رۋحاني جەمقورلىق نەمەسە رۋحاني مۇگەدەكتiك

         باج ەتكiشتەر باج ەتسiن، وتiرiك نامىسقويلار نامىستانسىن، بiراق بiز شاپاعاتىنان كەساپاتى ۇستەم، ادامىنىڭ ار-نامىسى قۇلدىققا تۇسكەن، ەمi جوق نەبiر سۇمدىققا ەتi ءولiپ كەتكەن زاماندا عۇمىر كەشiپ وتىرعانىمىز راس. مۇنى كوزi دە سوقىر كوكiرەگi دە سوقىر بولماسا كiم-كiم-اق مويىندايدى. مويىنداعىسى كەلمەيتiن ادامعا مويىنداتام دەۋ قۇر اۋرەشiلiك بولادى. ەگەر الگi ايتقاندارىمىزدىڭ ءبارi وتiرiك، قوعامعا جابىلعان جالا بولسا، سىبايلاس جەمقورلىق دەگەندi iزدەپ تاۋىپ، ودان ونىمەن قاتتى كۇرەسiپ جاتىرمىز دەپ جارياعا جار سالماس ەدiك. بiرiنشiدەن، جەمقورلىق دەگەن سوزگە «سىبايلاستى» قوسىپ ايتۋدىڭ قاجەتi جوق. ويتكەنi, جەمقور ەشقاشان جالعىز بولمايدى. كەم دەگەندە ەكi-ءۇش ادام. سوندىقتان ەڭ الدىمەن باس جەمقور كiم، ەكiنشi, ءۇشiنشi جەمقور كiم جانە ولاردىڭ ورىنباسارلارى كiم ەكەنiن بiلiپ، انىقتاپ الىپ، قولىڭنان كەلسە، قۇرىقتى اۋەلi سولاردىڭ موينىنا سالۋىڭ كەرەك ەدi. اتتەڭ، بiز ءويتiپ وتىرعان جوقپىز.ال ولار وسى جەمقورلىقپەن كۇرەس ۇرانىن وزدەرiنiڭ بۇكiل قىلمىسىنان جۇرتتىڭ نازارىن باسقا جاققا اۋدارۋ ءۇشiن وتە تاماشا پايدالانىپ وتىر. سوندىقتان بiز قازiر بالەنiڭ سەبەبiمەن ەمەس، ونىڭ سالدارىمەن عانا كۇرەسۋدەمiز. قاشاندا سالدار مەن ەمەس سەبەپپەن شايقاسۋ كەرەك قوي. انادا رەسەي پرەزيدەنتi ءسوزدiڭ بiر كەلەجاعىندا «كوررۋپتسيامەن كۇرەس دەپ كiم كوپ ايقايلاسا، سول كوررۋپتسيونەر» دەگەنi ەسiمiزدە.

         قازiر جەمقورلىقپەن كۇرەس تۋرالى ءسوز بولا قالسا، تەك iشiپ قويىپتى، جەپ قويىپتى، پالەنباي اقشا الىپتى دەپ جارىسا جامىراي جونەلەمiز. بۇل كۇرەس اقشا ءۇشiن، بايلىق ءۇشiن كۇرەستiڭ بiر ءتۇرi. ويتكەنi, بiرiن-بiرi كورسەتiپ، بiرiن-بiرi ۇستاپ بەرiپ، بiرi ەكiنشiسiنiڭ قوياسىن اشىپ بەرiپ جاتقانداردىڭ ءبارi بيلiكتەگiلەر مەن بايلار. ودان ءجاي حالىققا كەلەر-كەتەر دانەڭە دە جوق. ەگەر بۇكiل قوعام، مەملەكەتتiك ورتالىق تەك ەكونوميكالىق جەمقورلىقپەن عانا كۇرەسiپ، باسقا قياپات-قيانات اتاۋلى اۋىزعا الىنباسا،  ونداي ەل رۋحاني جۇتاڭدىققا ۇشىراعان، ءوز ادەبيەتi مەن ونەرiنەن، مادەنيەتiنەن الشاقتاپ قالعان ەل بولىپ شىعادى. ويتكەنi, قاي مەملەكەت تە ەڭ الدىمەن ءوزiنiڭ جەرگiلiكتi-ۇلتتىق رۋحاني بايلىعىن («قۇندىلىق» دەۋ دۇرىس ەمەس) دارiپتەۋi تيiس. مىسالى، امەريكادا دا، فرانتسيادا دا، انگليادا دا وزگە ەلدiڭ مادەنيەتiن، ونەرiن ناسيحاتتاۋ مەملەكەتتiك ساتقىندىق دەپ ەسەپتەلەدi. باياعىدا ورىس جازۋشىسى پيسارەۆ « ورىستىڭ رافاەلi بولعانشا، ورىستىڭ ەتiكشiسi بولعان دۇرىس» دەگەن. قايتا ورلەۋ ءداۋiرiنiڭ شەبەر سۋرەتشiسi رافاەل سانتيدi پيسارەۆ سوناۋ حIح عاسىردا وسىلاي شەنەپ-مiنەسە، سودان  بەرi 900 جىل وتكەندە قازەكەم سول سانتيدi, سول لەوناردو دا ۆينچيدi ءالi پiر تۇتادى. سونىسىن بiلiمدiلiك دەپ بiلەدi. ال بۇكiل ورىستىڭ اقساقالى دەرلiك لەۆ تولستوي ءوز زامانىندا ۇلى ونەر دەپ كوككە كوتەرiلگەن وسى رافاەلدi, ميكەلاندجەلونى، فيدياس، ميلوسسكايانى، تiپتi, سوفوكل، ەسحيل، اريستوفان سياقتى «جابايى تراگيكتەرi بار گرەكتەردiڭ بۇكiل ونەرiن ەڭ اۋەلi لاقتىرىپ تاستاۋعا بولادى» دەگەن.

         ال بiزدiڭ ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن تەاترلاردا بۇلار الەمدiك عاجايىپتار دەپ وقىتىلىپ، دارiپتەلiپ كەلەدi. بۇل ورايدا جەتi جۇرتتىڭ كوڭiلiن تابام دەپ تاڭى ايىرىلىپ جۇرگەن قازەكەمدەر عانا. وعان ءجاي قازاق ەمەس جوعارىداعى جەلدiرمە، قىزدىرما ەۋروپاشىل قازاقتار كiنالi.

         ءيا، ەگەر بiز تەك ەكونوميكاداعى، قازىناداعى جەمقورلىقپەن كۇرەسiپ، باسقا، ياعني، ادەبيەتتەگi, ونەردەگi جەمقورلىقتى ۇمىت قالدىرساق، بۇل ءوزi مەملەكەتتiڭ شاڭىراعىنا قادالعان بiرنەشە ۋىقتى الىپ تاستاعانمەن بiردەي. قازiر ەكونوميكاداعى جەمقورلىقتان گورى، رۋحانيات سالاسىنداعى جەمقورلىق ون، ءجۇز ەسە كوپ قاۋiپ ءتوندiرiپ، بiر قازاقتى جۇزگە، رۋعا، توپقا ءبولiپ تىم-تىراقاي قىلىپ جiبەرگەنiن كوزiمiز كورiپ وتىر. ادەتتە، ادەبيەت، مادەنيەت، ونەر سالاسىنداعى

ەڭ نادان، ەڭ دارىنسىز ادامدار – ءجۇزشiل توپشىل بولىپ كەلەتiنiن بايقاپ ءجۇرمىز. ءباسپاسوز بەتiندە اشىق ايتىلماسا دا بۇل ءجايت قالامگەر قاۋىم ورتاسىندا انىق بايقالادى. ونىڭ باستى-باستى بiرنەشە سەبەبi دە بار. مۇنى دا باستايتىن الگi ەڭ  نادان، ەڭ دارىنسىزدار. مىسالى، ولار ءباسپاسوز، تەلەديدار ارقىلى بiر جازۋشىنى، نە اقىندى بۇل تالانتتى، بۇل دارىندى، بۇل انەبiر كەزدە ءويتiپ جiبەردi دە، ءبۇيتiپ جiبەردi دەپ اياعىن جەرگە تيگiزبەي ماقتايدى. كەيiن وعان ونىڭ ارتىنان ەرگەن ىنىلەرى، جەرلەستەرi قوسىلادى. ءسويتiپ، بۇل توپ ەندi ناعىز بەيرەسمي ۇيىمعا نەمەسە پالەن دەگەن ءجۇزدiڭ، تۇگەن دەگەن رۋدىڭ ۇلكەن ۇيىمىنا اينالادى. ەگەر ونىڭ جازۋشىلار وداعىندا، نە مەملەكەتتiك دەڭگەيدەگi جوعارعى جاقتا تۋما-تۋىس، جەگجات-جۇراعاتتارى بولسا، وعان ەندi نە ايتامىن، قايدا بارامىن، قانداي سىيلىقتى الامىن دەسە دە الدىنان اڭىراعان ارنا جول اشىق جاتادى. سىيلىق دەمەكشi, جىل سايىن جازۋشىلار وداعىنىڭ 25 مۇشەسiنە ستيپەنديا تاعايىندالعان. ونى بەرەتiن ۇكiمەت. بiراق بۇل ستيپەنديا قالاي بولiنەدi, وعان كiمدi كiم ۇسىنادى، ونى بەرەتiن كوميسسيانىڭ قۇرامى قانداي؟ بۇل بۇرىننان ايتىلىپ كەلە جاتسا دا قۇمعا سiڭگەن سۋدىڭ كەبiن كيگەن ءجايت. مۇنى قويشى، مەملەكەتتiك سىيلىق شە؟ بۇل سىيلىق قالاي دەگەندە دە ۇلتتىق ادەبيەتiمiزدi ەڭ بولماسا قارىس سۇيەم بيiككە كوتەرگەن شىعارماعا بەرiلۋi كەرەك قوي! كەرiسiنشە، اتى دارداي بۇل سىيلىق قازiر اكiمدi, مينيستردi ماقتاعان كەز-كەلگەن الاياقتىڭ قانجىعاسىنا بايلانىپ كەتە بەرەتiن بولدى. ادەبيەتتi بiر كiسiدەي-اق بiلەتiن بiر ادەبيەتشi جiگiت پالەنشەكەڭ مەملەكەتتiك سىيلىقتىڭ يەگەرi اتانىپتى دەگەندi ەستiگەندە مۇنداي جازۋشىنى ەستiگەن ەمەسپiن، مەمسىيلىق الدى دەگەندە اتى-ءجونiن بiرiنشi رەت ەستiدiم دەپ جازدى. بۇرىن جۇرت ەشقانداي سىيلىق الماسا دا قاسىم امانجولوۆتىڭ، مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ، تولەگەن ايبەرگەنوۆتىڭ، مارات وتاراليەۆتiڭ، تىنىشباي، ءداۋiتالi, جاراسقان، كەڭشiلiك، جۇماتايلاردىڭ ەڭ بولماسا بiر-ەكi ولەڭiن جاتقا سوعاتىن ەدi. وسى كۇنi نەبiر جيىنداردا ورىندى-ورىنسىز دارداي قىپ مەملەكەتتiك سىيلىقتىڭ يەگەرi, حالىقارالىق الاش سىيلىعىنىڭ يەگەرi, وتە تالانتتى اقىن دەپ گۇمپiلدەتiلەتiندەردiڭ جۇرت بiر اۋىز ولەڭiن بiلمەيدi. سوندا ول ادەبيەتiمiزگە حالقىمىزدىڭ رۋحى ورلەۋiنە نە پايدا تيگiزگەن ادام؟ دەمەك، وندايلارعا مەمسىيلىق بەرiلۋiن  رۋحاني جەمقورلىق ەمەس دەپ تەك يمانسىز ادام عانا ايتار. دەمەك، سىيلىقتى اپەرiپ وتىرعان كوميسسياداعى ادامدار بiرiنشiدەن ەڭ نادان، ەڭ دارىنسىزدار، ماقسات-مۇددەسi مۇگەدەكتەر ەمەس پە؟! مiنە، رۋحاني جەمقورلىق دەگەنiمiز وسى! ءيا، رۋحاني جەمقورلىق دەگەنiمiز رۋحاني مۇگەدەكتiك! مiنە سول رۋحاني جەمقورلىقتىڭ كەسiرiنەن جوڭعار شاپقىنشىلىعىنان قازاقتى امان الىپ قالعان 3-4 باتىر عانا ەكەن دەپ قالۋعا بولادى. تاعى ءبىر ورەسكەل مىسالدى ايتپاساق ۇلتىمىزدىڭ الدىندا ۇياتقا قالامىز. قازاق راديوسى كۇندە تاڭەرتەڭ قايىرلى تاڭ قازاق ەلى دەپ باستايتىن ۇيقىاشار حاباردا: "نامىسىڭنىڭ تۋىن كوكتەن تۇسىرمە قابانبايدىڭ، بوگەنبايدىڭ ۇرپاعى", – دەيدى. بۇل نە دەگەن پارىقسىزدىق، پاراساتسىزدىق! سوندا قالاي؟ بۇكىل قازاقتى تۋعىزعان قابانباي، بوگەنباي دەگەن ەكى كىسى مە ەكەن؟ ەندەشە، ءتىپتى ەل قورعاعان ەدىگەدەن بەرمەن قاراي بەكەت، قوس ەسەت، كوتىبار، جانعوجا، سارتاي، اباي، شاكارىم، ماحامبەت، يساتاي، تاعى باسقا قاھارمان، ابىز بابالارىمىزدىڭ ۇلدارى قاي تۋدى كوككە كوتەرۋى كەرەك. الدە ولاردىڭ ءبارىنىڭ شەشەلەرى قابانباي مەن بوگەنبايدان عانا... اۋ، ءارى-بەرىدەسىن بۇل باتىرلار جوڭعار مەملەكەتىن قىتايلار جويىپ جىبەرگەننەن كەيىن عانا شىققان ابىلاي حاننىڭ قولباسشىلارى ەمەس پە ەدى؟! قالاي دەگەندە دە بۇل حابارعا الگىندەي ولەڭسىماقتى قوسقان، ونى ەفيرگە جىبەرىپ وتىرعان جۋرناليست تە، رەداكتور دا نە نادان، نە رۋشىل، ءجۇزشىل ادام دەۋگە نەگىز جوق ەمەس.

         «الاشوردا» تۋرالى ايتقاندا دا نەگiزiنەن 4-5 ادامنىڭ اتى اتالىپ، بۇكiل قازاقتى وياتۋشى دا، بۇكiل قازاقتىڭ قامىن ويلاعان دا تەك سولار بولىپ كورiنەدi. قازiر كەيبiر قاس-كiرپiگi اپپاق عالىم اقساقالدى، كەيبiر قازاقى باسىلىمداردى وقىپ وتىرىپ،  قازاقتان وزا شاپقان وسى بiرنەشە باتىر مەن بiرنەشە قايراتكەر عانا ەكەن دەپ قالادى بiلمەيتiن ءجاي حالىق. بiز وسىنىڭ ءوزi بۇكiل ۇلتتى قورلاۋ ەكەنiنە دە جەتەمiز جەتپەي ءجۇرمiز.

         رۋحاني جەمقورلىقتىڭ كورiنiپ قالاتىن تۇستارى وتە كوپ. مىسالى، ەگەر بiر اقىن، نە سىنشى قاشان، قايدا سويلەسە دە، پiكiر ايتسا دا وزiنە، ءوزiنiڭ جەرلەس اقساقالدارىنا، ءوز ءجۇزiنiڭ عالىمىنا ۇنامايتىن ەكiنشi بiر جاقتىڭ تالانتتى اقىنىن، نە جازۋشىسىن بiلە تۇرا ايتپاسا، ونىڭ رۋحاني مۇگەدەك ادام ەكەنi بiردەن بايقالادى. ال رۋحاني مۇگەدەك ادام رۋحاني جەمقورلىقتىڭ باسى-قاسىندا وتىرعانداردىڭ تابانى تەسۋلi, قۇلاعى كەسۋلi قۇلى. جانە بۇل وتە قاۋiپتi مۇگەدەك.

         رۋحاني جەمقورلىق پەن رۋحاني مۇگەدەكتiكتiڭ ۇلتقا اكەلەر قاسiرەتiن ساناپ تاۋىسا المايمىز. سونىڭ بiر مىسالى مىناداي. قازiر ەكi-ءۇش ادام جينالىپ الىپ تەلەارنادان، نە گازەت بەتiنەن ادەبيەتتiڭ كەشەگiسi مەن بۇگiنi تۋرالى جارىسا سۇڭقىلداپ وتىرادى. سوندا بiرەۋلەر كەشەگi كەڭەس زامانىندا ادەبيەتتiڭ التىن قازىناسىن تولتىرۋعا ۇلەس قوسقان ەڭ سۇبەلi  شىعارمالاردى، ولاردىڭ اۆتورلارىن سىناپ، سىباپ سالادى. ول بايعۇس سونىڭ وزiندە الگi كەڭەستiك ادەبيەتتiڭ وسى كۇنگi تiرiلەرiنەن دە، كەشەگi ولiلەرiنەن دە جاماندايتىنىن بiر بولەك، ماقتايتىنىن بiر بولەك رۋعا، توپقا، جۇزگە ءبولiپ ايتىپ وتىرعانىن اپ-انىق كورiپ وتىراسىڭ. امال جوق، «ە-ە-بەيشارا-اي. ارعى جاعىڭ بەلگiلi عوي» دەي سالاسىڭ. جانە ول بايعۇستىڭ الگi ءوزi تۇككە تۇرعىسىز دەپ وتىرعان اتاقتى قالامگەردiڭ باسىپ كەتكەن iزiنە تۇرمايتىنىن، ونىڭ شىعارماسىنىڭ مىڭنان بiرiنە تاتيتىن بiرنارسە جازا الماعانىن بiلiپ وتىراسىڭ دا، امال جوق داۋسىڭدى شىعارىپ تا، iشتەي دە ابدەن بوقتايسىڭ كەلiپ. باسقا امال جوق. بۇل رۋحاني بiرiنشi جەمقورلىق بولسا، ەندi وعان قارسى ءوز پiكiرiڭدi نە تەلەديداردان، نە سول گازەتتەن جارىققا شىعارا الماساڭ، ول ەكiنشi جەمقورلىقتىڭ كەسiرi. سەبەبi, قولىندا گازەتi بار توپتار قازiر ءوز جاقىندارىنا، جەرلەستەرiنە قارسى قاتتى سىن، قارسى ايتقان پiكiردi جاريالاۋ ءۇشiن سەنiڭ قاي ءجۇز، قاي توپتىڭ ادامى ەكەنiڭ سىرتتاي ابدەن تالقىلانادى. بۇل جەردە بiز مەملەكەتتiك ەمەس، كەيبiر اقشاسى بار جەكە توپتار ارقايسىسى ءوز گازەتiن شىعارىپ جۇرگەنiن ايتىپ وتىرمىز. قۇي سەنiڭiز، قۇي سەنبەڭiز، بiرنەشە جىل بويى ادiلەتتiڭ اق تۋىن اسپانعا  كوتەرiپ ءجۇرمiز دەپ ەلدiڭ ازدى-كوپتi سەنiمiن جيناعان وپپوزيتسيالىق بiر گازەتتiڭ كەيiنگi بiر-ەكi جىل مۇعدارىندا وسى جەرشiلدiك، جۇزشiلدiك كەسەلگە ازداپ بولسا دا دۋشار بولعانىن بايقاعان كەزدەرiمiز بولدى. تەك اللاتاعالا عانا قاتەلەسپەيدi, اللاتاعالانىڭ عانا ەش كەمشiلiگi جوق. ال ادام بالاسى ءجۇز جەردەن، مىڭ جەردەن دانىشپانمىن، كورەگەنمiن دەسە دە تۇلابويى تولعان قاتەلiك پەن كەمشiلiكتەن تۇرادى. بiزدiڭ كەيبiر عالىم اقساقالدار دا رۋحاني جۇتاڭدىققا اينالعان با دەپ قالاسىڭ. ولاردىڭ بiرiنە بiر كەزدە ساكەن سەيفۋلليننiڭ مىنا جاقتا قازاقتار شىبىنداي قىرىلىپ جاتقاندا ول «سوۆەتستان، سوۆستان، تالما وسى شابىستان» دەپ ولەڭ جازىپ، شالقىپ جۇرگەنiن ايتساڭ، اپپاق قاس-كiرپiگiنە شەيiن تiكiرەيiپ، توبەلەسۋگە دايار تۇرادى. ەندi بiرi تۇرار رىسقۇلوۆتىڭ قاتەلiگi تۋرالى جاعىڭدى اشپا دەيدi. ال قازاقستاندى شيرەك عاسىرداي باسقارعان بiرiنشi حاتشىعا شاڭ جۋىتپاي، قازاق مەكتەپتەرi تۇگەلگە جۋىق جابىلعانىن، ەلدە ورىستاندىرۋ ساياساتى جۇرگiزiلگەنiن ونىڭ سەكرەتارلارىنا جاپپاق بولىپ ارامتەرگە ءتۇسۋ شە؟ بۇل رۋحاني جەمقورلىق ەكەنi انىق كورiنiپ تۇرعان ءجايت قوي.

         قاسيەتتi يسلام دiنiن ۇستانعان بابالارىمىز كارل ماركستەن جۇزدەگەن جىل بۇرىن «ورازا-ناماز توقتىقتا» دەپ تەكتەن-تەككە ايتا سالماعان. ياعني، اۋەلi جاعدايىڭا، دەنساۋلىعىڭا قارا دەگەن. بiز ولاردان گورi كارل ماركستi شiكiرا تۇتىپ «سانانى تۇرمىس بيلەيدi» دەپ ىڭىرانامىز. ارينە، ەكەۋi دە دۇرىس-اق! بۇكiل ادام بالاسى  دەمەي-اق قويايىق، بiراق جەر بەتiندەگi  حريستيان دiنiندەگi باي جانە مىقتى مەملەكەتتەر باسشىلارىنا ىقپالى بار كەيبiر وتە قۋ ۇلت وسى قاسيەتتi قاعيدانى  بۇرمالاپ، بۇكiل ادامشىلىق، مەيiرiم-قايىرىم، شاپاعات-شارافات اتاۋلى، ياعني، بار تiرشiلiك اقشاعا قاراپ قالعان دەگەندi  قولداپ، ادەيi جاساپ وتىر. اڭقاۋ قازاق سولاردىڭ ىقپالىنا ەرiپ كەتتi مە دەگەن قاۋiپ ءار-ءار تۇستا قىلاڭ بەرiپ قالىپ جۇرگەنi دە راس. بiراق تازا مۇسىلمان ەلدەرiنiڭ يسلام مەملەكەتتەرiنiڭ ەشبiرiندە ءدال بiزدەگiدەي جەمقورلىقپەن كۇرەسۋ دەگەن اتىمەن جوق. ول ەلدەردە ۇرلىق-قارلىقتى دا جوق دەۋگە بولادى. مۇسىلمان ەلدەرiندە جەمقورلىق، قازىنادان قاقشۋ تۇگiل تارازىنى كەم تارتۋ دا زور كۇنا.

         ءيا، ابزالى كiنانiڭ ءبارiن اناۋ جوق، مىناعان جەتپەيدi دەپ اقشاعا اۋدارعاننان گورi قاي ەلدە دە ەڭ باستىسى قانداي يدەولوگيا جۇرگiزiلiپ وتىرعانىنان iزدەۋ ءلازiم. بiزدە قازiر قانداي كەمشiلiك، قانداي قىلمىس جاسالىپ جاتسا دا ونىڭ ءبارi ۇلتتىق سالت-ساناعا، ۇلتتىق تiل مەن دiنiمiزگە (شاريعاتقا), بۇرىنعى اتا-بابا زاڭدارىنا نەگiزدەلگەن يدەولوگيانىڭ جوقتىعىنان جانە تەلەارنالارىمىز ءتۇپ-تۇگەل ەۋروپالىق جابايىلىقتى، ولاردىڭ ۇياتسىزدىق اتاۋلىسىن وركەنيەتتiلiك دەپ كورسەتۋiنەن بولىپ وتىر. قازiر بiزدە «ەلiمiزدە تىنىشتىق» دەگەن ۇرانعا نەگiزدەلگەن ءارi بۇيىعى، ءارi باتىسشىل، ءارi جالتاق يدەولوگيا جۇرگiزiلiپ جاتىر. يدەولوگيا دەگەنiمiزدiڭ ەڭ باستى بiر كورiنiسi - ۇلتتىق ۇيات، ۇلتتىق نامىس. بiز قازiر ۇلتتىق ۇياتتان قول ءۇزiپ قالعان ۇلتپىز.

         بiرەۋلەردiڭ ايتاعىنا ەرiپ، جۇزگە، رۋعا، توپقا ءبولiنiپ، وزگەلەرگە كۇلكi بولۋ، ءتامپiش تاناۋ قارادومالاقتارى بiر-بiرiمەن ورىسشا سويلەسiپ تۇرعاندا باسقا ۇلتتاردىڭ مىسقىلداپ كۇلiپ تۇرعانىن بايقاماۋ - سول ۇلتتىق ۇياتتان، ۇلتتىق نامىستان ايرىلىپ قالعانىمىزدىڭ بۇلتارتپاس بەلگiسi. جانە وسىنىڭ ءبارiن بiزگە كەيبiر جوعارىداعىلار  ادەيi, قولدان جاساپ بەرiپ وتىر. ايتپەسە، قازاقتىڭ قازاق اتانعاننان بەرگi بۇكiل تاريحىن تۇك قالدىرماي قوپارىپ شىقساڭىز، سودان انا جۇزبەن مىنا ءجۇز سوعىسىپتى، شايقاس بولىپتى دەمەك تۇگiل تالاس-تارتىس بولىپتى دەگەن بiر اۋىز دەرەك تاپپايسىز. قازاقتى بۇلايشا بولشەكتەۋ كەشەگi كەڭەس زامانىندا جاسىرىن تۇردە جۇرگiزiلسە، بۇگiندە بۇرىنعىدان دا ءورشiپ، اشىقتان-اشىق جۇرگiزiلە باستادى. ۇزىن ءسوزدiڭ قىسقاسى قازiرگi قازاق ءۇشiن ەكونوميكاداعى جەمقورلىقتان گورi رۋحاني جەمقورلىق اسا قاسiرەتتi بولىپ وتىر. جانە كۇرەستi ونىڭ سالدارىنان ەمەس، سەبەبiنەن باستاۋ كەرەك.

مىرزان كەنجەباي

Abai.kz