قازىر اتا-اناعا ستۋدەنت ۇل-قىزى بىلاي تۇرسىن، مەكتەپتە وقيتىن-دارىنىڭ قالتاسىنا دا كۇندەلىكتى تيىن-تەبەن سالىپ تۇرۋىنا تۋرا كەلەدى. ازىن-اۋلاق بولسا دا سول تەڭگەنىڭ ءوزى بالانى اقشانى دۇرىس جۇمساي بىلۋگە ۇيرەتەدى. ويتكەنى، بۇل - بالانىڭ العاشقى «بيۋدجەتى» ەمەس پە؟.. ايتايىن دەگەنىمىز، اتا-انانىڭ بالاسىنا كۇندەلىكتى قاجەتى ءۇشىن قانشا اقشا بەرگەنى دۇرىس دەگەن اڭگىمە توڭىرەگىندە.

قازىر اتا-اناعا ستۋدەنت ۇل-قىزى بىلاي تۇرسىن، مەكتەپتە وقيتىن-دارىنىڭ قالتاسىنا دا كۇندەلىكتى تيىن-تەبەن سالىپ تۇرۋىنا تۋرا كەلەدى. ازىن-اۋلاق بولسا دا سول تەڭگەنىڭ ءوزى بالانى اقشانى دۇرىس جۇمساي بىلۋگە ۇيرەتەدى. ويتكەنى، بۇل - بالانىڭ العاشقى «بيۋدجەتى» ەمەس پە؟.. ايتايىن دەگەنىمىز، اتا-انانىڭ بالاسىنا كۇندەلىكتى قاجەتى ءۇشىن قانشا اقشا بەرگەنى دۇرىس دەگەن اڭگىمە توڭىرەگىندە.
ەۋروپانىڭ بىرقاتار ەلدەرىندە (ماسەلەن، گەرمانيادا) بالانىڭ كۇندەلىكتى شىعىندارى ءۇشىن قاجەتتى اقشا ارنايى زاڭمەن بەكىتىلگەن. اقشانىڭ كولەمى بالانىڭ جاسىنا قاراي وزگەرىپ وتىرادى. 6 جاسار بالا 50 ەۋروتسەنت السا، 15 جاسقا دەيىن ونىڭ «كارماننىي» شىعىنى 30 ەۋروعا دەيىن وسەدى. ال بىزدە مۇنداي الدىن الا شەگەلەنىپ جازىلىپ قويعان ەرەجە جوق. بالاڭىزعا قانشا اقشا بەرەمىن دەسەڭىز دە ەركىڭىزدە. ونى مۇمكىندىگىڭىز بەن جومارتتىعىڭىز ءبىلسىن… شوڭگەنىڭ پەرزەنتىنىڭ تابانىنا كىرگەنشە ءوزىنىڭ ماڭدايىنا قادالعانىن تىلەيتىن اكە-شەشە بالاسىنان بارىن ايامايتىنى راس. تەك كەيدە «جومارتتىڭ قولىن جوق بايلاپ»، جاعدايى تومەن وتباسى بالاسىنا كۇندەلىكتى قاجەتتى تيىن-تەبەندى دە تاۋىپ بەرە الماي قالىپ جاتادى. ارنايى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋ جۇمىستارى بالاسىنا جومارتتىق تانىتاتىندار تۇرمىسى ورتا دەڭگەيدەگى اتا-انالار ەكەنىن انىقتاعان. ءبىر قىزىعى، وتە باقۋاتتى تۇراتىن اتا-انالار بالالارىنا اقشانى وتە از بەرەدى. كەيبىرى ءتىپتى بەرمەيدى دە. ولاردىڭ كوپشىلىگى اقشا بەرۋ بالانى جالقاۋ ءارى ماسىل ەتەدى دەپ ەسەپتەيدى. ال ءوزىنىڭ العاشقى كومپيۋتەرلىك باعدارلاماسىن 13 جاسىندا جاساعان ايگىلى ميللياردەر بيلل گەيتس بالالارىنا بۇكىل داۋلەتىنىڭ 1 پايىزداي عانا بولىگىن قالدىرىپتى. «ميللياردەر بولىپ ەسەيۋ سىندارلى ەمەس»دەپ ەسەپتەيتىن گەيتس بالالارىنىڭ وزدەرىن-وزدەرى قامتاماسىز ەتۋدى ۇيرەنگەنىن قالايدى. سوندىقتان دا اڭىزعا اينالعان بايلىعىنىڭ باسىم بولىگىن بالالارىنا ەمەس، قايىرىمدىلىققا بەرگەن.
بالانىڭ اقشانى ءتيىمدى جاراتۋعا دايىن ەكەندىگىن قالاي بايقاۋعا بولادى؟ ۇل-قىزىڭىز قالتاسىنا سالىپ بەرگەنىڭىزدى بولماشىعا جاراتىپ قويىپ، قايتا-قايتا قىلقىلداپ اقشا سۇراي بەرسە، اتا-انانىڭ ارەكەتى قانداي بولماق؟ اقشاسىن ءجونسىز جاراتقانى ءۇشىن «جاقسىلاپ» تۇرىپ جازالاپ، كەلەسى جولى قارجىلاندىرۋدى قىسقارتۋ كەرەك پە؟ الدە، تاپقانىم بالامدىكى دەپ بارىڭىزدى سوعان بەرىپ شولجاڭداتاسىز با؟ وسى ماسەلە توڭىرەگىندە ماماننىڭ پىكىرىن بىلسەك.
ءلاززات الشىنوۆا، «دەمەۋ» جاستار ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى:
- ماسەلە - اقشانىڭ كولەمىندە ەمەس، بالانىڭ تاربيەسىندە. ۇل-قىزدى جاس-تايىنان اقشانىڭ قادىرىن تۇسىنەتىندەي ەتىپ تاربيەلەسەڭىز، كەيىننەن وعان قانشا اقشا بەرگەنىم دۇرىس دەپ باس قاتىرمايسىز. بالا اقشانى دۇرىس جاراتۋدى اكە-شەشەدەن ۇيرەنەدى. باستىسى - وتباسىندا تۇسىنىستىك پەن ۇيلەسىم، ماحاببات پەن سەنىم بولۋى كەرەك. سوندا ءوزىن قاتارىنان كەم قىلماۋ ءۇشىن اتا-اناسىنىڭ ازاننان قارا كەشكە دەيىن ءۇي بەتىن كورمەي جۇمىس ىستەپ، اقشا تاۋىپ جۇرگەنىن كورگەن بالا ىسىراپشىلدىققا بارمايدى. ول وزىنە شىنىندا دا قاجەت بوپ تۇرعان اقشانى عانا سۇرايدى. بالاڭىزعا دەر كەزىندە دۇرىس تاربيە بەرە الماساڭىز، ول تەمەكى شەگىپ، ىشىمدىككە بوي الدىرىپ نەمەسە تۇنگى كلۋبتاردى اداقتاپ كەتۋى مۇمكىن. سوسىن ونىڭ شىعىنى دا كوبەيەدى. اقشا بەرمەي قويۋ ارقىلى بۇل جامان قاسيەتتەردەن تىيا المايسىز. ويتكەنى، ول قاجەت اقشانى قانداي جولمەن بولسىن ءبارىبىر تاۋىپ الادى. اقشانى ورىنسىز جاراتتىڭ دەپ اگرەسسيا جاساۋدىڭ دا قاجەتى جوق. الدىمەن اتا-انا بالانىڭ تاربيەسىنە دەر ۋاقىتىندا كۇش سالىپ، ءوز ىستەرىمەن ۇلگى بولۋى كەرەك. سەبەبى، بالالارىمىز بىزدەردىڭ «كوشىرمەلەرىمىز» عوي. قالاي دەسەك تە، قازىرگى بالالار اقشا ساناي بىلەدى. ويتكەنى، ولار كاپيتاليستىك قوعامدا ءومىر ءسۇرىپ جاتىر عوي.

ەركە ەرقوڭىر
«نۇر استانا» گازەتى 21 مامىر 2009 جىل