قازاقتىڭ م.اۋەزوۆ اتىنداعى اكادەميالىق دراما تەاترىندا قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى ءۋايىس سۇلتانعازىۇلىنىڭ تۋعانىنا 60 جىل تولۋىنا وراي ەسكە الۋ كەشى ءوتتى.

تەاتردا وتىز جىلعا جۋىق تابان اۋدارماي جۇمىس ىستەپ، تالاي ءرولدى سومداعان تۋما تالانت يەسى جانر تالعامايتىندىعىمەن، ءسوز ساپتاۋ ەرەكشەلىگىمەن، كاسىبي شەبەرلىگىمەن دارالانادى. الەمدىك كلاسسيكالىق شىعارمالارداعى سان الۋان كەيىپكەرلەردى بەينەلەۋمەن قوسا، ۇلتتىق ساتيرا جانرىندا دا سىڭىرگەن ەڭبەگى وراسان. كەش بارىسىندا ەكران ارقىلى اكتەر ويناعان وسىنداي قويىلىمدار مەن «تاماشا» ويىن-ساۋىق وتاۋىنىڭ ۇزىندىلەرى كورسەتىلدى. ارىپتەستەرى مەن ۇزەڭگىلەستەرى، اعايىن-تۋىس، دوستارى ونىڭ ەڭ الدىمەن ازاماتتىق بولمىسىن باسا ايتۋعا تىرىستى.

قازاقتىڭ م.اۋەزوۆ اتىنداعى اكادەميالىق دراما تەاترىندا قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى ءۋايىس سۇلتانعازىۇلىنىڭ تۋعانىنا 60 جىل تولۋىنا وراي ەسكە الۋ كەشى ءوتتى.

تەاتردا وتىز جىلعا جۋىق تابان اۋدارماي جۇمىس ىستەپ، تالاي ءرولدى سومداعان تۋما تالانت يەسى جانر تالعامايتىندىعىمەن، ءسوز ساپتاۋ ەرەكشەلىگىمەن، كاسىبي شەبەرلىگىمەن دارالانادى. الەمدىك كلاسسيكالىق شىعارمالارداعى سان الۋان كەيىپكەرلەردى بەينەلەۋمەن قوسا، ۇلتتىق ساتيرا جانرىندا دا سىڭىرگەن ەڭبەگى وراسان. كەش بارىسىندا ەكران ارقىلى اكتەر ويناعان وسىنداي قويىلىمدار مەن «تاماشا» ويىن-ساۋىق وتاۋىنىڭ ۇزىندىلەرى كورسەتىلدى. ارىپتەستەرى مەن ۇزەڭگىلەستەرى، اعايىن-تۋىس، دوستارى ونىڭ ەڭ الدىمەن ازاماتتىق بولمىسىن باسا ايتۋعا تىرىستى.

تۇڭعىشباي جامانقۇلوۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىق ءارتيسى:
- ءۋايىس - قازاق تەاتر ونەرىنىڭ اتپال ازاماتى، اق-ادال ەڭبەكقورى، اقجۇرەك اكتەرى، ءبىزدىڭ اڭقىلداق دوسىمىز ەدى. تاۋ تۇلعاسىمەن الدىنداعى اعالارىنا ىزەتتى ءىنى، كەيىنگىلەرگە ۇلاعاتتى اعا بولا بىلگەن ونەرپاز. قاراپايىمدىلىعىمەن، پاراسات-پايىمىمەن جان-جاعىنا شۋاق شاشىپ جۇرەتىن. جان دوسىمنىڭ جان تازالىعى، مارتتىگى، كەڭپەيىلدىلىگى، ادامگەرشىلىگى، جىگىتتىگى، ساحناعا دەگەن ادالدىعى، وزا شاۋىپ بايگە السا، اپىراقتامايتىنى، ال كەيدە استىنداعى اتى شابانداۋ بولىپ قالىپ جاتسا كۇيىنبەيتىندىگى، ومىردە بولىپ جاتقان ءارتۇرلى ادىلەتسىزدىككە، جونسىزدىككە سابىرمەن قارايتىنى، قانشا كۇيىپ-پىسسە دە، «اتتەگەن-اي» دەيتىن جاعدايلاردا دا ازاماتتىعىن جوعالتپايتىندىعى، مايدالانبايتىندىعى ەسىمدە ماڭگى قالدى. ونىڭ دوستارى دا، زامانداستارى دا كوپ-ءتىن. قازاق تەاترى، قازاق ونەرى بار جەردە مۇنداي ازاماتتار ۇمىتىلماۋى ءتيىس، ۇمىتىلمايدى دا.

قۇدايبەرگەن سۇلتانباەۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى:
- «اكەم 52 جاسىندا كەتتى، مەن دە سول كەزدە كەتەتىن شىعارمىن» دەپ ايتىپ جۇرەتىن. ايتقانى كەلدى. ءبىز - ءۋايىس، توقسىن، ليديا تورتەۋىمىز كۋرستاس ەدىك. بىرگە وقىدىق، ءبىر جاتاقحانا جاتتىق، ۇزەڭگىلەس، سىرلاس بولدىق.
بىردە قىزىلورداعا بارعانىمىزدا كەڭەس دۇيسەكەەۆكە «ءسىز كومپوزيتورسىز عوي، نايمانداردىڭ گيمنىن جازىپ بەرىڭىزشى» دەپ قالجىڭداپ قولقا سالدى. ول كىسى «وي، نە جازاتىنى بار، ول دايىن عوي. «جەر شارىن مەكەندەگەن بۇكىل حالىقتىڭ» ورنىنا «جەر شارىن مەكەندەگەن بۇكىل نايمان» دەپ ايتا بەرسەڭ، گيمن بولادى» دەدى. سودان «سول گيمندى» ءۋايىس جۇرگەن جەرىنىڭ بارلىعىندا ايتادى. ول ءبىرىنشى جولىن قايىرعاندا، كەيدە توقسىن «ىشىندە ءۋايىس دەگەن ءبىر حايۋان» دەپ تىق ەتە قالىپ، جۇرتتىڭ ءبارىن قىران-توپان قىلاتىن. مەنىڭ ۇيىمە كەلىپ، بالام ەركەبۇلانعا «سەن نايمانسىڭ، نايمانسىڭ» دەپ ۇيرەتىپ كەتەتىن. وسىنداي ءازىلى جاراسقان دوستار ەدىك. بويىندا تيتتەي قۋلىعى بار ادام ساحنادا ادال ەشتەڭە جاساي المايدى. ءۋايىس اڭعالدىعىمەن بويىنداعى بارىن كورسەتە الدى...

ومار قيقىموۆ، اكتەر:
- ءۋايىس اعامنىڭ تۋعان جەرى - التاي ءوڭىرى، سوندىقتان بولمىس، مىنەزى سول جەردىڭ تابيعاتىنا تارتقان. ول جاقتا قار ارالاس جاڭبىر ءجيى جاۋىپ تۇرادى. سول سياقتى ءۋايىس اعامنىڭ پوەزياسى مەن پروزاسى قاتار ارالاسىپ جۇرە بەرەتىن. ماسەلەن، ءبىر شۋماق ولەڭىنىڭ باستاپقى ەكى جولى پوەزيامەن ايتىلسا، ءۇشىنشى-ءتورتىنشى جولى پروزا بولىپ جالعاسادى. جۇرگەن جەرىندە ولەڭمەن سويلەيتىن. ءوزىم كۋا بولعان وسىنداي ءبىر-ەكى پوەزياسىنا توقتالا كەتەيىن.
نوكىس قالاسىنداعى گاسترولدەرىمىزدىڭ بىرىندە تەاترىمىزدىڭ اكتريساسى راۋشان داۋلەتشينامەن ايتىسىپ، الدىنان ارقان تارتىپ، ازەر قويدىرعانبىز. ءۋايىس اعام الدىندا ساۋساعىنىڭ ۇشىن قاناتىپ الىپتى. سونى مەڭزەپ:
- ووووو، جان، جان.
قاراسام، ساۋساعىمنىڭ ۇشى قان-قان.
سوندادا اۋىرعانىنا قاراماي،
دومبىرانى تارتا بەرەم، مەن، - دەپ قايىردى.
جولامان ەكەۋمىزدىڭ ساۋساقتارىمىزدىڭ ۇشى جوق. قۇدايدىڭ ءىسى...
راۋشان داۋلەتشينا ەجەلگى ادەتىنە باسىپ «قۇيىل ءسوزىم، قۇيىل ءسوزىم، قۇيىلشى-اي، - دەپ دومبىرانى سولاقاي قاعىپ-قاعىپ جىبەرىپ، - ەي، ءۋايىس سەن ساۋساعىڭدى كورىنگەن جەرگە سۇعا بەرمە، سەن ساۋساعىڭدى كورىنگەن جەرگە سۇعا بەرسەڭ، جولامان مەن ومار سياقتى شولاق بولىپ قالاسىڭ، سەن» دەپ توقتادى.
تاعى بىردە وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ سوزاق اۋدانىنا باردىق. ءبىزدى باستاپ بارعان ءاشىرالى كەنجەەۆ اعامىز ءبىر تۋىسقانىنىڭ ۇيىنە ءتۇسىردى. الگى شاڭىراقتىڭ اقساقالى بار ەكەن. شەتىمىزدەن «قاي تۋعان بولاسىڭدار؟» دەپ سۇراپ جاتىر. ءبىر كەزدە ءۋايىس اعام «قاڭلىمىن» دەپ قاراپ تۇر. ءاشىرالى اعا قاڭلى بولاتىن. ءۇي يەسى «قاڭلىنىڭ ىشىندە قايسىسىڭ؟» دەدى. ««كەنجە» دەگەن رۋ». ءاشىرالى اعانىڭ اكەسىن ايتىپ تۇر. «كەنجەنىڭ ىشىندە قايسىسىڭ؟»، «ءالى-ءاشىر». انا كىسى تۇك تۇسىنبەدى. سوسىن «جارايدى، باۋىرىم، وندا وسى وتىرعانداردىڭ بارلىعى ءبىزدىڭ مەيمانىمىز بولدى. قاڭلىنىڭ ءۇيى - سەنىڭ دە ءۇيىڭ. وندا مىنا قوناقتاردى كۇت» دەمەسى بار ما؟ سونىمەن، ەرتەسىنە قايتتىق. جولدا كەلە جاتىپ ءۋايىس اعامىز قاراپ وتىرماي شولپان بايعابىلوۆا اپكەمىزبەن تاعى ايتىستى. ەكەۋى ۇزاققا كەتتى. ءبىرىن-ءبىرى جەڭە الار ەمەس. ءۋايىس اعامىز قۇرداستىعىن پايدالانىپ، شولپاننىڭ ءوزىن جەڭە الماعان سوڭ، كۇيەۋىنە اۋىز سالدى.
- ەي، شولپان، شولپان،
سەن ءجۇرسىڭ گاسترولدە
شولتاڭ-شولتاڭ.
الماتىدا ەرسايىن جۇرگەن شىعار،
ءبىر قىزبەنەن ىرجاڭ-ىرجاڭ... دەدى.
شولپان قاراپ قالسىن با:
- ايتايىن كوزبەن كورگەن مەن
ءبىر جايتتى،
تۋىستاردىڭ ۋايىستەن كوڭىلى قايتتى.
نايمان بوپ كەلىپ ەدى شىمكەنتكە،
كۇنى ءۇشىن قاڭلى بولىپ ەلگە قايتتى...
نە كەرەك، سول جولى شولپان جەڭىپ، ول جەڭىلگەنىن جۋىپ، جول-جونەكەي بىزگە «بانكەت» جاساپ بەرگەن.

تامارا قۇسمانوۆا، مۇعالىمى:
- ءۋايىستىڭ تۋا بىتكەن قاسيەتى ونى ءبىر ورنىندا تۇراقتاتپاي، الىپ-ۇشىپ تۇراتىن ەدى. مەكتەپ جاسىنان-اق ونەرىن بويىنا سىيعىزا الماي جۇرەتىن. بالا كەزىندە مۇعالىمنىڭ كوزىن الا بەرە، بۇكىل كلاستى دۋ كۇلدىرىپ، تۇك بولماعانداي، وتىرا قالاتىن. ەركە وسسە دە، اقىلدى ەركە بولدى. اۋىل ونى «سەركەنىڭ ورىنباسارى، اقسۋاتتىڭ سەركەسى» دەپ اتاپ كەتكەن بولاتىن. ەلدىڭ اۋزى دۋالى كەلەدى عوي، تەككە ايتىلماپتى. شىندىعىندا، ول قازاق ونەرىنىڭ سەركەسىنە اينالدى.

قانشايىم بايداۋلەتوۆا

«ايقىن» گازەتى، 18.05.10.