ترامپ پەن نەتانياحۋ كەلىسسوز وتكىزدى. تاقىرىپ سول گازاداعى سوعىستى اياقتاۋعا قاتىستى بولدى. ترامپتىڭ گازاداعى سوعىستى توقتاتۋعا قاتىستى جوسپارىنىڭ ءماتىنى جاريالاندى. ءماتىندى اۋدارىپ، ۇسىنۋدى ءجون كوردىم. ءماتىن كەلەسىدەي:

«گازا دەراديكاليزاتسيا ايماعىنا اينالادى. بۇل ايماق كورشىلەرىنە قاۋىپ توندىرمەيتىن، تەرروريزمنەن ازات ايماققا اينالۋى ءتيىس. گازا گازالىقتار ءۇشىن قايتا قالپىنا كەلتىرىلەدى. ەگەر ەكى تاراپ تا ۇسىنىلعان شارتتارعا كەلىسەتىن بولسا، سوعىس دەرەۋ توقتايدى. تۇتقىندار بوساتىلۋى ءۇشىن ءيزرايلدىڭ اسكەرى بەلگىلەنگەن ايماققا شەگىنەدى. ارتىنشا اۋەدەن سوققى جاساۋ، ارتيللەريامەن اتقىلاۋ جانە قۇرلىقتاعى وپەراتسيا تولىق توقتاپ، مايدان شەبىندە ۇرىس توقتاۋى ءتيىس.

يزرايل مەن قارسىلاس تاراپ ۇسىنىستى قابىلداعان سوڭ، 72 ساعاتتىڭ ىشىندە بارلىق تۇتقىندار، ءولىسى مەن ءتىرىسى تولىق بوساتىلۋى قاجەت.

بارلىق تۇتقىندار بوساتىلعان سوڭ، يزرايل ءومىر بويىنا سوتتالعان 250 پالەستيندىكتى جانە گازانىڭ 1700 تۇرعىنىن اباقتىدان شىعارادى. ولاردىڭ بارلىعى دەرلىك 2023 جىلدىڭ، 7-قازانىنداعى قايعىلى وقيعادان كەيىن ۇستالعاندار ەدى. ءار قازا تاپقان تۇتقىننىڭ دەنەسىنە، يزرايل تاراپى 15 گازالىقتىڭ دەنەسىن بەرەدى.

بارلىق تۇتقىندار بوساتىلعان سوڭ، حاماس تاراپى قارۋسىزدانۋعا جانە بەيبىت ءومىر سۇرۋگە كەپىلدىك بەرەدى. سول ءۇشىن حاماستىقتار راقىمشىلىققا ىلىگەدى. ال گازادان كەتۋدى قالايتىندارعا قاۋىپسىز ءدالىز ۇسىنىلادى.

كەلىسىم كۇشىنە ەنگەن ساتتەن باستاپ گازاعا تولىق كولەمدى گۋمانيتارلىق كومەك كىرگىزىلەدى. كومەكتىڭ كولەمى 2025 جىلدىڭ 19-قاڭتارىندا جاساسقان كەلىسىمدەگى كولەمنەن از بولماۋى شارت. سۋ جۇيەسى، ەلەكتر جۇيەسى جانە كاناليزاتسيا قالپىنا كەلتىرىلەدى. سونىمەن بىرگە اۋرۋحانا، ناۋبايحانالار قايتا قالپىنا كەلتىرىلىپ، جول مەن ۇيىندىلەردى اشۋعا ارنالعان قۇرىلعىلار كىرگىزىلەدى.

گازاعا گۋمانيتارلىق كومەك قانداي دا ءبىر تاراپتىڭ قاتىسۋىنسىز، بۇۇ-نىڭ ارنايى ۇيىمدارى، «قىزىل جارتى اي» جانە باسقا ۇيىمدارمەن كىرگىزىلەدى. رافاح شەكارا بەكەتى 2025 جىلدىڭ، 19-قاڭتارىنداعى كەلىسىم نەگىزىندە اشىلادى.

گازا ۋاقىتشا وتپەلى باسقارما ارقىلى باسقارىلادى. ول تەحنوكراتتىق نەگىزدە قۇرىلىپ، گازا حالقىنا كۇندەلىكتى كومەك كورسەتۋدى قاداعالاۋمەن اينالىسادى. اتالعان باسقارما قۇرامىندا كاسىبي داعدىعا يە پالەستيندىكتەر، حالىقارالىق ساراپشىلار بولادى. ولاردى «بەيبىتشىلىك كەڭەسى» قاداعالايدى، ال كەڭەستى دونالد ترامپ باسقارماق. كەڭەسكە وزگە ەلدىڭ باسشىلارى دا كىرەدى، سونىڭ ىشىندە بريتاندىق ەكس-پرەمەر توني بلەر دە بولماق.

اتالعان ورگان گازانى قالپىنا كەلتىرۋگە قاجەتتى قاراجاتتى بولەدى جانە پالەستينا اكىمشىلىگى رەفورمالاردى اياقتاعانشا گازانى باسقارادى. ورگان حالىقارالىق تاجىريبەنىڭ ەڭ وزىق ۇلگىلەرىن الادى جانە گازا حالقى ءۇشىن ينۆەستيتسيا تارتۋمەن اينالىسادى.

جوسپار بويىنشا گازانى دامىتۋ جانە قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن ساراپشىلار توبى قۇرىلادى. ارنايى ەكونوميكالىق ايماق قۇرىلىپ، ول ايماقتا سالىقتىق جەڭىلدىكتەر ۇسىنىلادى. بۇل جۇمىس كۇشىن جانە ينۆەستيتسيانى تارتۋ ءۇشىن قاجەت.

گازا حالقى كۇشتەپ كوشىرىلمەيدى. كەتكىسى كەلگەندەر كەتەدى. قالعىسى كەلگەندەر قالادى.

حاماس جانە باسقا قۇرىلىمدار گازانى باسقارۋعا تىكەلەي دە، جاناما دا قاتىسپايدى. گازاداعى بارلىق تۋننەلدەر، اسكەري جۇيەلەر مەن پوزيتسيالار تولىق جويىلادى. گازادا تولىق دەميليتاريزاتسيا ىسكە اسادى. حالىقتان قارۋ جينالادى. پروتسەسستى باقىلايتىن ارنايى حالىقارالىق تاۋەلسىز ورگاندار قۇرىلادى.

اقش پەن اراب ەلدەرى گازاداعى جاعدايدى تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن «حالىقارالىق تۇراقتاندىرۋشى كۇشتەردى» جاساقتاۋ جۇمىسىمەن اينالىسادى. «حالىقارالىق تۇراقتاندىرۋشى كۇشتەر» گازاداعى سەنىمدى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىن كاسىبي دايىندىقتان وتكىزەدى. كەيىن اتالعان كۇشتەر گازا ءۇشىن ماڭىزدى ءرول وينايدى.

گازاعا قارۋ مەن وق-ءدارىنىڭ كىرگىزىلمەۋىن قاداعالاۋ ماڭىزدى. تاراپتار قاقتىعىستى قايتا بولدىرماۋ جولدارىن قاراستىرادى.

يزرايل گازانى وتارلامايدى. «حالىقارالىق تۇراقتاندىرۋشى كۇشتەر» گازاداعى جاعدايدى تولىق باقىلاۋعا العان ساتتە، يزرايل اسكەرى جوسپار بويىنشا بىرتىندەپ گازادان شىعارىلادى.

حاماس ۇسىنىستان باس تارتقان جاعدايدا، اتالعان جوسپار تساحال باقىلاۋىنداعى ايماقتا ىسكە اسادى. دىنارالىق ديالوگ الاڭى قۇرىلادى. بۇل ەكى ۇلتتىڭ ءوزارا جاۋلاستىعىن توقتاتۋ ءۇشىن قاجەت»، - دەيدى.

بۇل ترامپ ۇسىنعان جوسپار. يزرايل جوسپاردى قابىلدايتىنىن ايتتى. كەزەك حاماس-تا.

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz