قازىر الەم ەلدەرى ساۋد ارابياسىنىڭ يزرايلمەن قارىم-قاتىناستى قالىپقا كەلتىرۋى مۇمكىن بە دەگەن ماسەلەگە ءجىتى نازار اۋدارىپ وتىر. بۇل ءۇردىس 2023 جىلعى 7 قازاندا يزرايلگە جاسالعان حاماس ۇيىمىنىڭ لاڭكەستىك شابۋىلىنان كەيىن ۋاقىتشا توقتاعان بولاتىن. الايدا سوڭعى ساياسي وزگەرىستەر بۇل تاقىرىپتى قايتا جانداندىردى.

وسى تۇستا ءازىربايجان مەن قازاقستان سەكىلدى مۇسىلمان ەلدەرى يزرايلمەن رەسمي تۇردە ديپلوماتيالىق قاتىناس ورناتىپ، اۆراام كەلىسىمدەرىنە قوسىلۋعا الەۋەتتى كانديداتتار رەتىندە قاراستىرىلىپ وتىر. بۇل كەلىسىمگە قول قويۋ ارقىلى ولار تەك تاياۋ شىعىس ەلدەرىمەن ەمەس، اقش-پەن دە ءوز ىنتىماقتاستىعىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرە الادى.

يزرايلمەن تىعىز بايلانىس ورناتىپ ۇلگەرگەن قوس مەملەكەت قازىرگى ۋاقىتتا اۋىل شارۋاشىلىعى، مەديتسينا، تەحنولوگيا، ەنەرگەتيكا جانە قورعانىس سالالارىندا بىرلەسكەن جوبالاردى ىسكە اسىرىپ كەلەدى. ءازىربايجان يزرايلدەن قارۋ-جاراق الىپ، ونى ەنەرگەتيكالىق رەسۋرستارمەن قامتاماسىز ەتسە، قازاقستان سۋ تۇششىتۋ، اگروتەحنولوگيا مەن مەديتسينا سالالارىندا بەلسەندى ىنتىماقتاستىقتا.

گەوساياسي تۇرعىدان العاندا، بۇل ەكى ەل دە رەسەي، قىتاي جانە يران سەكىلدى ءىرى دەرجاۆالارمەن شەكارالاس ورنالاسقان. مۇنداي ورتادا ولار كوپۆەكتورلى سىرتقى ساياسات ۇستانۋعا ءماجبۇر. اقش-پەن جانە يزرايلمەن ارىپتەستىكتى كەڭەيتۋ ارقىلى ولار ايماقتاعى ىقپالىن ارتتىرا الادى.

اسىرەسە، يران تاراپىنان تونەتىن قاۋىپتەردى ەسكەرسەك، ءازىربايجان ءۇشىن بۇل كەلىسىم – ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ تەتىگى بولۋى مۇمكىن. ال قازاقستان ءۇشىن باستى باسىمدىق – ساۋدا باعىتتارىن ءارتاراپتاندىرۋ جانە “ورتا ءدالىز” ارقىلى باتىس نارىعىنا شىعۋ.

سونىمەن قاتار، بۇل باستاما تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىعىنا دا وڭ اسەر ەتۋى ىقتيمال. 2023 جىلدان باستاپ قازاقستان مەن ءازىربايجان تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى اياسىندا ساياسي-ەكونوميكالىق ىقپالداستىقتى كۇشەيتۋگە كۇش سالۋدا. ەگەر قوس ەل اۆراام كەلىسىمىنە قوسىلسا، وزگە تۇركى مەملەكەتتەرى دە بۇل باعىتتى قولداۋى مۇمكىن.

قورىتا ايتقاندا، بۇل قادام – يزرايل، اقش، قازاقستان جانە ءازىربايجان ءۇشىن ءوزارا ءتيىمدى، ءارى تۇتاس ايماقتىڭ بولاشاعىنا اسەر ەتەتىن ماڭىزدى ديپلوماتيالىق باستاما بولماق.

Abai.kz