اقپاننىڭ 11-كۇنى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى التىنبەك سارسەنبايۇلىنىڭ كىسى قولىنان قازا تاپقانىنا 10 جىل تولدى. وسىعان وراي، زيالىلار، ساياساتتانۋشىلار، قوعام قايراتكەرلەرى، مارقۇمنىڭ وتباسى، تۋعان-تۋىسى، جورا-جولداستارى جينالىپ، ارنايى دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزگەن ەدى. تومەن سول دوڭگەلەك ۇستەلدە جاسالعان بايانداما، سويلەنگەن سوزدەردىڭ قورتىندىسىندا قابىلدانعان قاراردى وزگەرىسسىز بەرىپ وتىرمىز.

Abai.kz

قازاقستاننىڭ كورنەكتى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى

التىنبەك سارسەنبايۇلىن ەسكە تۇسىرۋگە ارنالعان،

دوڭگەلەك ۇستەلگە قاتىسقان جۇرتشىلىق جيىنىنىڭ

قارارى

ءبىز، وسى جيىنعا قاتىسۋشىلار، باياندامالار مەن ءسوز العانداردىڭ پىكىرلەرىن تىڭداي جانە تالقىلاي كەلىپ، بىلاي دەپ ەسەپتەيمىز:

التىنبەك سارسەنبايۇلى مەن ونىڭ كومەكشىلەرى باۋىرجان بايبوسىن، ۆاسيلي جۋراۆلەۆ ساياسي تاپسىرىستىڭ قۇربانى بولدى.

التىنبەك سارسەنبايۇلى - حالقىمىزدىڭ ەڭ جارقىن وكىلدەرىنىڭ ءبىرى، ول  بيلىكتى جەكە قولعا العان قازىرگى رەجىمگە تاباندى دا دايەكتى ۇستانىمىن قارسى قويدى. ونىڭ بەلسەندى قوعامدىق قىزمەتى، بيلىككە ايبارلى وپپونەنت بولۋى، ەلدەگى جونسىزدىكتەر ءۇشىن باسقارۋشىلاردى ورىندى جانە وتكىر سىناۋى بۇل قىلمىستىڭ ساياسي سەبەپ- سالدارى بولعاندىعىنا كۇمان تۋعىزبايدى. ونى قازاعا ۇشىراتۋ جاعدايلارى، سونداي -  اق قاندايدا ءبىر تۇرمىستىق، جەكە باستىق، قارجىلىق سەبەپتەرىنىڭ ورىن الماعاندىعى مۇنى ودان ءارى دالەلدەي تۇسەدى.  

ەلدەگى جاعدايدى تۇراقسىزداندىرۋعا، قوعامدا ۇرەي تۋعىزۋعا، دەموكراتيالىق كۇشتەردىڭ وكىلدەرىن قورقىتۋعا ارەكەتتەنگەن تاپسىرىس بەرۋشىلەر مەن ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ماقساتى جانە وسى قىلمىسقا بىرقاتار جوعارى لاۋازىمدى شەنەۋنىكتەر مەن ۇقك، ءىىم قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاتىسىنىڭ بولۋى بۇل اكتىنىڭ ساياسي تەرروريزم ەكەندىگىن ايعاقتايدى.

ساياسي جۇيەدەگى، ونىڭ ىشىندە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنداعى بەلەڭ العان جەمقورلىق پەن قىلمىسكەرلىك، جاۋاپسىزدىق پەن جازاعا تارتىلماۋشىلىق وپپوزيتسيا كوشباسشىلارىنىڭ ءبىرىن ۇرلاپ اكەتىپ، ءومىرىن قيعان وقيعاعا ۇرىندىردى. وسىنداي اسا اۋىر قىلمىستى جاساۋدا ارنايى قىزمەت وكىلدەرىنىڭ، ىشكى ىستەر قىزمەتكەرلەرىنىڭ باستى رول اتقارۋى ەلىمىزدەگى كۇشتىك قۇرىلىمدار مەن ارنايى قىزمەت ورىندارىن ءتۇپ-تامىرىمەن رەفورمالاۋدى جانە توتاليتاريزمگە قارسى شەشۋشى شارالاردى قابىلداۋ مەن قولعا الۋدى قاجەت ەتەدى. ءىستى قاراعان جىلدارداعى تولىپ جاتقان سوت ماجىلىستەرىنىڭ وتۋىنە جانە بارلىق ساتىلارداعى سوتتاردىڭ شىعارعان ۇكىمدەرىنە جاسالعان تالداۋ بىزدەگى سوت جۇيەسىنىڭ تۇتاسىمەن جوعارعى بيلىككە تاۋەلدى ەكەندىگىن، زاڭ تالاپتارىن ساقتاي بەرمەيتىندىگىن كورسەتتى.

ارادا 10 جىل ۋاقىت ءوتتى، الايدا شىن مانىندەگى تاپسىرىس بەرۋشىلەر مەن ۇيىمداستىرۋشىلار جانە تاسادا قالعان قىلمىسكەرلەر  انىقتالمادى. قىلمىستىق ءىستى بۇرمالاعان كىنالىلەر جازالانبادى. قازاقستان حالقى جاڭادان اشىلعان جاعدايلارعا بايلانىستى دەپ 2014 جىلعى قاڭتاردا، قاسكەلەڭ قالاسىندا وتكەن سوت وتىرىستارىندا كەلتىرىلگەن دەرەكتەردىڭ اقيقاتتىعىن ناقتىلاۋدى نەمەسە ولاردى تەرىسكە شىعارۋدى كۇتىپ وتىر. قىلمىستىق زەرتتەۋدى قايتا جۇرگىزۋدى سەبەپ ىزدەپ سوزبالاۋدى ءبىز قىلمىستى جاسىرۋ ارەكەتى دەپ باعالايمىز جانە ولاي ەتۋ جاسالعان جاۋىزدىققا ەل باسشىسىنىڭ قاتىسى جوقتىعىنا كۇمان تۋعىزاتىنىن اشىق ايتامىز.                             

قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ءىس-ارەكەتىنە قوعامدىق باقىلاۋدى ءتيىمدى جۇرگىزۋدىڭ اسا ماڭىزدى كەپىلى – ءسوز بوستاندىعىن قامتاماسىز ەتۋ جانە بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا ەشقانداي قىسىم جاساماۋ.

وسىعان بايلانىستى ءاربىر ازاماتتىڭ ءوز پىكىرىن ەركىن بىلدىرۋگە جانە ءسوز بوستاندىعىنا دەگەن كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىنىڭ كەپىلدىگىن ساقتاۋى ءۇشىن،  ازاماتتىق جانە ساياسي قۇقىقتاردى قورعاۋ تۋرالى قازاقستان قۋاتتاپ، قول قويعان حالىقارالىق پاكتىدە  جانە وزگە دە قۇجاتتاردا تۇجىرىمدالعان حالىقارالىق تالاپتارعا سايكەس ارەكەت ەتۋى ءۇشىن ءبىز بۇگىنگى بيلىكتەن مىنالاردى تالاپ ەتەمىز:

– وزدەرىنىڭ پىكىرىن ەركىن جانە اشىق بىلدىرگەنى ءۇشىن تۇتقىندالىپ، سوتتالعان جۋرناليستەر مەن ازاماتتىق بەلسەندىلەردى تۇرمەدەن بوساتۋدى;

– جۋرناليستەرگە جاسالعان ءاربىر شابۋىلدى، قاتەردى، قىسىمدى مەيلىنشە تىڭعىلىقتى جانە مۇقيات تەكسەرۋدى;

– ماجبۇرلەپ جابىلعان «اسساندي تايمس»، «ادام بول»، «پراۆديۆايا گازەتا» گازەتتەرى مەن «ادام» جۋرنالى جونىندەگى سوت شەشىمدەرىن قايتا قاراۋدى;

– ينتەرنەت-رەسۋرستاعى ءاربىر زاڭسىز بۇعاتتاۋلاردى مۇقيات زەرتتەۋدى;

– ازاماتتاردىڭ ءسوز بوستاندىعى مەن ءوز پىكىرلەرىن ەركىن ءبىلدىرۋى جونىندەگى زاڭنامالاردى حالىقارالىق دەموكراتيالىق ۇستانىمدارعا سايكەستەندىرۋدى;

– قاساقانا جالعان اقپارات تاراتقانى، جالا جاپقانى جانە قورلاعانى ءۇشىن قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋدى دوعارۋدى;

–       پىكىرىن جانە كوزقاراسىن ەركىن بىلدىرۋدەگى اسىرا سىلتەۋشىلىك ولشەمدەرى مەن زاڭسىز ءىس- ارەكەتتەردى ناسيحاتتاۋدىڭ ارا جىگىن ءجىتى انىقتاۋدى;

– ازاماتتىق جانە  ساياسي قۇقىقتار تۋرالى حالىقارالىق پاكتىلەردىڭ  ولشەمدەرىنە، سونداي-اق بۇۇ –نىڭ ادام قۇقىعىن قورعاۋ جونىندەگى كەڭەسى مەن كوميتەتىنىڭ نۇسقاۋلارىنا سايكەس كەلەتىن ء«سوز بوستاندىعى، اقپارات جانە پىكىر تاراتۋ ەركىندىگى تۋرالى» جاڭا زاڭ جوباسىن جاساۋدى جانە ونى قابىلداۋدى;

– ء وز پىكىرىن ەركىن ءبىلدىرۋ جانە ويىن اشىق  ايتۋ قۇقىعى  ماسەلەسى بويىنشا قازاقستانعا بۇۇ-نىڭ ارنايى بايانداماشىسىن شاقىرۋدى.

ادامگەرشىلىك جانە ىزگىلىك يدەيالارىنا  سۇيەنە وتىرىپ، ءبىز التىنبەك سارسەنبايۇلىنىڭ ەسىمىن:

– الماتى وبلىسى رايىمبەك اۋدانىنداعى سارىجاز اۋىلىنداعى ءوزى وقىعان ورتا مەكتەپكە،

–  الماتى قالاسىنىڭ ورتالىق كوشەلەرىنىڭ بىرىنە بەرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىز.

ءبىز ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى ءۇشىن دابىل قاعامىز!

ءدال قازىر  قازاقستاندىق قوعام مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ تۇتاستاي جۇيەسىن جايلاعان ءتۇرلى زاڭسىزدىقتار مەن سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ اششى ازابىن تارتۋدا. ناقتىلى ىستەردىڭ ورنىنا  مىنبەرلەردەن تەك كوپىرمە سوزدەر مەن جەلقۋىق ۋادەلەردى عانا ەستيمىز. جۇرتشىلىقتىڭ ساناسىنا سول باياعى قۇلدىق پيعىل، بۇگەجەك مىنەز قايتا ءسىڭىرىلىپ جاتىر. كىناسى جوقتاردى جالعان ايىپتارمەن سوتتايدى، ەلدە وي ەركىندىگى مەن ءسوز بوستاندىعى تۇنشىقتىرىلادى.  حالىق بيلىكتىڭ بارلىق تارماقتارىنا  دەگەن سەنىمىن  جوعالتقان. مۇنىڭ ءبارى – اۆتوريتارلىق بيلەپ-توستەۋدىڭ، بۇكىل بيلىك تىزگىنىن ءبىر ادامنىڭ قولىنا شوعىرلاندىرۋدىڭ كەسىرى.

ۇلتتىق قاسىرەتتىڭ 10 جىلدىعىنا بايلانىستى وتكىزىلگەن دوڭگەلەك ستول باسىنداعى جيىنعا قاتىسقان قوعام قايراتكەرلەرى، ساياساتكەرلەر، زيالى قاۋىم مەن ازاماتتىق قوعام وكىلدەرى، قۇقىق قورعاۋشىلار  ءدال قازىرگى كەزدە قوعامدىق ءومىردى دەموكراتيالاندىرۋدىڭ، ساياسي جۇيەنى ليبەرالداندىرۋدىڭ، شىنايى ەكونوميكالىق وزگەرىستەر جاساۋدىڭ  اسا قاجەت ەكەندىگىن مالىمدەيدى. ويتكەنى، ەلىمىز وسىنداي ىستەردى قولعا العاندا عانا جانە وسى ىستەردى جۇزەگە اسىرعاندا عانا گۇلدەنەدى، ازاماتتارىنىڭ جاعدايى شىنايى جاقسارادى.

قارار الماتى قالاسىندا 2016 جىلى 11 اقپاندا وتكەن جۇرتشىلىق جيىنىندا قابىلداندى.