تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارىن قالىپتاستىرۋدىڭ كەيبىر ماسەلەلەرى

اقپاراتتىق تەحنولوگيالار زامانى بولىپ تابىلاتىن ءححى عاسىردا قانداي دا بولماسىن مەملەكەتتىڭ دامۋىندا ادام ءومىرىنىڭ بارلىق سالالارىن اقپاراتتاندىرۋ، جالپى اقپاراتتىق قوعامعا كوشۋ ماسەلەسى  ايقىن باسىمدىلىققا يە ەكەنى بەلگىلى. اقپاراتتى قوعامعا كوشۋ ءۇشىن جاعدايلار جاساۋ  ماقساتىندا 2012 جىلى قابىلدانعان «اقپاراتتى قازاقستان - 2020» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى، ەل اۋماعىندا جۇزەگە اسىرىلۋى ءتيىس اقپاراتتاندىرۋ شارالارى مەن  ولاردىڭ ناتيجەلەرى بولىپ تابىلاتىن ناقتى كورسەتكىشتەردى انىقتاپ بەردى.

بۇل باعدارلامادا اقپاراتتىق قوعامدى قالىپتاستىرۋدىڭ باستى فاكتورى رەتىندەگى ادامي كاپيتالدى  دامىتۋدا ماڭىزدى ورىن الاتىن، ءبىلىم بەرۋ جانە عىلىم سالاسىن اقپاراتتاندىرۋعا بايلانىستى جۇزەگە اسىرىلۋى ءتيىس ناقتى كورسەتكىشتەر رەتىندە  كەلەسىلەر اتالعان [1]:

°      ەلەكتروندىق ءبىلىم بەرۋ رەسۋرستارىنىڭ ۇلەسى 2017 جىلى — 60 %، 2020 جىلى - 100 %;

°      عىلىمي ءبىلىم بەرۋدىڭ بىرىڭعاي ۇلتتىق جەلىسىنە قوسىلعان عىلىمي ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەردىڭ ۇلەسى 2017 جىلى - 50 %، 2020 جىلى -100 %;

°       ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار (ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ) بالالار ءۇشىن اكت كومەگىمەن ساپالى ءبىلىم بەرۋدىڭ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ 2017 جىلى - 30 %،  2020 جىلى - 50 %;

°      مەكتەپتەر مەن تجكب ءۇشىن اشىق قولجەتىمدىلىكتەگى ەلەكتروندىق كونتەنتتىڭ كولەمى 2017 جىلى - 60 %، 2020 جىلى - 90 %;

°      عىلىمي جانە عىلىمي-تەحنيكالىق ەلەكتروندىق مەرزىمدى باسىلىمداردىڭ سانى 2017 جىلى - 2, 2020 جىلى — 4.

قازىرگى ۋاقىتتا جوعارىدا اتالعان كورسەتكىشتەرگە جەتۋ ماقساتىندا جاسالىپ جاتىرعان اۋقىمدى ءىس-شارالار بارىسىندا شەشىلۋى ءتيىس كوپتەگەن ماسەلەلەردىڭ بار ەكەنى دە بەلگىلى بولىپ جاتىر، سولاردىڭ ءبىرى –ساپالى ەلەكتروندىق ءبىلىم بەرۋ رەسۋرستارىمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى.

  بۇل باعىتتاعى العاشقى ناتيجەلەردىڭ ءبىرى رەتىندە قازاقستاندىق  «e-learning»  ەلەكتروندىق وقىتۋ جۇيەسىن ايتۋعا بولادى [2]. بۇل ءبىلىم پورتالىنىڭ مالىمەتتەرىنە قاراعاندا، ونىڭ «ە-كىتاپحانا» دەپ اتالاتىن بولىمىندە 7 511 جۋىق تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارى جيناقتالعان جانە دە ونىڭ ءبىراز بولىگى 75 % (جۋىعى) جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەرگە ارنالعان. قازاقستاندىق تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارىن قالىپتاستىرۋدا قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ سالاسىنداعى وپەراتورى ۇلتتىق اقپاراتتاندىرۋ ورتالىعىندا جۇرگىزىلىپ جاتىرعان جۇمىستاردىڭ ءبىرشاما ناتيجەلەر بەرە باستاعانىن ايتىپ كەتۋگە بولادى [3].

تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارىن قالىپتاستىرۋ- ەلەكتروندىق وقىتۋ جۇيەسىندە ەڭ ماڭىزدى ورىن الاتىن جانە جان-جاقتى، جۇيەلى قاراستىرۋدى قاجەت ەتەتىن ماسەلە ەكەنى دە بەلگىلى بولىپ وتىر. وسىعان بايلانىستى، تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارىن قالىپتاستىرۋعا قاتىستى  ماسەلەلەردى جۇيەلەپ بىرنەشە باعىتتا قاراستىرۋ قاجەتتىلىگى تۋىندايدى، مىسالى:

°      قۇقىقتىق قامسىزداندىرۋ ماسەلەلەرى;

°      تەحنولوگيالىق قامسىزداندىرۋ ماسەلەلەرى;

°      مازمۇندىق قامسىزداندىرۋ ماسەلەلەرى;

°      ادىستەمەلىك قامسىزداندىرۋ ماسەلەلەرى;

°      كادرلىق قامسىزداندىرۋ ماسەلەلەرى.

ءبىر ايتا كەتەرلىگى، بۇل ماسەلەلەردى شەشۋمەن سول اتالعان سالالاردىڭ وكىلدەرى اينالىسقاندا عانا جاقسى ناتيجەلەرگە جەتۋگە بولادى.

تاعى ءبىر نازار اۋدارىلاتىن نارسە، تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارىن قولداناتىن اۋديتوريانىڭ: مۇعالىمدەردىڭ، وقۋشىلاردىڭ، اتا-انالاردىڭ، باسقارۋشى- ۇيلەستىرۋشى ورگانداردىڭ، عىلىمي-پەداگوگيكالىق سالا وكىلدەرىنىڭ تالاپ-تىلەكتەرى، جالپى  قوعامدىق پىكىر ۇنەمى زەرتتەلىپ، قاجەت بولعان جاعدايلاردا ەسكەرىلىپ وتىرۋى قاجەت. مۇنداي جان-جاقتى بايلانىستىڭ تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارىن جەتىلدىرىپ وتىرۋدا تيگىزەتىن پايداسى زور بولماق.

قازىرگى جاعدايداعى ءبىر عانا ەلەكتروندىق وقۋلىقتار تۇرىندەگى رەسۋرستار  تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارىنا دەگەن قاجەتتىلىكتى قامتاماسىز ەتە المايدى، ياعني تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارىنىڭ باسقا دا تۇرلەرىن دامىتۋعا باسا نازار اۋدارىلۋى قاجەت.

تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارىنىڭ مازمۇنى تۋرالى ماسەلە دە جان-جاقتى قاراستىرۋدى قاجەت ەتەدى. جالپى وقىتۋ پروتسەسىندە تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارىن قولدانۋداعى باستى ماقساتتىڭ ءبىرى - ءبىلىم مازمۇنىنىڭ جاڭارىپ، زامان تالابىنا سايكەس جاڭالىقتارمەن، وزگەرىستەرمەن تولىعىپ وتىرۋىن قولداۋ.  اقپاراتتىق تەحنولوگيالار زامانىنداعى  تسيفرلىق ءبىلىم رەسۋرستارىنىڭ قىزمەتى وقۋلىقتا كەلتىرىلگەن ماتەريالداردى  تسيفرلىق تۇردە قايتالاۋمەن عانا شەكتەلمەيدى، ول مازمۇنى جاعىنان دا جاڭا، وزگەشە بولعاندا عانا ءوز قولدانۋشىلارىن قىزىقتىرىپ، ءوز ماعىناسىندا قىزمەت اتقارا الادى.

پايدالانىلعان ەلەكتروندىق رەسۋرستار:

1. «اقپاراتتى قازاقستان - 2020» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى. قر پرەزيدەنتىنىڭ 2013 جىلعى 8 قاڭتارداعى № 464 جارلىعى  (http://egov.kz)
2.  «e-learning»  ەلەكتروندىق وقىتۋ جۇيەسى ( http://e.edu.kz)
3. «ۇلتتىق اقپاراتتاندىرۋ ورتالىعى» اق- نىڭ سايتى (http://nci.kz)

مۋكاشەۆا م. ۋ.پ.ع.ك.، دوتسەنت

Abai.kz