الايدا جاتاقحانا جالپىعا بىردەي جەتكىلىكسىز. جاتاقحانا تابا الماي ساندالعان ستۋدەنت اقىرىندا پاتەر جالداۋعا ءماجبۇر. بۇدان بولەك، ءار ۋنيۆەرسيتەتتىڭ جاتاقحاناعا بەلگىلەگەن ءوز قۇنى بار. بۇل باعا ستۋدەنتتىڭ قالتاسىن كوتەرە الا ما؟ الدىمەن ەلىمىزدەگى بىرنەشە جوعارى وقۋ ورنىنا قوڭىراۋ شالىپ كوردىك. ال­عاشقى بولىپ، رەسپۋبليكاداعى ءىرى جوو-نىڭ جاتاقحانالارىنىڭ قۇنىن بىلۋگە تىرىستىق. سونىمەن...
كەيبىر جاتاقحانانىڭ جىلدىق باعاسى 20-30 مىڭ تەڭگە ارالىعىندا. جىلىنا 4 مىڭ تەڭگە عانا الاتىن ۋنيۆەرسيتەت تە بار ەكەن. ول – تاراز قالاسىنداعى م.دۋلاتي اتىنداعى تاراز مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى. مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، ەڭ قىمبات جاتاق­حانا سۇلەيمەن دەميرەل اتىنداعى ۋني­ۆەر­سيتەتتە. ونداعى جاتاقحانانىڭ جىل­دىق اقىسى 175 مىڭ تەڭگە. باعاسى جوعا­رى ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ قاتارىندا كيمەپ تە بار. وندا 1 سەمەستر (4 اي) تۇرعان ۋاقىت ءۇشىن 135 مىڭ تەڭگە تولەۋىڭ كەرەك. ت.رىس­قۇلوۆ اتىنداعى قەۋ جاتاق­حاناسىنىڭ جىلدىق باعاسى 120 مىڭ تەڭگە. قاراعان­دى مەملەكەتتىك تەحنيكالىق ۋنيۆەرسي­تەتىن­دە دە شامامەن سولاي، مۇن­دا ايىنا 12 500 تەڭگەدەن كەلەدى. سوندا 9 ايعا 112 500 تەڭگە. ال ايماقتاردان كەل­گەن ستۋ­دەنتتەر ءۇشىن مۇنداعى جاتاقحانا ايىنا 6 500 تەڭگە. «سەرپىن – 2050» باعدار­لاماسى بويىنشا وقۋعا تۇسكەندەرگە جاتاق­حانا اقىسى ايىنا 2 514 تەڭگە. قارا­عاندى مەم­لەكەتتىك مەديتسينا ۋني­ۆەر­سيتەتىنىڭ جاتاق­حاناسىنا تۇرعىڭ كەل­سە، 10 ايعا 105 مىڭ تەڭگە تولەيسىڭ. الما­تىداعى قبتۋ  جاتاقحاناسىنىڭ قۇنى ايىنا 15 مىڭ تەڭگە، ياعني وقۋ جى­لى­نىڭ 9-10 ايىندا 135-150 مىڭ تەڭ­گەگە بارادى. بۋكەتوۆ اتىن­داعى قاراعاندى مەملەكەتتىك ۋني­ۆەرسيتەتىنە قاراستى جاتاقحانانىڭ باعا­سى – جىلىنا 60 مىڭ تەڭگە. ال قاراعاندى مەملەكەتتىك يندۋس­تريا­لىق ۋنيۆەرسي­تە­تىنىڭ 1-كۋرس ستۋدەنت­تەرى مەن «سەرپىن – 2050» باعدارلاماسىمەن وقيتىندار ءۇشىن جاتاقحانا تەگىن بەرىلەدى ەكەن. 
بiزدi قىنجىلتقانى، جاتاقحانا ماسە­لە­سىمەن حابارلاسقانىمىزدا كەيبىر ۋني­ۆەر­سيتەت قىزمەتكەرلەرى سۇراعىمىزعا دۇرىس جاۋاپ بەرمەي، تۇتقانى تاستاي سالدى. ونسىز دا ماڭىزدى قادامعا اياق باسىپ، ۇمىتىنەن كۇدىگى باسىم تالاپكەرگە باعىت سىلتەمەگەندە، وسىدان كەيىن ونىڭ تاۋى شاعىلماعاندا قايتەدى؟ ءبىرى – دۇرىس جاۋاپ بەرمەدى دەپ قىنجىلساق، ەندى بىرىنە حابارلاسۋدىڭ ءوزى قيامەت-قايىم. ماسە­لەن، ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ-گە باي­لانىسقا شىعا المادىق، بىراق سايتىندا جاتاقحانادا تۇرۋدىڭ ءبىر جىلدىق اقىسى  28 910 تەڭگە دەپ كورسەتىلىپتى.
جالپى، جوو-عا قارايتىن جاتاق­حانالاردا تۇرۋ قۇنى قانشا بولۋى كەرەك؟ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىندەگىلەردىڭ ايتۋىنشا، بەكىتىلگەن بۇيرىق بويىنشا جاتاقحانا اقىسى ستۋدەنتتىڭ شاكىرتا­قىسىنان 15 پايىزدان اسپاۋى قاجەت. ال بيىلعى شاكىرتاقى كولەمى 16 759 تەڭگە ەكەن. دەمەك، اي سايىن بەرىلەتىن شاكىرت­اقىنىڭ 15 پايىزى 2513 تەڭگە بولسا، جا­تاق­حانانىڭ جىلدىق اقىسى وقۋ جىلىنىڭ 9-10 ايىندا 25 139 تەڭگە بولۋى شارت. اقىسى جىلىنا 30-40 مىڭ تەڭگەگە بارا­تىن جاتاقحانالار دا بار.
كوڭىلدى الاڭ ەتكىزەتىن تاعى ءبىر دۇنيە – جاتاقحانالاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى. جا­تاقحانا ۋنيۆەرسيتەت ستۋدەنتتەرىنىڭ بارىنە بىردەي بۇيىرا بەرمەيدى. ماسەلەن، كەيبىر ۋنيۆەرسيتەتتەر تەك 1-كۋرسقا تۇس­كەن ستۋدەنتتەردى عانا تۇرعىزادى. ال كەي­بىر جوو-نىڭ جاتاقحاناسى مۇلدەم جوق. 
جاتاقحاناعا قابىلداۋ جۇرگىزۋدىڭ دە ءوز ءتارتىبى بار. الدىمەن گرانتتا وقيتىن 1-كۋرس ستۋدەنتتەرىنىڭ وتىنىمدەرى، اتا-انانىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان نەمەسە الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسىلاردىڭ بالالارى، «التىن بەلگى» يەگەرلەرى، حا­لىق­ارالىق وليمپيادا جەڭىمپازدارى مەن قوعامدىق جۇمىسقا بەلسەنە ارالاسقاندار قابىلدانادى. قاجەت بولعان جاعدايدا اقىلى ءبولىمنىڭ ستۋدەنتتەرىنە بەلگىلى مولشەردە ورىن بولىنەدى.
وسى ماسەلەگە بايلانىستى حالىق قالاۋ­لىسى ورازگۇل اسانعازىنىڭ پىكىرىن بىلگىمىز كەلدى.
ورازگۇل اسانعازى، دەپۋتات: «ۋنيۆەر­سيتەتتىڭ جاتاقحاناسى بولماسا، قايدان بەرەدى. قازىر مەنىڭ ايتقانىممەن، جاتاق­حانا سالا سالمايدى عوي. سوندىقتان وقۋ ورنى جاتاقحانامەن قامتي الادى ما، جوق پا، سونى ءبىلۋ كەرەك. ويتكەنى قازىر قال­تاسىندا 3-4 ديپلومدى سالىپ الىپ جۇرگەندەر بار. بالا ءبارىن ءوزى ەسەپتەۋى ءتيىس. باعانى قايتىپ رەتتەيسىڭ؟ بىزدە ۇلت­تىق، مەملەكەتتىك، جەكەمەنشىك ۋنيۆەر­سيتەتتەر بار. ونىڭ قايسىبىرىن قاداعالاي­سىڭ؟ بىرىنە-ءبىرى باعىنبايدى عوي. ونىڭ شىعىنى بار، باسقاسى بار. ءبىر استانانىڭ وزىنەن پاتەر جالداساڭ، ونىڭ ورتالىعىندا ءبىر باعا، وڭتۇستىگىندە، سولتۇستىك باعىتىندا باسقا باعا. پارلامەنتتىڭ عيماراتى مەن قالالىق اكىمشىلىكتىڭ جالعا الۋ باعاسى دا ەكى ءتۇرلى. تۇرعان جەرىڭە بايلانىستى باعا ءارتۇرلى بولادى. سول سياقتى ءبارىنىڭ باعاسىن بىردەي قويا المايمىز». 
ءتۇيىن:
ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز – جاتاقحانا قۇنى بارلىق ستۋدەنتكە قولجەتىمدى بول­عانى. ۋنيۆەرسيتەتتەگى جاتاقحانانىڭ ءبىر جىلدىق باعاسى قالاي ەكەنىن جوعارىدا كەستە ارقىلى كورسەتۋگە تىرىستىق. جوو-لار جاتاقحانا ماسەلەسىن وزدەرى شەشەتىنى بەلگىلى. باستىسى، ءبىز ءۇشىن ستۋدەنتتەردىڭ الەۋمەتتىك ماسەلەلەردەن قامسىز، مۇڭسىز ءبىلىم العانى ماڭىزدى. ال ول ءۇشىن ۋني­ۆەر­سيتەتتەر ستۋدەنتكە جاعداي جاساۋى ءتيىس. 

    دايىنداعاندار: 
نۇرسۇلۋ مىرزاحمەت،
جادىرا پەردەبايقىزى

ايقىن گازەتى