كليماتتىڭ وزگەرۋى – بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ ماڭىزدى ەكولوگيالىق، ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى.

عىلىمي دەرەكتەر بويىنشا جاھاندىق ورتاشا تەمپەراتۋرانىڭ ءوسۋى، مۇزدىقتاردىڭ ەرۋى، تەڭىز دەڭگەيىنىڭ كوتەرىلۋى جانە اۋا رايى قۇبىلىستارىنىڭ جيىلەۋى سياقتى وزگەرىستەردىڭ سالدارى اۋىر بولاتىنىن كورسەتىپ وتىر. بۇل ماسەلەلەرگە قارسى كۇرەس تەك مەملەكەتتەر، كومپانيالار مەن حالىقارالىق ۇيىمدار عانا ەمەس، ءاربىر ازاماتتىڭ دا قاتىسۋىن تالاپ ەتەدى.ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ زاڭ فاكۋلتەتى كەدەن، قارجى جانە ەكولوگيالىق قۇقىق كافەدراسى ستۋدەنتتەرمەن تۇراقتى دامۋ ماقساتتارنىڭ 13-ماقساتى «كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن كۇرەس» تاقىرىبىندا ءسوز قوزعادى.

كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن كۇرەسۋدە زاڭنامالىق نەگىزدەردىڭ ماڭىزدى ءرولى مەن ەكولوگيالىق قۇقىقتىڭ دامۋ باعىتتارى ايتىلدى. ءبىلىم الۋشىلارمەن قابىلدانىپ جاتقان قۇقىقتىق اكتىلەر،كەلىسىمدەر مەن ساياسي باستامالار تالقىلاندى. قازاقستانداعى كليماتتىق زاڭنامالارى ايتىلىپ، ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ويلارى تىڭدالدى. ستۋدەنتتەر كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن كۇرەستىڭ شەشۋ جولدارىن ۇسىندى:

1. جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىنە كوشۋ: جەل، كۇن، سۋ جانە بيوماسسانى پايدالانۋ ارقىلى قازبا وتىنداردى ازايتۋ.

2. ترانسپورتتى ەلەكتروموبيلدەرگە اۋىستىرۋ جانە ونەركاسىپتىك پروتسەستەردى ەكولوگيالىق قاۋىپسىز ەتۋ.

3. ورمانداردى كەسۋگە تىيىم سالۋ جانە اعاش ەگۋ باعدارلامالارىن كەڭەيتۋ.

4. قايتا وڭدەۋدى ارتتىرۋ جانە پلاستيك قولدانۋدى شەكتەۋ.

5. ءبىلىم بەرۋ جانە اقپاراتتاندىرۋ: ادامداردىڭ ەكولوگيالىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرىپ، كليماتتىڭ وزگەرۋىنىڭ سالدارى مەن شەشىمدەرى تۋرالى حاباردار ەتۋ.

كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن ءتيىمدى كۇرەسۋ ءۇشىن حالىقارالىق جانە ۇلتتىق دەڭگەيدەگى زاڭنامالىق نەگىزدەردىڭ بولۋى شەشۋشى ءرول اتقارادى. قازاقستان كليماتتىق وزگەرىستەرمەن كۇرەسكە باعىتتالعان بىرنەشە شارالاردى قولعا الدى. ەلىمىز پاريج كەلىسىمىنە قوسىلىپ، 2030 جىلعا قاراي پارنيكتىك گازدار شىعارىندىلارىن 15%-عا ازايتۋ مىندەتتەمەسىن قابىلدادى.

سونىمەن قاتار، جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىن دامىتۋ، ورمان القاپتارىن كوبەيتۋ جانە ەكولوگيالىق ءبىلىم بەرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. كليماتتىق وزگەرىستەر بۇگىنگى ۇرپاقتىڭ عانا ەمەس، بولاشاقتىڭ دا ماڭىزدى ماسەلەسى.

تابيعاتتى قورعاۋ مەن ەكولوگيالىق تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ – بارشاعا ورتاق مىندەت. كليماتتىق وزگەرىستەرمەن كۇرەسۋ تەك ساياساتكەرلەر مەن عالىمداردىڭ عانا ەمەس، قاراپايىم ادامداردىڭ دا قولىندا. ەنەرگيانى ۇنەمدەۋ، قالدىقتاردى قايتا وڭدەۋ جانە تابيعاتتى قورعاۋ سياقتى كۇندەلىكتى ارەكەتتەر ارقىلى ءبىز جەردىڭ بولاشاعىن قامتاماسىز ەتە الامىز.

شۋلانبەكوۆا گ.ك.

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ زاڭ فاكۋلتەتى كەدەن، قارجى جانە ەكولوگيالىق قۇقىق كافەدراسىنىڭ  اعا وقىتۋشىسى

ۆۋ ف.

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ زاڭ فاكۋلتەتى كەدەن، قارجى جانە ەكولوگيالىق قۇقىق كافەدراسىنىڭ ءبىلىم الۋشىسى

Abai.kz