21-قاراشادا استانا بالەت تەاترىنىڭ ساحناسىندا كورەرمەن نازارىنا الەم مادەنيەتىنىڭ الىپ ءارى قاراما-قايشىلىققا تولى ەكى ايەل بەينەسىنە ارنالعان كەش ۇسىنىلادى. بۇل كۇنى قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى مۋكارام اۆاحري قويعان ءبىر اكتىلى ەكى سپەكتاكل – «Ma Carmen» جانە «سالومەيا» قويىلىمدارى كورسەتىملەكشى.

ەكى قويىلىم دا ايەل حورەوگرافتىڭ ماحاببات، ەركىندىك، قۇمارلىق جانە ىشكى ىزدەنىس سىندى ماڭگىلىك تاقىرىپتارعا كوزقاراسىن بىرىكتىرگەندەي. بۇل اۆتورلىق بالەت كەشىندە مۋكارام اۆاحري بيازىلىق تابيعاتىن، ونىڭ مول قۋاتى مەن قاراما-قايشى سۇلۋلىعىن جاڭا قىرىنان اشادى.

«Ma Carmen» – ەركىندىك پەن رۋح كۇشىنىڭ سيمۆولىنا اينالعان ايگىلى كارمەن بەينەسىن وي ەلەگىنەن قايتا وتكىزۋ امالى. ساحنادا ۇيرەنشىكتى ەر كەيىپكەرلەر جوق – ترۋپپانىڭ تەك ايەلدەر قۇرامى عانا قاتىسادى. ەر ادامدار ابستراكتىلى مانەكەندەرمەن الماستىرىلىپ، ولار تۋرالى وي-تولعام اقىندار مەن فيلوسوفتاردىڭ تسيتاتاسى كۇيىندە ساحنا كەڭىستىگىندە ورىلگەن.

مۋكارام ءاۆاحريدىڭ كارمەنى – ۋاقىت پەن ۇلتتان تىس ايەلدىڭ جيناقتالعان بەينەسى. تۇسپەن (كوك، القىزىل، سارى، قىزىل، قارا) بەلگىلەنگەن كەيىپكەر بولمىسىنىڭ بەس تۇعىرى ونىڭ تابيعاتىنىڭ ءتۇرلى قىرىن اشادى – سەنىمدىلىك پەن قىلىمسۋدان ۇمىتسىزدىك پەن ىشكى دراماعا دەيىن.

«استانا بالەت» قويعان «Ma Carmen» سپەكتاكلى حورەوگرافيا مەن ستسەنوگرافيانىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىمەن قاتار، قازىرگى زامانعى قويىلىمداردا سيرەك كەزدەسەتىن سەزىمتالدىق، ادامگەرشىلىك كوڭىل-كۇي سىيلايدى. سپەكتاكل ويىن-ساۋىقتى ىزدەيتىن كورەرمەن ءۇشىن دە، سپەكتاكلدەن كەيىن «ايەل نە ىزدەيدى جانە نە قالايدى؟» دەگەن فرەيدتىك سۇراقتىڭ شەشىمىن تاپقانداي كۇي كەشەتىن ويلى كورەرمەن ءۇشىن دە قىزىقتى»، – دەيدى بالەت سىنشىسى ءارى ونەرتانۋشى ۋلكيار اليەۆا.

حورەوگراف نەوكلاسسيكا مەن contemporary dance ەستەتيكاسىن بىرىكتىرىپ، سپەكتاكلدى ايەل ەركىندىگى مەن ءوزىن-ءوزى تانۋ تابيعاتى تۋرالى فيلوسوفيالىق وي-تولعامعا اينالدىرادى.

كەشتىڭ ەكىنشى قويىلىمى – «سالومەيا» بالەتىندە حورەوگراف وسكار ۋايلدتىڭ تۇسىنىكتەمەسىندەگى بيبليالىق سيۋجەتكە جۇگىنىپ، رۋح پەن ماتەريا، جارىق پەن تۇنەك قاقتىعىسى تۋرالى مەتافورالىق تۋىندى جاسادى.

باستى كەيىپكەر – femme fatale عانا ەمەس، ماحاببات پەن بيلىككە دەگەن قۇشتارلىعى ءوزىن-ءوزى قۇلدىراتقان ايەل.

سپەكتاكلدىڭ پلاستيكالىق ءتىلى سيمۆوليزم مەن تۇسپالعا تولى: سالومەيا مەن يواننىڭ قيمىلدارى ءومىر مەن ءولىمنىڭ، ازعىرۋ مەن سەنىمنىڭ حورەوگرافيالىق ديالوگىنا اينالادى. وزىندىك شەشىمدەر – جارىق كونتراستتارىنان باستاپ ساحنالىق مەتافورالارعا دەيىن (ۇستەل-تاق، قىزعىلت كەنەپ، توڭكەرىلگەن كرەست) – بالەتكە بيبليالىق تراگەديانىڭ اۋقىمىن دارىتادى.

تۇرىك كومپوزيتورى فازىل سايدىڭ مۋزىكاسى قويىلىمدى شىعىس ەكسپرەسسياسىمەن جانە ەموتسيونالدى تەرەڭدىگىمەن تولتىرىپ، ال ورىنداۋشىلاردىڭ مانەرلى پلاستيكاسى — ناتاليا فەرناندەس مەنەس (سالومەيا), ەرقانات ەرماعامبەت (يرود), ريزا قاناتقىزى (يروديادا) جانە سۇندەت سۇلتانوۆ (يوان) – سپەكتاكلدى شىنايى درامالىق قويلىمعا اينالدىرادى.

مۋكارام اۆاحري بىرەگەي تەاتر الەمىن جاساپ، وندا ءاربىر بەينە، ىم-يشارا مەن مۋزىكالىق ەكپىن – ايەل تۋرالى – ونىڭ قۋاتى، قۇشتارلىعى مەن شابىت دارىتار قابىلەتى تۋرالى تۇتاس ويدىڭ بولشەگىنە اينالادى.

بۇل كەشتە كورەرمەن قاۋىم تەك بالەتتى عانا تاماشالاپ قويمايدى. بۇل كلاسسيكالىق كانونداردىڭ ورنىنا زاماناۋي ماعىنالار پايدا بولاتىن، ال بي ىشكى ەركىندىك تىلىنە اينالاتىن ەموتسيونالدى ساياحات ىسپەتتى.

Abai.kz