قازاقستاندا قىتايلىق 32 جەر پايدالانۋشى 4749,8 گا جەردى جالعا الىپ وتىر، دەپ ءمالىم ەتتى قر وڭىرلىك دامۋ مينيسترلىگىنىڭ ء(ودم) جەر رەسۋرستارىن باسقارۋ كوميتەتىنەن. «اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەرلەردەن شەتەلدىك ازاماتتارعا ۋاقىتشا جەر پايدالانۋ قۇقىعىمەن 19,2 مىڭ گا بولاتىن 94 جەر تەلىمدەرى بەرىلدى. ولاردىڭ اراسىندا وڭىرلەر بويىنشا ەڭ ۇلكەنى اقمولا وبلىسىندا – 8480,7 گا، الماتى وبلىسىندا – 4742,2 گا، جامبىل وبلىسىندا – 2249,6 گا»، – دەپ ءمالىم ەتتى قر ءودم جەر رەسۋرستارىن باسقارۋ كوميتەتىنەن قازتاگ سالعان ساۋالعا بەرگەن جاۋابىندا.

«ونىڭ ىشىندە اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەرلەردە رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ 22 جەر پايدالانۋشىلارىنا بارلىق اۋدانى 4011,2 گا جەر، قحر ازاماتتارىنا – 32 جەر پايدالانۋشىعا جالپى اۋدانى – 4749,8 گا جەر جالعا بەرىلگەن»، – دەپ ناقتىلادى ۆەدومستۆودان.

جاۋاپ حاتتا تۇسىندىرىلگەندەي، شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ قر-دان جەر سۇراۋىنىڭ نەگىزگى ماقساتى جەر قويناۋىن پايدالانۋمەن بايلانىستى دەۋگە بولادى. «وسى سەبەپتى جەر پايدالانۋشىلارعا بەرىلەتىن جەر وكىلەتتى ورگاندارمەن اراداعى جاسالعان كەلىسىم-شارتتا كورسەتىلگەن مەرزىمگە عانا بەرىلەدى»، – دەپ ءمالىم ەتتى وڭىرلىك دامۋ مينيسترلىگىنەن.

بۇرىن حابارلانعانداي، قازاقستاندا شەتەلدىك جەر پايدالانۋشىلارعا (ونىڭ ىشىندە بىرلەسكەن كاسىپورىنداردى ەسكەرگەندە) 313 343,26 گا جەر بەرىلگەن. ونىڭ ىشىندە جالعا بەرىلگەندەرى – 302 614,7 گا»، – دەپ ءمالىم ەتتى قر ءودم جەر رەسۋرستارىن باسقارۋ كوميتەتىنەن قازتاگ سالعان ساۋالعا بەرگەن جاۋابىندا.

مىسالى، مەملەكەتتك جەر رەسۋرستارى كاداسترىنىڭ اۆتوماتتاندىرىلعان اقپاراتتىق جۇيەسىنىڭ (مجرك ااج) مالىمەتتەرىنە ساي، قاراعاندى وبلىسىندا شەتەلدىك جەر پايدالانۋشىلارعا 25 469,87 گا، اقتوبە وبلىسىندا – 24 860,93 گا، ونىڭ ىشىندە شەتەلدىك كاپيتالدىڭ قاتىسۋىمەن بىرلەسكەن كاسىپورىندارعا (بك) – 12 511,11 گا، اتىراۋ وبلىسىندا – 11 825,5 گا، شىعىس قازاقستاندا – 48,15 گا، ونىڭ ىشىندە بك-دە – 149,76 گا جەر بەرىلىپتى.

ەندىگىسى – ساتىپ الۋ

قىتايلىق فەرمەرلەر قازاقستاندىق اۋىل شارۋاشىلىق جەرلەردى جالعا الۋدا. بۇل تۋرالى 20 مامىردا قر پرەزيدەنتى جانىنداعى ورتالىق كوممۋنيكاتسيا قىزمەتىنىڭ بريفينگىندە باقىتجان ساعىنتاەۆتىڭ سوزىنەن بەلگىلى بولدى.

«جەر تەلىمدەرى تەك قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى ءۇشىن ەمەس، سونداي-اق رەسەي ازاماتتارى دا، باسقا شەتەل ازاماتتارى دا جەر تەلىمدەرىن جالعا الىپ وتىر. ياعني، ءبىز بۇل جەردە ەرەكشە ءبىر پروبلەما كورىپ وتىرعان جوقپىز»، – دەپ مالىمدەدى ءبىرىنشى ۆيتسە-پرەمەر.

بۇل جەرلەردى جالعا بەرۋدىڭ جامان جاقتارى مەن ارتىقشىلىقتارى تۋرالى وسىدان بەس جىل بۇرىن جاڭالىقتار تاسپاسىندا وسى ماڭىزدى تاقىرىپتى قوزعاعان قازتاگ شولۋشىسى تالقىلايدى.

ءبارى قالاي باستالعانىن ەسكە سالايىق. 2008 جىلدىڭ 24 قازانىندا قازاقستان پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ءماسىموۆ (سۋرەتتە) Oriental Patron Financial Group («شىعىس جەبەۋشىسى» قارجىلىق كومپانياسى) گونكونگتىق كومپانيانىڭ دەلەگاتسياسىن قابىلدادى. تاراپتار قازاقستاننىڭ ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىعىن تالقىلادى، ال ك.ءماسىموۆ كومپانيانىڭ ينۆەستيتسيالىق جوسپارىن ماقۇلداپ، ارى قارايعى ءوزارا ىنتىماقتاستىققا قىزىعۋشىلىق تانىتتى. سول كەزدە كومپانيانى پرەمەرگە اۋىل شارۋاشىلىق سالاسىنا جاقىن ءبىر ادام تانىستىرعان ەدى. سودان ءبىر جىلدان كەيىن، 2009 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا مەملەكەت باسشىسى قىتايلىق ينۆەستورلار جەردى جالعا العىلارى كەلەدى دەپ مالىمدەدى. ۇكىمەتتەگى دەرەككوزىنىڭ ارقاسىندا قازتاگ سەنىمدى اقپاراتقا يە بولدى، وندا Oriental Patron مەن Jilin Grain Group (قحر ءىرى استىق كومپانياسى) كومپانياسى بىرلەسىپ، حالقى تىعىز ورنالاسقان ەلدىڭ وڭتۇستىگىندە سويا مەن راپس ەگۋ ءۇشىن 1 ميلليون گەكتاردى جالعا الۋدى جوسپارلاپ وتىرعانى بەلگىلى بولدى.

وسىدان شۋ باستالدى، ۆيتسە-ءمينيستردىڭ ءبىرىنىڭ قولىنا كىسەن سالىپ، كابينەتىنەن شىعارىپ، بارلىق قاعازدارىن الىپ كەتتى. الايدا كەيىن ونى بوساتتى. ناتيجەسىندە پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ جەردى شەتەلدىكتەرگە ەشكىم ساتىپ جاتقان جوق دەپ مالىمدەدى. دەگەنمەن، Oriental Patron Financial Group (OPFG) جانە Jilin Grain Group كومپانيالارى العاشقى جوسپارلارىنان باس تارتپادى. OPFG قاجەتتى جوبانى دايىنداپ، ءوز ساعاتىن كۇتتى.

اراعا ۋاقىت سالىپ، باسقا ەسىكتەن تاعى كىردى

2010 جىلدىڭ 25 تامىزى Oriental Patron جانە China Investment Corporation قازاقستانعا ينۆەستيتسيالاۋ ءۇشىن بىرلەسكەن كاسىپورىن قۇردى. تۇسىنىكسىزدىك بەلگىسىنەن كەيىن جارتى جىل وتكەندە، تاراپتار جارعىلىق كاپيتالعا $16,5 ملن سالدى. ارىپتەستەر جوبادان باس تارتپادى. مۇنى 2012 جىلى تامىزدا جاريالانعان حالىقارالىق تۇراقتى دامۋ ينستيتۋتىنىڭ (حتدي) بايانداماسى دا راستايدى. «راستالعان قىتايلىق جوبالار اراسىندا كولەمدىلەرى دە بار. سولاردىڭ ءبىرى – Jilin Grain Group قىتايلىق مەمكومپانياسىنىڭ سويا ءوسىرۋ ءۇشىن قازاقستاندا 1 ملن گەكتار جەردى جالعا الۋ جوباسى. جوبا جۇزەگە اسىرۋعا دايىندىق كەزەڭىندە»، – دەلىنگەن ول قۇجاتتا.

ايتپاقشى، 2012 جىلى قازاقستان «ماجيكو» (ماي، ماي جەم) باسقارۋشى حولدينگىن قۇردى، ونىڭ باسشىسى بولىپ، ارمان ەۆنيەۆ تاعايىندالدى. ول اۋىل شارۋاشىلىق ۆيتسە-ءمينيسترى قىزمەتىنەن 2012 جىلدىڭ تامىزىندا بوساعان بولاتىن. «قازاق-استىق» ينتەرنەت پورتالىنا بەرگەن سۇحباتىندا ا.ەۆنيەۆ «ماجيكو» قازاقستاندا سويا، جۇگەرى، راپس جانە باسقا دا مايلى داقىلداردى ءوندىرۋ مەن وڭدەۋدى دامىتۋعا كومەكتەسەتىن بولادى دەگەن بولاتىن. ء«بىزدىڭ كومپانيا، «ماجيكو» حولدينگى، ءبىر سوزبەن ايتقاندا، استىق قاۋىمداستىعى سياقتى، تەك سويا مەن جۇگەرى نارىعىندا»، – دەپ اتاپ ءوتتى ول.

اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ بۇرىنعى ۆيتسە-ءمينيسترى، «ماجيكو» باعدارلاماسىنىڭ نارىققا ينۆەستيتسيا جانە ءارتۇرلى كوزدەن $1,5 ملرد كولەمىندە ينفراقۇرىلىم جوسپارلاپ وتىرعانىن، سونداي-اق ارىپتەس-كليەنتتەردى ىزدەپ جاتقانىن مالىمدەگەن ەدى. «ول نەمىس، ەۋروپالىق، قىتايلىق، تۇرىك، رەسەيلىك، ۋكراينالىق، بەلورۋستىك ءوندىرۋشى بولا الادى جانە قازىر ءبىز تاڭداۋ كەزەڭىندەمىز»، – دەدى ول.

ەگەر قىتايلىق فەرمەرلەر داعدىلى تەحنولوگيالار بويىنشا، قىتاي نارىعى ءۇشىن ءونىم وسىرەتىن بولسا، ول ءبىزدىڭ بيۋدجەت ءۇشىن ميلليونداعان دوللاردان قاعىلۋ دەگەندى بىلدىرەدى. ورتا ەسەپپەن قازاقستاندا جەردى جالعا الۋ – ورنالاسقان جەرى مەن سۋارۋ قيىندىعىنا قاراي جىلىنا ءبىر گەكتارى 800-دەن 1200 تەڭگەگە دەيىن. بۇل جەردە اۋداندىق كوەففيتسيەنتتەر تاعى بار. شەتەلدىك فەرمەرلەردەن مەملەكەتتىڭ تاباتىن كىرىسىنىڭ بار بولعانى – وسى. ءتىپتى كوەففيتسيەنتتى 500% دەپ وتىرىك ايتار بولساق تا، بيۋدجەتكە جىلىنا ءبىر گەكتاردان 50 دوللار عانا پايدا تۇسەدى.

ەگەر شەتەلدىك فەرمەر جۇمىسقا قازاقستاندىق ازاماتتى الار بولسا، وندا وعان ايىنا 30-40 مىڭ تەڭگە جالاقى تولەيدى. الايدا شەتەلدىك باسقا سالىقتاردى قاراپايىم سەبەپ بويىنشا تولەمەيدى – ولار قىتايدان قارجىلاندىرىلادى، سايكەسىنشە، جالاقى مەن اعىمداعى شىعىنداردى تولەگەننەن كەيىنگى بارلىق كىرىس قارىزدى جابۋعا كەتەدى. ءسويتىپ، بارلىق ءونىم قارىزدى جابۋ ەسەبىنەن قىتايعا ەكسپورتتالادى.

ءوز جەرىمىزدى ءوزىمىز نەگە يگەرمەيمىز؟

ەندى سول جەردى قازاقستاندىق فەرمەر الاتىن بولسا، نە بولاتىنىن قاراپ كورەيىك. سول سويانى وسىرۋدەن جىلىنا ءار گەكتاردان $450 كىرىس بەرەدى، پليۋس-مينۋس 10%. جانە قازاقستاندا تۇراتىن جاعدايى ورتاشا فەرمەر بۇل قاراجاتتى شەتەلگە ەمەس، ءوز ەلىندە جۇمسايدى. ءتىپتى ەگەر ول 1 مىڭ گەكتاردا جۇمىس جاسايتىن بولسا دا، جىلىنا $450 مىڭ كىرىس تۇسەدى. جانە بۇل اقشالار قازاقستاندىق ەكونوميكاعا جۇمىس جاسايدى. سالىستىرايىق – شەتەلدىكتىڭ 50 دوللارى جانە ءبىزدىڭ – $450: شەتەلدىكتەر جالعا العان گەكتار سانىنا كوبەيتىلگەن بۇل $400 بيۋدجەتتەگى بىتەلمەيتىن تەسىك بولىپ قالادى. جانە ءبىز تاعى دا ءوزىمىزدىڭ ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىگىمىزدى قاۋىپكە تىگە وتىرىپ، سول قىتايدان، الەمدىك ۆاليۋتا قورىنان، دۇنيەجۇزىلىك بانكىدەن قارىزعا اقشا الاتىن بولامىز.

وسى جەردە سۇراق تۋىندايدى: نەگە ءبىزدىڭ فەرمەرلەر قازاقستاندىق جەرلەردى وزدەرى يگەرمەيدى؟ ماسەلە – قارجىلاندىرۋدا. وعان كوپتەگەن فەرمەرلەردىڭ قولدارى جەتپەيدى جانە اكىمشىلىك كەدەرگىلەر مەن پايىزدار توسقاۋىل بولىپ وتىر: اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى ۇلكەن تاۋەكەلدىڭ باعاسى – وسىنداي. سۋبسيدياعا ارقا سۇيەۋ دە قيىن، بۇل قيىندىقتى سۋبسيديا العان نەمەسە الۋعا تىرىسقان كەز كەلگەن فەرمەر ايتا الادى.

اۋىل شارۋاشىلىعى ءۇشىن بانكتەردىڭ جوعارى پايىز بەلگىلەۋى ورىندى، بىراق وتە زياندى. اۋىل شارۋاشىلىق نەسيەسى بويىنشا پايىزدىق جارنانى اقشا اعىنىنا قاتىستى بارلىق دەلدالدار بويىنشا ناقتى جانە قاتاڭ باقىلاۋ ارقىلى تومەندەتۋگە بولادى. سەبەبى اقشانىڭ كوپ بولىگى شەنەۋنىكتەر قالتاسىندا كەتىپ جاتىر. سۋبسيدياعا نەمەسە جەڭىلدىك نەسيەسىنە ءوتىنىم بەرگەن ءبىر فەرمەردىڭ ءوزى 5–6 قارجىگەردى، مەنەدجەرلەردى، تاعى باسقا تولىپ جاتقان دامەلىلەردى «اسىراپ» وتىر. دەگەنمەن، تەوريا نەگىزىندە، نەسيە بويىنشا جوعارى پايىزدار اركەز ەكونوميكالىق قىزمەتكە كەدەرگى كەلتىرىپ، ەكونوميكانىڭ ءوسىمىن تەجەپ، ادامداردى ىنتالاندىرماۋعا جانە ينۆەستيتسيا سالماۋعا ماجبۇرلەيدى.

ءوسىرۋ – ءبىر باسقا، ساتۋ – ءبىر باسقا

قازاقستاندىق فەرمەر ءۇشىن تۋىندايتىن تاعى ءبىر ماسەلە – ءونىمدى ساتۋ. ارينە، مۇنداي ماسەلە بارلىق ەلدە بار، دەگەنمەن بىزدە ونى شەشۋگە تىرىسىپ جاتقان ەشكىم جوق. ماۋسىمدىق جارمەڭكەلەر تەك بەلگى سوعۋ ءۇشىن وتكىزىلەدى. تاسىمالداۋ ءتاريفىنىڭ جوعارى بولۋىنا بايلانىستى الەمدىك نارىققا شىعۋ قيىن. ول ءۇشىن استىقتى تەمىر جول ارقىلى ءبىر رەت وتكىزۋدى بايقاپ كورسەڭىز بولادى: سوندا تەك رەسمي تاريفتەردى عانا ەمەس، باسقاسىن دا تولەۋگە تۋرا كەلەتىنىنە كوز جەتكىزەسىز.

ءار وڭىردە فەرمەردى ءوز تاۋارىن وتە ارزانعا ساتۋعا كوندىرەتىن جاقسى ۇيىمداسقان توپتار مەن دەلدالدار بار دەسەك، قۇپيانى اشقان بولمايمىز. فەرمەر ءوز تاۋارىن ءوزى ساتقىسى كەلگەن جاعدايدا، وعان «سىپايى كىسىلەر» كەلىپ، ونى ولاي جاساماۋعا كوندىرەدى.

سەبەبى قارجىلاندىرۋدى دا وسى توپتار ۇيىمداستىرۋى مۇمكىن عوي: سوندىقتان فەرمەر مۇنداي مىقتى دەلدالدارمەن ۇرىسا المايدى. ولار كەيدە كەيبىر جەرگىلىكتى شەنەۋنىكتەردىڭ قولداۋىنا يە بولىپ العان. كەرىسىنشە، ەگەر ولارمەن ءتيىستى جۇمىس جاسالار بولسا، كەزىندە ىشكى ىستەر ءمينيسترى قايىربەك سۇلەيمەنوۆ جويا الماعان جولداعى الىم-سالىقتاردان قۇتىلۋعا بولار ەدى.

جالپى، بۇل بۇكىل ەكونوميكاداعى جاعدايدى بىلدىرەدى: ءار قارجى سالاسىندا «اش قاسقىرلار» ءجۇر، السىزدەرگە وندا ورىن جوق. نە – سەن سولارمەن بىرگە بولاسىڭ، نە – سەن ەشكىم ەمەسسىڭ. رەسپۋبليكا ەلورداسىنداعى بازارلاردىڭ وزىندە فەرمەرلەر ەمەس، دەلدالدار قويىپ وتىرعان باعالاردى ەشكىم باقىلاي الماي وتىرعاندا، باسقا تۋرالى نە ايتۋعا بولادى؟ ال كوتەرمە بازار مەن بولشەك ساۋداداعى ايىرماشىلىق 100–150%-عا دەيىن جەتەدى. سوسىن قارا دجيپ مىنگەندەر ءبىزدىڭ جولدارمەن شىرەنە ءوتىپ، الماتىنىڭ تاۋلى ايماقتارىندا ۇسقىنسىز سارايلار سانىن وسىرۋدە.

ولاردان كەيىن ۋلانعان جەر قالادى

جوعارىدا ايتىلعان جاعدايلار سەبەبىنەن قازاقستان الەمدە جەر اۋماعى جاعىنان 9-ورىندا بولعانىمەن، ازىق-تۇلىكتىڭ جارتىسىنان استامىن سىرتتان الۋعا، ونىڭ ىشىندە ەت پەن ءسۇت ونىمدەرىن يمپورتتاۋعا ءماجبۇر. حالقىنىڭ جارتىسىنان استامى قالىپتى، تويىمدى تاعام ىشپەيدى. قىتاي ءبىز سياقتى «اۋىلدى قولداۋ جىلى» اتتى ناۋقان جۇرگىزبەدى، بىراق حالقىن اسىرىپ وتىر، ال ءبىز – تۇلدىرمىز. ءبىزدىڭ ەلدە قىتايداعىداي حالىق كوپ پە ەدى؟

بىراق قىتاي ونىمدىلىكتى ارتتىرۋعا وتە قىمبات اقى تولەۋدە: پەستيتسيدتەردى مەيىلىنشە بەلسەندى پايدالانۋ جانە قورشاعان ورتانىڭ لاستانۋىنان اۋقاتتى قىتايلىقتار ازىق-تۇلىكتى شەتەلدەن ساتىپ الۋدى ءجون سانايدى.

قحر بالا تۋ ساياساتىندا تىزگىندى ازداپ بوساتۋىنىڭ دا وزىندىك سەبەپتەرى بار. ەلدەگى ونەركاسىپتىك رەۆوليۋتسيا سالدارىنان ەرەكشە لاستانعان اۋدانداردا ادامدار ۇرىقسىز بولىپ، ال جاس نارەستەلەردە تەحنوگەندىك پاتولوگيا تۋىنداپ وتىر.

وسى كەزدە قىتايلىق فەرمەرلەر ىرگەسىندەگى قازاقستاندا لاتيفۋنديستەر ءوزارا ءبولىپ العان ءىرى كولەمدى جەرلەردىڭ بارلىعىنا نازار سالا باستادى. جانە دە باتىس قىتاي – باتىس ەۋروپا تاس جولى دا سالىنىپ جاتىر. ول قىتايلىق ەكسپورتتاۋشىلارعا ۋاقىتى مەن قاراجاتىن ۇنەمدەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ءدال سول سەبەپتى قىتاي كومپانيالارى قازاقستان مەن شىعىس ەۋروپا ەكونوميكاسىنا ءونىم يمپورتتاۋعا قۇلشىنىپ وتىر.

وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، قىتايلىقتار ءتوزىمتال كەلەدى. ولار تاڭنىڭ اتىسى – كۇننىڭ باتىسى جۇمىس ىستەپ، ءبىر ۆاگوندا كەزەكپەن جيىرما-وتىز ادام ۇيىقتاي الادى. تاماعى دا قاراپايىم – ءبىر توستاعان كۇرىش نەمەسە قايناعان سۋ قۇيىلعان تەز دايىندالاتىن كەسپە عانا. ولار جەرگىلىكتى بيلىكپەن دە ءتىل تابا الادى، سەبەبى ولار الەۋمەتتىك يگىلىكتەر تالاپ ەتپەيتىن ارزان جۇمىس كۇشى.

قازاقستاننان جەر جالعا العان قىتايلىق كومپانيالار مىناداي سۇلبامەن جۇمىس ىستەي باستايدى. العاشقى بىرنەشە جىلدا ولار سۋارىلمايتىن جەرلەردى جالعا الادى، قۇدىقتار بۇرعىلاپ، قىتايعا كەرەك ازىق-تۇلىك وسىرە باستايدى.

2–3 جىلدان كەيىن، قىتايلىق لوگيستيكا ماماندارى قحر-عا شىعاتىن ەكسپورتتىق جولدى دايىنداعان سوڭ، جەردى جالعا الۋشىلار حيميكاتتاردى بەلسەندى پايدالانۋىنىڭ ارقاسىندا ونىمدىلىكتى كۇرت ارتتىرىپ، گونكونگ بيرجاسىنا شىعىپ، وزدەرىنىڭ اكتسيالارىن ساتادى. ال حيميكاتتار پايدالانۋدان كەيىن، جەر قانداي كۇيگە تۇسەتىنىمەن ولاردىڭ شارۋاسى جوق.

ءبىزدىڭ پايىمداۋىمىزشا، ءبىزدىڭ بيۋدجەتكە ءتۇسىم شامالى بولادى، بىراق اسپاناستى بيزنەسمەندەرىنىڭ تاباندىلىعىنا قاراساق، ولارعا ۋادە بەرىلىپ قويىلعان جانە تەك قىتايلىقتار عانا ەمەس، ولاردىڭ قازاقستانداعى جاقتاۋشىلارى دا كۇرەپ اقشا تابادى. قىتايلىق ءبىر ديپلومات اتاپ كەتكەندەي، «وپپوزيتسيا مەن باق» بۇرىنعى مامىلەنى بۇزىپ جىبەردى. ەندى بۇل جولى ەشكىم كەدەرگى كەلتىرە الماس. بالكىم، قازاقستاندىق شەنەۋنىكتەردىڭ ار-وجدانى مەن پاتريوتتىق سەزىمى بولماسا...

وسىعان بايلانىستى ءبىز قىتايلىق ينۆەستورلارعا دەگەن ءوز وتىنىشتەرىمىزدى ايتقىمىز كەلەدى. تاريحي تۇرعىدان بىزدەر كوپتەگەن عاسىر كورشى تۇرىپ جاتىرمىز جانە كەلەشەكتە دە ىنتىماقتاسامىز. ءبىز پارا بەرۋ قازاقستانداعى بارلىق پروبلەمالاردى شەشۋدىڭ ەڭ دۇرىس جولى دەپ ەسەپتەيتىن جەكەلەگەن قىتايلىق ينۆەستورلارعا ەسكەرتۋ ايتپاقشىمىز. ينۆەستورلار ساتىپ العان شەنەۋنىكتەر كەتىپ، ونىڭ ورنىنا باسقالار كەلەتىندىگىن جانە ولاردى دا قايتادان ساتىپ الۋعا تۋرا كەلەتىندىگىن ەسكەرتەمىز. قازاقستاندىقتار وتە تىنىش حالىق جانە ءبىز قىتايلىق ينۆەستورلاردان جەمقور شەنەۋنىكتەردى ساتىپ الۋشىلاردى ەمەس، دوستاردى كورگىمىز كەلەدى...

راسۋل

رىسمامبەتوۆ

قازتاگ

«وبششەستۆەننايا پوزيتسيا»

(پروەكت «DAT» № 21 (245) 29 مامىر 2014 جىل.