رەسەي ايماقتارىنداعى جانارماي تاپشىلىعى كۇننەن-كۇنگە اسقىنىپ، مۇنى «ۋاقىتشا قيىندىق» دەپ بۇركەمەلەۋگە كەلمەي قالدى دەسەك بولادى.

ساراتوۆتان باستالعان كەزەك بۇگىن قىرىمعا دەيىن جەتىپ، حالىقتىڭ جۇيكەسى ءجۇن بولۋدا. ءبىر كەزدە تەك پريمورەدە عانا بايقالعان بەنزين تاپشىلىعى ەندى نيجني نوۆگورود پەن روستوۆتى دا قامتىپ، كولىك جۇرگىزۋشىلەرىن «92-ءشى مەن 95-ءشى جوق» دەگەن تاقتايشالارمەن بەتپە-بەت كەلۋدە.

تاپشىلىقتىڭ سەبەپتەرىن ساراپشىلار ساۋساقپەن ساناپ بەرىپ وتىر. بىرىنشىدەن، رەسەي ىشىندەگى تۋريزم جاز ايىندا كۇرت ءوسىپ، اۆتوبۋستار دا، جەڭىل كولىكتەر دە جولعا اتتاندى. ەكىنشىدەن، كەيبىر مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارى ءوندىرىستى قىسقارتۋعا ءماجبۇر بولىپتى-مىس. ۇشىنشىدەن، كوتەرمە باعالار باقىلاۋسىز قىمباتتاپ بارادى. بىراق ەڭ باستى سەبەپ – ۋكراينا جۇرگىزگەن دروندىق سوققىلار. سوڭعى ايلاردا رەسەيلىك مۇناي زاۋىتتارىنىڭ بىرنەشەۋى نىساناعا الىنىپ، وندىرىستىك قۋات ايتارلىقتاي قۇلدىرادى. جانارماي وندىرىسىنە بۇل شابۋىلداردىڭ سالدارى اۋىر تيگەنى انىق. وسىنى ەسكەرمەي، تەك «سەزوندىق فاكتور» دەگەن اڭگىمەگى ەندى ەشكىم يلانبايتىنى انىق.

الەم الدىندا ءوزىن «ەنەرگەتيكالىق دەرجاۆا» دەپ كورسەتكەن رەسەيدىڭ ءوز حالقىنىڭ كولىگىنە جانارماي تاۋىپ بەرە الماۋى – قاراپايىم حالىققا دا، حالىقارالىق قاۋىمداستىققا دا تۇسىنىكتى سيگنال. «گاز بەن مۇناي ءبىزدىڭ باستى قارۋىمىز» دەگەن ۇراندار بوس سوزگە اينالدى. سەبەبى ىشكى نارىقتاعى قاراپايىم جۇرگىزۋشى بەنزين تابا الماي، كولىگىن گاراجعا قاڭتارىپ وتىرعاندا، ەكسپورتتىق كونتراكتىلەردى ورىنداۋ جايلى ماقتانىشتىڭ ەش قۇنى جوق.

اسكەرگە، سوعىسقا، «گەوساياسي امبيتسيالارعا» ميللياردتاعان قارجى تابىلعانىمەن، قاراپايىم ازاماتتىڭ باگىنا قۇيىلاتىن جانارمايعا جەتكىلىكتى قور قالماعان سىندى. ارينە، كرەمل بۇل جاعدايدى «باقىلاۋدا ۇستاپ وتىرمىز» دەيدى. ەكونوميكالىق ەسەپ پەن حالىقتىڭ قاجەتتىلىگىن ەسكەرمەگەن بيلىك «ەنەرگەتيكالىق دەرجاۆا» مارتەبەسىن ءسوز جۇزىندە ساقتاپ قالعانىمەن، ءىس جۇزىندە بەنزينگە ءزارۋ ەلدىڭ بەينەسىن قالىپتاستىرىپ وتىر.

نۇرلان جۇماقانوۆ

Abai.kz