ۇلى دانىشپانىمىزدىڭ زاڭعار بيىك تۇلعاسىن تۇسىنۋدە بۇل سۇراقتىڭ ماڭىزى ەرەكشە. ونىڭ شىنايى تۇلعاسىن انىق تانىپ، قابىلداي بىلگەندە عانا ۇلى ويشىلدىڭ شەكسىز مۇراسىنا تەرەڭدەۋگە بولادى. وسىلاي ويشىلدى ىنتالى جۇرەكپەن قابىلداپ، ونىڭ الەمدىك تۇلعاسىن دا ءوز دەڭگەيىندە تۇسىنە الامىز.

ول ۇلى اقىن بولعان، نەمەسە، اعارتۋشى، ۇستاز، حالقىنىڭ قامىن ويلاعان  اياۋلى جان دەيمىز. ءبارى دە دۇرىس. بىراق، ونىڭ ۇلىلىعىنىڭ نەگىزگى ءمانى بۇلار ەمەس. بۇلار وتكىنشى ءفاني ءومىر كورسەتكىشتەرى. ال دانىشپان اباي بابامىزدىڭ مۇراسى رۋحاني دەڭگەيدە، ياعني، بۇكىل بولمىس زاڭدىلىقتارىن قامتيتىن باقيلىق الەمدە جاتىر. اباي حاكىم دەڭگەيىندە بولعان. حاكىمدەر بولمىستىڭ رۋحاني جانە زاتتىق بىلىمدەرىن تولىق قامتىپ، ولاردى بويىنا ءسىڭىرىپ، ءوز بولمىسىنا اينالدىرعاندار. ابايدىڭ ءوزى كورسەتكەندەي، بۇكىل ادامزات ۇستازدارى. سوندىقتان دانىشپانىمىزدىڭ مۇراسىن تەك قانا رۋحاني تۇرعىدان قاراستىرىپ، قابىلداي ءبىلۋىمىز كەرەك.

اباي بۇكىل بولمىس زاڭدىلىقتارىن، سونىمەن بىرگە، ادام ءومىرىنىڭ تۇپكى ماقساتىن كورسەتكەن. ول ماقساتقا جەتۋ جولدارى مەن سوعان سايكەس ءبىلىمدى بەرەدى. ادامداردىڭ وي ءورىسى، سانا-سەزىمدەرى بىردەي ەمەس. ولاردىڭ ومىرگە كوزقاراستارى مەن تىرشىلىكتەرى دە ءارتۇرلى دەڭگەيدە. سوندىقتان، ولاردىڭ ماقساتقا جەتۋ جولدارى دا بىردەي ەمەس، ءارتۇرلى. جەتىلۋدىڭ شىڭىن «تولىق ادام» دەپ اتاپ، اباي جەتىلۋدىڭ وسى ەۆوليۋتسيالىق جولىنداعى ساتىلار مەن دەڭگەيلەردى كورسەتىپ كەتكەن. بۇل جولدا اركىمگە ءوزىنىڭ جەتكەن دەڭگەيىن كورىپ، وتكەن ءومىرىن سارالاپ، بولاشاعىن بولجاۋعا مۇمكىندىك تۋادى. وسىلاي، بولمىسپەن ۇيلەسىمدى ءومىر سۇرۋگە وعان جول اشىلادى.

حاكىم اباي بۇكىل بولمىستىڭ، ونىڭ ىشىندە ادام ءومىرىنىڭ ءمانى يماندىلىقتا جاتقانىن كورسەتەدى. «پەندەگە يمان ءوزى اشادى جول» دەپ يماننىڭ ماڭىزى مەن ونىڭ نەگىزگى ءمانىن كورسەتەدى. يماندىلىق ءدىني جولمەن تولىعادى. اباي ءدىننىڭ ماعىناسىن الەمنىڭ بولىكتەرىن عانا قامتيتىن كۇندەلىكتى ومىردەگى تار ماعىنادا ەمەس، بۇكىل بولمىستى تولىق قامتيتىن كەڭ ماعىنادا بەرەدى. اباي ءىلىمى بويىنشا «عۇمىر ءوزى – حاقيقات. قاي جەردە عۇمىر جوق بولسا، وندا كامالات جوق»، ياعني، ءومىردىڭ ءوزى حاقيقات (اللا تاعالا) بولمىس كورىنىسى، ال ءومىردىڭ ءوزى قۇدايعا جەتۋ جولى، ياعني ءدىن جولى. ءومىردى ءوز ماعىناسىندا دۇرىس پايدالانا ءبىلۋ كەرەك. بولمىس بولىنبەيتىن ءبىرتۇتاس. سوندىقتان، ءدىننىڭ ىشكى رۋحاني ماعىناسى بىرەۋ، بولىنبەيتىن جالپىعا ورتاق ءبىرتۇتاس. اداسپاي تۋرا جولمەن ءجۇرۋ ءۇشىن ءدىننىڭ وسى ىشكى نەگىزدەرىن جاقسى ءبىلۋ كەرەك. بۇلاردى ىنتالى جۇرەك، شىن كوڭىلمەن قابىلداي وتىرىپ جاسالعان ارەكەت ارقىلى عانا ءومىردىڭ سوقتىقپالى سوقپاقسىز جولىندا ءومىردىڭ تۇپكى ماقساتىنا جەتۋگە بولادى.

اباي ىلىمىنەن قوعامداعى ءتۇرلى قايشىلىقتاردى، ءدىني اعىمداردىڭ اراسىنداعى الاۋىزدىقتاردى، اسىرەسە، بۇگىنگى كۇندەرى ەتەك الا باستاعان يسلام مەن تاڭىرشىلدىكتىڭ اراسىنداعى كەلىسپەۋشىلىكتىڭ سەبەبىن كورىپ، ونى ۋشىقتىرماي، دەر كەزىندە شەشۋدىڭ جولدارىن دا تابا الامىز.

سونىمەن بىرگە، اباي مۇراسى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ەلىمىزدە ءالى قالىپتاسا قويماعان ۇلتتىق يدەيانى قابىلداۋ ارقىلى وركەنيەتتىڭ سارا جولىنا تۇسىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

دوسىم وماروۆ ابايتانۋشى، تەولوگ

Abai.kz