جۋىردا ماجىلىستە وتكەن ۇكىمەت ساعاتىندا ءبىزدىڭ قوعامدى تولعاندىرعان وسى ماسەلە قىزۋ تالقىعا ءتۇستى. دەپۋتاتتار قازىرگى وقۋشىلار پايدالاناتىن كىتاپتاردىڭ سالماعى، قارپى جانە باسقا دا كورسەتكىشتەرىنە قىزىعۋشىلىق تانىتتى. ساۋالدارعا جاۋاپ بەرگەن ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسلان ءسارىنجىپوۆ ءاربىر وقۋلىققا قويىلاتىن سانيتارلىق تالاپتار تۋرالى اڭگىمەلەپ، بالالاردى كىتاپپەن قامتاماسىز ەتۋدەگى كۇردەلى ۇدەرىستىڭ قىر-سىرىن اشىپ، سونداي-اق وقۋلىق تاپشىلىعىنا قاتىستى ماسەلەنى شەشۋدەگى ءوز نۇسقاسىن ۇسىندى.

ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، 1-4 سىنىپتارعا ارنالعان وقۋلىقتاردىڭ سالماعى 300 گراممنان، ال 5-6 سىنىپتاردىكى – 400 گراممنان، 7-10 سىنىپتاردىكى – 500 گراممنان، 11 سىنىپقا ارنالعان وقۋلىق 600 گراممان اسپاۋى كەرەك. ياعني، ءبىر وقۋشىنىڭ جيناقتالىپ كەلگەندەگى وقۋلىقتارىنىڭ جالپى سالماعى 1,5 - 2 كەلىدەن اسپاۋى ءتيىس. الايدا ۇكىمەت ساعاتىنا قاتىسقان ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ تۇتىنۋشىلار قۇقىقتارىن قورعاۋ كوميتەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى جانداربەك بەكشين 2013 جىلى 3-ءشى جانە 10-شى سىنىپتارعا ارنالعان وقۋلىقتاردىڭ جوعارىداعى تالاپتارعا ساي بولماعانىن جاسىرماي ايتتى. مىسالى، الگەبرا، فيزيكا جانە بيولوگيا كىتاپتارى سالماعى بويىنشا ماقۇلداۋدان وتپەگەن. «سونداي-اق، قاعازدىڭ ساپاسى مەن بوياۋى تالاپقا ساي كەلمەدى، سۋرەتتەرى مازمۇنىمەن ۇيلەسپەدى. ءسويتىپ، بۇعان بيۋدجەتتەن تاعى قاراجات ءبولىندى. وقۋلىقتار تەز توزىپ، جىرتىلىپ قالا بەرەتىندىكتەن ءبىز تەكسەرىس ناتيجەسىندە تەرىس قورىتىندى شىعاردىق. بۇل جەردەگى تىكەلەي جاۋاپكەرشىلىك وقۋلىقتاردى دايىنداۋشىلار مەن ونى بەكىتكەن ورگانداردىڭ، ەڭ الدىمەن، مينيسترلىكتىڭ موينىندا»،- دەپ ءتۇسىندىردى ج. بەكشين.

ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ باسشىسى دەپۋتاتتارعا وقۋلىق تاپشىلىعىنىڭ نەگىزگى سەبەپتەرىن اشىق ايتتى. «بۇل جەردەگى نەگىزگى ماسەلە –  جوسپارلاۋ مەن دەر كەزىندە ساتىپ الۋدا جاتىر. جىل سايىن جەرگىلىكتى ورگاندار وسى ماقساتقا تولىق قاراجات بولمەيدى، جالپى العاندا ەلىمىز بويىنشا 3,6 پايىز تولىق قارجىلاندىرىلماعان»،- دەدى اسلان ءسارىنجىپوۆ. وقۋلىق تاپشىلىعىنا الىپ باراتىن سەبەپتەردىڭ ءبىرى – ساتىپ الۋعا كەلىسىم-شارت جاساۋ. مۇنداي جاعدايدا مەكتەپتەردەگى وقۋشىلار سانى مەن حالىقتىڭ ءوسىمى ەسكەرىلمەيدى. شىنىندا دا كوپ جاعدايدا جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار توزىعى جەتكەن وقۋلىقتاردى جاڭاسىنا اۋىستىرۋعا بيۋدجەتتەن اقشا بولگىسى كەلمەيدى. ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى بۇل احۋالدى جاقسارتۋ ءۇشىن وقۋلىقپەن قامتاماسىز ەتۋگە قاتىستى بارلىق ءىس-شارالارعا قاتاڭ باقىلاۋ ورناتىلاتىنىن مالىمدەدى.

مينيسترلىكتىڭ تاپشىلىقتى جويۋ ءۇشىن ۇسىنعان شەشىمى مىناداي: بىرىنشىدەن، وقۋلىقتار ءتىزىمىن بەكىتەتىن قۇزىرلى كوميسسيا جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ونى بەكىتۋى كەرەك. ەكىنشىدەن، 1-ءشى قاڭتارعا دەيىن بارلىق مەكتەپتەر الداعى وقۋ جىلىنا قاجەتتى وقۋلىقتار جونىندەگى مالىمەتتەردى مينيسترلىككە جىبەرۋى ءتيىس. بۇل جەردە دەموگرافيالىق، قالالىق جانە اۋداندىق كورسەتكىشتەر، جاڭادان مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاعان بالالار سانى سياقتى ماسەلەلەر ەسكەرىلۋى مىندەتتى. سونىمەن قاتار، وبلىستارداعى ءبىلىم بەرۋ باسقارمالارى مەن مەكتەپتەر تۇراقتى تۇردە وقۋلىقتار قورىنداعى كىتاپتاردى تۇگەندەپ وتىرادى. پايدالانىلعان كىتاپتاردى مەرزىمىنە جانە توزىعى جەتكەندىگىن باعالاۋعا قاتىستى ۇدەرىستى بەلگىلى ءبىر ەرەجەلەرگە باعىندىرعان ابزال.

الايدا، ءماجىلىس توراعاسىنىڭ ورىنباسارى داريعا نازارباەۆا شەنەۋنىكتەردىڭ ايتقان ۋاجدەرىمەن كەلىسپەدى. ول وقۋلىق تاپشىلىعىن قولدان جاساعان اكىمدىكتەر مەن باسپالاردىڭ ءبىر-بىرىمەن كەلىسىپ العانىن ايىپتادى. «مەنىڭ قولىمدا مىناداي ساندار بار: ءبىر جەردە 170 ملن. تەڭگە، ەندى ءبىر جەردە 220 ملن. تەڭگە ۇنەمدەلگەن. مەنىمشە، بۇل اكىمدىكتەردىڭ باسپالارمەن قۇپيا كەلىسىپ العانىنىڭ ناتيجەسى. ءبىزدىڭ حالىق جۋاس، كونبىس. بالالارىنا مەكتەپ وقۋلىق بەرمەسە، باسقا جەردەن ساتىپ الادى. وسىنداي نارسەنى تۇسىنبەيتىندەي ءبىز بالا ەمەسپىز عوي؟!. ال اكىمدىكتەر مەن باسپالاردىڭ تاراپىنان ايتىلعان تۇسىنىكتەمەلەر اقىلعا قونبايدى. بۇل ناعىز بالاباقشاداعى بالالاردىڭ ايتاتىن ءسوزى»،- دەدى ول. – قىزىق جاعدايعا تاپ بولىپ وتىرمىز، - دەپ جالعادى ءسوزىن د. نازارباەۆا. – بۇگىن مينيستر: ء«بىز نورماتيۆتەردى دايىنداپ جاتىرمىز» دەپ ايتتى. ياعني، ول نورماتيۆتەر جوق دەگەن ءسوز. ارنايى ەسەپ-قيساپ جۇرگىزىلمەگەندىكتەن، جوسپارلاۋ جۇمىسى دا اقساپ تۇر. مەن مەكتەپ ديرەكتورلارى ءوز وقۋشىلارى جونىندە جالعان اقپارات بەرەدى دەگەنگە سەنبەيمىن. ەگەر وسى ماسەلەگە تولىق تەكسەرىس جۇرگىزەتىن بولساق، جەرگىلىكتى جەردەگى اكىمدىكتەردىڭ وقۋلىقتارعا تاپسىرىس بەرۋدى تولىق قارجىلاندىرماي وتىرعانىن كورەر ەدىك،-دەپ ءسوزىن تۇيىندەدى ول.

ءامىرلان ءالىمجان.

Abai.kz