟

- كەيدە سول كۇندەلىككە قاراۋعا ۋاقىت بولماي قالاتىنى بار. بۇرىنعى جازعاندارىما قاراسام مۇڭلى كۇندەرىم كوپ بولىپتى. قازىر جۇمىسباستىلىق پا، الدە،  كوڭىلىمنىڭ توقتىعى ما، جازباي كەتەتىن كەزدەر بولادى. ايتسە دە مۇڭلى ساتتەر ازايعانعا ۇقسايدى.

- بالكىم، كۇندەلىكتەن وزگە مۇڭىڭىزدى بولىسەتىن ادام تابىلعان بولار؟

- جەكە ءومىرىم قۇپيا كۇيىندە قالا بەرسىنشى. ماسەلەن مەن اينالامداعىلاردىڭ  باقىتىن بولىسە بىلەتىن اداممىن.  ايتايىن دەگەنىم، ۇيدە  جيەن كەلىنىم  بىرگە تۇرىپ جاتىر ەدى. سول  ماڭدايى تورسىقتاي ۇل تۋدى. سوندىقتان  قازىر ۇيدە بىلدىرلاعان بالانىڭ ءۇنى بار. ەراسىل دەپ قابانباي اتاسىنىڭ اتىن بەردىك. جۋىردا قىرىق سۋىنان شىعاردىق.

- جيەنىڭىزدىڭ باۋى بەرىك بولسىن، ەندى ءوزىڭىزدىڭ كىشكەنتايىڭىزدى قىرقىنان شىعاراتىن كۇن قاشان تۋادى؟

-(شاتتانا كۇلىپ الدى.)  ەندى سول ءسابي جول اشىپ جاتقان بولار.  اسىقپاڭىزدار، ساباقتى دۇنيە ساتىمەن دەيدى عوي؟ مەن ءار دۇنيەگە سابىرمەن قارايتىن اداممىن. اللا ءناسىپ ەتسە ءبارى دە بولادى.

- قوعامداعى قانداي ماسەلەگە بولا شاراسىزدىق تاپپاي شىرىلدايسىز؟

-ءجىپسىز قول بايلاعان شاراسىزدىق مىنبەردە جۇرگەن ارىستاي ازاماتتاردى وماقاسىنان قۇلاتىپ جاتقاندا،  مەنىڭ جانايقايىم تورعايدىڭ شىرىلىنداي عانا بولار. ەگەر كورەرمەن ونەرىمدى باعالاسا، شىندىعىمىڭ تىڭدارمانعا جول تارتقانى دەپ تۇسىنەمىن. ادىلەتتىلىكتىڭ  اۋىزى بۋلى ەكەنىن الدەقاشان تۇسىنگەنمىن. سوندىقتان وعان بولا جۇيكەمدى توزدىرعىم كەلمەيدى. «قالاۋىن تاپسا قار جانار» دەگەن عوي. شىندىقتىڭ شىمىلدىعىن ايلامەن اشقان دۇرىس پا دەيمىن.

- بۇگىنگى كۇنى قوعامعا نازالى ادامدار ساجدەگە جىعىلۋ ارقىلى جانىنا سايا تابادى  دەگەن پىكىر قالىپتاستى.  سىزگە دە وسى تۇرتكى بولدى ما. الدە  مۇسىلماندىق پارىزىڭىز ءۇشىن نامازعا جىعىلدىڭىز با؟

- مەنىڭ ورازا ۇستاعانىما جيىرما جىلدان اسىپتى. الايدا  ەشكىم ماعان نۇسقاۋ بەرگەن جوق. سول سياقتى  ءوز جۇرەك قالاۋىممەن ساجدەگە دە جىعىلدىم. ناماز ۋاقىتىندا سپەكتاكلدە ويناۋىما تۋرا كەلەتىن ساتتەر بولىپ قالادى. بىراق قالايدا قازا قىلماۋعا تىرىسامىن.

- ەندەشە، تىلەگىڭىز پەرىشتەنىڭ قۇلاعىنا شالىنسىن دەيىك!

اڭگىمەلەسكەن دينار كاميلوۆا

Abai.kz