كەدەيلىك – الەمدىك قاۋىمداستىق الدىندا تۇرعان ەڭ ۇلكەن سىن-قاتەرلەردىڭ ءبىرى. ول تەك ەكونوميكالىق ماسەلە عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ءبىلىم، دەنساۋلىق، جانە الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك ماسەلەلەرىنە تىكەلەي اسەر ەتەتىن كۇردەلى قۇبىلىس.

بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ (بۇۇ) تۇراقتى دامۋ ماقساتتارى (تدم) باعدارلاماسىنىڭ العاشقى ماقساتى – كەدەيلىكتى جويۋ. 2030 جىلعا قاراي الەمدەگى شەكتەن تىس كەدەيلىكتى جويۋ – باستى ماقساتتاردىڭ ءبىرى رەتىندە قابىلداندى. قازاقستان وسى ماقساتقا جەتۋ جولىندا بىرقاتار ماڭىزدى قادامدار جاساۋدا.وسى تاقىرىپ اياسىندا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ زاڭ فاكۋلتەتى  ستۋدەنتتەرىمەن وي تالقى جۇمىسىن جاسادىق.ءبىلىم الۋشىلار ءوز پىكىرلەرىمەن ءبولىسىپ،وزەكتى ماسەلە توڭىرەگىندە سلايد جۇمىستارىن جاسادى.قازاقستانداعى كەدەيلىكتى جويۋ بويىنشا قانداي شارالار قولدانۋعا بولاتىنى تۋرالى كوپ ىزدەندى.فاكۋلتەت ستۋدەنتتەرى قازاقستان تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋ ءۇشىن بىرقاتار شارالار قابىلداۋ كەرەك ەكەنى جايلى وي ءبىلدىردى.ەلدەگى كەدەيلىك دەڭگەيىن تومەندەتۋ جانە الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتى ازايتۋعا باعىتتالعان مەملەكەتتىك باعدارلامالار مەن رەفورمالار جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانى جايىندا ستاتيستيكا جۇمىستارىن جاسادى.

قازاقستان كەدەيلىكپەن كۇرەستە حالىقارالىق ۇيىمدارمەن جانە سەرىكتەس ەلدەرمەن تىعىز ىنتىماقتاستىقتا جۇمىس ىستەيدى. بۇۇ دامۋ باعدارلاماسى (UNDP), دۇنيەجۇزىلىك بانك، جانە حالىقارالىق ۆاليۋتا قورى (IMF) سياقتى ۇيىمدارمەن بىرلەسىپ، كەدەيلىكتى جويۋ باعىتىندا تاجىريبە الماسۋ جانە باعدارلامالاردى جۇزەگە اسىرۋ ماڭىزدى ءرول اتقارادى. حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ قولداۋى كەدەيلىككە قارسى كۇرەستە ءتيىمدى شەشىمدەردى قابىلداۋعا جانە ولاردى جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.كەدەيلىكتى جويۋ باعىتىنداعى شارالار تۇراقتى جانە كەشەندى بولۋى قاجەت. بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان جۇيەلى ساياسات جۇرگىزۋ عانا ەمەس، سونداي-اق بيزنەس، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار جانە ازاماتتىق قوعامنىڭ بەلسەندى قاتىسۋى قاجەت. كەدەيلىكتى تۇبەگەيلى جويۋ ءۇشىن الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكپەن كۇرەسۋ، ەكونوميكالىق مۇمكىندىكتەردى كەڭەيتۋ جانە ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ جولىندا كۇش-جىگەر جۇمىلدىرىلۋى كەرەك.تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنا سايكەس، كەدەيلىكتى جويۋ تەك ەكونوميكالىق ماسەلەلەرمەن عانا شەكتەلمەيدى. ول ادامداردىڭ نەگىزگى قاجەتتىلىكتەرىن، سونىڭ ىشىندە ساپالى ءبىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ، تازا سۋ جانە قولجەتىمدى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ ارقىلى جۇزەگە اسادى.

كەدەيلىكپەن كۇرەسۋ – قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق تۇراقتىلىعى ءۇشىن ماڭىزدى مىندەتتەردىڭ ءبىرى. تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنىڭ اياسىندا كەدەيلىكتى جويۋ شارالارى حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا جانە الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىككە قول جەتكىزۋگە باعىتتالعان. بۇل باعىتتاعى ساياسات ەلدىڭ ۇزاق مەرزىمدى ەكونوميكالىق دامۋىنا وڭ ىقپال ەتىپ، الەۋمەتتىك تۇراقتىلىقتى نىعايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.قازاقستاننىڭ كەدەيلىكتى جويۋعا باعىتتالعان ستراتەگيالارى تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنا سايكەس جۇزەگە اسىرىلىپ، ەلدەگى الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك دەڭگەيىن ازايتۋدا. وسىلايشا، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋ مەن تۇراقتى دامۋ جولىندا ماڭىزدى قادامدار جاسالۋدا.

ۋسەينوۆا ك.ر.

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتى مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى،كونستيتۋتسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىق كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، ز.ع.ك.

تسزيا دۋيمان

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتىنىڭ 2 كۋرس ماگيسترانتى

Abai.kz