كرەسلوسىن وتە ءجيى اۋىستىراتىن ەڭ جاس وبلىس اكىمدەرىنىڭ ءبىرى باۋىرجان ابدىشەۆ قانداي باسشى ەدى؟ باۋىرجان ابدىشەۆ اقتالىپ شىعا الا ما؟

«قۇرمەتتى سوت، مەن ماعان تاعىلعان ايىپپەن تولىق كەلىسپەيمىن. مەن ءوزىمدى ەلىمە جانە ەلباسىنا ادال قىزمەت اتقارعان قىزمەتكەردىڭ ءبىرىمىن دەپ سانايمىن»

/ب.ابدىشەۆتىڭ سوت الدىنداعى سوزىنەن/

قاراعاندى وبلىسىنىڭ اكىمى باۋىرجان ابدىشەۆ وسى جىلدىڭ 20 ماۋسىمىندا ەلباسىنىڭ اتىنا (رەسمي تۇردە وسىلاي ايتىلدى) حات جازىپ، قىزمەتىنەن كەتكەن بولاتىن. تامىز ايىندا پرەزيدەنت ن.نازارباەۆ قاراعاندىعا جۇمىس ساپارى كەزىندە ەكس-اكىمنىڭ نە ءۇشىن قىزمەتىنەن الىنعانىن ايتتى.

ەلباسىنىڭ ايتۋىنشا، وبلىس باسشىلىعى جەر ۇلەستىرۋدە زاڭسىز ارەكەتتەرگە جول بەرگەن. سول ءىستىڭ انىق-قانىعىن تەكسەرۋ ءۇشىن ابدىشەۆتى قىزمەتىنەن بوساتقان. بۇگىندە باۋىرجان تۇيتەيۇلىن مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى ۇستاپ، سوت شەشىمىمەن 2 ايعا دەيىن قاماۋعا الىندى.

ازىرگە تاعىلعان ايىپ - ول تانىستارىنا «ەۋروستاندارت-قاراعاندى» دەگەن جشس قۇرىپ بەرىپ، جولعا توسەلەتىن پليتكالار شىعاراتىن زاۋىت اشۋدى تاپسىرادى. كاسىپورىن ىسكە قوسىلعاندا شاھارداعى ساياباقتاردىڭ ءبىرىنىڭ پليتكالارىن اۋىستىرۋ ءۇشىن الگى فيرمانىڭ ءونىمىن پايدالانۋعا كەڭەس بەرگەن. ناتيجەسىندە 1,2 ملرد تەڭگەدەن اسا قارجىعا 2 كەلىسىم-شارت جاسالادى. بۇل ءىستىڭ بارلىعى ب.ابدىشەۆ 2012 جىلى قاراعاندى قالاسىنىڭ اكىمى بولىپ تۇرعان كەزدە بولعان. رەسمي مالىمەتتەردەن بىلەتىن اقپاراتىمىز وسى.

ابدىشەۆ قانداي اكىم ەدى؟

باۋىرجان تۇيتەيۇلىنىڭ بيوگرافياسىنا قاراساق، تاعايىندالعان قىزمەتتە ۇزاق وتىرمايدى ەكەن. كەدەن سالاسى، «نۇر وتانداعى» يننوۆاتسيالىق جۇمىسى، قاراعاندى اكىمى، قورشاعان ورتانى قورعاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى، ودان كەيىن كومىرلى ءوڭىردىڭ باسشىسى سەكىلدى لاۋازىمدارىنىڭ بارلىعىندا ەكى جىلعا جەتەر-جەتپەس ۋاقىت جۇمىس ىستەگەن. ءتىپتى كەيدە ءبىر كرەسلونىڭ قۇلاعىن 3 ايدان ارتىق ۇستاماعان كەزى بولىپتى.

الايدا، اتقارعان قىزمەتىنە ساي ءاردايىم تۇراقتى ءوسىپ وتىرىپتى. بىلەتىندەردىڭ ايتۋىنشا، ەكس-اكىم وتە ەڭبەكقور جانە تالاپشىل. ونىڭ كۇندەلىكتى جۇمىس ۋاقىتى تاڭعى ساعات 7-دە باستالىپ، تۇنگى 11-12-دە ءتامامدالاتىن كورىنەدى. ءاربىر جينالىسىن «جەمقورلىققا جول جوق! ارام پيعىلدارىڭدى جۇزەگە اسىرىپ، قۇتىلىپ كەتەمىن دەپ ويلاماڭدار. زاڭ بۇزساڭدار، ءتيىستى جازالارىڭدى الاسىڭدار» - دەپ ەسكەرتىپ   وتىردى. ەندى سول اكىمنىڭ پليتاكادان اقشا جەگەنى كۇدىك تۋعىزباي قويمايدى.

وسى جىلدىڭ اقپان ايىندا «ارسەلور ميتتال تەمىرتاۋ» كومپانياسىنىڭ باسشىلارى ءتۇرلى سەبەپتەرمەن 2500-دەي جۇمىسشىنى جۇمىستان بوساتامىز دەپ مالىمدەدى. الايدا، ءوڭىر باسشىسى ابدىشەۆتىڭ ارالاسۋىمەن ولار ۋاقىتشا باسقا جۇمىسقا تارتىلسا دا، ورىندارىن ساقتاپ قالدى. قارا جۇمىسشىلارعا 13-ءشى جالاقىسىن بەرۋ ماسەلەسى دە وڭ شەشىمىن تاپتى. جەرگىلىكتى حالىق ب.ابدىشەۆتىڭ اتىن شۇرىق تەسىك جولداردىڭ جوندەلىپ، جاڭادان سالىنعان اسفالت جولداردىڭ پايدالانۋعا بەرىلۋىمەن تىكەلەي بايلانىستىرادى ەكەن. شامامەن 1000 شاقىرىمعا جۋىق جول قايتا توسەلىنىپ شىققان. يندۋستريالاندىرۋ كارتاسى اياسىندا 51 جوبا ىسكە اسقان. 13 ينۆەستيتسيالىق جوبا قولعا الىنىپ، 1700 ادام جۇمىسپەن قامتىلعان.

ابدىشەۆ جاساعان 6 جاقسىلىق

1. ءبىزدىڭ شەنەۋنىكتەردىڭ جاڭا جىل مەرەكەسىن تويلاۋدى 1 اي بۇرىن باستايتىن ەرەكشەلىگى بار. 1 جەلتوقساندا قالالارداعى بۇكىل كورنەكتى ورىنداردا شىرشا مەن جاڭا جىلدىڭ اتريبۋتتارى سامساپ تۇراتىنى ۇيرەنشىكتى كورىنىسكە اينالعان. ب.ابدىشەۆ اكىم بولىپ تۇرعاندا وسى ۇردىسكە توقتاۋ قويدى. تاۋەلسىزدىك كۇنىن تويلاپ بولماي وبلىستا شىرشا شامدارى جاعىلماسىن دەپ بۇيرىق بەردى. بۇل ىسىنە وتكەن جىلى ەل بولىپ كۋا بولدىق. وسىلاي جاڭا جىلدى ىسىرىپ، تاۋەلسىزدىكتى قۇرمەت ەتكەن ول، ۇلتتىق مەرەكەمىز – ناۋرىزدى دۇرىلدەتىپ تويلاتتى. مۇنى ءبىر دەپ قويىڭىز.

2. «بەسوبا» تۇرعىن ءۇي كەشەنى تۇرعىندارىنىڭ اجالدان امان قالۋىنا سەبەپكەر بولدى. قالا باسشىسى قىزمەتىندە بولعاندا قۇلاعالى تۇرعان ءۇيدىڭ تۇرعىندارىن قاۋىپسىز ورىنعا كوشىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى. الايدا ءوز ەركىمەن پاتەرىن بوساتۋدان باس تارتقاندار بولىپتى. امالسىزدان ارنايى جاساق شاقىرتىپ، 3 كۇن دەگەندە بارلىق تۇرعىنداردى كوشىرەدى. ارتىنشا ءۇي وپىرىلىپ قۇلاعاندا الگى ادامدار اكىمگە كەلىپ راحمەتىن ايتقان. سول تۇرعىن ءۇي كەشەنىن قايتا سالۋدى قولعا الدى. بيىل جىل سوڭىنا دەيىن بارلىق پاتەر يەلەرى جاڭا ۇيدە قونىس تويىن تويلايدى دەپ ۋادەسىن بەرگەن. «قولىڭنان كەلمەسە، اتاڭنىڭ باسىنا بۇل جۇمىستى الاسىڭ» - دەپ مەردىگەرگە جەكىپ جۇرگەنى دە سول قۇرىلىستىڭ قامى ەدى. بۇل ەكى.

3. قاراعاندىداعى ەسكى ەمحانا عيماراتىنا كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، جەتىمدەر ۇيىندە تاربيەلەنگەن جاستارعا ۇلەستىرىپ بەرگەن. باستاپقىدا قول استىنداعىلار نىساندى حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنىڭ كەڭسەسى رەتىندە پايدالانۋدى، ءتىپتى ساتىپ جىبەرۋدى ۇسىنىپتى. قازىر سول جاتاقحانا بولمەلەرى جەتىم وسكەن بىرنەشە جاستىڭ قۇتتى شاڭىراعىنا اينالدى.

4. جىل سايىن جەتىمدەر ۇيىنەن شىققان تۇلەكتەرگە جوو-دا تەگىن وقۋعا مۇمكىندىك جاساعان. ۇبت-دان ءتيىستى بالل جيناي الماعانداردىڭ كوللەدجدەردە ءبىلىم الۋىنا قامقورلىق كورسەتكەن. وڭىردەگى اتقارۋشى بيلىك مەكەمەلەرىندە 30-عا جۋىق مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار ءتۇرلى جۇمىستارعا تارتىلعان.

5. بۇرىنعى اكىمنىڭ سەنبى، جەكسەنبى كۇندەرى قىزمەتتىك كولىگىن تىكۇشاققا اۋىستىرىپ وتىراتىنى ايماق جۇرتشىلىعىنا ايان. بۇعان دەيىن وبلىس اكىمدەرى تۇرماق، اۋدان، ءتىپتى اۋىل باسشىلارىنىڭ اياعى تيمەگەن شالعايداعى ەلدى-مەكەندەردى ارالاپ وتىرىپتى. جەرگىلىكتى حالىقپەن بەتپە-بەت كەزدەسىپ، ۇسىنىستارىن مۇمكىندىگىنشە ورىنداپ كەلگەن. مۇنى بەس دەپ قويىڭىز.

6. الماتىنىڭ اكىمى احمەتجان ەسىموۆ قازنەتتە ىلعي ورىسشا جازاتىن بلوگگەرلەردى تۇسكى شايعا شاقىرىپ جاتقاندا، ابدىشەۆ قازاقشا جازاتىن بلوگگەرمىن دەگەن بۇكىل قاۋىمدى جيناپ، ەكى كۇن بويى مەيمان ەتتى. اس-سۋىن بەرىپ، سىي-سياپاتىن جاساۋمەن دە ەستە قالدى.   

ماقالادا بۇرىنعى اكىمنىڭ رەسمي ەسەبىندەگى ەمەس، قاراپايىم قاراعاندىلىقتاردىڭ كوكەيىندەگى فاكتىلەردى عانا كەلتىرۋگە تىرىستىق. ءىستى بولىپ وتىرعان ەكس-اكىمدى اقتاپ الۋ پيعىلىمىزدا جوق. ءبىر عانا ءوتىنىشىمىز بار. سوت اشىق ءارى ءادىل وتسە. كىنالى ادامدار زاڭ الدىندا جازاسىن السا. بيلىك ەشەلونىندا ءبىر جاعىمسىز ءۇردىس پايدا بولعان سەكىلدى. نەگە بىزدە پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ ء(پا) جەتەكشىسى اۋىسسا، مىندەتتى تۇردە ءبىر اكىم قاماۋعا الىنىپ، ءىستى بولىپ شىعا كەلەدى؟

ا. مۋسين كەتىپ، ورنىنا ك. ءماسىموۆ كەلگەندە، 6 ايدان سوڭ پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى، عالىم ەرلان ارىن ءىستى بولدى. بيىلعى كوكتەمدە ك.ءماسىموۆتىڭ ورنىنا ءپا باسشىسى رەتىندە ن.نىعماتۋللين كەلدى. اراعا 6 ايداي ۋاقىت سالعاندا، تاعى ءبىر اكىم تەرگەۋ يزولياتورىنا قامالدى. بۇل ءجاي عانا سايكەستىك پە؟ ەندى ءپا جەتەكشىسى اۋىسسا، قاي ءوڭىردىڭ اكىمى قامالۋى مۇمكىن؟..

قالاي بولعاندا دا ب.ابدىشەۆ ءتۇپتىڭ-تۇبىندە سوتتان اقتالىپ شىعادى دەپ سەنەيىك. كەزىندە بىرنەشە جىلعا سوتتالعان قتج-نىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى جاقسىلىق قۇلەكەەۆتىڭ ءىسى دە وتە بۇلىڭعىر بولعان. اقىرى سوڭىندا اباقتىدان بوساتىلىپ قايتادان اتقا قوندى. سول سياقتى ابدىشەۆ تە اقتالىپ شىعار دەگەن ويدامىز. سەبەبى، ول ءوز ىسىنە تياناقتى، سوزدەن گورى شارۋانىڭ ادامى، ادال باسشى بولا بىلگەن ادام.

«ماعان باعانى بەرەتىن حالىق»

/ب.ابدىشەۆتىڭ سوت الدىنداعى سوزىنەن/

دەرەككوزى: Jaqsy.kz