جاڭاتاستاعى ءبىر مەكتەپكە قىركۇيەكتە بالامدى بەردىم. جوعارى سىنىپتا وقيتىن. قازاقى قالا بولعانىنا كەرىم قۋانعانمىن. بۇرىن ءتاۋىر وقيتىن بالام تەز تومەندەپ كەتتى. ۇيدەن شىقپايدى. وتپەلى كەزەڭ عوي دەپ قويعانمىن.

بىردە بالامنىڭ ماڭدايى جاراقاتتانىپ كەلدى. سۇراسام ايتپايدى. ەكى كۇننەن كەيىن بالام،

- پاپا، ءبىز قاي ءجۇزبىز وسى، - دەگەنى.

- كىشى ءجۇزبىز. ءالىمۇلى.

- تاما - دەگەن كىم؟

- ول دا كىشى ءجۇز. جەتى رۋ - دەيمىن.

- سىنىپتاعى بالالار تاما بولساڭ كوش. بۇل جەر ۇيسىندىكى. انا جاڭاتاستىڭ ار جاعىنداعى ءۇيسىننىڭ بەلگىسى كوردىڭ بە؟ - دەيدى.

سىنىپ جەتەكشىسىنە باردىم. بەيحابار. «بۇلار ايتپايدى. قازىر جاڭاتاستا رۋ-رۋ بولىپ توبەلەسەتىندى شىعاردى. بۇرىن شاعىن اۋدان بولىپ توبەلەسۋشى مە ەدى. وزدەرى ەتىنەن ەت كەسىپ السا دا ايتپايدى. پىس-پىس سوزدەن ەستيمىز. ىرگەدەگى ءبىر تاۋدىڭ باسىنا ەلسىزگە ءۇيسىن اتاعا ءبىر بەلگى سالىپ جاتقان كورىنەدى.  ۇلكەندەر جيىلىپ جيىن وتكىزىپ، بۇل جەر ءبىزدىڭ اتانىكى، بەلگى بىتسە اس جاسايمىز دەپتى. سودان ەلىكتەپ بالالاردىڭ ىستەپ جۇرگەنى بولار. قويادى عوي»، - دەدى جايباراقات. «ديرەكتور بىلمەي-اق قويسىن. ءوزىم سويلەسەم»، - دەدى سىنىپ جەتەكشىسى.

جاڭاتاستاعى ءبىر مەكتەپكە قىركۇيەكتە بالامدى بەردىم. جوعارى سىنىپتا وقيتىن. قازاقى قالا بولعانىنا كەرىم قۋانعانمىن. بۇرىن ءتاۋىر وقيتىن بالام تەز تومەندەپ كەتتى. ۇيدەن شىقپايدى. وتپەلى كەزەڭ عوي دەپ قويعانمىن.

بىردە بالامنىڭ ماڭدايى جاراقاتتانىپ كەلدى. سۇراسام ايتپايدى. ەكى كۇننەن كەيىن بالام،

- پاپا، ءبىز قاي ءجۇزبىز وسى، - دەگەنى.

- كىشى ءجۇزبىز. ءالىمۇلى.

- تاما - دەگەن كىم؟

- ول دا كىشى ءجۇز. جەتى رۋ - دەيمىن.

- سىنىپتاعى بالالار تاما بولساڭ كوش. بۇل جەر ۇيسىندىكى. انا جاڭاتاستىڭ ار جاعىنداعى ءۇيسىننىڭ بەلگىسى كوردىڭ بە؟ - دەيدى.

سىنىپ جەتەكشىسىنە باردىم. بەيحابار. «بۇلار ايتپايدى. قازىر جاڭاتاستا رۋ-رۋ بولىپ توبەلەسەتىندى شىعاردى. بۇرىن شاعىن اۋدان بولىپ توبەلەسۋشى مە ەدى. وزدەرى ەتىنەن ەت كەسىپ السا دا ايتپايدى. پىس-پىس سوزدەن ەستيمىز. ىرگەدەگى ءبىر تاۋدىڭ باسىنا ەلسىزگە ءۇيسىن اتاعا ءبىر بەلگى سالىپ جاتقان كورىنەدى.  ۇلكەندەر جيىلىپ جيىن وتكىزىپ، بۇل جەر ءبىزدىڭ اتانىكى، بەلگى بىتسە اس جاسايمىز دەپتى. سودان ەلىكتەپ بالالاردىڭ ىستەپ جۇرگەنى بولار. قويادى عوي»، - دەدى جايباراقات. «ديرەكتور بىلمەي-اق قويسىن. ءوزىم سويلەسەم»، - دەدى سىنىپ جەتەكشىسى.

ميليتسياعا بارايىن دەسەم بالام بەزىلدەيدى. وسى جايدى كورشىمە سىرعىپ ايتسام، «بۇل اڭگىمە جازدان باستالدى. ءار توبەگە ءبىر-ءبىر بەلگى ورناتا بەرسە قازاقتىڭ دالاسىنىڭ ءبارى قاراقشى بولىپ كەتەدى. ءبىز بىرەۋ نە ىستەسە قالىسپاي سونى ىستەيتىن حالىقپىز. بالالارعا نە كىنا؟ ولاردى ۇلكەندەر ۋلاپ وتىر. مەنىڭ دە وقيتىن قىزىم بار. اڭدىپ وتىرامىن. جاڭاتاستا قازىر ۇلدار ەمەس قىزدار توبەلەسى ءورشىپ تۇر. ونى بۇكىل ەل بىلەدى. وتكەندە ەلباسىنا ءبىر انا دۇرىس سۇراق قويدى. بىراق، مينيستر دە، سول كەزدەگى وبلىس اكىمى جەكسەمبين دە جۋىپ-شايىپ جىبەردى. جىلى كابينەتتە وتىرىپ، ولار نە ءبىلسىن. ولارعا جالعان اقپارات بەردى عوي جاندايشاپتار. ءبىر اپتا بۇرىن عانا اۋەزوۆ مەكتەبىنىڭ ون ءبىرىنشى سىنىپ وقۋشىسى سىنىپتاسىنا پىشاق سالدى. جاڭاتاستا كەش باتا ءجۇرۋ مۇمكىن ەمەس. ميليتسيانىڭ ءوزى بوي كورسەتپەيدى. شاماسى قورقىپ تىعىلىپ جاتادى-اۋ»، - دەدى كورشىم.

ءسويتىپ جۇرگەندە «نۇر وتاننىڭ» «دالا مەن قالا» گازەتىندە بولات جاپپاروۆتىڭ ماقالاسى شىقتى. وندا «بۇل جەر ۇلى ءجۇز تىلىكتىڭ جەرى، كىشى ءجۇز شەركەش، تاما، جاعالبايلىنىڭ جەرى - جايىق، جەم بويىندا. سوندىقتان اۋدان اتىن تىلىكتىڭ ۇرپاعىنان قويۋ كەرەك» دەگەندى مەڭزەگەن. بۇل اتالعان رۋ، ءجۇز بولىسكەن ماقالا ۇلكەندەر اراسىندا تولقۋ تۋدىردى.

قۇرمەتتى رەداكتسيا! مەن بۇل وڭىرگە ءجۇز، رۋ-بۇرۋ دەپ ەمەس قازاعىم دەپ كوشىپ كەلگەن ەدىم. مىناۋ نە سۇمدىق! رۋعا بەلگى تۇرعىزۋدى دوعارعان ءجون. جەر قازاقتىڭ جەرى. ءار اتا رۋ جارىستىرىپ قاراقشى قويا بەرسەك، توبە جەتپەس. جولدىڭ بويىندا بوس جەر قالماس. جەر ءبولىپ بەرىپ ەلدى كەرىستىرىپ قويعان اۋدان اكىمى قايدا قاراپ وتىر؟ «جول بويىندا بەلگى بولماسىن» دەگەن باياعى زاڭ-زاكون قايدا قالدى؟! ءبىزدىڭ - قازاقتىڭ كورگەننەن باسەكەلەسىپ قالمايتىن ادەتىمىز بار. مۇنىڭ ارتى ۋشىعادى، قارا دا تۇر.

ج. ەڭكەباەۆ،

وزبەكستاننان كەلگەن ورالمان،

جامبىل وبلىسى،

جاڭاتاس قالاسى،

سارىسۋ اۋدانى

«قازاقستان» اپتالىعى، №46-47 (286-287), 10-جەلتوقسان، 2009