«وتاندىق تەلەارنالار» دەگەن ءسوز شىقتى عوي وسى كۇنى. سول «وتاندىق تەلەارنالارىمىزدىڭ» باسى «ۇلتتىق» ارنادان باستاپ اناۋ «جىن-جىبىردىڭ» ارناسى اتالىپ جۇرگەن ستۆ-عا دەيىن   مەملەكەتتىك دەڭگەيدە اتالىپ وتەتىن مەرەكە كۇندەرى بولسا ءبىتتى، «قىز جىبەك» پەن «مەنىڭ اتىم قوجانى»، ودان كەيىن، ارينە، «تاقيالى پەرىشتەنى» بەرىپ قويىپ قاراپ وتىرادى. قۇددى قازاقتا، «قازاقفيلمدە» اتالعان ءۇش كينوتۋىندىدان وزگە ەشتەڭە جوق سياقتى. راسىندا، كەيىنگى ۇرپاق  الگى ءۇش فيلمنەن باسقاسىن بىلە بەرمەيدى. نەگە؟ ويتكەنى، ونىڭ سەبەبىن مىنە، ايتىپ وتىرمىز: كورسەتپەيدى. ەسەسىنە قازاقستاندىق تەلەەكراندى كارىستىڭ، ورىستىڭ، لاتىن امەريكاسىنداعى ەلدەردىڭ تەلەسەريالدارى باسىپ كەتىپ ەدى، بىلتىردان بەرى ول تاسقىنعا ەپتەپ تيىم سالىندى. قازىر قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ قويعان ءۇندى فيلمدەرىنىڭ داۋرەنى ءجۇرىپ تۇر. ءيا، وتاندىق تەلەسەريالدار دا كورىنە باستادى.  ايتسە دە، بۇرىنعى عاجاپ فيلمدەردى نەگە كورەرمەنگە ءجيى تارتۋ ەتىپ وتىرماسقا؟ شاماسى، تەلەارنالارىمىزدىڭ تىزگىنىن ۇستاپ جۇرگەن باسشى-قوسشىلار «قازاقفيلمنىڭ» قورىندا قانداي شەدەۆرلەردىڭ جاتقانىن جاقسى بىلمەيتىن بولسا كەرەك. ەگەر بىلەتىن بولسا، ولار مىنا فيلمدەردى نەگە جۇرتتان جاسىرادى؟ قاراڭىز:

بالالارعا ارنالعان ۇزدىك فيلمدەر:

«مەنىڭ اتىم قوجا» (1963, رەج. ا.قارساقباەۆ)

«ارمان-اتامان» (1967, رەج. ش.بەيسەمباەۆ)

«بالالىق شاققا ساياحات» (1968, رەج. ا.قارساقباەۆ)

«شوق پەن شەر» (1972, رەج. ق.قاسىمبەكوۆ)

«كوكسەرەك» (1973, رەج. ت.وكەەۆ)

«جۇيرىك بولساڭ، وزىپ كور!» (1974, رەج. ا.قارساقباەۆ)

«التى جاسار الپامىس» (1977, رەج. ا.قارساقباەۆ)

«توعىزىنشى ۇلدان ساقتان» (1983, رەج. ۆ.پۇسىرمانوۆ، ۆ.چۋگۋنوۆ)

«سۇيرىك» (1984, رەج. ا.الپيەۆ)

«اۋىلىم كوكتوبەنىڭ بوكتەرىندە» (1986, رەج. ءا. سۇلەەۆا)

«ادامدار اراسىنداعى بولتىرىك» (1989, رەج. ت.تەمەنوۆ)

«ساعان كۇشىك كەرەك پە؟» (2003, رەج. ق.قاسىمبەكوۆ)

جاس ۇرپاق كورۋگە ءتيىس باسقا دا فيلمدەر:

«امانگەلدى» (1938, رەج. م.لەۆين)

«اباي اندەرى» (1945, رەج. گ.روشال، ە.ارون)

ء«بىزدىڭ سۇيىكتى دارىگەر» (1957, رەج. ش.ايمانوۆ)

«الدار كوسە» (1964, رەج. ش.ايمانوۆ)

«تۇلپاردىڭ ءىزى» (1964, رەج. م.بەگالين)

«اتامەكەن» (1966, رەج. ش.ايمانوۆ)

ء«ان قاناتىندا» (1966, رەج. ءا.مامبەتوۆ)

«قاراش-قاراش وقيعاسى» (1968, رەج. ب.شامشيەۆ)

«تاقيالى پەرىشتە» (1968, رەج. ش.ايمانوۆ)

«اتاماننىڭ اقىرى» (1970, رەج. ش.ايمانوۆ)

«قىز جىبەك» (1970, رەج. س.قوجىقوۆ)

«قۇلاگەر» (1972, رەج. ب.مانسۇروۆ)

«گاۋھارتاس» (1975, رەج. ش.بەيسەمباەۆ)

ء«ترانسسىبىر ەكسپرەسسى» (1977, رەج. ە.ورازباەۆ)

«قان مەن تەر» (1978, رەج. ءا.مامبەتوۆ)

«وحران باستىق» (1978, رەج. ا.تاجىباەۆ)

«ەبەلەك» (1980, رەج. ا.تاجىباەۆ)

«جاۋشى» (1980, رەج. ءا.مامبەتوۆ)

«قوش بول، مەدەۋ!» (1981, رەج. ز.پودسكالسكي)

«دولانا» (1981, رەج. م.وماروۆ)

«اقىرعى امانات» (1981, رەج. ا.تاجىباەۆ)

«سوعىستىڭ سوڭعى جىلى ەدى» (1983, رەج. ا.تاجىباەۆ)

«وتەلمەگەن پارىز» (1983, رەج. س.جارمۇحاممەدوۆ

«ادامعا ءىلتيپات!» (1984, رەج. ل.سون)

«شوقان» (1984, رەج. ا.ءاشىموۆ، 4 سەريالى)

«شاڭىراق» (1987, رەج. ە.بولىسباەۆ)

«سۇلتان بەيبارىس» (1989, رەج. ب.مانسۇروۆ)

«اينالايىن» (1990, رەج. ب.قالىمبەتوۆ)

«جانسەبىل» (1991, رەج. ا.ءشاجىمباي)

«وتىراردىڭ كۇيرەۋى» (1991, رەج. ا.امىرقۇلوۆ)

«ماحاببات بەكەتى» (1993, رەج. ت.تەمەنوۆ)

«كوزىمنىڭ قاراسى» (1994, رەج. س.نارىمبەتوۆ)

«زاماناي» (1997, رەج. ب.ءشارىپ)

«قازاقى وقيعا» (2001, رەج. د.ماناباي)

«ساردار» (2003, رەج. ب.قالىمبەتوۆ)

«قالادان كەلگەن قىز» (2004, رەج. ر.ابدىراشەۆ)

«دۇنيەجارىق» (2006, رەج. ج.جەتىرۋوۆ)

«اۋرەلەڭ» (2008, رەج. س.قۇرمانبەكوۆ)

«قوش بول، گۇلسارى!» (2008, رەج. ا.امىرقۇلوۆ)

ء«بىرجان سال» (2009, رەج. ر.الپيەۆ، د.جولجاقسىنوۆ)

«بالالىق شاعىمنىڭ اسپانى» (2011, رەج. ر.ابدىراشەۆ)

«جاۋجۇرەك مىڭ بالا» (2012, رەج. ا.ساتاەۆ), ت.ب.

(ەسكەرتۋ: بۇل ءتىزىم «الماتى اقشامى» گازەتىندە جاريالانعان. ەلەكتروندى نۇسقاسى abai.kz اقپاراتتىق پورتالىندا دا جارىق كوردى. ءتىزىمدى جاساعان جۋرناليست ساكەن سىبانباي)

- جالپى جوعارىداعى فيلمدەرگە بايلانىستى تەلەاراندارىمىزدىڭ تاراپىنان سۇرانىس بار ما؟ – دەپ حابارلاستىق مەملەكەتتىك كينوقوردىڭ ديرەكتورى نۇرلىباي ەسىمعاليەۆ (سۋرەتتە) مىرزاعا.

- «ۇلتتىق» ارنا مەن «حاباردىڭ» قورىندا بۇرىنعى فيلمدەر بار. باسقاسىن بىلمەيمىن.

- قورداعى كينولاردىڭ ءبىرازى جوعالىپ كەتىپتى، ساپاسى سىن كوتەرمەيدى دەگەندى ەستىپ تۇرامىز. راس پا؟

- 1990 جىلداردىڭ باسىنداعى اۋمالى-توكپەلى زاماندا بۇلىنگەن، جوعالعان دۇنيەلەر بولدى. بىراق سونىڭ ءبارىن قازىر قالپىنا كەلتىردىك دەسەك بولادى. 2008 جىلى «قازاقفيلم» اق-نا امانشاەۆ مىرزا باسشى بولىپ كەلىسىمەن وسى ماسەلەنى پارمەندى تۇردە قولعا الدىق. 2012 جىلى 17 قاڭتاردا ۇكىمەتتىڭ ارنايى قاۋلىسى شىعىپ، كينوقور قۇرىلدى. قور الماتى قالاسىنداعى رىسقۇلوۆ كوشەسىنىڭ بويىندا تۇرعان 101 ۇيدەن قونىس تەپتى. قوردا 10600-دەن استام كينو بار. ونىڭ ىشىنەن ءوزىمىزدىڭ ءتول تۋىندىلاردان باستاپ، سوۆەت وداعىنىڭ تۇسىندا تۇسىرىلگەن فيلمدەردى، شەتەلدىك فيلمدەردى تابۋعا بولادى. قالا بەردى ءبىزدىڭ فيلمدەردىڭ تۇپنۇسقاسى رەسەيدە، ماسكەۋدىڭ قاسىنداعى «بەلايا ستولبا» دەگەن قالاشىقتا تۇر. ول قالاشىقتاعى كينوقوردىڭ جالپى كولەمى 300 مىڭنان اسىپ جىعىلادى. ءبىز سوندا بارىپ سۇرانىستاعى فيلمدەردى تازالاپ، وڭدەپ اكەلىپ وتىرامىز. ءبارى قىپ-قىزىل اقشا.

- «قازاقفيلمنىڭ» ءتولتۋىندىسى قانشا؟

- مىڭ جارىمنان اسادى.

- قىسقاسى، بىزدە ىلگەرىدە تۇسىرلەگەن كينولاردىڭ قورى بار، تەك تەلەارنالار تاراپىنان سۇرانىس جوق دەيسىز عوي.

-  ءيا، سولاي دەۋگە بولادى.

بۇل سۇحباتقا قوسىمشا تۇسىنىك بەرۋدىڭ قاجەتى جوق شىعار. قۇلىق، نيەت جوق جەردە سۇرانىس قايدان بولسىن؟ الايدا، كورەرمەن قاۋىم  تالعامى بيىك قازاق رەجيسسەرلەرى تاسپالاعان مازمۇندى فيلمدەرگە سۋساپ وتىر.

Abai.kz