مىنا سۋرەتتەگىلەر - تۇركيا استاناسىنىڭ تورىندە تۇرعان تاريحي تۇلعالاردىڭ مۇسىندەرى. مۇندا ءبىزدىڭ ەرامىزعا دەيىنگى ءىىى-ءىى عاسىرلاردا، دالىرەك ايتساق، 234-174 جىلدارى ءومىر سۇرگەن، قۋاتتى عۇن يمپەرياسىن 35 جىل بويى بيلەپ، ونىڭ اۋماعىن ارتتىرىپ، ابىرويىن اسىرعان تاڭىرقۇت مودە مەن ەۋروپانىڭ جارتىسىن جاۋلاپ، اتىن ادريات تەڭىزىنەن سۋارعان ايگىلى عۇن كوسەمى اتيللادان ء(بىزدىڭ ەرامىزدىڭ 406-454 جج.) باستاپ، ورتا عاسىرلارداعى وعىز، سەلجۇك سۇلتاندارىن قوسا، اياعى حح عاسىرداعى مۇستافا كەمال اتاتۇرىككە دەيىنگى بيلەۋشىلەر تۇگەل قامتىلعان. بايقاساڭىز، تۇرىك اعايىندار مۇندا تەك تۇركيانىڭ ءتول تاريحىمەن عانا شەكتەلمەي، بۇكىل تۇركى دۇنيەسىنە ەڭبەگى سىڭگەن ەلەۋلى تۇلعالاردىڭ ءبارىن ەسكەرۋگە تىرىسقان. ءتىپتى قازىرگى تۇرىك جەرىنە پالەندەي قاتىسى بولماسا دا، ءتۇبى ورتا ازيادان شىعىپ، ءۇندىستاندا ۇلى موعولدار مەملەكەتىن قۇرعان زاحيراددين مۇحاممەد بابىر شاحقا دەيىن ۇمىت قالماعانىنا قاراپ، انكاراداعى ۇلىلار پانتەونىنىڭ مۇقيات ويلاستىرىلعان تاريحي كەشەن ەكەنىنە كوز جەتكىزە الامىز.

مىنا سۋرەتتەگىلەر - تۇركيا استاناسىنىڭ تورىندە تۇرعان تاريحي تۇلعالاردىڭ مۇسىندەرى. مۇندا ءبىزدىڭ ەرامىزعا دەيىنگى ءىىى-ءىى عاسىرلاردا، دالىرەك ايتساق، 234-174 جىلدارى ءومىر سۇرگەن، قۋاتتى عۇن يمپەرياسىن 35 جىل بويى بيلەپ، ونىڭ اۋماعىن ارتتىرىپ، ابىرويىن اسىرعان تاڭىرقۇت مودە مەن ەۋروپانىڭ جارتىسىن جاۋلاپ، اتىن ادريات تەڭىزىنەن سۋارعان ايگىلى عۇن كوسەمى اتيللادان ء(بىزدىڭ ەرامىزدىڭ 406-454 جج.) باستاپ، ورتا عاسىرلارداعى وعىز، سەلجۇك سۇلتاندارىن قوسا، اياعى حح عاسىرداعى مۇستافا كەمال اتاتۇرىككە دەيىنگى بيلەۋشىلەر تۇگەل قامتىلعان. بايقاساڭىز، تۇرىك اعايىندار مۇندا تەك تۇركيانىڭ ءتول تاريحىمەن عانا شەكتەلمەي، بۇكىل تۇركى دۇنيەسىنە ەڭبەگى سىڭگەن ەلەۋلى تۇلعالاردىڭ ءبارىن ەسكەرۋگە تىرىسقان. ءتىپتى قازىرگى تۇرىك جەرىنە پالەندەي قاتىسى بولماسا دا، ءتۇبى ورتا ازيادان شىعىپ، ءۇندىستاندا ۇلى موعولدار مەملەكەتىن قۇرعان زاحيراددين مۇحاممەد بابىر شاحقا دەيىن ۇمىت قالماعانىنا قاراپ، انكاراداعى ۇلىلار پانتەونىنىڭ مۇقيات ويلاستىرىلعان تاريحي كەشەن ەكەنىنە كوز جەتكىزە الامىز.

ارينە، كەز كەلگەن حالىقتىڭ ءوز تامىرىن تاريحتىڭ سوناۋ تۇڭعيىق قويناۋلارىنان ىزدەگىسى كەلەتىنى - تۇسىنىكتى جايت. وندا دا تەك رۋ-تايپا كۇيىندە عانا عۇمىر كەشپەگەنىن، مەملەكەتتىلىگىنىڭ تامىرى تەرەڭدە ەكەنىن كورسەتۋگە تىرىسۋ دا - قالىپتى ۇمتىلىس. بۇل باعىتتاعى قازاق تاريحشىلارى مەن زەرتتەۋشىلەرىنىڭ دە ەڭبەگى ەش كەتىپ جاتقان جوق: ولار اتامەكەنىمىزدەگى العاشقى مەملەكەتتىلىكتىڭ ءىزى سوناۋ ەستە جوق ەسكى زاماندارعا - ءبىزدىڭ ەرامىزدان بۇرىنعى داۋىرلەرگە جەتەلەيتىنىن سان رەت دالەلدەدى دە. سول ەجەلگى ساق، سكيف، عۇن، ءۇيسىن، قاڭلى، تۇركى، وعىز، قيماق، قىپشاق مەملەكەتتىك قۇرىلىمدارىن بىلاي قويا تۇرعاننىڭ وزىندە، تاريحتا «قازاق» اتاۋىمەن الىپتەلگەن العاشقى مەملەكەت - قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلعانىنا دا 550 جىلعا تاياپ قالدى.

الەمدەگى وزگە ۇلتتار ءتول تاريحىن بارىنشا تەرەڭدەتە تۇسۋگە تىرىسىپ، ونى دالەلدەيتىن تىڭ دەرەكتەر ىزدەپ، تىنىم تاپپاي جاتسا، قازاقستاندا، كەرىسىنشە، قازاق مەملەكەتتىلىگىن... حح عاسىردىڭ سوڭىنان - 1991 جىلدان باستاۋعا دەگەن پيعىلدىڭ كۇشەيە ءتۇسۋى ويلاندىرادى. بۇل - وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن الدە ابايسىزدا، الدە ادەيى ايتىلىپ قالعان «قازاقتا بۇعان دەيىن شەكارا بولماعان ەدى...» دەگەن ۇشقارى ءسوزدىڭ ۇسقىنسىز جالعاسى سياقتى. ءبارىن وزىنەن باستاۋعا تىرىساتىن بيلىكتىڭ كوزى ءوز تاناۋىنان ارعىنى، ياعني، بۇگىنگى «بەلەستەن» باسقانى كورۋدەن قالىپ بارادى. ەڭ وكىنىشتىسى، سانالى عۇمىرىن قازاقتىڭ وتكەنىن سارالاۋعا ارناپ كەلە جاتقان تاريحشىلارىمىز مۇنداي قاۋىپتى ۇردىسكە قارسى شىقپاي، قامسىز وتىر. كەيبىرى ءتىپتى «قازاقتىڭ تاريحىندا مۇلدە بولماعان مەملەكەتتىلىكتىڭ ىرگەسىن ەلباسى قالاپ، قالىپتاستىرىپ بەردى» دەگەن اڭگىمەنىڭ اۋەنىنە توڭكەرىلىپ، الەك بوپ ءجۇر. كەرەي جانە جانىبەك حانداردىڭ ەسكەرتكىشتەرىنىڭ داۋ-داماي تاقىرىبىنا اينالعان تاعدىرى - ءبىزدىڭ وتكەن كۇنگە ەشقانداي قۇرمەتىمىزدىڭ جوقتىعىن اڭعارتادى. كەشەن ازىرلەنىپ جاتقاندا دا، دايىن بولعاسىن دا،  تىپتى، قوقىسقا تاستالعانى انىقتالعان سوڭ دا ۇندەمەگەن ماماندارىمىزدىڭ ءباسپاسوز شۋلاعاننان كەيىن بارىپ باس قوسىپ، ەسكەرتكىشتەردىڭ «مۇلدە جارامسىزدىعى» تۋرالى مالىمدەۋى - ەرىكسىز ەزۋ تارتقىزعاننان باسقا ەش اسەرگە بولەگەن جوق.

بۇل - تەرەڭ تاريحىمىزدى قولدان تايىزداتۋعا باعىتتالعان تەرىس ارەكەت، كەرى كەتۋ ەمەس پە؟ استانانىڭ تورىنەن ورىن تابىلماعان حاندارىمىزدىڭ ءمۇسىنىن ەندى انكاراعا اپارىپ قويامىز با، قايتەمىز؟.. قالايدا، تاريحي تۇلعالاردىڭ ءمۇسىنى ولاردىڭ قادىر-قاسيەتىنە جەتە الاتىن لايىقتى جەردە تۇرعانى جاقسى عوي...

«اباي-اقپارات»