مەرزىمدى باسىلىمداردا جاريالانىپ جاتاتىن تەلەباعدارلامالاردىڭ قاتارىنان 31-ارنانىڭ بەس بىردەي باعدارلاماسى كورىنبەي قالدى. اتالعان ارنادان تارالىپ كورەرمەن اۋديتورياسىمەن قاۋىشقانىنا كوپ ۋاقىت وتە قويماعان «بىلگىرلەر بايگەسى» (زياتكەرلىك باعدارلاما جۇرگىزۋشىسى نۇرلان ءالىمجان), «زامانداستار» باعدارلاماسى (جۇرگىزۋشىسى ماقسات مالىكۇلى), «كاسىپكەر» باعدارلاماسى (جۇرگىزۋشىسى نۇرسۇلتان قۇرمان) «پىكىر الاڭى» باعدارلاماسى (جۇرگىزۋشىسى قاسىم امانجولۇلى), 2011 جىلى وتەتىن قىسقى ازيا ويىندارىنا ارنالعان «بيىك ماقسات» باعدارلاماسى (جۇرگىزۋشىسى سالامات وماش) شاماسى جابىلىپ قالعانعا ۇقسايدى.

31- اراندا قازىر "جۇلدىزبەن جۇزدەسۋ", ء"ازىل-ستۋديو" جانە ءار جەكسەنبى سايىن ەكراندا وتىرىپ الىپ جوقتى-باردى ءسوز قىلاتىن "اڭگىمە بولسىن"  اتتى توك-شوۋ سىيپاتىنداعى باعدارلامالار عانا قالىپتى. الايدا وسىنداي ويىن-ساۋىقتىق باعدارلامالار 31-ارنانىڭ نەگىزىگى ساياساتىنا اينالسا كەرەك. «جۇلدىزدار وتباسى» جۋرنالىنىڭ ساۋالناماسىنا قاتىسقان ارنانىڭ باس ديرەكتورى نۇرجان مۇحامەدجانوۆا «سوڭعى ەكى جىلدا ءبىزدىڭ ارنانى العا سۇيرەپ كەلە جاتقان  وسى ويىن-ساۋىقتىق باعدارلامالار» دەيدى. الايدا، نۇرجان جالاۋقىزى الگى جابىلىپ قالعان باعدارلامالار تۋرالى  «كورەرمەن جۇرەگىنەن ورىن تابا ءبىلدى» دەگەن پىكىردە كورىنەدى (نۇرجان مۇحامەدجانوۆا، «31 ارنانىڭ» باس ديرەكتورى: «دايىن حاباردى ساتىپ الىپ وتىرمىز». «جۇلدىزدار وتباسى» جۋرنالى، №2, 2010 جىل)

مەرزىمدى باسىلىمداردا جاريالانىپ جاتاتىن تەلەباعدارلامالاردىڭ قاتارىنان 31-ارنانىڭ بەس بىردەي باعدارلاماسى كورىنبەي قالدى. اتالعان ارنادان تارالىپ كورەرمەن اۋديتورياسىمەن قاۋىشقانىنا كوپ ۋاقىت وتە قويماعان «بىلگىرلەر بايگەسى» (زياتكەرلىك باعدارلاما جۇرگىزۋشىسى نۇرلان ءالىمجان), «زامانداستار» باعدارلاماسى (جۇرگىزۋشىسى ماقسات مالىكۇلى), «كاسىپكەر» باعدارلاماسى (جۇرگىزۋشىسى نۇرسۇلتان قۇرمان) «پىكىر الاڭى» باعدارلاماسى (جۇرگىزۋشىسى قاسىم امانجولۇلى), 2011 جىلى وتەتىن قىسقى ازيا ويىندارىنا ارنالعان «بيىك ماقسات» باعدارلاماسى (جۇرگىزۋشىسى سالامات وماش) شاماسى جابىلىپ قالعانعا ۇقسايدى.

31- اراندا قازىر "جۇلدىزبەن جۇزدەسۋ", ء"ازىل-ستۋديو" جانە ءار جەكسەنبى سايىن ەكراندا وتىرىپ الىپ جوقتى-باردى ءسوز قىلاتىن "اڭگىمە بولسىن"  اتتى توك-شوۋ سىيپاتىنداعى باعدارلامالار عانا قالىپتى. الايدا وسىنداي ويىن-ساۋىقتىق باعدارلامالار 31-ارنانىڭ نەگىزىگى ساياساتىنا اينالسا كەرەك. «جۇلدىزدار وتباسى» جۋرنالىنىڭ ساۋالناماسىنا قاتىسقان ارنانىڭ باس ديرەكتورى نۇرجان مۇحامەدجانوۆا «سوڭعى ەكى جىلدا ءبىزدىڭ ارنانى العا سۇيرەپ كەلە جاتقان  وسى ويىن-ساۋىقتىق باعدارلامالار» دەيدى. الايدا، نۇرجان جالاۋقىزى الگى جابىلىپ قالعان باعدارلامالار تۋرالى  «كورەرمەن جۇرەگىنەن ورىن تابا ءبىلدى» دەگەن پىكىردە كورىنەدى (نۇرجان مۇحامەدجانوۆا، «31 ارنانىڭ» باس ديرەكتورى: «دايىن حاباردى ساتىپ الىپ وتىرمىز». «جۇلدىزدار وتباسى» جۋرنالى، №2, 2010 جىل)

الايدا، «كورەرمەن جۇرەگىنەن ورىن تابا بىلگەن» باعدارلامالار نەگە جابىلدى؟ بۇل سۇراققا نۇرجان جالاۋقىزى «اتالعان باعدارلامالار بىلتىر مەملەكەتتىك تاپىسىرىس بويىنشا قارجىلاندىرىلعان ەدى. تەندەر 2009 جىلى ناۋرىز ايىندا ءوتىپ، ءتيىستى قارجى شىلدە ايىندا عانا ءتۇستى. سوندىقتان ءبىز قاراجاتى كەشىگىپ كەلەتىن  مەملەكەتتىك تاپسىرىستاعى باعدارلامالاردى ۇستاپ وتىرا المايمىز. ونىڭ ۇستىنە ەلىمىزدەگى باق تۋرالى زاڭ بويىنشا مەملەكەتتىك تىلدەگى باعدارلامالاردىڭ كورسەتىلىمىن كەمىتپەۋىمىز كەرەك. سول سەبەپتەن دە  ءوز قاراجاتىمىزبەن قازاشا باعدارلامالاردى دايىنداپ جاتىرمىز» دەپ جاۋاپ بەردى. ول قانداي باعدارلامالار؟ مۇحامەدجانوۆا حانىم ازىرگە بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن قۇپيا قالدىرا تۇرايىق دەگەن ءوتىنىش ءبىلدىردى. ايتكەنمەندە، الداعى ۋاقىتتا 31-ارنانىڭ فورماتىنا سايكەس قازاق تىلىندەگى ويىن-ساۋىقتىق  باعدارلامالاردىڭ كوبەيە بەرەتىندىگىن اڭعاردىق. مۇنى مۇحامەدجانوۆا حانىم دا جاسىرا المادى.

وزدەرىڭىز بايقاپ جۇرگەن شىعارسىزدار، ءبىزدىڭ ارنانىڭ فورماتىنا كورەرمەن اۋديتورياسىن كوڭىلدەندىرەتىن ويىن-ساۋىقتىق باعدارلامالار سايكەس كەلەدى. وسى باعىتتا جۇمىس ىستەيتىن بولامىز، - دەيدى ول.

جابىلىپ قالعان باعدارلامالاردا قىزمەت جاساعان جۋرناليستەر، تەلە جۇرگىزۋشىلەر جاڭا باعدارلامالارعا جۇمىلدىرىلاتىنعا ۇقسايدى. نۇرجان جالاۋقىزى ءبىزدى وسىعان سەندىردى.

سونىمەن، 31-ارناداعى مەملەكەتتىك تىلدە تارالىپ قوعامدىق-الەۋمەتتىك مازمۇنى ايقىندالا باستاعان «زامانداستار»، «پىكىر الاڭى» سياقتى جەتەكشى باعدارلامالار كورەرمەن اۋديتورياسىمەن قايتا جۇزدەسپەيتىن بولدى. ەسەسىنە، 31-ارناداعى قازاق ءتىلدى ساۋىقتىق باعدارلاما ءتۇن جارىمىنداعى ساعات تورتتەن قۇلقىن  سارىدەگى جەتىگە دەيىن شىعاتىن «جۇلدىزدى جيناق» اتتى جاڭا باعدارلامامەن تولىعىپتى. 31-ارنا مەملەكەتتىك تىلدەگى باعدارلامالاردىڭ جالپى جيىنتىعىن اۋدارمالارمەن، ناقتىراق ايتساق بالالارعا ارنالعان ءتارجىما مۋلتفيلمدەرمەن، قولايسىز ۋاقىتقا قويىلعان ءتارجىما فيلمدەرمەن، ستس-ءتىڭ قازاقشاعا قوتارىلعان توك-شوۋلارىمەن جاساپ قانا وتىر.  سويتىپ، مەملەكەتىك تىلدەگى باعدارلامالاردىڭ قاراسىن 37, 5 پايىزعا جەتكىزىپتى!

ەستەرىڭزگە سالا كەتەيىك، 31-ارنانىڭ اكتسياسىن 2008 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا رەسەيدىڭ ستس تەلەكومپانياسى ساتىپ العان بولاتىن. قر باق تۋرالى زاڭى بويىنشا شەتەلدىك زاڭدى تۇلعا بىزدەگى ءباسپاسوزدىڭ 20 پايىزدىق اكتسياسىنا عانا يە بولۋعا ءتيىس. الايدا، وسى كۇنگە دەيىن 31-ارنانىڭ ۇلەسى ستس-كە قانشا پايىز كولەمىندە ساتىلعانى بەلگىسىز بولىپ كەلەدى.  ال، اۋەل باستا ساياسي-قوعامدىق مازمۇنىمەن تانىلعان 31-ارنا بۇل كۇندەرى تولىقتاي ستس-ءتىڭ فورماتىنا كوشىپ الدى. قىسقاسى، ستس 31-ارنانى جۇتىپ قويعان سياقتى.

تومەندەگى كەستەگە كوز جۇگىرتىڭىز. 31-ارنا عانا ەمەس، مەملەكەتتىك تىلدەگى باعدارلامالاردىڭ اياسى وزگە دە ارنالاردا  تارىلىپ بارادى. سوندا دەيمىز-اۋ، ەلىمىزدەگى زاڭداردىڭ ورىندالۋىن قاداعالايتىن قۇقىق قورعاۋ ورىندارى قايدا قاراپ وتىر؟ مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى نەگە ءۇنسىز؟ تۇسىنبەدىك.

ءبىر اپتاداعى تەلەحابارلاردىڭ تىلدىك ۇلەس سالماعى (%)

ارنانىڭ اتى                     2002 جىل           2009 جىل

قاز.* ور. قاز.     ور.

1. «قازاقستان»                49,1  49,5**           63,5    36,5

2. «ەلارنا»                      100    0                     50,8    48,2

3. «حابار»                         22      77,8***        49       51

4. «راحات» (ستۆ)              46,7   53,2               44,8   55,2

5. «تاڭ»                               39,6   60,4               43       57

6. «31 ارنا»                     18,7    81,3               33,4   66,6

7. كتك                                     24,2    75,8               28       72

8. نتك                                     25,1    74,9               23,6   76,4

9. «استانا»****               -            -                  17,8    83,2

ەسكەرتۋلەر:

ا) * قاز. - قازاقشا، ور. - ورىسشا.

ءا) ** - «قازاقستان» ارناسىنىڭ 2002 جىلعى كورسەتكىشىندە قازاقشاسى مەن ورىسشاسىنىڭ قوسىندىسى (49,1+49,5) 98,6% بولىپ تۇر. قالعان 1,4% - سول كەزدەگى كورەي، ۇيعىر جانە نەمىس تىلدەرىندەگى حابارلاردىڭ جيىنتىق ۇلەسى.

ب) *** - «حابار» ارناسىنىڭ دا 2002 جىلعى كورسەتكىشىندە قازاقشا جانە ورىسشا باعدارلامالاردىڭ قوسىندىسى (22+77,8) 99,8%-عا تەڭ بوپ تۇر. قالعان 0,2% - سول كەزدە ەفيرگە شىعىپ تۇرعان اعىلشىنشا جاڭالىقتاردىڭ («حابار-نيۋس») ۇلەسى.

ۆ) **** - 2002 جىلى «استانا» ارناسى رەسپۋبليكاعا تارالمايتىن ەدى.

«اباي-اقپارات»