رەداكتسيادان: Abai.kz ەركىن اقپارات الاڭى. مۇندا وي جارىستىرىپ، پىكىر تالاستىرۋعا قازاقستاننىڭ ءاربىر ازاماتى قۇقىلى. ماقالا اۆتورىنىڭ پىكىرى رەداكتسيا ۇستانىمىن بىلدىرمەيدى جانە ماقالادا اتى اتالعان جەكەلەگەن تۇلعالار جاۋاپ بەرەمىن دەسە، پورتال بەتىندە جاريالايتىن بولامىز!

---

قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى

ماۋلەن اشىمباەۆ مىرزاعا!

مىسالى، قولدانىستاعى «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2011 جىلعى 22 شىلدەدەگى № 477-IV زاڭىنىڭ 5-بابىندا كوشىپ كەلۋشىلەردىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى; 26-بابىندا قانداستاردىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى; 29-بابىندا وتباسىن بىرىكتىرۋ ماقساتىندا كەلگەن كوشىپ كەلۋشىلەردىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى; 33-بابىندا ءبىلىم الۋ ماقساتىندا كەلەتىن كوشىپ كەلۋشىلەردىڭ نەگىزگى قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرءى اشىق جازىلعان.

ءدال سول سەكىلدى «اتا جولى» كارتاسىن العان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ دا قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى زاڭمەن بەكىتىلۋى كەرەك قوي!

«اتا جولى» كارتاسى اتتى بۇل جوبانىڭ اۆتورى – تامارا دۇيسەنوۆا!

«اتا جولى» كارتاسىن العان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ سول  قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى زاڭمەن بەكىتىلمەي قالعان.

بىراق، زاڭ جوباسىن جاساۋشى مينيسترلىكتىڭ ونى مويىنداعىسى كەلمەيدى. مويىنداعاندى قويىپ، اتالعان «اتا جولى» كارتاسىن پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ اۋزىمەن: «شەتەلدەگى قازاق كاسىپكەرلەرى ءۇشىن ارنايى «اتا جولى» كارتاسى ەنگىزىلدى...» دەگىزىپ، شەتەلدەگى قانداستارىمىزعا ءبىر ەمەس، ءۇش مارتە ايتقىزاتىنىن قايتەرسىڭ؟!

وسىناۋ اتى بار، زاتى جوق «اتا جولى» كارتاسىن العان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ دا قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى قاي زاڭنىڭ نەشىنشى بابىمەن بەكىتىلگەنىن ۆيتسە-مينيستر تامارا دۇيسەنوۆانىڭ وزىنەن انىقتاپ بەرۋىن سۇراپ، سەناتور دارحان قىدىرالىگە حات جازام عوي (3 مامىر 2024, جت-2024-03929571).

سەبەبى، ونىڭ الدىندا، ناقتىلاپ ايتسام، 25 ساۋىردە دارحان قىدىرالى سەنات تورىنەن كروكۋستا بولعان قايعىلى جاعدايدان كەيىن ەلىمىزگە اعىلاتىن ەڭبەك ميگرانتتارىنىڭ سانى ارتاتىنى تۋرالى دەپۋتاتتىق ساۋال جولداپ: «بۇل ورايدا ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى ازىرلەگەن «اتا جولى» كارتاسىنىڭ مۇمكىندىكتەرى زاڭدى تۇردە بەكىتىلۋى ءتيىس. بۇل كارتا ەتنيكالىق قازاقتارعا بەرىلەتىن قانداس مارتەبەسىمەن تەڭەستىرىلۋى كەرەك», - دەپ، «اتا جولى» كارتاسىنا دا ات باسىن بۇرا كەتكەن بولاتىن.

رەتى كەلىپ تۇرعاندا، وسى جولى اشىق ايتا كەتەيىن، «اتا جولى» كارتاسىن «قانداس» مارتەبەسىمەن تەڭەستىرۋ – ساۋاتسىزدىق!

ءبىر كوشىپ كەلۋشىگە نەمەسە ءبىر ەتنيكالىق قازاققا بىرىنەن-ءبىرى اۋمايتىن ەكى بىردەي مارتەبە بەرۋدىڭ قاجەتى قانشا؟!

ەگەر، ەكەۋى دە بەرىلۋى كەرەك بولىپ جاتسا، وندا ونى العان ازاماتقا بەرىلەتىن مۇمكىندىكتەر مەن جەڭىلدىكتەر دە ەكى ءتۇرلى بولۋى كەرەك!

دارحان قىدىرالى وسى دەپۋتاتتىق ساۋالىن جاساي سالىپ، ماعان كومەكشىسى ارقىلى حابار بەرىپ، ءوزىنىڭ سەناتتا سويلەگەن ءسوزىنىڭ بەينەجازباسىن جىبەرتتى.

ونىسى – «مىنە، مەن كوشى-قون ماسەلەسىن كوتەردىم!» دەگەنى بولسا كەرەك!

«كوشى-قون ماسەلەسىن كوتەرسەڭىز، مىنەكيىڭىز، وندا!»، - دەپ داكەڭە جوعارىداعى حاتتى جازدىق تا جىبەردىك.

eOtinish ارقىلى كورىپ وتىردىق، دارحان قىدىرالى ول حاتىمىزدى ۇكىمەتتىڭ اپپاراتىنا باعىتتادى.

ۇكىمەت اپپاراتى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنە  جىبەردى.

ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيسترى ا. سارباسوۆ اۋىت مۇقيبەككە ءبىز سۇراعان سۇراقتىڭ ناقتى جاۋابى جوق، تەك «اتا جولى» كارتاسىنىڭ ارعى اتاسىنان باستاپ، ونى قالاي الۋعا بولاتىنىن، قانشا ادام العانىن تۇسىندىرگەن ءبىر جارىم بەت جاۋاپ بەرە سالدى.

اۋىت مۇقيبەك ول جاۋاپتى دارحان قىدىرالىگە WhatsApp ارقىلى جىبەردى...

ءيا، دارحان قىدىرالىمەن تانىس قانا ەمەس، سىيلاسپىز، ءتىپتى دوسپىز...

ونىڭ ۇستىنە، بۇل جىگىت پارلامەنتتەگى مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ شەتىن ۇستاپ كورمەگەن قارابايىرلاردىڭ قاتارىنان ەمەس، وتە بيىك ءارى جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارعان تۇلعا. «جاۋاپكەرشىلىك» دەگەننىڭ نە ەكەنىن جاقسى تۇسىنەتىن،  «امانات» دەگەننىڭ نە ەكەنىن تەرەڭ بىلەتىن ازامات شىعار دەپ باعالايتىنمىن.

ءوز باسىم ارى قاراي دارحان قۋاندىقۇلىنان «اۋىت مىرزا، مىنا جاۋاپقا قاناعاتتاندىڭىز با؟ ەندى نە ىستەۋ كەرەك بۇعان؟!» دەگەن سەكىلدى ءبىر سۇراق بولاتىن شىعار نەمەسە مينيسترگە ءوزى تەلەفون شالىپ، ولاردى تەكتەيتىن بولار دەپ، كادىمگىدەي دامەلەندىم، ۇزاق كۇتتىم.

ولاي بولعان جوق!

سونىمەن، «ءىس ءبىتتى، قۋ كەتتى...»...

***

ال، سەناتور دارحان قىدىرالىنىڭ مىنا ارەكەتىن مەن جاۋاپكەرشىلىكسىزدىك دەپ باعالادىم جانە وسى قىلىعى ءۇشىن وعان رەنجىگەم جوق، تاڭ قالدىم.

جاقىندا، دارحان قۋاندىقۇلى ءوزىنىڭ «نۇكتە» اتتى كىتابىنىڭ سۋرەتىن الەۋمەتتىك جەلگە جۇكتەپ، قۋانىشىن ءبولىسىپ جاتىر ەكەن.

ونىڭ جازباسىن ەل قاتارى مەن دە ءبولىسىپ، «دارحان قىدىرالى باۋىرىم كىتابىنىڭ اتىن «نۇكتە فيلوسوفياسى» دەپ قويىپتى. نۇكتە (.) - جازۋدا پايدالىناتىن تىنىس بەلگىلەرىنىڭ ءبىرى. نۇكتە بەلگىلى ءبىر ويدىڭ اياقتالۋىنا بايلانىستى قويىلادى. داكەڭە جاراسىپ تۇر… ال، مەن كىتابىمنىڭ اتىن «سۇراق» دەپ قويسام با دەپ ويلاپ ءجۇرمىن. سەبەبى، مەن ۇلتتىڭ تاعدىرىنا قاتىستى داكەڭدەر جاققا كوپ سۇراق قويدىم. وكىنىشكە وراي، سول سۇراقتارىمنىڭ بىردە-بىرەۋىنە تۇشىمدى جاۋاپ الا المادىم… داكەڭدەر «نۇكتە» قويدىق دەپ ويلايتىن بولسا كەرەك، بىراق مەنىڭ سۇراقتارىم ءالى كوپ جانە ول سۇراقتار تاعى دا جالعاستى قويىلا بەرمەك…», - دەپ ءبىر جاعى جوعارىداعى جاۋاپكەرشىلىكسىزدىك مەڭزەپ، ءبىر جاعى زامانداس اعاسى رەتىندە ازىلدەپ، بەس-التى سويلەم جازا سالىپ ەدىم، سول-اق ەكەن، دارحان قىدىرالى تاز كەپەشىن بىرەۋ جۇلىپ العانداي، ال كەپ تۋلاسىن!

«كىتاپتا ميگراتسيا ماسەلەسى، قانداستار تاقىرىبى دا قامتىلعان. حارراسمەنت تۋرالى دا جازىلعان. حارراسمەنت - بالدىزىڭا قول جۇگىرتپەۋ، جاقىنىڭا قىرىنداماۋ دەگەن ماعىنا بەرەدى. سوندىقتان كىتاپ سىزگە پايدالى بولۋى مۇمكىن. ءسوز قادىرىن بىلەتىن سياقتى ەدىڭىز. وزىڭىزگە دەگەن قۇرمەتىڭىز ءالى دە بولسا، سول قاستەرلى ءسوزدى وڭ-سولدى اۋىتقا اتا بەرگەندى قويعان ءجون»، - دەپ ەرتوقىمىن باۋىرىنا الىپ تۋلاپ، اۋزىنا كەلگەنىن كوكىپتى.

دارحان قىدىرالىنىڭ وسى جازباسىنان ءا دەگەندە كوزىمىزگە تۇسكەنى – «باستاعان ءىستى اياقتاعاندى جاقسى كورەمىز...», - دەگەن ءسوز بولدى.

سەناتوردىڭ دەڭگەيىن كورىپ تۇرساق تا، «وسى ءسوزىڭىز شىن بولسا، وندا ءسىزدى تاعى ءبىر مارتە سىناپ كورەيىك!»، - دەگەن ويمەن سەناتورعا «اتا جولى» كارتاسى تۋرالى ەكىنشى حاتىمىزدى جولداپ كەپ جىبەردىك.

بۇل جولى دارحان قىدىرالىدەن ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى مەن ونىڭ كوشى-قونعا جاۋاپتى باسشىلارىن جانە مەنى سەناتقا شاقىرۋدى، ولاردان سول «اتا جولى» كارتاسىن العان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ  قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى قاي زاڭنىڭ نەشىنشى بابىمەن بەكىتىلگەنىن بەتپە-بەت وتىرىپ انىقتاپ بەرۋىن سۇرادىق. سونداي-اق، اتالعان نورما زاڭمەن بەكىتىلمەگەن بولسا، قۇزىرلى ورگان باسشىلارى ونىڭ ناقتى سەبەبىن ءتۇسىندىرىپ بەرۋىن وتىندىك...

دارحان قىدىرالى ول حاتىمىزدى دا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنە لاقتىرا سالدى.

ەندى ۆيتسە-مينيستر ا.ەرتاەۆتىڭ قولى قويىلعان جاۋاپ الدىق.

بۇل جولى ءبىز سۇراعان قۇقىق پەن مىندەت «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭىنىڭ 5-بابى مەن 23-بابىنىڭ 1-تارماعىندا كورسەتىلگەن دەپ، كوشىپ كەلۋشىلەردىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرىن العا تارتىپتى.

ەكى باپتى دا وقىدىق، «اتا جولى» دەگەن ءسوز بولسا، ارام بولسىن!

«كوشىپ كەلۋشىلەر» مەن «اتا جولى» كارتاسى ەكى باسقا ۇعىم!

ەگەر، ەكەۋىنىڭ  قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى بىردەي بولسا، وندا ونى «اتا جولى» كارتاسى دەپ ايعايلاۋدىڭ، ارنايى اتاۋ جانە انىقتاما بەرىپ، بولەك-بولەك ۇعىم رەتىندە قاراستىرۋدىڭ نە قاجەتى بار؟!!

وتتاۋباي جاۋاپتى تاعى دا دارحان قىدىرالىگە WhatsApp ارقىلى جىبەردىك...

دارحان قىدىرالى ونى تەكتەي مە، جوق پا، ءوزى ءبىلسىن!

ءسويتىپ، سەناتور دارحان قىدىرالى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى مەن ونىڭ كوشى-قونعا جاۋاپتى باسشىلارىن سەناتقا شاقىرىپ، مەن سۇراعان جاۋاپتى الىپ بەرۋگە جارامادى. باستاعان ءىسى اياقسىز قالدى...

***

ءيا، اۋىت مۇقيبەك دەپۋتاتتارعا بۇگىن عانا حات جازىپ وتىرعان جوق!

مەن سوناۋ 2011 جىلدان بەرى كوشى-قون ءۇردىسىن رەتتەۋگە ارنالعان زاڭدارعا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ بويىنشا تىنباي حات جازىپ كەلەمىن.

«بولاشاقتا ءسىزدىڭ ورنىڭىزدا جاڭا ۇرپاق وتىرادى. سوندا بيلىك باسىنا قىتايدىڭ دەن ءسياوپينى سەكىلدى ءبىر كەمەڭگەر شىعىپ، ءبارىن ورنىنا قويا السا جاقسى. قۇداي ونىڭ بەتىن ارى قىلسىن، ءوزىمىز كورگەن كەشەگى حرۋشەۆ سەكىلدى ءبىسر انتۇرعان كەلىپ، ءسىزدىڭ سۇيەگىڭىزدى كوردەن جۇلىپ الىپ تاستاسا نە بولامىز؟!»، - دەگەن حاتىما نۇرسۇلتان نازارباەۆ دارحان قىدىرالى قۇساپ شامدانعان ەمەس.

قايتا، نۇرسۇلتان ءابىشۇلى سول «ناعاشىما حاتتى» قاباق شىتپاي وقىپ، جۇيەگە جىعىلىپ، قۇلىباەۆ پەن ءماسىموۆتىڭ ىقپالىمەن قانداستارىمىزعا ءتورت جىلسىز ازاماتتىق بەرىلمەيتىن قىپ قابىلداتىپ جىبەرگەن «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋ تۋرالى جارتى جىلعا جەتپەي جارلىق شىعارعان بولاتىن...

«ءبىزدىڭ دانا قازاقتا «سۇمىراي كەلسە، سۋ قۇريدى!» دەگەن اششى دا بولسا اقيقات ءسوز بار! 2007 جىلى ءسىز ۇكىمەت باسىنا پرەمەر-مينيستر بولىپ وتىرعان كۇننەن باستاپ، قازاق كوشىنىڭ دارياسى سارقىلا باستادى، باسىنا قارا بۇلت ءۇيىرىلدى...»، - دەپ قىتايدان كەلگەن قازاقتاردان «سوتتىلىق تۋرالى» انىقتاما تالاپ ەتپەۋ تۋرالى جازعان حاتىما وپاسىز كارىم ءماسىموۆ دارحان قىدىرالى قۇساپ ءبۇيى شاعىپ العانداي ىرشىپ كەتكەن جوق!

قۇلىباەۆ ەكەۋىنىڭ تىكەلەي ىقپالىمەن قابىلدانىپ كەتكەن قاتاڭ زاڭدى 5 اي، 24 كۇندە قايتا سۋىرتىپ العانىمىزدى كورىپ، ءماسىموۆ بىزگە شاماسى جەتپەسىن جاقسى ءبىلدى. ول اتالعان حاتتى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە جىبەرتىپ، قىتاي ۇكىمەتىنىڭ شەتەلگە شىققىسى كەلەتىن ازاماتتارىنا «سوتتىلىق تۋرالى» انىقتاما بەرەتىن نە بەرمەيتىنىن انىقتاتقانى بار.

قىتاي ۇكىمەتىنىڭ شەتەلگە شىققىسى كەلەتىن ازاماتتارىنا اتالعان انىقتامانى بەرمەيتىنى تۋرالى بەرگەن جاۋابى نەگىزىندە، ەكى جىل، جەتى اي، توعىز كۇن دەگەندە سول «سوتتىلىق تۋرالى» انىقتامانىڭ دا كوزىن قۇرتقان پاقىرىڭىز – وسى اۋىت مۇقيبەك ەكەنىن جۇرت جاقسى بىلەدى!

ول از دەسەڭىز، قانشاما اششى سىندار ايتىپ جاتىرمىن، بەكەر وبالى قانە، سەنات توراعاسى ماۋلەن اشىمباەۆتىڭ تا دارحان قىدىرالى قۇساپ دوڭىزايبات كورسەتكەن جەرىن ءبىر كورگەن ەمەسپىز.

ماۋلەن ساعاتقانۇلى تەكتىلىگىن تانىتىپ، مەنىڭ وزىنە جازعان ءۇش حاتىما بايلانىستى، قۇزىرلى مينيسترلىكتىڭ لاۋازىمدى تۇلعالارى مەن ارنايى ماماندارىن سەنات ۇيىندە شاقىرتىپ، مەنىمەن ءتورت مارتە كەنزدەسۋ وتكىزىپ بەردى.

دارحان قىدىرالى ونىڭ وتىرىك دەسە، ەكس-سەناتور مۇرات باقتيارۇلىنان، قازىرگى ارىپتەستەرى مۇرات بولاتۇلى مەن عالياسقار تولەندىۇلىنان، سۇيىندىك تاسەمەنۇلى مەن باۋىرجان نۇرالىۇلىنان سۇراسىن!

دارحان قىدىرالى اقەدىل تويشان سەكىلدى مەنىڭ جاي قۇرداستارىمنىڭ ءبىرى بولسا، ونىڭ بۇل جازباسىن ەلەمەي، تاستاي سالۋعا بولاتىن ەدى.

اتاعىن ات كوتەرگىسىز عالىم، بيلىكتىڭ ۇشار باسىنا تاقاپ بارىپ قايتقان تۇلعا، بۇگىندە زاڭ شىعارۋشى ورگاننىڭ وكىلى – بىلدەي سەناتور بولىپ وتىرعان سوڭ، ونىڭ ءار ءسوزى كىم-كىمگە بولسا دا ماڭىزدى ەكەنى بەلگىلى.

سول ءۇشىن وعان جاۋاپ بەرمەۋ – مۇمكىن ەمەس جاعداي!

«كىتاپتا ميگراتسيا ماسەلەسى، قانداستار تاقىرىبى دا قامتىلعان...»، - دەپتى، دارحان مىرزا ءوزىنىڭ سول جازباسىندا.

ءيا، دارحان قۋاندىقۇلىنىڭ ونىسى راس!

تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىندە جۇرگەندە نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ ۇلى كوش تۋرالى سويلەگەن سوزدەرىنىنەن وسى دارحان قىدىرالىنىڭ قولتاڭباسى ايدان انىق ءبىلىنىپ تۇراتىن.

كەيىن «نۇر وتاننىڭ» سەزىندە سويلەگەن سوزىندە دە داكەڭ قانداستارىن ۇمىتقان جوق، ەسكى-جاڭا ەكى پرەزيدەنتتىڭ الدىندا ۇلى كوش ماسەلەسىن ءبىر اۋىز سوزبەن تىق ەتكىزىپ اتاپ ءوتتى.

ال، «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنە باسشى بولىپ كەلە سالىپ، كوشى-قون ماسەلەسىن كوتەرگەنىن ءبىز ەشقاشان ۇمىتپايمىز...

دارحان قىدىرالى تۋرالى «جاقسىمەن وتكەن ءبىر كۇنىڭ...» دەگەن ماقالا جازىپ، ونىڭ بۇل ەڭبەكتەرىن جوعارى باعالاپ: «ەلباسى ەكى بىردەي اسا جاۋاپتى قىزمەتتى سەنىپ تاپسىرعان ازامات. اقپاراتتىق جەلىدەن كورىپ، قۋانىپ وتىرام، داكەڭ وسى ەكى جۇمىستى دا زەڭگىر كوكتە سامعاپ ۇشقان قىراننىڭ قوس قاناتىنداي تەڭ كوسىلتىپ كەلەدى...»، - دەپ جاناربەك ءاشىمجاننىڭ سوزىمەن ايتساق، ءبىز دە كەزىندە ءبىراز اعىلىپ-توگىلىپ، شاشىلىپ-سوگىلىپ تاستاعان بولاتىنبىز.

بىراق، مۇنىڭ ءبارى ءىس ەمەس! تەك، ءسوز عانا!

ول كەزدە دارحان قۋاندىقۇلىنىڭ وسى سوزدەردى ايتۋدان جانە ايتقىزۋدان باسقا مۇمكىندىگىنىڭ جوق ەكەنىن ءبىز جاقسى ءتۇسىنىپ، وعان ارتىق تالاپ قويعامىز جوق!

قۇدايعا تاۋبە، دارحان قىدىرالى قازىر قولىندا مانداتى بار، زاڭ شىعارۋشى ورگاننىڭ جوعارعى پالاتاسىنىڭ پرەزيدەنت ءوز قولىمەن تاعايىنداعان اق جاعالى دەپۋتاتى.

داكەڭ «اقىرىن ءجۇرىپ، انىق باسىپ»، مىنە، قيسىق زاڭدارعا قىرعيداي تۇيىلەتىن، قىلت ەتكەنىن ءىلىپ تۇسەتىن  جەرگە دە جەتىپ، قونجيدى.

ەندى ول كىسىگە ءبىزدىڭ جولدايتىن سۇراعىمىز دا كوپ، وتىنەتىن ءوتىنىشىمىز دە از ەمەس، قوياتىن تالابىمىز دا اۋىر بولماق! بۇل – ءبىر!

ەكىنشىدەن، جوعارى لاۋازىمدى تۇلعا ءۇشىن، ونىڭ ەڭبەگى شىعارتقان كىتاپتارى مەن وتكىزگەن ءىس-شارالارىمەن نەمەسە ارالاعان شەتەلدەرىمەن ولشەنبەيدى!

جوعارى لاۋازىمدا بولعان تۇلعانىڭ ەڭبەگى مەملەكەتتىك ساياساتتى وزگەرتۋ ءۇشىن جاساعان ىقپالىمەن ولشەنەدى جانە تاريحتا قالادى.

مەملەكەتتىك ساياساتتى وڭ باعىتقا بۇراتىن باستى تەتىك – زاڭدار مەن نورماتيۆتىك قۇجاتتار ەكەنىن ەسكەرسەك، پارلامەنت دەپۋتاتى ءۇشىن، مەملەكەتتىك ساياساتتى حالىققا ءتيىمدى باعىتقا بۇرامىن دەسە، بۇل تابىلمايتىن ەڭ زور مۇمكىندىك!

وكىنىشكە وراي، قۇداي قولداپ، پرەزيدەنت بەرگەن وسى زور مۇمكىندىكتى دارحان قىدىرالى ءوز دەڭگەيىندە قولدانا الماي، قور قىلىپ وتىر!

ونىڭ بۇل ارەكەتسىزدىگى مەن جاۋاپكەرشىلىكسىزدىگىن ەشقاشان كەشىرۋگە بولمايدى!..

داكەڭ جازباسىندا مەنىڭ جەكە ومىرىمە قاتىستى بىردەمەلەردى قوڭىرسىنىپ، ءبىراز دەپۋتاتتىق «كەڭەسىن» ايتىپتى.

دارحان قۋاندىقۇلى وڭ قۇلاعىمەن ەستىپ قويسىن، وزىنە وتە تانىس سوزدەرمەن استىن سىزىپ تۇرىپ ايتايىن، قۇداي كەسىرىنەن ساقتاسىن، مەن دە ەشتەمەدەن قامىقپايمىن، ەشتەمەدەن جالىقپايمىن، ەشقانداي ءسوز ماعان دا تيمەيدى!

سوسىن، دارحان باۋىرىم سوڭعى كەزدە «ءسوز قادىرى»، «قاستەرلى ءسوز» دەگەندى كوبىرەك ايتىپ ءجۇر ەكەن. ماعان دا قۇلاققاعىس ەتىپتى...

ساياساتشى ءۇشىن ۇلتتىڭ ۇلى مۇددەسىن كوتەرگەن ءسوزدىڭ ءبارى قادىرلى، ءباتى قاستەرلى جانە ءبارى كيەلى!

ساياساتشى ءۇشىن ەڭ قادىرسىز ءسوز، ەڭ قاستەرسىز ءسوز، ەڭ سورلى ءسوز – قولىندا زور مۇمكىندىگى بولا تۇرا، ۇلت پەن مەملەكەت مۇددەسى ءۇشىن تۇك بىتىرمەيتىندەردىڭ ءسوزى!

دەپۋتاتتار، مينيسترلەر، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى ءبىزدى اۋىت مۇقيبەك سىناي بەرەدى دەپ، رەنجىمەسىن!

مەن ءوزىمنىڭ يدەام ءۇشىن كۇرەسىپ جۇرگەن جىگىتپىن!

قاسىم-جومارت كەمەلۇلى پرەزيدەنت بولىپ تۇرعاندا، ءوزىمنىڭ كۇش-قايراتىمنىڭ مىعىم كەزىندە شەكارا سىرتىندا قالعان ەتنيكالىق قازاقتارعا كونستيتۋتسيالىق قۇقىق اپەرۋ; قازاقستاننىڭ تيمۋر قۇلىباەۆ پەن كارىم ءماسىموۆ جاعىنان ۋزۋرپاتسيالانعان مەملەكەت ەكەنىن، قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ پرەزيدەنتتىك تاعدىرى سول  ۋزۋرپاتسيالانعان مەملەكەتكە ءدوپ كەلىپ قالعان پرەزيدەنت ەكەنىن مويىنداتۋ; قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىن تۇبەگەيلى وزگەرتىپ جىبەرە الماسام دا، ەڭ قۇرىعاندا، مەملەكەتتىڭ مال مەن جەرگە سۋبسيدياعا دەپ بولگەن اقشاسىن دىتتەگەن جەرىنە توكپەي-شاشپاي جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ  سىندى ماقساتتارىمددى ورىنداپ السام دەپگەن كۇرەس جولىنداعى ازاماتپىن!

سول ماقساتىمدى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندەگى جىگىتتەرگە، دەپۋتاتتار مەن مينيسترلەرگە سۇيەنىپ، ولارمەن سەلبەسىپ جۇزەگە اسىرعىم كەلەدى.

ال، سەنگەن دەپۋتاتتىڭ ءتۇرى – مىناۋ!

ەسكەرتىپ قويايىن، ەگەر قولىندا تاعدىرشەشتى بيلىگى بولا تۇرا، مەنىڭ وسى ۇلى ماقساتىما بىرەۋلەر كەدەرگى جاساسا، مەن ولاردى ەشقاشان ايامايمىن!

***

بىرەۋلەر ماعان قايىرىلىپ، «سول «اتا جولى» كارتاسىنا سونشا قادالىپ العانىڭ نە؟!» دەۋى مۇمكىن.

ءيا، «اتا جولى» كارتاسىن الماعاندا دا ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ ءبىر جەرى قيسايىپ قالعان جوق. وتىز ءۇش جىلدا «اتا جولى» كارتاسىنسىز-اق ءبىر ميلليوننان استام قازاق قازاقستانعا ورالدى.

ماسەلە، «اتا جولى» كارتاسىندا ەمەس!

ماسەلە، سونشا دابىرلاتقاندا، ونىڭ زاڭدىق نەگىزىنىڭ مۇلدە شالا، وتە شيكى جاسالعاندىعىندا بولىپ تۇر.

ول شالالىق پەن شيكىلىكتى دە «كەشىرە» سالۋعا بولاتىن ەدى.

بىراق، بۇل وڭباعاندار اتالعان كارتانى العان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى زاڭمەن بەكىتىلمەگەن، ەشتەڭە ىستەۋگە كەلمەيتىن، اتى بار، زاتىق جوق «اتا جولى» كارتاسىمەن شەتتەگى جەتى ميلليون قازاقتى عانا الداپ قانا قويماي، «شەتەلدەگى قازاق كاسىپكەرلەرى ءۇشىن «اتا جولى» كارتاسى ەنگىزىلدى»،-دەپ، باقانداي ۇش رەت ايتقىزىپ، پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ءوزىن وتىرىكشى قىلدى عوي!

سوندىقتان، «اتا جولى» كارتانى العان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى زاڭمەن بەكىتىلگەن-بەكىتىلمەگەنى، ەتنيكالىق قازاقتار مەن قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ الدانعانى تامارا دۇيسەنوۆا مەن دارحان قىدىرالىگە ءبارىبىر شىعار، ال ماعان ءبارىبىر ەمەس!

مەن ونىڭ تۇبىنە جەتپەي، تىنبايمىن! بۇل – ءبىر.

تاعى ءبىر جاعىنان، دارحان قىدىرالى قاتارداعى جاي دەپۋتات ەمەس، ول ەشقاشان ەش جەردە تىركەلمەگەن تۇتاس ءبىر «اكادەميانىڭ» اسا كورنەكتى وكىلى!

جۇرت جاقسى بىلەدى، «جاس تۇركىلەر» دەپ اتالعان التىنبەك سارسەمباي، عالىمجان جاقيانوۆ باستاعان دەموكراتتار جەڭىسلىسكە ۇشىراعان سوڭ، تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ جانىندا جاقىن تۋىستار مەن اسا سەنىمدى ادامدار قالدى.

ارينە، سول اسا سەنىمدى ادامداردىڭ ىشىندە دە الەمدىك دەڭگەيدەگى كاسىبي ديپلومات قاسىم-جومارت توقاەۆ, اسا كورنەكتى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى مۇحتار قۇل-مۇحاممەد سەكىلدى تۇلعالار دا بولدى.

سونداي-اق، «جاس تۇركىلەر» مەن جاقىن تۋىستار جانە اسا سەنىمدى ادامداردان بولەك، ەكى جاققا دا شامالى بەيتاراپ، بىراق وزىندىك پىكىرى بار، ءبىرىنشى باسشىعا تىكە باعىنعىسى كەلەتىن جانە ءبىر جاڭاشىل توپتىڭ بولعانى تاعى بەلگىلى.

وكىنىشكە وراي، سول شامالى بەيتاراپ ءارى جاڭشىل توپتىڭ جاقسىبەك كۇلەكەەۆ باستاعان ءبىر توبى تۇرمەگە توعىتىلدى، زەينوللا كاكىمجانوۆ سەكىلدى ءبىر توبى قىزمەتتەن شەتتەتىلدى نەمەسە وزدەرى شەتتەدى.

ءدال وسى جىلداردان باستاپ دارحان قىدارالى سەكىلدى ءبىر لەك بيلىككە كەلە باستادى.

قازىر وسى لەك قازىر پرەزيدەنت اكىمشىلىگى، پارلامەنتتىڭ قوس پالاتاسى، ۇكىمەت، مينيسترلىك، ءار دارەجەدەگى اكىمدىكتەر سەكىلدى ورىنداردىڭ بارىنە جايعاسىپ بولدى. الدى وسى ورىنداردا باسشىلىق قىزمەتتەردى دە اتقارىپ ۇلگىردى.

ءبىر قىزىعى، بۇل لەكتىڭ جوعارىداعى ءۇش توپقا ۇقسامايتىن بوگەنايى كوپ.

ولار ەشقاشان قىزمەت تالدامايدى. باسشىلىق قاي قىزمەتتى ۇسىنسا، باس تارپاي بارا بەرەدى. «قۇرمەتتى پرەزيدەنت! بۇل مەنىڭ سالام ەمەس ەدى...» دەگەن ءسوز ولاردا مۇلدە بولمايدى. ءتىپتى، ەكى-ءۇش باسشىلىق قىزمەتتى قاتار ۇسىنساڭ، وعان دا «جوق!» دەمەستەن، پىشىلداپ ىستەي بەرەدى.

سوسىن، ولار «كۇرەسكەرلىك» دەگەن قاسيەتتەن جۇرداي. ولاردا «تۇراقتى ماقسات» دەگەن دە بولمايدى. «اسا مارتەبەلى پرەزيدەنت مىرزا! مەنىڭ وسى سالا بويىنشا كەرەمەت جاڭا جوبام بار ەدى. مۇمكىندىك بەرسەڭىز، مەن وسى سالانى بالەن جىلدا جايناتىپ جىبەرەم!» نەمەسە «اسا مارتەبەلى پرەزيدەنت! مەنىڭ وسى باسشىلىق لاۋازىم بويىنشا باستاعان رەفورمام ءالى اياقتالعان جوق. ۋاقىت بەرۋىڭىزدى سۇرايمىن!» دەيتىن جىگىتتىك پەن باتىلدىقتى ولاردىڭ بويىنان شام الىپ ىزدەسەڭىز دە تاپپايسىز. قىزمەتكە قويسا، «سەنىم بىلدىرگەنىڭىزگە راحمەت!» دەپ، بارا بەرەدى. قىزمەتتەن الىپ تاستاسا، وعان دا راحمەتىن ايتىپ، كەتە بەرەدى.

تاعى ءبىر قىزىعى، ولاردىڭ دەنى شەتەلدەن، اسىرەسە دامىعان باتىس ەلدەرىنەن وقىعاندار. قولدارىندا كەم دەگەندە ەكى نە ۇشتەن دەپلومدارى بار. العان اتاق پەن ناگرادالارى دا از ەمەس.

بىراق، سول وزدەرى وقىعان ەلدەردەن الىپ كەلىپ، ءوزى باسقارىپ وتىرعان سالاعا قولدانعان وزىق تاجىريبەلەرىن كورمەيسىڭ.

«دەموكراتيا»، «پارلامەنتاريزم»، «ادامدىق قۇقىق» دەگەن سەكىلدى دامىعان ەلدەردە باياعىدا دامىپ، ورنىعىپ كەتكەن قۇندىلىقتار تۋرالى اۋىز اشپايدى.

ەسەسىنە، ەسكى سۇردەكپەن مويىندارىن ىشتەرىنە تىعىپ الىپ، سۇيرەتىلىپ جۇرە بەرەدى.

ودان دا سوراقىسى، مەملەكەتتى جاڭا باعىتتارعا بۇراتىن، ادامنىڭ تاعدىرىن شەتەتىن زاڭ عوي، اتالعان لەكتىڭ وكىلدەرى قانداي تاعدىرشەشتى بيىك لاۋازىمدار مەن زاڭ شىعارۋشى ورگانداردا وتىرسا دا، «تۇجىرىمداما»، «باعدارلاما»، «زاڭ جوباسى»، «نورماتيۆتىك قۇجات» دەگەنگە جولامايدى.

ەگەر، پارلامەنت دەپۋتاتى بولا قالسا، مينيسترلىكتەر دايىنداپ، پرەزيدەنت اكىمشىلىگى دايىنداپ بەرگەن زاڭ جوبالارىن نوتاريۋسشى قۇساپ، بەكىتىپ بەرەدى دە وتىرادى. ولاردا تۇزەتۋ، تولىقتىرۋ دەگەن اتىمەن بولمايدى.

زاڭنامالارداعى قاتەلىكتەردى ايتىپ، جوعارىداعىداي حاتتار جازساڭ، قر ارپك 65-بابىن مالدانىپ، وزگە ورگانعا، ءتىپتى قاتىسى جوق مەكەمەلەرگە باعىتتاي سالادى.

دەپۋتات بولا قالعان جاعدايدا، ولار جارىتىپ ماسەلە دە كوتەرە بەرمەيدى. كوبىندە پرەزيدەنتتىڭ قۇرىلتايلار مەن جولداۋلارىندا اتقارۋشى بيلىككە بەرگەن تاپسىرمالارىن توتىقۇس قۇساپ تاعى ءبىر مارتە قايتالاپ، ۇكىمەتكە نە مينيسترلىكتەرگە «دەپۋتاتتىق ساۋالدار» جولداعان بولادى. تاعى ونىڭ ورىندالعان-ورىندالماعانىمەن دە شارۋالارى بولمايدى. تەك، ەسەپ بەرۋ ءۇشىن بولسا كەرەك...

ودان قالابەردى، انانىڭ ءجۇز جىلدىعى، مىناعان ەسكەرتكىش ورناتۋ كەرەك دەگەن سەكىلدى اتقارىلسا ارتىقتىق ەتپەيتىن، اتقارىلماسا كەمدىك قىلمايتىن بىردەمەلەردى كوتەرۋگە قۇشتار.

رەسەي مەن ۋكراينا سوعىسىندا وققا ۇشقان قازاقتار، قىتايداعى گەنوتسيدكە ۇشىراعان باۋىرلارىمىز... ويباي، ايتپا! ولمەسە، ومە قاپسىن! اۋلاق!

تونالىپ جاتقان مەملەكەتتىڭ اقشاسى، تاپتالىپ جاتقان ادام قۇقىعى دەگەندەردەن بويىن بەس مەتر اۋلاق ۇستايدى.

ەسەسىنە، قاي جەردە كىتاپتىڭ تۇساۋكەسەرى، قايدا كىمنىڭ مەرەيتويى مەن اسى، سوندا بارىپ كوسىلىپ سويلەگىش، كوپىرگىش...

ادامنىڭ كۇلكىسىن كەلتىرەتىن تاعى ءبىر قىزىق ارەكەتى بار بۇل لەكتىڭ.

قاراشا قالىقتان الىس جۇرەدى. تەك، پرەزيدەنتتىڭ ىقىلاسىنا بولەگەن، ناگراداسىنا يە بولعان تۇلعالارمەن عانا ارا-قاتىناسىن جاقىن ۇستايدى. ونىڭ ءوزى ەسەپپەن، بارىنشا ساقتىقپەن...

ەگەر، ءبىر ورگاندا ءبىرىنشى باسشى بولىپ تاعايىندالا قالسا، قول استىنا ءدال وزدەرى سەكىلدى بايقۇستاردى جينايدى.

ولار باسقارعان مەكەمەگە جۇمىسقا تۇرۋدىڭ ءوزى – ءبىر جىر. ءبىر جىل بويى ولاردىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەرگە جازعان جازبالارىنا لايك باسىپ، ماقتاپ پىكىر جازىپ، ۇنەمى ءبولىسىپ وتىرۋىڭ كەرەك سەكىلدى. سوسىن بارىپ ولار سەنى وزىنە قىزمەتكە شاقىراتىن كورىنەدى...

بەكەر وبالى كانە، اينالاسىنا ارعى بەتتەن ورالعان اعايىنداردى دا تارتادى. «لايك باسۋ» جولىمەن باراتىنداردىڭ كوبى – سول قانداستار-اۋ دەيمىن.

ولاردىڭ كوبى – بۇل لەكتىڭ سىرى مەن قىرىن بىلسە دە، «كۇنى ءۇشىن كۇلىك جەپ جۇرگەندەر».

ال، دارحان قىدىرالىنى شىنىمەن اسقار تاۋ ساناپ، قۇلدىق ۇراتىندار دا جوق ەمەس.

الدا-جالدا ولاردىڭ اراسىنا «نوقتاعا باسى سىيىڭقىرامايتىن» بىرەۋلەر كىرىپ كەتسە، ونى ولار اناۋ جوعارىدان يت قوسىپ قۋىپ، قىزمەتتەن الاستاماي، تىنبايدى.

ولار وتە ساق جانە اككى.

الدىداعى جۇرەر جولىن ۇنەمى تازالاپ وتىردى، سوڭىنا وگىز ولتىرمەس، اربا سىندارماستاردى جيىپ، ەرتىپ جۇرەدى...

ولار وزدەرىنىڭ بۇكىل اقىل-پاراساتىن، ءبىلىمى مەن قابىلەتىن مەملەكەت پەن ۇلتتىڭ مۇددەسىنە ەمەس، تەك وسى «ساياساتتارىنا» عانا جۇمسايدى.

كۇندىز-ءتۇنى ويلاعاندارى مەن باققاندارى – وسى!

بۇل بالەلەر ەسكى بيلىكپەن بىرگە كەتەتىن شىعار دەپ ۇمىتتەنىپ ەدىك، ول ءۇمىتىمىز اقتالمادى. سول لەك سول كۇيىندە «جاڭا قازاقستانعا» سەكىرە-سەكىرە سالدى دا، سول بەتىمەن سول ورىندارىنا وتىرا-وتىرا قالىستى...

وسىعان دەيىن ولاردان كورگەن قورلىعىمىز از ەدى، ەندى كادر تاعايىنداۋدا شىنايى، اشىق باسەكەلەستىكتىڭ جوقتىعىن پايدالانىپ، ولاردىڭ قاعازىن تاسىپ جۇرگەن «شاكىرتتەرى» بيلىككە كەلە باستادى.

«بالاپان ۇيادا نەنى كورسە، ۇشقاندا سونى الاتىنى» راس بولسا، ءالى كورەسىزدەر، قازاق ەندىگى كورگىلىكتىڭ كوكەسىن سول «قاعاز تاسىعانداردان» كورەتىن بولادى!

جاقىندا «ازاتتىق» راديوسىنىڭ ءجۋرناليسىنىڭ شەتەلدەردەگى ەلگە اكتيۆتەردى قايتارۋعا بايلانىستى قويعان سۇراعىنا سەناتور دارحان قىدىرالى جاۋاپ بەرىپ، «قاتىسىم جوق!», «مەندە ناقتى مالىمەت جوق!», - دەدى!

بايقايسىزدار ما، قازىر بيلىكتە وسى ەكى ءسوزدى قولداناتىنداردىڭ قاتارى تىم كوبەيىپ كەتتى. ولار، ءتىپتى، تۇتاس ءبىر «اكادەميا» بولىپ قالىپتاسقان ءتارىزدى.

تاعى ءبىر جاعىنان قاراسام، ءبىر دارحان قىدىرالىنىڭ ءوزى – سونداي ءبىر تۇتاس قۇبىجىق «اكادەميا» سەكىلدى بولىپ كورىنەتىن سەكىلدى ماعان...

ايتپاقشى، مەن بۇل لەكتى باسىندا تۇتاس ءبىر «ينستيتۋت» رەتىندە قاراعىم كەلگەن. سالماقتاپ كورسەم، بۇل لەكتىڭ تابيعاتى مەن بولىمىسى جاي «ينستيتۋتتىڭ» شەڭبەرىنە سىيمايدى ەكەن. سوسىن، ونى «اكادەميا» دەڭگەيىندە قاراعان ءجون شىعار دەپ شەشتىم.

ەندى، «اكادەميا» بولعان سوڭ، ونىڭ سيپاتى، اتى مەن ۋستاۆى بولۋى كەرەك قوي.

دارحان قىدىرالى ايتقان «قاتىسىم جوق!» دەگەن ءسوز – بۇل «اكادەميانىڭ» تۇتاس بولىمىسى!

ال، «مەندە ناقتى مالىمەت جوق!» – ولاردىڭ جازىلماعان «كونستيتۋتسياسى».

ولاردىڭ بۇكىل ساياسي لاۋازىمدىق ءومىرى وسى ەكى سويلەم ءسوزدىڭ اياسىندا وتەدى!

سوندىقتان، وعان «قاتىسىم جوق» اكادەمياسى» دەگەن اتاۋ قۇپ جاراساتىن سەكىلدى.

قالاي دەسەك تە، دارحان قىدىرالى ءوزىنىڭ وسى «قاتىسىم جوق» اكادەمياسىنىڭ كورنەكتى وكىلى» دەگەن اتاققا ابدەن لايىق ەكەنىن سوزىمەن دە، ىسىمەن دە دالەلدەگەن تۇلعا!

وتكەن كوز سالساق، دارحان قىدىرالى سەكىلدى كورنەكتى تۇلعالارعا بيلىك بەرگەن ات پەن اتاقتان گورى، حالىق بەرگەن ات پەن اتاق تەز داريتىنى، بىردەن قونا كەتەتىنى، عاسىردان-عاسىرعا كەتەتىنى بەلگىلى.

مىسالى، قاز داۋىستى قازىبەك، ۇكىلى ىبىراي، اقان سەرى دەگەن سەكىلدى.

ەگەر، جۇرت قابىلداپ جاتسا، دارحان قىدىرالىنىڭ دە «قازاقستان رەپۋبليكاسى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى»، «قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ» جانە «موڭعوليا ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ قۇرمەتتى اكادەميگى»، «ازەربايجان ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ قۇرمەتتى دوكتورى»، «حالىقارالىق ش.ايتماتوۆ اكادەمياسىنىڭ تولىق مۇشەسى» دەگەن كوپ جۇرت بىلە بەرمەيتىن كوپ اتاعى جولدا قالىپ، اللا قالاسا، ونىڭ وسى «قاتىسىم جوق» اكادەمياسىنىڭ كورنەكتى وكىلى» دەگەن ءبىز ۇسىنىپ وتىرعان جالعىز اتاعى بىردەن گۋ ەتە تۇسەدى، ءبارىن باسىپ وزادى دەگەن ويدامىز.

ەگەر، دارحان قىدىرالى تاريحقا قالسا، وسى «اتاعىمەن» قالاتىن شىعار...

ال، «قاتىسىم جوق» اكادەمياسىنىڭ» وزگە «وكىلدەرى» مەن «تۇلەكتەرىنە» كەلسەك، ولاردىڭ ەندىگى جەردە اتالعان «اكادەميا» قۇرامىندا قالۋ-قالماۋى – وزدەرىنىڭ ارى مەن نامىسىنا بايلانىستى شارۋا!

ار-نامىسى بولسا، كەتەدى.

ارسىز، نامىسسىز بولسا، لايىك باسىپ، پىكىر جازىپ، سۇيرەتىلىپ جۇرە بەرمەك!

ارينە، اتالعان «اكادەميانىڭ» توڭىرەگىندە جاندارىن باعىپ، جۇرە بەرگەندەرى ءجون دە شىعار.

بىراق، ولاردىڭ كەسىرىنەن ءبىز سەكىلدى قاراپايىم حالىق سورلاپ، مەملەكەت تاقىرعا وتىرىپ قالادى عوي...

***

ەرتەڭ وسى ماقالامىز باسىلىپ، ونى وقىعان باۋىرجان ورمارۇلى اعام دارحان قىدىرالىمەن كەزدەسىپ جاتسا، باۋكەڭ داكەڭدى وسىناۋ جاڭا «اتاعىمەن» بىردەن قۇتتىقتايتىنىنا، قۇشاقتاپ بەتىنەن سۇيەرىنە مەن بەك سەنىمدىمىن.

وقىسا، رۋسلان جەلدىبايدىڭ دا قۋانا-قۋانا قۇتتىقتايتىنى ءسوزسىز.

اتتەڭ، پروزامەن اينالىسقانىمدا، داكەڭ مەن ءۇشىن تابىلمايتىن وبراز عوي!

ەگەر، بۇگىنگى كۇننىڭ تاقىرىبىندا ءبىر رومان جازسام، دارحان دوس «زامانداس بەينەسى» رەتىندە سول شىعارماما ءوزى-اق سۇرانىپ تۇر عوي، شىركىن!

ۇلاربەك دالەي, ەرلان ءجۇنىس سەكىلدى جاس ءارى تالانتتى جازۋشىلار جاڭا زامان تاقىرىبىندا كولەمدى شىعارما جازىپ جاتسا، بۇل جاعىن ويلانىپ كورسە بولاتىن سياقتى...

سونىمەن، دارحان قىدىرالى تۋرالى اڭگىمەنىڭ ءبىر پاراسى – وسى، اعايىن!

بىراق، بۇل اڭگىمە ءالى اياقتالعان جوق.

اللا قالاسا، الدا جازاتىن «مۇحتار ماعاۋين جانە ەسكى-جاڭا قازاقستان» اتتى ماقالامىزدا بۇل جىگىتكە تاعى ءبىر اينالىپ سوعاتىن بولامىز.

قۇرمەتتى ماۋلەن ساعاتحانۇلى!

ەگەر، ءسىز: «ىرىلدايسىڭ، قاپپايسىڭ، مەنەن جاقسى تاپپايسىڭ!» دەسەڭىز، مەن ءسىزدىڭ بۇل سوزىڭىزگە ەكپەتىمنەن قۇلاعالى تۇرمىن.

ۇلى ابايدىڭ «كىمگە سەنسەڭ، سول – شيكى» دەگەن سوزىنە كوزىم بۇگىن ابدەن جەتتى!

سەنگەم دارحان قىدىرالى دوسىمنىڭ اۋسەلەسىن كوردىك.

ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترىن سەناتقا شاقىرىپ، «اتا جولى» كارتاسىن العان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ دا قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى قاي زاڭنىڭ نەشىنشى بابىمەن بەكىتىلگەنىن ءبىر سۇراپ، انىقتاپ بەرۋگە جارامادى.

قىسقاسى، دارحان قىدىرالىڭىز دە تۇلكى الۋعا جارامايتىن جىگىت ەكەن!

قانشا وكپەلەسەم دە، قانشا سىناسام دا، وزىڭىزدەن جاقسىنى تاپپادىم!

قاسىم-جومارت اعامىز مەن الىستاعى جەتى ميلليون قازاقتى تامارا دۇيسەنوۆاعا الداتىپ قويىپ، سىزبەن ءبىز قاشانعى ءۇنسىز، ارەكەتسىز جۇرە بەرەمىز؟!

ەندى، سول مينيسترلىك باسشىلارىن سەناتقا شاقىرتىپ، اتالعان كارتانى العان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ دا قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى قاي زاڭنىڭ نەشىنشى بابىمەن بەكىتىلگەنىن ءوزىڭىز انىقتاتىپ بەرمەسەڭىز، بولمادى!

قۇرمەتپەن،

اۋىت مۇقيبەك

Abai.kz