جيىرماسىنشى جىلدار باسىندا قوعامدىق ويدا اباي شىعارمالارىن جاريالاۋ جونىندە پىكىرلەر تۋىنداي باستادى. بۇل ىسپەتتەس پىكىردى ءتىلشى عالىم ت. شونانوۆتىڭ ماقالاسىندا ايتىلعان دەرەكتەر ارقىلى دالەلدەنىپ جاتتى. ۋاقىت تالابى تۋدىرعان بۇل رۋحاني سۇرانىسقا نازار اۋدارعان قازاقستان وقۋ كوميسسارياتى اباي شىعارمالارىنىڭ تولىق جيناعىن قۇراستىرىپ باسىپ شىعارۋدى رەسمي تۇردە اقىن بەرنياز كۋلەەۆكە تاپسىردى. بەرنياز كۋلەەۆ وسى ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن، اباي ءومىربايانى مەن شىعارمالارىن تولىق تۇردە جيناستىرماق بولىپ، «ەڭبەكشى قازاق»، «اقجول»، «ستەپنايا، پراۆدا» گازەتتەرىنە جازعان ماقالا ۇندەۋلەرىندە العا قويىلعان ماقساتىن انىقتاپ تا بەردى. ولار: ابايدىڭ قارا سوزدەرىن بار بولمىسىمەن تولىق جاريالاۋ، اباي ءومىربايانىنا بايلانىستى فوتوقۇجاتتاردى تولىق قامتۋ، اباي ءومىربايانىن جاڭا دەرەك ماعلۇماتتارىمەن تولىقتىرا ءتۇسۋ، اقىن ولەڭدەرىن باستاپقى تابيعي قالپىنا ءتۇسىرۋ، ياعني ولەڭ ورنەكتەرىن قالىپتاستىرۋ ماسەلەلەرىن العا قويدى. قانشالىقتى كۇش سالىپ ارەكەتتەنسە دە، زامان اۋىرتپالىعى قول بايلاۋ بولا بەردى. قازان قالاسىندا 1922 جىلى ابايدىڭ تۇڭعىش ولەڭدەر جيناعىن (1909) قايتالاپ باسۋمەن توقتالدى. ءدال وسى جىلى تاشكەنت قالاسىندا ابايدىڭ ولەڭدەر جيناعى دا وسى قالىپتا باسىلىم كوردى.

كەڭەستىك زاماندا ابايدىڭ ولەڭ جيناقتارى قاتارىنان ەكى رەت باسىلىم كورىسىمەن-اق اعىمداعى باسپاسوزدەردە سىن ماقالالار جارىسا جاريالانىپ جاتتى. العاش جاريالانعان تىرناق الدى سىن ماقالا ءسابيت مۇقانوۆتىڭ «قارا تاقتاعا جازىلىپ جۇرمەندەر، شەشەندەر» («ەڭبەكشى قازاق»، 01.03.1923) دەپ اتالاتىن ماقالادان باستالدى. وسى ماقالانىڭ ارتىنشا – اق تاشكەنت قالاسىنان شىعاتىن «اقجول» گازەتىنىڭ التى سانىندا ۇزبەي جاريالانعان ف. ساعديدىڭ «اباي» دەپ اتالاتىن ماقالالار تسيكلى، ءى. جانسۇگىروۆتىڭ جەتىسۋ گۋبەرنياسىنداعى ء«تىلشى» گازەتىندە (08.05.1923) جارىق كورگەن «اباي كىتابى» ماقالاسى، تاشكەنت قالاسىندا شىعاتىن «شولپان» جۋرنالىندا «قوڭىر» دەگەن بۇركەنشەك اتپەن جاريالانعان مۇحتار اۋەزوۆتىڭ عىلىمي تەوريالىق جاعىنان قاراعاندا دەڭگەيى بيىك ماقالاسى «قازاق ادەبيەتىنىڭ قازىرگى ءداۋىرى» (1923, 345, 45) دەگەن اتپەن باسىلىم كوردى.

ابايتانۋ تاريحىندا س. مۇقانوۆتىڭ اباي جونىندە جازىلعان تۇڭعىش «قارا تاقتاعا جازىلىپ جۇرمەڭدەر، شەشەندەر» دەگەن ماقالاسىنان باستاپ ۇلى اقىن مۇراسىن تانىپ باعالاۋ، تانىتۋ جولىنداعى وي-پىكىرلەر ءبىر-بىرىنە قاراما-قارسى ەكى باعىتتا دامي باستادى. سول تۇستاعى قوعامدىق وي تانىمداعى ماسەلەنىڭ توركىنى اباي قاي تاپتىڭ اقىنى، ونىڭ شىعارمالارىن مۇرا رەتىندە قابىلداۋ كەرەك پە، الدە تەرىستەۋ كەرەك پە دەگەن تاقىرىپ ماڭىندا بولىپ جاتتى. قازاقستاندا اباي مۇراسى تۋرالى ماسەلەنىڭ بۇلايشا وتكىر قويىلۋىنىڭ سەبەبى ماسكەۋدەگى ساياسي ورتالىقتىڭ ۇستانعان باعىت باعدارىنا بايلانىستى بولاتىن-دى. ويتكەنى بيلىك باسىنا بولشەۆيكتەر پارتياسى كەلىسىمەن-اق وزدەرى ۇستانعان ءىلىمىن ياعني تاپ كۇرەسى، پرولەتاريات ديكتاتۋراسى تۋرالى كوزقاراسى مەن تانىمىن قوعامدىق ساناعا سىڭدىرە باستاعان كەزەڭ ەدى. قوعام ءومىرىن تاپقا ءبولۋ، تازا پرولەتاريات مادەنيەتىن جاساۋعا ۇمتىلۋ تۇرپايى سوتسيولوگيالىق تانىمعا الىپ كەلدى.

س. مۇقانوۆ ماقالاسىنىڭ باستى سارىنى وسى تۇرپايى سوتسيولوگيالىق قوزقاراستى ۇستانۋدان تۋىپ جاتقان ساياسي - الەۋمەتتىك قۇبىلىستىڭ ءوزى بولاتىندى. كوپتەگەن قازاق قالام قايراتكەرلەرى وسى تانىمنىڭ شەڭبەرىنەن شىعا الماي قالدى.

ىدىرىس مۇستامبايۇلى

س. مۇقانوۆ پەن ءىلياس قابىلوۆتىڭ اباي مۇراسى تۋرالى پىكىرىنە قارسى پىكىر تالاس تۋدىرىپ ايتىسقا ارالاسقانداردىڭ ءبىرى – مۇستامبايۇلى ىدىرىس. ونىڭ اباي مۇراسى تۋرالى جازعان ماقالالارىنىڭ سول كەزەڭنىڭ ادەبي اتموسفەراسىنا ءتان ەلەۋلى كەمشىلىگى بولا تۇرسا دا، اباي شىعارمالارىن مۇرا رەتىندە قابىلداۋ ونى زەرتتەۋ قاجەتتىگى تۋرالى بىردەن-ءبىر دۇرىس باعىتتاعى پىكىر ەدى.

ى. مۇستامبايۇلى مۇرا ماسەلەسىنە بايىپتى قاراي وتىرىپ، ول مۇرانى تەرەڭىرەك زەرتتەۋ ارقىلى مەڭگەرۋدى العا قويدى. وسى كەزدە اباي مۇراسىن ورىنسىز ۇلتشىلدىقپەن بايلانىستىراتىن ءۇستىرت پىكىرلەرگە قارسى شىقتى. ول: «ابايدىڭ ولەڭدەرىنىڭ ىشىندە جالعىز پروتسەنت ۇلتشىلدىق نە ورىسقا قارسى پىكىر جوق، كوپ جولداستارى ابايدىڭ اتىن بۇركەي بەرەدى. بۇل – تاريحي قيانات. ابايدى اپارىپ وسى كۇنگى ۇلتشىلدارعا اپارىپ جاناستىرادى» – دەپ، اباي مۇراسىنا جاسالىنىپ وتىرعان قيسىنسىز قياناتتى، ياعني اباي شىعارمالارىنىڭ بۇرمالانۋىن ارنايى اتاپ ءوتتى.

ى. مۇستامبايۇلىنىڭ ايتىس رەتىندە «جاڭا ادەبيەت» جۋرنالىنىڭ ەكى سانىنا قاتار جاريالانعان «اباي» دەگەن كولەمدى ماقالاسى – سول داۋىردەگى ادەبي سىنداردىڭ ىشىنەن ءوزىنىڭ كولەمى مەن ءمانى، كوتەرگەن ماسەلەسى جاعىنان ءارى زەرتتەۋشىلىك باعىتىمەن ەرەكشەلەنەتىن ەڭبەك. مۇندا اۆتور بىرنەشە ەلەۋلى پىكىرلەر كوتەرە وتىرىپ، كوپ جاعدايدا دۇرىس شەشىمگە كەلگەن.

ابايدىڭ ادەبي مۇراسى قازىرگى داۋىردە قازاق حالقىنىڭ مادەني ومىرىندە ەلەۋلى ورىن الاتىن مۇرا رەتىندە قابىلدانۋعا ءتيىستى دەپ قاراپ، بۇل مۇرانىڭ ورىس كلاسسيكتەرىمەن اراقاتىناسىنا العاش رەت كەڭ تۇرعىدا ناقتىلى تالداۋ جاساعان. ابايدىڭ اۋدارماشىلىق ونەرىن جوعارى باعالاپ، ورىس ادەبيەتىنىڭ ابايعا وتكەن وراسان زور اسەرىن زەرتتەي وتىرىپ، اباي شىعارمالارىنىڭ باستى قاسيەتى – ونىڭ رەاليزمىندە دەپ كورسەتتى. اباي رەاليزمى، زەرتتەۋشىنىڭ پىكىرىنشە، ورىس ادەبيەتىنەن تۆورچەستۆولىق ۇيرەنۋدىڭ جەمىسى. وسىمەن قاتار زەرتتەۋشى ابايدىڭ الەۋمەتتىك، فيلوسوفيالىق، ەستەتيكالىق، ەتيكالىق، ءدىني كوزقاراسى مەن ايەل تۋرالى پىكىرىنە دە تۇڭعىش رەت بارلاۋ جاساپ، پىكىر كوتەرىپ، كوپتەگەن ويلارىن ورتاعا سالدى. وسى ماسەلەلەردى تالداي وتىرىپ، اباي جاڭاشىل اقىن، ونىڭ شىعارمالارىنىڭ قازىرگى كۇرەسىمىز ءۇشىن دە پايداسى بار دەگەن بىردەن-ءبىر دۇرىس قورىتىندىعا كەلدى.

بىراق ى. مۇستامبايۇلى ءوزىنىڭ ويلى ماقالالارى ارقىلى ابايدىڭ ادەبي مۇراسىن بەلگىلى دارەجەدە دۇرىس تانىتا بىلسە دە، اباي مۇراسىن سول كەزدە ەتەك العان تۇرپايى سوتسيولوگيالىق سىننىڭ شابۋىلىنان ءۇزىلدى-كەسىلدى قورعاپ قالۋى ەكىتالاي ەدى.

قازاقستانداعى قوعامدىق ويدا جالپى مۇرا ماسەلەسىنە ء20–شى جىلدار ىشىندە تۋرا جانە جاناما تۇردە جاۋاپ بەرۋگە العاش رەت ۇمتىلعاندار س. مۇقانوۆ، س. سەيفۋللين، ع. ساعدي، ءى. جانسۇگىروۆ، ب. كەنجەباەۆ، س. سماعۇلوۆ ت. ب. ارالاستى. اباي مۇراسىن تازا تۇرپاي سوتسيولوگيالىق تانىم تۇرعىسىنان تانىپ باعالاعانداردىڭ باسىندا س. مۇقانوۆ، س. سەيفۋللين تۇرسا، اباي مۇراسىن تازا حالىقتىق تانىم تۇرعىسىنان تانىپ باعالاۋعا ءارى ۋاقىت تالابىنا وراي جاناما تۇردە بولسا دا تۇرپايى سوتسيولوگيالىق تانىمعا ۇرىنىپ قالىپ جۇرگەندەر ع. ساعدي، ءى. جانسۇگىروۆ، ب. كەنجەباەۆ ت. ب. بولدى.

اباي مۇراسىن تانىپ باعالاۋدا 20-ءشى جىلداردىڭ باسى مەن 30-شى جىلداردىڭ اياعىندا ساياسي-الەۋمەتتىك جاعدايعا بايلانىستى تۋىنداعان، ءارى ايقىن كورىنىس بەرگەن ءۇش ءتۇرلى باعىتتى بايقايمىز.

1. تۇرپايى سوتسيولوگيالىق تانىمداعى اعىم
ورتالىقتاعى پرولەتكۋلتشىلار ۇستانعان تۇرپاي سوتسيولوگيالىق تانىم ادەبيەت سالاسىندا دا ءوز جالعاسىن تاۋىپ جاتتى. وتكەن زاماننىڭ ادەبيەت وكىلدەرىنە جانە ولاردىڭ شىعارمالارىنا مۇرا رەتىندە قاتىناس جاساعاندا ولاردىڭ شىققان تابى مەن الەۋمەتتىك تەگى نەگىزگە الىندى. ولاردىڭ تۋىندىلارىنا باعا بەرگەندە دە وسى تۇرعىدان قارالدى. بۇل تۇستاعى اباي مۇراسىن تانىپ باعالاۋعا ات سالىسقان ادەبيەتشىلەر اقىن مۇراسىن نەگىزىنەن، تۇرپايى سوتسيولوگيالىق تانىمداعى ولشەمدە ۇستاندى. اباي شىعارمالارىنىڭ يدەيالىق-الەۋمەتتىك سارىندارىنا نازار اۋدارماي، ونى تانىپ باعالاۋدا اقىن شىققان الەۋمەتتىك تەگىنە تىكەلەي بايلانىستىرا قاراستىرعاندىقتان ءۇش ءتۇرلى ارناعا ءتۇستى.

ا) ابايدى فەودال تابىنىڭ اقىنى، سونىڭ سويىلىن سوعۋشى يدەولوگى رەتىندە تانىتىپ جاتتى. ابايدى بايشىل فەودال تابىنىڭ اقىنى رەتىندە تانىپ باعالاۋشىلار: س.مۇقانوۆ، ب.كەنجەباەۆ، ءا.شارافي، ق.قۋانىشۇلى، م.اقىنجانوۆ، م. قايىپنازاروۆ، ر.جامانقۇلۇلى ت.ب. مىسالى پروف. ءا.شارافي ابايدى تاريح ساحناسىنان شىعىپ بارا جاتقان فەودال تابىنىڭ تاعدىرىمەن بايلانىستى قاراعاندىقتان، ابايدى ەسكىلىكتى جاقتاۋشى، جاڭانى جاتىرقاۋشى، كەرتارتپا اقىن رەتىندە تانىپ باعالاۋى سەبەپتى: «اباي عىلىمدى، مادەنيەتتى، پروگرەستى جاڭا كوزبەن كورە المادى. ابايدىڭ «عىلىمى» ەسكىلىكپەن، دىنمەن، قۇدايمەن شۋماقتاسىپ، ماتاسىپ جاتىر. اباي نەگە ەسكىلىكپەن قوشتاسىپ، بەتتى جاڭالىققا بۇرىپ تىك تارتپايدى. سەبەبى اباي فەودال وكىلى. سىردىڭ ءبارى سوندا جاتىر» دەيدى. بۇل كوزقاراستى جاقتاۋشىلار توبىنىڭ قورىتىندى ويى: اباي – بۇقاراشىل ەمەس، فەودالشىل اقىن. ونىڭ شىعارمالارى ءوز تابىنىڭ تاريح ساحناسىنان كەتۋىنە بايلانىستى پەسسيميزمگە تولى، جاڭاشىلدىققا قارسى، ەسكىلىكتى كوكسەگەن كەرتارتپا مۇرا دەپ قارادى.

ءا) اباي – فەودال تابىنىڭ بۋرجۋازيالانا باستاعان تابىنىڭ اقىنى دەپ تانىتا باستادى. ولاردىڭ تانىمىندا ابايدى بۇتىندەي ءبىر تاپتىڭ بەلگىلى ءبىر توبىنىڭ (سلويىنىڭ) اقىنى رەتىندە جىڭىشكەلەپ تانىتۋعا تىرىستى. بۇل كوزقاراستى جاقتاعاندار: س. مۇقانوۆ، ءى. جانسۇگىروۆ، م. س. سيلچەنكو ت.ب. بولدى. بۇلار ابايدى «بۋرجۋازيالانعان دۆوريان» توبىنىڭ وكىلى رەتىندە تانىتقاندا، سۇيەنەر دالەلى ابايدىڭ ورىس كلاسسيكتەرىن اۋدارۋىمەن بايلانىستىرا قاراۋىندا جاتتى. اباي وزىنە الەۋمەتتىك شىعۋ تەگى جاعىنان تۋىستاس بولعاندىقتان، ورىستىڭ پۋشكين، لەرمونتوۆ، كرىلوۆ ءتارىزدى اقىندارىنىڭ شىعارمالارىن اۋدارۋ سىرى ابايدىڭ ورىس كلاسسيكتەرىن اۋدارۋىمەن بايلانىستىرا قاراۋىندا جاتتى. اباي وزىنە الەۋمەتتىك شىعۋ تەگى جاعىنان تۋىستاس بولعاندىقتان، ورىستىڭ پۋشكين، لەرمونتوۆ، كرىلوۆ ءتارىزدى اقىندارىنىڭ شىعارمالارىن اۋدارۋ سىرى ابايدىڭ بۋرجۋازيالانا باستاعان ليبەرالدىق توپتىڭ ىشىندە بولۋىندا جاتىر دەپ كورسەتتى.

ب) جاڭا تۋىپ كەلە جاتقان ۇلت بۋرجۋازياسىنىڭ وكىلى بولۋى سەبەپتى دە اباي بۋرجۋازياشىل ادەبيەتتىڭ اقىنى، قازاق قوعامىنداعى بۋرجۋازياشىل ويدىڭ اتاسى دەگەن كوزقاراستى ءى. قابىلوۆ، ى. مۇستانباەۆ، ع. توعجانوۆ، ءا. لەكەروۆ، س. اسفاندياروۆ، ءا.مامەتوۆا ت. ب. ۇستاندى. مىسالى، ع. توعجانوۆ: اباي شىعارمالارىن «… ابدەن كاپيتالداسقان قازاق بايىنىڭ تىلەگىنەن تۋعان جىر» دەپ تانىتتى. اباي قازاق دالاسىنداعى جاڭادان تۋىپ قالىپتاسىپ كەلە جاتقان بۋرجۋازيالىق توپتىڭ يدەولوگى دەگەن كوزقاراستى 30-شى جىلدارداعى قازاق ادەبيەتىنىڭ سىن جانرىندا كەڭ كولەمدە ناسيحاتتاپ تاراتۋدا ع. توعجانوۆتىڭ ارەكەتى باسىم جاتتى. ابايتانۋ تاريحىندا تۇڭعىش مونوگرافيالىق «اباي» كىتابىن جازعان ع. توعجانوۆتىڭ زەرتتەۋلىك ەڭبەگى ايتا قالارلىقتاي قۇبىلىس بولسا دا، ول تۇرپايى سوتسيولوگيالىق تانىمنىڭ شەڭبەرىنەن شىعا المادى.

2. اباي مۇراسىن تۇرشىلىك (فورماليستىك) تۇرعىدان تانىپ باعالاۋ ارەكەتى ورتالىقتاعى پروف. توماشەۆسكي مەكتەبىنەن تەبىندەپ جاتقان سول كەزەڭنىڭ ءبىر كورىنىسى رەتىندە كوركەم تۋىندىلار مەن كەيبىر سىن ماقالا، زەرتتەۋ ەڭبەكتەردە ادەبي مۇرانى فورماليستىك تانىم تۇرعىسىنان تانىپ باعالاۋ قانات جايا ءتۇستى. اباي مۇراسىن تانىپ باعالاۋدى وسى اعىم تۇرعىسىنان قاراستىرعان ادەبيەتشىلەر دە بولدى. مىسالى، جاس ادەبيەتشىلەر ز. شاشكين مەن ە. ىسمايىلوۆ «ابايدىڭ پوەتيكاسى» (ادەبيەت مايدانى، 1934,11,12 سانىندا) دەگەن ماقالاسىندا اباي مۇراسىنىڭ كەيبىر تۇستارىن وسى تۇرشىلدىك باعىت تۇرعىسىنان قاراپ پىكىر تولعايتىنى بار.

3. اباي مۇراسىن تانۋدا كومپاراتاۆيستىك تانىمنىڭ بەلگىلى دارەجەدە ورىن العان كەزەڭى بولدى. بۇل تانىمدى ۇستانعان زەرتتەۋشىلەر اقىن اباي مەن ويشىل ابايدى بولە قارادى. وسى سەبەپتى ولار ابايدى ءىرى اقىن رەتىندە تانىسا دا، ءالسىز ويشىل دەپ قاراپ، ونىڭ رۋحاني ۇلتتىق بولمىستان تۋىنداعان تۋما وي تانىمدارىن كەلىمسەك وي تانىمنىڭ كورىنىسى رەتىندە تانىتتى. اباي مۇراسىن كومپاراتاۆيستىك تانىم تۇرعىسىنان تانىپ پىكىر بىلدىرگەن توپتىڭ قاتارىندا ءى.قابىلوۆ، ى. مۇستامباەۆ، ءى.جانسۇگىروۆ ت. ب. بولدى.

ابايدىڭ ادەبي مۇراسىن حالىقتىق تۇرعىدان تانىتۋدا رەۆوليۋتسيونەر – دەموكراتتاردىڭ پىكىرىنە سۇيەنە وتىرىپ، 30 – شى جىلداردىڭ ورتاسىندا تۇڭعىش رەت ابايدى حالىقتىق اقىن رەتىندە تانىتۋدا باستاما پىكىر كوتەرگەن ادەبيەت سىنشىسى مۇقامەتجان قاراتاەۆ ەدى. ءوزىنىڭ ا. س. پۋشكينگە ارنالعان ماقالاسىندا: «پۋشكين پوەزياسىندا بەلينسكي تاپقان حالىقتىق، ساتيرا، كوركەمدىك دەگەن ءۇش ەلەمەنت ابايدىڭ پوەزياسىندا دا تابىلادى… ەكەۋىنىڭ شىعارماسىندا دا، حالىقتىڭ، ەڭبەكشى ادامنىڭ تىلەگى كورىنىپ تۇرادى»، - دەپ ابايدى حالىقتىق مۇددەنىڭ جىرشىسى رەتىندە تانىستىرادى. وسى ماقالانىڭ ارتىنشا – اق ابايدىڭ ادەبي مۇراسىن تانىپ باعالاۋدا ەلەۋلى كەدەرگىگە اينالعان كەيبىر اباي مۇراسىن زەرتتەۋشىلەردىڭ (س. مۇقانوۆ، ءى. جانسۇگىروۆ، ع. توعجانوۆ، ءى. قابىلوۆ ت.ب.) تۇرپايى سوتسيولوگيالىق كوزقاراستارى العاش رەت سىنعا الىنىپ: «اباي ماڭىنداعى سىننىڭ ءالى كۇنگە دەيىن جەتىلىپ كەتپەۋىنە نەگىزگى سەبەپ – وسى ۆۋلگارلىق ءادىس» - ادەبيەت سالاسىندا سىرەسكەن پىكىر سەڭىنىڭ بۇزىلا باستاعان قالپىن كورسەتتى.

س. مۇقانوۆ 1937 جىلدان باستاپ، ابايدى حالىق اقىنى رەتىندە تانىتا باستادى. 1936 جىلدىڭ وزىندە-اق س. مۇقانوۆ ابايدى قازاق ادەبيەتىنىڭ كلاسسيگى، ۇلى رەاليست دەپ باعالاپ، ونى مۇرا رەتىندە تانۋعا ويىستى. اباي پوەزياسىنىڭ قۇندىلىعى – ونىڭ ءومىر شىندىعىن رەاليستىك تۇرعىدان سۋرەتتەپ، قازاق قاۋىمىنداعى الەۋمەتتىك قايشىلىق بولمىسىن وبەكتيۆتى تۇرعىدان كورسەتۋىندە جاتىر دەپ ءبىلىپ، اباي مۇراسىنا كوزقاراسىن وزگەرتە باستاعان بۇرىلىستى اڭعارتتى. وسى جىلدان باستاپ س. مۇقانوۆتىڭ ابايدى كوپ جاعىنان دۇرىس باعالاپ تۇرپايى سوتسيولوگيالىق تانىمنان بىرتىندەپ شەگىنە باستاعان قالپىن كورەمىز.

ابايدىڭ ادەبي مۇراسىن زەرتتەۋدە، ونى حالىقتىق مۇرا رەتىندە جۇرتشىلىققا تانىتۋدا س. مۇقانوۆ، م. اۋەزوۆ، ق. جۇبانوۆ، قاجىم جۇماليەۆ، الكەي مارعۇلان سياقتى عالىمداردىڭ ەڭبەگى اباي مۇراسىن تانىپ-ءبىلۋدىڭ جاڭا قىرلارىن بايقاتىپ، ول مۇرانى باعالاۋ جولىنداعى ءتۇبىرلى وزگەرىستەردى اڭعارتتى. 1939-1940 جىلدارى م. اۋەزوۆ تاراپىنان ەكىنشى رەت تولىقتىرىلىپ قايتا باسىلعان اباي شىعارمالارىنىڭ ەكى تومدىق تولىق جيناعىنىڭ باستىرىلۋى دا جوعارعى تالاپتارعا ىسپەن جاۋاپ بەرۋىڭ ناقتىلى قادامدارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلدى.

دەرەككوز: abay.nabrk.kz