2024 جىلى قۇنى 1,3 ترلن تەڭگەگە جۋىق 180 ينۆەستيتسيالىق جوبا ەنگىزۋ جوسپارلانعان. Primeminister.kz سايتى جىل قورىتىندىسىن شىعارىپ، ونەركاسىپتىك جاڭعىرتۋ سالاسىنداعى جەتىستىكتەردى اتادى.

مەملەكەت باسشىسى «ادىلەتتى قازاقستان: زاڭ مەن ءتارتىپ، ەكونوميكالىق ءوسىم، قوعامدىق وپتيميزم» اتتى حالىققا جولداۋىندا ونەركاسىپتىك الەۋەتتى تولىق اشۋ شارالارىن كۇشەيتۋدى تاپسىردى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ تەرەڭ وڭدەۋ ءتاسىلىن مەڭگەرۋگە باسىمدىق بەرىلگەن 17 ءىرى جوبانىڭ ءتىزىمىن اتاپ ءوتتى. ءوز شيكىزاتىمىز بەن قۇرال-جابدىقتارىمىزدى بارىنشا پايدالانۋ، ءىرى كاسىپورىندارعا جاپسارلاس وندىرىستەر اشۋ ماڭىزدى. جوبالار ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ جانە وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ىنتالاندىرۋ باعدارلاماسى شەڭبەرىندە ىرىكتەلدى. ولار مەتاللۋرگيا، حيميا، مۇناي-حيميا، اۆتوكولىك، تۋريزم، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە تاماق ونەركاسىبى سياقتى نەگىزگى سالالاردى قامتيدى.

باسىم باعىتتاردىڭ ءبىرى — وڭ ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىلىپ وتىرعان ماشينا جاساۋ سالاسى. ءارى قاراي ءوسۋ ءۇشىن قازىرگى قارقىندى ساقتاۋ جانە ءوندىرىستى وقشاۋلاۋ دەڭگەيىن دايەكتى تۇردە ارتتىرۋ ماڭىزدى. ۇزاقمەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا اۆتوموبيل ونەركاسىبىن مەملەكەتتىك قولداۋ تولىققاندى كلاستەر قۇرۋعا الىپ كەلۋى ءتيىس.

تاعى ءبىر ماڭىزدى مىندەت — مۇناي-گاز حيمياسى سالاسىن ودان ءارى دامىتۋ. قازىرگى ۋاقىتتا پوليپروپيلەن مەن پوليەتيلەن وندىرەتىن ءىرى جوبالار جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. بۋتاديەن، كارباميد جانە تەرەفتال قىشقىلىن وندىرۋگە ارنالعان بولاشاعى زور جاڭا جوبالار ازىرلەنۋدە. اتالعان باستامالاردىڭ بارلىعى ايماقتاردىڭ ءوسىپ-وركەندەۋىنە جول اشاتىن جاڭا ءوندىرىس ورىندارىن اشۋعا باعىتتالۋى ماڭىزدى.

جوسپارلانعان جوبالاردى ىسكە اسىرۋ 25 مىڭنان استام جۇمىس ورنىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. كۇتىلەتىن ەكونوميكالىق تيىمدىلىك ەكسپورت كولەمىنىڭ 6 ترلن تەڭگەگە ارتۋى جانە يمپورتقا تاۋەلدىلىكتىڭ 1,5 ترلن تەڭگەگە تومەندەۋىن قامتيدى. بارلىق جوبا تۇراقتى ەكونوميكالىق ءوسۋدىڭ ماڭىزدى قادامى بولاتىن جوعارى ءونىمدى جانە يننوۆاتسيالىق وندىرىستەردى دامىتۋدى ىنتالاندىرۋعا، سونداي-اق ەكسپورت پەن يمپورتتى الماستىرۋعا باعىتتالعان.

2024 جىلى قۇنى 1,3 ترلن تەڭگەگە جۋىق 180 ينۆەستيتسيالىق جوبانى ەنگىزۋ جوسپارلانعان، ونىڭ 164-ءى وڭدەۋ سەكتورىنا تيەسىلى. بىرىڭعاي يندۋستريالاندىرۋ كارتاسى شەڭبەرىندەگى نىساندار سانى بويىنشا بۇگىندە قاراعاندى، قىزىلوردا جانە جامبىل وبلىستارى، ينۆەستيتسيا كولەمى بويىنشا اتىراۋ، قاراعاندى جانە باتىس قازاقستان وبلىستارى كوش باستاپ تۇر.

وڭدەۋ ونەركاسىبى: نەگىزگى كورسەتكىشتەر

ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سايكەس، وڭدەۋ ونەركاسىبى كولەمى جاعىنان 48%-دىق كورسەتكىشپەن 45% دەڭگەيىندەگى شيكىزات سەكتورىنان اسىپ ءتۇستى. ونداعى نەگىزگى ءوسىم بىردەن بىرنەشە سەكتوردا بايقالادى:

ماشينا جاساۋ: 6,9% ءوسىم، بۇعان كومپيۋتەرلىك جابدىقتار، ەلەكتر اسپاپتارى، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە تەمىرجول تەحنيكاسى ءوندىرىسىنىڭ ۇلعايۋى ىقپال ەتتى.

قارا مەتاللۋرگيا: ءوسىم 10,8%-دى قۇرادى. بۇل فەرروقورىتپا، بولات، شويىن جانە جالپاق پروكات ءوندىرىسى كوبەيۋىنىڭ ناتيجەسى.

ءتۇستى مەتاللۋرگيا: مىس، مىرىش، قورعاسىن جانە اليۋميني ءوندىرىسىنىڭ وسۋىنە بايلانىستى ءوندىرىس كولەمى 4,8%-عا ءوستى.

حيميا ونەركاسىبى: 8,4% ءوسىم تىركەلدى، پوليپروپيلەن جانە ناتري بيحروماتى ءوندىرىسىنىڭ ۇلعايۋى ايتارلىقتاي ۇلەس قوستى.

ەسەپتى كەزەڭدە وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ جيىنتىق كورسەتكىشى 5%-عا جۋىق وڭ ديناميكا كورسەتتى. وسىلايشا، مەملەكەت باسشىسىنىڭ ەكونوميكانىڭ وڭدەۋشى سەكتورىن دامىتۋ ارقىلى ەلىمىزدىڭ ونەركاسىپتىك نەگىزىن نىعايتۋ جونىندەگى تاپسىرمالارى دايەكتى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. سونىمەن قاتار ونىڭ ودان ءارى ءوسۋى ماقساتىندا سالانى ءتيىستى باعامەن، قاجەتتى شيكىزاتپەن قامتاماسىز ەتۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. بۇل اليۋميني مەن مىس وڭدەۋدى بىرنەشە ەسە ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەردى. بۇل كابەل، اليۋميني سىم جانە باسقا دا وندىرىستىڭ وسۋىنە دە اسەر ەتتى.

شيكىزات ەكسپورتىن ازايتۋ ءۇشىن وڭدەۋ ونەركاسىبىندە ءىرى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا جۇمىستار بەلسەندى جۇرگىزىلىپ كەلەدى. ماسەلەن، تەمىر رۋداسى بويىنشا قوستاناي وبلىسىندا («سسكوب» اق) جانە پاۆلودار وبلىسىنداعى مەتاللۋرگيالىق كلاستەر («Mineral Product International» جشس، فەرروقورىتپا، ىستىق بريكەتتەلگەن تەمىر جانە بولات ونىمدەرى) ىستىق بريكەتتەلگەن تەمىر ءوندىرۋ جوسپارلانىپ وتىر. مىس كەنى بويىنشا اباي وبلىسىندا مىس بالقىتۋ زاۋىتىن سالۋ («KAZ Minerals Smelting» جشس قاز مينەرالس سمەلتينگ/NFC), سونداي-اق قازاقمىس كاسىپورىندارى (جەزقازعان جانە بالقاش مىس بالقىتۋ زاۋىتتارى) بازاسىندا ايدارلى جانە كوكساي كەن ورىندارىنان شيكىزاتتى قايتا وڭدەۋ جوسپارلانعان.

وتاندىق ءوندىرىستى قولداۋ

ەكونوميكا قۇرىلىمىن وزگەرتۋ اياسىنداعى نەگىزگى مىندەتتەردىڭ ءبىرى — وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەردى قولداۋ. وسى ماقساتتا ۇكىمەت وتاندىق ءوندىرىس تاۋارلارىن تۇتىنۋدى ىنتالاندىرۋعا باعىتتالعان ەكونوميكالىق پاتريوتيزم قاعيداتىن ەنگىزدى.

مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ شەڭبەرىندە وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەردەن باسىم تارتىپپەن ساتىپ الىناتىن وتاندىق ءوندىرىستىڭ 4 543 تاۋارىنا الىپ قويۋ بەلگىلەندى. مەملەكەتتىك ساتىپ الۋلارداعى قازاقستاندىق ونىمدەر تىزبەسىنىڭ كەڭەيۋى وتاندىق كاسىپورىندارمەن جاسالعان كەلىسىمشارتتار سانىنىڭ 1,4 ەسەگە ارتۋىنا، ال ولاردىڭ جالپى سوماسىنىڭ 40%-عا وسۋىنە الىپ كەلدى. سونىمەن قاتار «سامۇرىق-قازىنا» قورىنىڭ كومپانيالار توبى، سونداي-اق باسقا دا ىرى جەر قويناۋىن پايدالانۋشى سۋبەكتىلەر وتاندىق وندىرۋشىلەرمەن جاسالعان ۇزاقمەرزىمدى شارتتار مەن وفتەيك-كەلىسىمشارتتار سوماسى 622,3 ملرد تەڭگەدەن 765 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى.

مۇناي-گاز سالاسىندا بارلىق ساتىپ الۋدىڭ نەگىزگى كولەمى (65%) ءۇش ءىرى وپەراتورعا (تەڭىزشەۆرويل، قاراشىعاناق پەترولەۋم وپەرەيتينگ، NCOC) تيەسىلى. وسىعان بايلانىستى، ولاردىڭ بارلىق ساتىپ الۋلارىنىڭ 75%-ىن قۇرايتىن 16 تاۋار توبى بويىنشا ەلىشىلىك قۇندىلىقتى دامىتۋدىڭ ۇزاقمەرزىمدى باعدارلامالارىن قايتا قاراۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.

مەملەكەت قاراجاتى ەسەبىنەن نىسانداردى سالۋ كەزىندە وتاندىق قۇرىلىس ماتەريالدارى مەن جابدىقتارى بارىنشا قولدانىلادى.

مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى جاڭا بىرىڭعاي تىزىلىمگە ەنگىزىلگەن تەكسەرىلگەن وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەرگە عانا كورسەتىلەدى.

ىسكەرلىك بەلسەندىلىكتى ارتتىرۋ جانە بيزنەس جۇرگىزۋگە قولايلى جاعداي جاساۋ جۇمىسى شەڭبەرىندە ۇكىمەت «تازا پاراقتان» قاعيداتىن ەنگىزدى. بۇل شاعىن جانە ورتا بيزنەس (شوب) سۋبەكتىلەرىنە قويىلاتىن 10 مىڭنان استام تالاپتاردى جويۋعا مۇمكىندىك بەردى. قابىلدانعان كەشەندى شارالار ناتيجەسىندە ەل ەكونوميكاسىنداعى شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ ۇلەسى 37%-عا دەيىن ءوستى.

تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى

تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى — ازاماتتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىنا اسەر ەتەتىن ماڭىزدى اسپەكت. وسىعان وراي ەلىمىزدە باعدارلاما قابىلداندى، ونىڭ شەڭبەرىندە 7 جىل ىشىندە 111 ملن م2 تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر. وسىلايشا، 1 ملن-عا جۋىق وتباسى باسپانالى بولدى.

سونىمەن قاتار 2024 جىلى دامۋ جوسپارى تۇزەتىلدى، ناتيجەسىندە 15,5 ملن م2 تۇرعىن ءۇيدىڭ ورنىنا 18 ملن م2 باسپانا تاپسىرىلادى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا 2024 جىلدىڭ مامىر ايىندا «وتباسى بانكى» «ناۋرىز» جاڭا تۇرعىن ءۇي باعدارلاماسىن ىسكە قوستى. ونىڭ اياسىندا 188,3 ملرد تەڭگەدەن استام سوماعا 7217 مىڭ نەسيە بەرىلدى.

جىل باسىنان بەرى تسيفرلاندىرۋ جانە قالا قۇرىلىسى ساراپتاماسىن ەنگىزۋ ارقىلى ناقتى زاڭسىز قۇرىلىستى ىسكە اسىرۋ مۇمكىندىگى الىنىپ تاستالدى. بۇل شارا مەملەكەت باسشىسى بىرنەشە رەت بەلگىلەگەن ناقتى قۇرىلىس ماسەلەسىن شەشۋگە مۇمكىندىك بەردى. كەشەندى شارالار ساياباقتار مەن الەۋمەتتىك نىساندارعا ارنالعان اۋماقتاردا كوپپاتەرلى ۇيلەر سالۋ مۇمكىندىگىن جويادى، بۇل ەكولوگيالىق تەپە-تەڭدىكتى ساقتاۋعا جانە قالالىق ينفراقۇرىلىمدى جاقسارتۋعا ىقپال ەتەدى.

Abai.kz