قازiرگi ەكونوميكالىق داعدارىس جاعدايىندا بيۋدجەت تۇسiمدەرiن تولىقتىرۋ مەن قازىنا قارجىسىن ۋاقتىلى جانە نىسانالى جۇمساۋ – قارجىگەرلەر قاۋىمىنا ۇلكەن سىناق. ونىڭ ۇستiنە وبلىستىڭ كوممۋنالدىق مەنشiگiن باسقارۋدى وڭتايلى جۇرگiزۋ دە وڭاي شارۋا ەمەس. وسى ورايدا جوعارىداعى جاۋاپتى مiندەتتەردiڭ ورىندالۋى جولىندا كۇرەسiپ كەلە جاتقان قارجىگەرلەر العاشقى جارتىجىلدىقتى قالاي قورىتىندىلادى؟ بۇل جونiندە وقو قارجى باسقارماسىنىڭ باسشىسى روزا ابدiرقىزى يساەۆا اڭگiمەلەيدi.

– وزگە وبلىستارمەن سالىستىرعاندا وڭتۇستiكتە بيۋدجەت كولەمi قوماقتى. وسىعان قاراماي بۇل باعىتتا سوڭعى جىلدارى ەداۋiر تابىستارعا قول جەتكiزدiڭiزدەر. بيىل وسى قارقىندى تومەندەتiپ العان جوقسىزدار ما؟

– ۇستiمiزدەگi جىل ەكونوميكالىق تۇرعىدا قيىن كەزەڭ بولىپ وتىر. سوعان قاراماستان دەر كەزiندە قابىلدانعان شارالاردىڭ ناتيجەسiندە بiرiنشi جارتىجىلدىقتا وبلىس بيۋدجەتiنiڭ تۇسiمدەرi جوسپارعا ساي اتقارىلىپ، بولجامدى تۇسiمدەر ارتىعىمەن ورىندالدى. وبلىس بويىنشا مەملەكەتتiك بيۋدجەتكە 95,6 ملرد. تەڭگە ءتۇستi. ونىڭ iشiندە جەرگiلiكتi بيۋدجەتكە، ياعني وبلىستىق، اۋداندىق قالالىق بيۋدجەتتەرگە تۇسەتiن سالىقتار مەن باسقا دا تۇسiمدەردiڭ جوسپارى 115,6%-عا ورىندالىپ، 46290,2 ملن. تەڭگە ءتۇستi. بۇل بىلتىرعى وسى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا 8,6 ملرد. تەڭگەگە كوپ.

اتاپ وتەرلiگi, جەرگiلiكتi بيۋدجەتتiڭ كiرiستەر جوسپارى بارلىق اۋداندار مەن قالالار بويىنشا اسىرا ورىندالدى.

بيۋدجەتتiڭ شىعىس بولiگiن ورىنداۋ جونiندەگi كورسەتكiشتەر دە جىلدان-جىلعا جاقسارىپ كەلەدi. بيىلعى 6 ايدا 227,8 ملرد. تەڭگە بيۋدجەت قارجىسى يگەرiلiپ، جوسپارلانعان مەجە 97,7%-عا ورىندالعان.

وتكەن جىل قورىتىندىسىندا وبلىسىمىز بيۋدجەت قارجىسىنىڭ 99,8%-عا يگەرiلۋiن قامتاماسىز ەتiپ، رەسپۋبليكادا كوشباستاۋشىلار قاتارىنان كورiندi.

– وڭiردە الەۋمەتتiك سالاعا زور كوڭiل ءبولiنiپ كەلەدi. بۇل سالاعا قاراستىرىلعان قارجى مولشەرi قانداي؟

– مىسالى، بiلiم بەرۋ سالاسىنا بيىل 155,7 ملرد. تەڭگە ءبولiنiپ، ونىڭ 6 ايدا 86,4 ملرد. تەڭگەسi يگەرiلدi. ياعني، وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 7,3%-عا ءوسiپ وتىر. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا 73,6 ملرد. تەڭگە قارالسا، ونىڭ 6 ايدا جۇمسالعانى 38,5 ملرد. تەڭگەنi قۇرادى.

مادەنيەت، سپورت جانە اقپاراتتاندىرۋ سالاسىنا بيىل 22,6 ملرد. تەڭگە بولiنسە، مادەنيەت سالاسى بويىنشا 3,5 ملرد. تەڭگە، سپورت سالاسى بويىنشا 7,3 ملرد. تەڭگە، اقپاراتتىق كەڭiستiك بويىنشا 0,8 ملرد. تەڭگە يگەرiلدi.

– بيۋدجەت قارجىسىنىڭ قوماقتى بولiگi ينۆەستيتسيالىق جوبالارعا جانە كاسiپكەرلiكتi قولداۋعا باعىتتالىپ وتىر عوي.

– ءيا، ناقتى تسيفرلارمەن ايتاتىن بولسام، 2015 جىلى وبلىستىق جانە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت ەسەبiنەن بارلىعى 396 نىساننىڭ قۇرىلىسىن جۇرگiزۋگە 88,2 ملرد. تەڭگە قارالىپ، 6 ايدا 41,8 ملرد. تەڭگە يگەرiلiپ وتىر. ونىڭ 23,6 ملرد. تەڭگەسiنە 88 مەكتەپ پەن 13 بالاباقشانىڭ، 2,7 ملرد. تەڭگەگە 26 اۋرۋحانا مەن ەمحانانىڭ، 3,9 ملرد. تەڭگەگە 22 مادەنيەت جانە سپورت نىسانىنىڭ، 5,8 ملرد. تەڭگەگە 36 تۇرعىن ءۇيدiڭ، 25,7 ملرد. تەڭگەگە 34 سۋ جۇيەسiنiڭ، 3 جىلۋ جۇيەسiنiڭ، 55 گازبەن قامتاماسىز ەتۋ جانە 20 كوممۋنالدىق نىساننىڭ قۇرىلىسى ءجۇرiپ جاتسا، 15,8 ملرد. تەڭگەگە اۋداندىق جانە وبلىستىق ماڭىزى بار جولداردىڭ اعىمداعى، كۇردەلi جانە قۇرىلىس جۇمىستارى جۇرگiزiلۋدە.

ال، كاسiپكەرلiكتi قولداۋعا تەك بيۋدجەت ەسەبiنەن 10,7 ملرد. تەڭگە ءبولiنiپ وتىر. ونىڭ iشiندە ەكiنشi دەڭگەيدەگi بانكتەردەن الاتىن نەسيە پايىزدارىنىڭ بiر بولiگiن سۋبسيديالاۋعا 2,8 ملرد. تەڭگە، ال، كەپiلدiككە قويىلعان مۇلiكتەرiن iشiنارا قارجىلاندىرۋعا 81,0 ملن. تەڭگە بولiنسە، جاڭادان بيزنەستi باستاۋدى قولعا العان ازاماتتاردى وقىتۋعا، ۇيرەتۋگە تاجiريبە جيناقتاۋعا جانە ولارعا نەسيە قارجى بەرۋگە 1,8 ملرد. تەڭگە باعىتتالدى. سونداي-اق، «بيزنەستiڭ جول كارتاسى–2020» باعدارلاماسى اياسىندا 30 نىساننىڭ ينفراقۇرىلىمدارىن جۇرگiزۋگە 5,5 ملرد. تەڭگە قارالسا، ونىڭ 1,2 ملرد. تەڭگەسi يگەرiلiپ قويدى.

– جەكەشەلەندiرۋدiڭ ەكiنشi تولقىنى اياسىندا زاڭدى تۇلعالار مەن كاسiپورىنداردى باسەكەلەستiك ورتاعا بەرۋ جوسپارى قالاي ورىندالۋدا؟

– 2014–2016 جىلدارى وڭتۇستiك قازاقستان وبلىسىنىڭ كوممۋنالدىق مەنشiگiندەگi مەملەكەتتiڭ قاتىسۋ ۇلەسi بار 28 زاڭدى تۇلعا مەن كاسiپورىن، الەۋمەتتiك كاسiپكەرلiك كورپوراتسياسىنىڭ قۇرامىنداعى 4 ۇيىمدى باسەكەلەستiك ورتاعا بەرۋ جوسپارلانعان. بەكiتiلگەن ساتۋ كەستەسiنە سايكەس وتكەن 2014 جىلى جەكەشەلەندiرۋگە جاتاتىن 6 ۇيىم ەلەكتروندىق ساۋدا-ساتتىققا قويىلىپ، ونىڭ بەسەۋi 73926,14 مىڭ تەڭگەگە ساتىلدى.

ال، بيىل كوممۋنالدىق مەنشiكتەگi 8 ۇيىمدى جانە الەۋمەتتiك كاسiپكەرلiك كورپوراتسياسىنىڭ قۇرامىنداعى 1 ۇيىمدى باسەكەلەستiك ورتاعا بەرۋ جوسپارلانعان. بۇگiنگە دەيiن «لتد تۇرمىس» جشس-نiڭ جارعىلىق كاپيتالىنداعى 51% مەملەكەتتiك ۇلەسi 379605,04 مىڭ تەڭگەگە ساتىلدى. «جاسىل كەنتاۋ» مكك، تۇركiستان قالاسىنىڭ «مۋنيتسيپالدىق بازار» جشس ەلەكتروندىق ساۋدا-ساتتىققا شىعارىلدى.

تولەبي اۋدانىنىڭ «وركەن» مكقك بويىنشا باعالاۋ جۇمىستارى اياقتالىپ، قازiرگi تاڭدا ەلەكتروندىق ساۋدا-ساتتىققا قويۋدىڭ الدىڭعى پروتسەدۋرالارى جۇرگiزiلۋدە. «وبلىستىق سالاۋاتتى ءومiر سالتىن قالىپتاستىرۋ ورتالىعى» مكقك، «ورداباسى» كاسiبي فۋتبول كلۋبى» اق، «ماقتاارال–جاسىل جەلەك» مكك بويىنشا مۇلiكتi باعالاۋ جۇمىستارى باستالدى. «وبلىستىق مەكتەپ وليمپيادالارىن وتكiزۋ ورتالىعى» مكقك بويىنشا جەكەشەلەندiرiلەتiن ۇيىمدار تiزبەسiنەن شىعارۋ جۇمىستارى جۇرگiزiلۋدە.

الەۋمەتتiك كاسiپكەرلiك كورپوراتسياسىنا قاراستى «يران باق-وڭتۇستiك» جشس وسى جىلدىڭ قازان ايىندا ساۋدا-ساتتىققا قويىلادى. بۇدان باسقا بەكiتiلگەن كەستەگە سايكەس 2016 جىلى 14 ۇيىمدى ساۋدا-ساتتىققا شىعارۋ جوسپارلانعان.

– اڭگiمەڭiزگە راحمەت!

سلام نۇرماعانبەتۇلى،
وبلىستىق قارجى باسقارماسى ءباسپاسوز قىزمەتiنiڭ جەتەكشiسi.

Abai.kz