ەلىمىز تاريحىندا كوپتەگەن قوعام قايراتكەرى، ويشىل دانىشپاندار، عۇلاما عالىمدار، زەردەلى قولباسىلار، سونداي-اق ءارتۇرلى ونەر يەلەرى بولعان. ولار ءوز ەلى، ءوز جەرى، حالىق مۇددەسى، زامانا تالابى تۇرعىسىنان وتكەن ەڭبەكتەرى ارقاسىندا حالقىمىز تاريحىنان وشپەس ورىن العان. ارينە، ولاردىڭ قوعامدا اتقارعان ءرولىنىڭ ءارتۇرلى بولۋىنا بايلانىستى، ولاردىڭ تاريحتان العان ورنى دا ءارتۇرلى بولۋى تابيعي. مىنە وسى ويلار جەتەگىندە، ەل اراسىندا اڭىز بولىپ قالعان تاريحي ادام – بايەكە جازىبايۇلى جونىندەگى العاشقى زەرتتەۋ ناتيجەمدى بارشاعا ۇسىنباقپىن.

بايەكە جازىبايۇلى 1820 جىلى شاماسىندا تارباعاتايداعى توقتا-بارلىق تاۋىندا تۋىلىپ، 1890 جىلى مولشەرىندە تەكەس اۋدانىنىڭ سولتۇستىكىندەگى ەشكىلىك تاۋىندا قايتىس بولىپ، سۇيەگى بۇرىنعى نىلقى اۋدانىنا قاراستى سۇلتان ءۋايىس مازارىنا جەرلەندى.

بايەكە ورتا بويلى، كەڭ ماڭدايلى، تەرەڭ ويلى، وتكىر كوزدى، سەكپىل بەت، ات جاقتى، ارىق قارا كىسى ەكەن. سويلەگەندە داۋىسى باستابىندا باسەڭ شىعىپ، قىزا كەلە باسقا جانعا ءسوز بەرمەي اعىنداپ كەتەدى ەكەن.

ءۇش تىلەۋبەردىنىڭ ءبىرى – جانعابىل، ونان جولبولدى تۋادى. جولبولدى «التى جولبولدى، دەلىنەدى. بايەكە انە سول «التى جولبولدىنىڭ» ءبىرى – قوجانازاردان تارايتىن 15 قوجانازاردىڭ ەڭ كوبى – بالاپان اۋىلىنان. بايەكە بالاپاننىڭ بالاسى جازىبايدان تۋادى. جازىبايدىڭ ءىنىسى شوڭكە كەزىندە ارىسى ماتايعا، بەرىسى قىزايعا بي بولادى. ونىڭ الدىندا قىزايدى يتجان مىرزا بيلەيدى. شوڭكە بي قارتايعان شاعىندا بيلىگىن بايەكەگە بەرەدى. بايەكە ىلەگە اۋعاننان ىلگەرى تۇتاس قىزايدى بيلەيدى. قىزايلار ىلەگە كەلگەننەن كەيىن 3 بولىس ەل بولادى. بايەكە تىلەۋبەردىگە، بوقاش تاڭىربەردىگە، ساسان بەگىمبەت - دەربىسكە بولىس بولادى. بۇل كەزدە بۇكىل قىزايدى قۇدايمەندە تورە باسقاراتىن. الايدا، بايەكە بۇرىن تۇتاس قىزايدىڭ ءبيى بولعاندىقتان قۇدايمەندە وعان ەرەكشە قۇرمەت ەتكەن. بايەكە جاساعان ءداۋىر – روسسيا وتارشىلارىنىڭ ورتا ازياعا، جۇيەدەن قازاق دالاسىنا شاپقىنشىلىق جاساپ، ىرگە كەڭەيتىپ وتىرعان ءداۋىرى ەدى. بۇرىن «اقتابان شۇبىرىندى» سىندى تارعالاڭ تاريحي جاعدايلاردا بوسقىن بولعان قازاق ەلى، ابىلاي حان چيڭ ۇكىمەتىمەن بىرلەسىپ جوڭعار شاپقىنشىلارىن ءبىرجولاتا جەڭگەننەن كەيىن، قايتادان ەڭسە كوتەرىپ، بۇرىنعى ءوز اتامەكەندەرىنە قايتا ورالۋ ورايىنا يە بولادى. قىزاي ەلى دە XVIII عاسىردىڭ ورتا شەنىندە اياكوزدەن، كوكسالادان (قىزاي تاۋى، بوتا مويناق) تارباعاتايعا كوشىپ كەلەدى. توقتا-بارلىق پەن ەمىلدە، جايىر مەن ساۋىردا، مايلى مەن بۇراتالادا ۇزاق جىلدار تىرشىلىك ەتەدى.

وسى تۇستا تۇتاس ورتا ازيانى  جاۋلاپ العان روسسيا شاپقىنشىلارى وتارلىق بۇعاۋىن ەندى شىنجاڭعا جايا باستادى. بايەكە روسسيا شاپقىنشىلارىنىڭ وسى قاسكۇنەمدىگىنە بەلسەنە قارسى تۇرادى. ابىلاي حان، قابانباي باتىر، ەسەنگەلدى باتىر قاتارلىلاردىڭ قىتايعا قاراستى بولۋ ساياساتىنا مۇراگەرلىك ەتەدى. روسسيا پاتشاسى سان رەت الداۋ-ارباۋ ءادىسىن قولدانسا دا ونىڭ ارام شەڭگەلىنە تۇسپەيدى. ولاردىڭ روسسيا قارماعىنا ءوتۋ جونىندە جىبەرگەن تالاي رەتكى ەلشىلەرىن قاتاڭ تويتارادى، ۇلى وتانىمىزدىڭ تۇتاستىعىن قورعاۋدا وشپەس ەڭبەك ءسىڭىردى.

روسسيانىڭ قىسىمى ارتقان سايىن بايەكە ىلە گەنەرال مەكەمەسىمەن بايلانىستى قويۋلاتا تۇسەدى. ءبىر رەت ىلە گەنەرالىنا مىنانى ايتادى: «ءبىز قازاق حالقى قىتايعا قاراستى بولىپ كەلەمىز. سىزدەردىڭ ۇلى مارتەبەلەرىڭىزدە جامان بولمادىق، قازاق – كوشپەندى حالىق، جايلى جەردە مەكەندەيدى، جايسىز جەردەن كەتەم دەيدى. اتىپ جەسەڭ ءبىر كۇندىكپىز، ساتىپ جەسەڭ مىڭ كۇندىكپىز. حان ابىلاي، باتىر قابانباي، بي ەسەنگەلدى وسيەتىن بەرىك ساقتاپ، سىزگە ادال قىزمەت ەتەمىن»، باسەكەنىڭ بۇل ءسوزىن گەنەرال اۋدارتىپ ارحيۆكە سالدىرادى.

بايەكە ىلە گەنەرالىنا ءوز ەلىن باستاپ ىلە وڭىرىنە كوشىپ كەلىپ قونىستانۋ تالابىن قويادى. بۇل تالاپتى قوياردان ىلگەرى كۇرەگە كەلىپ جۇرگەنىندە بايەكە ىلە ءوڭىرىنىڭ جاراتىلىسىنا تولىق كوز جەتكىزگەن بولاتىن. ىلە گەنەرالى بۇل تالاپتى ءجون كورەدى.سونىمەن قىزاي ەلى بايەكە قاتارلىلاردىڭ باستاۋىندا تارباعاتايدان ىلەگە ەكى باعىتپەن كوشەدى. ءبىرى بۇراتالا ارقىلى سايرامدى باسىپ، ىلەنىڭ باتىس جاعىنان كەلىپ شىعىسقا قاراي قونىستانباق بولادى. بۇل باعىتتاعىلار تاڭىربەردى، بەگىمبەت، دەربىس بولادى. ەندى ءبىرى – ەرەنقابىرعا تاۋىن ورلەپ، قۇتىبي، ماناس ارقىلى قىزىلوزەن اسۋىن اسىپ، قاس، كۇنەستىڭ باسىنان كەلىپ، ىلەنى قۇلداي قونىستانباق بولادى. بۇل باعىتتاعىلار بايەكە باستاعان تىلەۋبەردى بولادى.

ءبىرىنشى باعىتتاعىلار بۇراتالا موڭعولدارىنىڭ قاتتى قارسىلىعىنا تاپ بولىپ، سوعىس تۋىلادى. ءبىرتالاي ادام شىعىن بولادى سوعىستا قىزاي ەلىنەن باراق، قارايت، سارايت، بوجالاق، مۇشان، وتەپ سياقتى باتىرلار ەرلىك كورسەتەدى. اشىنعان ەل موڭعول بيلەۋشىسى اراشاپتى ولتىرەدى. بۇل باعىتتاعىلار موڭعولدىڭ قارسىلىعىن تالقانداپ ىلەگە وتەدى. ىلەگە كەلگەن سوڭ قاستاعى زۇرعان سۇمىن مەن كۇنەستەگى تورعاۋىتتاردىڭ قارسىلىعىنا تاپ بولادى. بىرنەشە رەتكى قاقتىعىستان سوڭ موڭعولدار بۇل جەرلەردى بوساتىپ بەرىپ، وزدەرى جۇلدىزعا بارىپ ورنالاسادى. ال ارعۇن سۇمىن موڭعولدارى كەلىسىمگە كەلىپ، ارالاسىپ ءومىر سۇرە بەرەدى.

ەكىنشى باعىتتاعىلار ماناستاعى «قىزاي اسۋى» اتالعان قىزىلوزەن ارقىلى وتەدى. بايەكەنىڭ ءبىر بالاسى وسى جەردە تۋىلعاندىقتان، وعان ماناسباي دەگەن ات قويادى. ۇرىمجىگە شەگىنگەن ىلە گەنەرال مەكەمەسى بايەكەدەن وزدەرىن  ۇرىمجىگە جەتكىزىپ قويۋدى وتىنەدى. ولاي بولاتىنى، قىزاي ەلى بۇراتالا موڭعولدارىمەن قاقتىعىسقاندا گەنەرال مەكەمەسى موڭعولداردى تەرىسكە شىعارعان بولاتىن. سول سەبەپتى بايەكە ەلىن ەرەنقابىرعا، سارىتاۋ ماڭىندا بىرەر جىل ايالداپ، گەنەرال مەكەمەسىن ۇرىمجىگە جەتكىزەدى. جالپىعا ءمالىم، 1871 جىلى روسسيا شاپقىنشىلارى ىلەنى باسىپ الادى. سوندىقتان قىزاي رۋىنىڭ ىلەگە قوتارىلا كوشىپ كەلۋى كەشەۋىلدەپ قالادى. 1881 جىلى ىلە قايتادان ەلىمىز قاراستىلىعىنا وتكەن سوڭ، بايەكە، ساسانداردىڭ باستاۋىمەن قىزاي ەلى ىلەگە كەلىپ ورنىققان. بايەكە ەلدىڭ ساياسي ومىرىنە قىزۋ ىنتامەن ارالاسىپ، شەكارانى قايتا بولۋدە روسسيا جەرىنە كەتكەن مال بارىمتاسى، قۇن داۋى قاتارلى ىستەرگە باتىلدىقپەن ارالاسىپ، وتانىمىزدىڭ تۇتاستىعى، حالىق مۇددەسى ءۇشىن ەسەلى ەڭبەك ءسىڭىردى.

سول داۋىردەگى ەكى ەل اراسىنداعى كوپ داۋلار بايەكەنىڭ ارالاسۋىنسىز بىتپەيتىن بولعان. بايەكە ەكى جاقتىڭ ۇلكەن سەزدەرىندە 3 رەت تورە بي بولعان. ول سەزدەر – «كوكتۋما سەزدى»، «كەگەن سەزدى» جانە «شىبارتوبىلعى سەزدى» (روسسياعا قاراستى جەر اتتارى) دەپ اتالادى.

وسى سەزددەردىڭ ءبىرى – كەگەن سەزدىنە بايەكە بارىپتا، ۇرلىق، جەسىر داۋى، قۇن داۋى قاتارلى ىستەردەن 40 ءتۇرلى فاكت جيناپ بارعان. سوندا جامەنكە بولىس (روسسياعا قاراستى قازاقتاردىڭ بولىسى): «وسى ايتقانىمنىڭ ءبارى شىن دەپ اعىن سۋدى 40 رەت اتتاپ قاسام بەرسەڭ، مەن داۋىڭنىڭ تولەمىن بەرەمىن» دەيدى. سوندا بايەكە: «ەلىم ءۇشىن تۋدىم، جۇرتىم ءۇشىن كۇيدىم" دەپ اعىن سۋدان 40 رەت اتتاپ ءوتىپ، جامەنكەنى داۋعا جىعادى. سوندا ىزا بولعان جامەنكە قولىنداعى توبىلعى تاياقپەن بايەكەنىڭ كەۋدەسىنە ءتۇيىپ قالادى، بايەكەنىڭ كەۋدەسىندەگى بولىستىق بەلگى تاسىن سىندىرىپ جىبەرەدى. جامەنكەنىڭ ەل الدىندا ىستەگەن بۇل ودارلىعى وزىنە ءمىن بولىپ تاعىلادى دا داۋدىڭ تولەمىن ول ەسەلەپ قايتارادى. بۇل جايتتەر كەيىن قويدىم تاڭجارىقپەن ايتىسقاندا:

«قىزايدا جامەنكەڭدەي كىسىڭ بارما،
سىندىرعان بايەكەنىڭ تاسىن ۇرىپ.
ارادا، البان، سۋان بولماعاندا،
بايەكەنى ولتىرەدى اسىپ ۇرىپ» دەپ ورتاعا قويادى.

وعان تاڭجارىق بىلاي دەيدى:

«ماقتاما جامەنكەڭدى كوز كورمەگەن،
جيىلىپ ءۇيسىن - نايمان سەزد قۇرسا،
بايەكە ءتىرى جانعا ءسوز بەرمەگەن».

«قىسقا كۇندە 40 رەت جانىن بەرگەن بايەكە» دەگەن ءسوز، مىنە، وسى رەتكى سەزدەن كەيىن جۇرتقا اڭىز بولىپ تاراپ كەتكەن. سول رەتكى سەزدگە قاتناسقان جامەنكە 1916 جىلى روسسياداعى قاناۋعا قارسى شىققان قازاق كوتەرىلىسىنىڭ باسشىلارىنىڭ ءبىرى ەدى. بۇل كوتەرىلىستى مۇحتار اۋەزوۆ «قيلى زامان» اتتى رومانىندا وتە تاماشا سۋرەتتەيدى. جامەنكە بايەكەدەن 20 جاستاي كىشى ەكەن.

بايكە شىبارتوبىلعى سەزدىندە تاڭىربەردىدەن سارايت دەگەن ادام جەسىر داۋىن داۋلاپ بايەكەمەن بىرگە بارادى. سەزدە نۇرەكە بولىس (سۋان بولىسى) بايەكەنى سوزدەن جىعۋ ءۇشىن: «بايەكە، بايەكە دەگەنگە ارۋاعىنا قاراي الىپ ادام ەكەن دەسەم، باسى بارماقتاي، قۇلاعى جارماقتاي عانا ادام ەكەن-اۋ» دەپتى. سوندا بايەكە: «نايماندا ءبىر ماقال بار: باسى بارماقتاي بولسادا توپتان وزعاندى تۇلپار دەيدى، باسى بالپايعان، قارنى سالپايعان جۋاندى قارا توبەت جۇلقا دەيدى»، –  دەپ العاشقى ءسوز قاعىسقاندا-اق جەڭىپ كەتكەن. سونىمەن نۇرەكە ا دەگەندە-اق جەسىر داۋىن وسى جەڭىلىسى ءۇشىن سارايتقا پايدالى جاعىنان شەشىپ بەرگەن ەكەن.

وسى جولعى سەزدگە البان، سۋان ەلىنەن ءجۇز ءۇي تىگىلەدى. سۇلەيمەن تورە ەل بيلەرىنە: «بايەكە كەلگەندە ورىندارىڭنان تۇرماڭدار، بەدەلىن تۇسىرىڭدەر» دەپ تاپسىرادى. بىراق بايەكە كەلگەندە ءوزى الدىمەن قارعىپ تۇرىپ سالەم بەرەدى. وسى سەزدە دە توبە بي بولىپ، كوپ داۋدى ءادىل، دۇرىس شەشىپ، ەل العىسىنا بولىنەدى.

كوكتۋما سەزدىندە بايەكە دومبىراشى قوڭقايدى، قايرات پەن سارايتتى، ساسان مەن بوقاشتى، قارا كەرەيدەن تانەكە مەن بازاردى ەرتىپ بارادى. روسسيا جاقتان ورىس مانساپتىسىمەن بىرگە بىرنەشە تىلگە جەتتىك قارا كەرەي سارشۋاش بي كەلەدى. سارشۋاش بي بايەكەنى جاقتىرماي، «شاقىرىلماعان قوناقتاي بايەكە سەنىڭ مۇندا نەڭ بار؟» – دەيدى. بايەكە: «سەنىڭ سويلەگەن ءسوزىڭ ورىستىڭ ءسوزى عوي، مەن ءوز ەلىمنىڭ ءسوزىن سويلەسەم ونىڭ نەسى تەرىس بولادى»، – دەپ ونى تويتارىپتى. سارشۋاش ءبيدىڭ تىزەسى باتىپ جۇرگەن قارعا – مامىر ەلىنەن شىققان تەمىر دەگەن ادام بىلاي دەيدى:

«قىزايدىڭ توقتا-بارلىق ءبىر مەكەنى،
سورى بار ماڭدايىڭنىڭ تاپ ەكى ەلى.
كەلمەي جاتىپ كەكەسىن ءسوز ايتاسىڭ،
قارعا – مامىر دەيسىڭ بە بايەكەنى.
جاقسىنى جاماندايمىز سىرتتان بەكەر،
جاقسى كەتسە بەرەكە جۇرتتان كەتەر،
اقىماق اسىل نارقىن قايدان ءبىلسىن،
التىندى باعالايدى مىستان بەتەر».

بايەكە شىبارتوبىلعى سەزدى مەن كەگەن سەزدىندە روسسيا جاققا تەڭدىك بەرمەي، ولاردى داۋعا جىعىپ كەتكەندىكتەن، بۇل جولى سارشۋاش ءبيدى توبە بي بولۋعا اتەي اكەلگەن كورىنەدى. بىراق بەلگىلى سەبەپتەر سالدارىنان وسى جولى دا بايەكە توبى بي بولادى. مۇندا مامبەت تانەكە بي ءرول وينايدى. تانەكە بي بايەكەمەن قاتار شىققان، قىتايعا قاراستىلىق جاعىن قۇپتايتىن الىمدى ادام ەكەن. كەزىندە ەكەۋى بىرىككەن جەردە ەشكىمگە داۋ بەرمەرتى. سوندىقتان باسقالار ءوز كەزىندە بۇل ەكەۋىن «نايماننىڭ قوس شىبارى» دەپ اتايدى ەكەن. وسى جولعى سەزدگە بايەكە تاعى اقىل-پاراساتتىلىعىمەن، شەندىگىمەن، ادىلدىگىمەن ەلدى وزىنە باۋىراپ، كوپ داۋعا دۇرىس تۇجىرىم جاسايدى، ەلدىڭ القاۋىنا بولىنەدى.

بايەكەنىڭ جاز كەزىندە، قىزاي ەلىنىڭ توقتا-بارلىقتا جۇرگەن كەزىندە، كەرەي ەلىندەگى ءبىر بايدىڭ ەرى جوعالادى. ول باي بۇنى قىزاي ۇرلادى دەگەندى سىلتاۋراتىپ، قىزايدى ورىسقا شاقىرىپ، سوعىستا جەڭىپ ول جەردەن قۋىپ شىعۋدى كوزدەيدى. سوندا ەكى جاق كاريالارىنىڭ رۇقساتىمەن بايەكە اراعا ءتۇسىپ: «قاپتالى – قايىڭ، قاسىڭ – تال، قالمانبەت شاپقان ءبىر ەرسىڭ، ءبىر ەر ءۇشىن شابىنساڭ، ءۇي-مۇلكىڭمەن كۇيەرسىڭ» دەپ توقتاۋ سالادى. سونىمەن جاس جىگىتتىڭ بەرەكە-بىرلىك تىلەگەن ءتاتتى لەبىزى، ورنىن تاۋىپ ايتقان اقىليا ءسوزى ەكى جاققادا توقتاۋ-تەجەم بولىپ، بەرەكە-بىرلىك ساقتالعان ەكەن.

ءسويتىپ ءجۇرىپ ەلگە تەز تانىلعان جاس بايەكە قىزايعا بي بولادى. كوپ جاڭجالدىڭ بىرىندە قىزايدىڭ سەيتەن دەگەن جىگىتى رەسەي جەرىندە ولەدى. سەيتەندى سۋان ەلىندەگىلەر ولتىرەدى ەكەن. الايدا، سۋان ەلى ونى موينىنا المايدى ەكەن. سول كەزدە سۋان تورەسى – قارا سۇلەيمەننىڭ ۇلى قىزاي تورەسى قۇدايمەندەنىڭ اۋىلىندا قالىڭدىق ويناپ جۇرگەن ەكەن. وسى ورايدا بايەكە قۇن داۋلاپ سۇلەيمەن تورەگە بارادى دا: «سۇلەيمەن تورە، سەن سەيتەننىڭ قۇنىن بەرمەدىڭ، سەنەن ءبىر-اق اۋىز ءسوز سۇرايىن، ءبىزدىڭ ادام روسسيادا ولسە قۇنسىز ەكەن، ەندەشە، روسسيالىقتار دا ءبىزدىڭ جەردە ولسە قۇنسىز دەپ ۋادە بەر، سول ۋالەڭدى عانا العالى كەلدىم» دەيدى. مۇنى ەستىگەن سۇلەيمەن قۇدايمەندە اۋدانىندا جۇرگەن ۇلىنان سەزىكتەنىپ، ەلىن جيناپ، سەيتەننىڭ قۇنىن تولەگەن ەكەن.

تاعى ءبىر رەتتە جامەنكە بولىس سوزبەن بايەكەنى ەڭسەلتۋ ءۇشىن بايەكەنىڭ ارىقتىعىن، ءوز ەلىنىڭ كوپتىگىن، بايلىعىن، مىقتىلار دا از ەمەستىگىن ايتادى. سوندا بايەكە: "وركەشتى بولساڭ تۇيە شىعارسىڭ، ەمشەكتى بولساڭ بيە شىعارسىڭ، ايەلدىڭ سەمىزى – توسەك، ەركەكتىڭ سەمىزى – ەسەك. جامەنكە سەمىزدىكتى قوي كوتەرەدى، سەنىڭ سەمىزدىگىڭ كىمگە قۇت بولار؟ مەنىڭ ارىقتىعىم كىمگە جۇك بولار؟ دۇنيە قالار بارىمىزدەن»، – دەگەن ەكەن.

تاعى ءبىر رەتتە جەسىر داۋى جونىندە سۋاننىڭ مىقتىسى نۇرەكە بايەكەمەن العاش كەزدەسكەندە، ونى سوزبەن قاعىتا سويلەپ:

– اسسالاۋماعالايكۋم! قىزايدىڭ بايەكە بولىسى دەگەن وسى كىسى مە؟ ويپىر-اي، قاراداي قاقتاپ، تەمىردەي تاپتاپ تاستاعان ەكەن-اۋ! – دەيدى. سوندا بايەكە تاماعىن كەنەپ تاستاپ، جۇلىپ العانداي:

ءيا، قىزايدىڭ بايەكەسى مەن بولامىن، ءسىز كەلەدى دەگەنگە قاراداي قاقتالىپ، تەمىردەن تاپتالىپ وتىرعانىم راس، اق باتا ايتىپ، اق سارباس سويساق تا جەردىڭ الىستىعى ما ءتۇس توقتاتىپ كورمەگەن ەكەم، توعىز بولىس سۋاننىڭ ۇستىنەن قارايتىن نۇرەكە بي ءسىز بە ەدىڭىز؟ ءسىزدى دە جاڭا كورىپ وتىرمىز. قۇدا ەكەنبىز، قۇداي تاعلا مولىنان پومداپ، تەمىردەي سومداپ-اق كەلتىرگەن ەكەن. ءسال ەنەڭدى ۇرايىننىڭ مۇرنىنا كەلگەندە اعىزىپ العانى-اي! – دەپتى. سويتسە نۇرەكەنىڭ مۇرنىنا جەل تۇسكەن ادام ەكەن.

ءبىر كۇنى بايەكەگە كەزدەسە كەتكەن ءبىر ادام:

باكە، ءسىز كوڭىلى وياۋ، كوزى اشىق ادامسىز، وسى، باسى جۇمىر پەندەلەر بىرىنە-ءبىرى ۇقساماي كەتىپ بارادى. كەيبىرەۋ ەرتە ويانىپ، كەش تۇسىنەدى. تاعى بىرەۋلەر كەش ويانسادا ەرتە بىلەدى. ءسىز بۇلارعا نە دەر ەدىڭىز، – دەپتى. سوندا بايەكە: – ولشەنسە دە تەڭشەلمەگەن دۇنيە كوپ، بىرەۋلەرگە تەز بىتكەن، بىرەۋلەرگە كوز بىتكەن، بىرەۋلەرگە ءسوز بىتكەن، بىرەۋلەرگە بەز بىتكەن. قالعان جاعىن ءوزىڭ وڭاپ ال، – دەپ كەتە بەرەدى.

تاۋقيدان زامانالى.

«ىلە تاريحي ماتەريالدارى» جۋرنالىنان (No8-سان، 1992 ج.) اۋدارىپ دايىنداعان ءالىمجان ءاشىمۇلى.

Abai.kz