ەسەكتەر ۇستالدى، ەسەك...
(اڭگىمەلەرىڭىزدى ساعىندىق دەگەن وقىرماندارعا. ساياساتتى قويىپ...)
ەسەكتەر ارينە، زاڭ شىعارمايدى، جازبايدى، تالقىلامايدى. بىراق، سول ەسەكتەر تۋرالى دا زاڭدار بار جانە ونىڭ وزىندىك قولدانىلاتىن اياسى بار دەسەم سەنەر مە ەدىڭىز... جو-جوق، ءسىز كۇلمەڭىز، ودان دا تىڭداپ كورىڭىز.
...جول بويىنداعى اۋدان ورتالىعىنا كىرە بەرىستەگى ماي بەكەتىنە جاقىنداعانىمدا ءبىر پوليتساي قولىن ەربەڭدەتىپ توقتاتا قالدى. جاقىنداپ كەلىپ قۇرمەت كورسەتە بەرگەنىندە تاني قالدىم، جاقىن جيەن بالا:
- ە بالا، قالىڭ قالاي، تولىڭقىراپ قاپسىڭ، جاعدايىڭ جاقسى اۋ، ءيا...بىردەمە نارۋشات ەتتىم بە، قانشا بەرەيىن؟
- تۋۋ، اعا، ءسىز دە سويلەيدى ەكەنسىز، الىستان ماشيناڭىزدى تانىپ، امانداسايىن دەگەنىم عوي، قالدارىڭىز قالاي؟
- جاقسىمىز عوي، وزدەرىڭ، اپكەي، جەزدەم، باللار شە؟ الىستان تانىدىم دەيسىڭ بە، ءيا...الگى قارعانىڭ ءبىر كوزى بو...اي...شوقتا دەگەن، قىزمەتىڭ عوي.
- ءبارى دۇرىس اعا. ءوزىم مىنە، سلۋجبادا...سول.
- دۇرىس-اق، ءۇي سالىپ الىپ، بولەك شىقتى دەپ ەستىگەم، ءاي، ءالى وفيتسەر دە الماعانسىڭ با؟ كەلىن قايدا، جۇمىستا ما؟
- بۇيىرتسا بولادى عوي، اعا! كەلىنىڭىزگە سول، قىزمەت ىڭعايى بولىڭقىراماي ءجۇر.
- ءاي توقتاشى، وسى سەنىڭ بۇندا كىرگەنىڭە دە ءبىرتالاي بولدى عوي، مىنا ءجۇرىسىڭ نە؟ جوعارى زاڭگەر ءبىلىمىڭ بار، انا ءبىزدىڭ N... ادۆوكاتتىق كونتورا اشقان، ايتايىن دا، سوندا بارىپ جۇمىس ىستەسەڭشى، كەلىنگە دە جۇمىس تابىلادى! ايلىقتارىڭ وتە جوعارى بولادى عوي.
- راحمەت، اعا، كورەرمىز، نەگىزى مەن سول قاعازعا قاراعاندا وسىلاي ەركىن جۇرگەندى ۇناتامىن. ال جاقسى اعا، ساۋ بولىڭىز، جولىڭىز بولسىن! ۇيدەگىلەرگە سالەم ايتىڭىز...
...ءدال سول ارادا جول شەتىندەگى مال تاسىعىش ماشينادان ءبىر ەسەكتىڭ اقىرىپ قويا بەرگەنى! جالت قاراسام، ءىشى تولعان توپ ەسەك، ماسساعان، توردان جاسالعان ارتقى كۋزوۆىنان ءبارى كورىنىپ تۇر!
جيەننەن سۇرايمىن، «ءاي مىناۋ نە پالە؟». ىرجالاقتاپ، انادايدا تۇرعان ءبىر جىگىتتى كورسەتىپ، «مىنانىڭ مالى عوي» دەيدى. كەتۋ ويدان شىعىپ، الگىنى بەرى شاقىرىپ، سۇراقتىڭ استىنا العانىم:
- ءاي قاي جاقتانسىڭ، و زاماندا بۇ زامان ءبىر قورا ەسەك تاسىعاندى سەنەن كوردىم، بۇل نە؟ قايدا اپاراسىڭ، نە قىلماقشىسىڭ، الدە، الگى ءبىر سۇمدار بولادى دەۋشى ەدى، ەتىن تاماققا قوسادى دەيتىن! جيەنگە قاراپ، وعان دا: «ءاي مىناۋ سونداي سۇمداردىڭ ءبىرى بولسا، تۋرا جازاسىن بەرىڭدەر، جاقسىلاپ!..» دەيمىن! وعان ونىم، «اعاتاي، وندايمەن اينالىسپايمىن! قۇداي ساقتاسىن! باسقا ءبىر نارسەگە اپارا جاتىر ەدىم...» دەپ شىرىلدايدى.
- ءاي توقتا، سوندا ول قانداي باسقا ماقسات؟ ءوزىڭ نە ورالمانسىڭ با؟
- قاسىمداعى ورالمان تۋىسىم. مەن قىتاي ازاماتىمىن.
- ماقۇل، سوندا مىنا بايقۇس ەسەكتەردى قايتپەكسىڭ؟ قايدان شىقتىڭدار؟
- ەلگە اپارىپ ساتپاقشى ەدىم، N... وبلىسىنان شىقتىق.
- سوندا ءۇش وبلىستى قالاي باسىپ وتتىڭدەر، مىندا عانا ۇستالدىڭدار ما؟ ءوي سەن مىنانى ايتشى، بۇل ەسەكتەردى نە ىستەيدى ەلىڭدە، جەي مە؟
- ايتەۋىر وتتىك قوي ءويتىپ، ءبۇيتىپ، شىققانىمىزعا بۇگىن مىنە ون بەسىنشى كۇن! ول جاقتا جەۋى دە مۇمكىن، بىراق مەنىڭ ەستۋىمشە، تەرىسىنەن قۇندىز ىشىككە بەرگىسىز توندار جاسايدى ەكەن.
- سولاي دە! ەندى نەگە تۇرسىڭدار؟
- وسى جەرگە دەيىن جەتكەن ەدىك، تۋرا وسىندى مىنالاردىڭ ۇلكەن باستىقتارى تەكسەرىپ كەلىپ قالىپ، زاڭمەن قاراڭدار دەپ كەتە قالعانى! بۇلار ۆەتينسپەكتسيا دەگەندى شاقىردى، ولار كەپ، ارنايى رۇقساتتارىڭ جوق دەپ، ايىپپۇل سالدى، تولەدىك. «و، پلانعا جاقسى بولدى، شتراف...» دەپ ولار كەتتى! ەندى مىنا ساقشىلار «ماشينا نە وبورۋدوۆان» دەپ ايىپپۇل سالدى، ونى ءبىر جولداسىمىز تولەۋگە كەتتى! بۇلار دا «و، پلانعا جاقسى بولدى، شتراف...» دەپ ءماز بولىپ ءجۇر! سول ەكى ارادا، جانۋارلاردى قورعاۋ ۇيىمى دەگەندەر كەلىپ، ولار دا تەكسەرىپ-اق جاتىر! قايدان ەستىگەندەرىن، جورنالشىلار، ءبىر-ەكى بلوگەر دەگەندەر كەلىپ، شۋ شىعاردى. سول-اق ەكەن، ءتۇرلى باستىقتار قاپتادى، ەكولوگيا، پروكۋراتۋرا، كولىك پروكۋرورى، ترانسپورت ينسپەكتسيا، ۆەتوتدەل دەي مە، كەيبىرىن بۇرىن ەستىسەك، كوبىن ەستىمەگەنبىز دە!
جاعدايعا وبلىس باسشىلارى تۇگەل حابارلانىپ، پارلامەنتتىڭ دەپۋتاتتارىنا جەتىپ، ولار پالەنباي مينسترلەرگە سۇراۋ جولداپتى! «بىلاي بولا بەرسە، ەسەك، «قىزىل كىتاپقا» ەنەدى سكورو» دەپ، اقىرى، ەلدەن شىعارماسقا قاۋلى قابىلداپتى دەسەدى. سول-اق ەكەن مىنداعىلار سۇرلانىپ الدى، ءسوز تىڭداۋدان قالدى. بىراق، ولاردىڭ قاحارىنا قاراماي ءبىر ەسەكتىڭ تۋرا ماشينا ۇستىندە تۋعانىن قايتەرسىز! اناۋ شەتكى ۇيدە تۇراتىن ءبىر بالا وسىندا كەلىپ كورىپ جۇرەتىن، اجەسى دە جاقسى كىسى، بىزگە جەۋگە ونى-پۇنى اكەپ بەرەدى. سول بالاقاي تاقايعا قاتتى قىزىعىپ، سۇراپ، جىلاپ قويمادى، اقىرى، اجەسى مىنا ساقشىلارعا «ارام بولسا دا ءتىرى-جاندىك، وبال بولادى، ارى تۇر قۇرعىر...» لەپ تاقايدى ەنەسىمەن بىرگە ءتۇسىرىپ الىپ كەتتى! قاراساق، تاعى بىرەۋى تۋاتىن سياقتى، سوندا جالپى باسىنىڭ سانى تۇگەل بولىپ شىعادى ەكەن دا!
ەندى مىنە، اكىمياتتان كۇندە قوس-قوستاي كەلىپ، تاسىمال زاڭسىز دەپ تاۋىپ، ەسەكتەردى الىپ قالماقشى، بىراق، ولارىنان تۇك شىقپادى، الىپ قالسا، بۇلاردى ۇستاپ، باعاتىن ورىندار كەرەك ەكەن، ال ونداي جاي بۇلاردا جوق ەكەن! زاڭ سولاي! جەرگىلىكتى ەت كومبيناتى بار كاسىپكەرگە ۇستاي تۇر دەپ ايتىپ ەدى، ازار دا بەزەر بولىپ، جولاتپادى! سودان مىنداعىلار جوعارى جاقتارىمەن سويلەسىپ جاتىر، توسىپ ءبىز ءجۇرمىز.
سوڭعى ەستۋىمىزشە، وسىنداعى باستىقتار كەلەسى وبلىس باسشىلارىمەن كەلىسىپ، مەموراندۋمعا قول قويىپ جاتىر ەكەن! شەشىلسە ەكەن، ايتپەسە، ايىپپۇلى بار، مىنا جانۋارلاردىڭ جەم-ءشوبى بار، اقشامىزدان دىم قالمادى، بۇيتكەن كاسىبىنە دە، ەسەك ساۋداسىنا دا ابدەن تويدىق! باسىندا ءبىز ەسەك جيناي باستاعاندا بولمايدى دەپ نەگە ايتپاعان، ەڭ قيناعانى سول بولدى!
قۇرىسىن، ابدەن جالىقتىق، ەسەگى دە قۇرىسىن، تاستاپ-اق كەتۋگە دايىنبىز، قانشاما كۇن بولدى دەسەڭىزشى جاتقانىمىزعا، نە شەشىلمەيدى، نە قويمايدى! اعا وسىلارعا ايتىڭىزشى، ەسەكتى الىپ، ءوزىمىزدى جىبەرسىن!
...نە دەرىمدى بىلمەدىم، تەك قانا «كومەگىم قالاعا بارساڭدار تەگىن الا كەتەيىن» دەپ مىڭگىرلەدىم دە، ولار ءسال الىستاعان ءساتتى ۇتىمدى پايدالانىپ، تايىپ تۇردىم! بار قولىمنان كەلگەنى سول بولدى.
ايتپاقشى، كەيىن ەستۋىمشە، ەسەك وپەراتسياسىن ءساتتى وتكىزگەن ءبىرتالاي مەكەمەلەردىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ شەندەرى جوعارىلاپتى! ال، بايقۇس ەسەكتەردىڭ كۇندەرى نە بولدى ەكەن (كەيىنگى كەي قاڭقۋ سوزدەرگە سەنسەك، جانۋارلارعا ابدەن جانى اشىعان الگى اپا نەمەرەسىمەن كەلىپ، ساقشىلاردى تاياقپەن قۋىپ جىبەرىپ، ەسەكتەردى بوساتىپ قويا بەرىپتى! ايعاق جوق بولعان سەبەپتى، قىلمىستىق ءىس تە توقتاعان دەسەدى), بىلمەدىم...
ازكەن التاي
Abai.kz
