ءامىرجان قوسانوۆ. «ءتىل ماسەلەسىندە تۇراقتىلىق كەرەك-اق!»
ىلعي دا «قازاقپەن قازاق قازاقشا سويلەسسىن!» دەپ، بارشا قازاقتىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن ءسوز ايتىپ، ءتىلىمىزدىڭ شىنايى جاناشىرى بوپ جۇرگەن ەلباسىنىڭ «ورىسشا ساۋال قويعاندارعا قازاقشا جاۋاپ بەرگەندەر جۇمىستان قۋىلسىن» دەۋى، ارينە، مۇلدەم كۇتپەگەن جاعداي بولدى.
زاڭ جۇزىندە مەملەكەتتىك بولعانىمەن، ءىس جۇزىندە سول مارتەبەنىڭ ماڭايىنا جولاي الماي، ءوز وتانىندا بەيشارا كۇي كەشىپ جۇرگەن انا تىلىمىزگە بۇل اۋىر سوققى بولدى دەپ ەسەپتەيمىن. نە بولسا دا تىلدىك احۋالعا قاتىستى مۇنداي پىكىر پرەزيدەنتتىڭ اۋزىنان ءدال وسىنداي تۇردە شىقپاۋى كەرەك ەدى.
الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى قىزۋ تالقىلاۋلارعا قاراساق، ەلباسىنىڭ الگى سوزىنە قاتىستى ءبىرشاما سىن پىكىر ايتىلىپ جاتىر. ونىڭ ءوزى پرەزيدەنتتىڭ بەدەلىنە بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە نۇقسان كەلتىرىپ جاتقانى راس.
ارينە، قازاقتان باسقا دا ۇلت دياسپورالارى ءومىر سۇرەتىن قازاقستاندا ەل باسقارىپ وتىرعان ساياساتكەر رەتىندە ەلباسى وزگە تىلدەردىڭ دە تاعدىرىنا الاڭداۋشىلىق بىلدىرە الادى. بىراق ول الاڭداۋشىلىق مەملەكەتتىك ءتىلدى، ونى ءومىردىڭ بارلىق سالاسىنا ەنگىزگىسى كەلەتىن ادامداردىڭ مۇددەسى مەن نيەتىن تارك ەتۋ ارقىلى جۇزەگە اسپاۋى ءتيىس دەپ ويلايمىن.
وسىلاي ايتىپ قالعان ەكەن، ولاي بولسا پرەزيدەنت «قازاقشا ساۋال قويعاندارعا ورىسشا جاۋاپ بەرگەندەر دە جۇمىستان قۋىلسىن!» دەپ تارازىنىڭ ەكى باسىن تەڭەستىرۋى كەرەك ەدى.
كەيبىر ساراپشىلار پرەزيدەنتتىڭ وسىلايشا سويلەۋىن «رەسەي الدىنداعى كەزەكتى ساياسي مانەۆر» دەگەن سىڭايدا پىكىر ايتۋدا. بىراق مانەۆردىڭ دە مانەۆرى بولادى عوي.
ءوز باسىم مۇنداي ەكسپرومتتىڭ ءبىر ادامي ءارى بيۋروكراتيالىق سەبەبى بار دەپ ويلايمىن. ونىڭ ءمانىسى مىنادا: بۇگىندە پرەزيدەنتتىڭ جاقىن ماڭايىنا نەگىزىنەن ورىس ءتىلدى ادامدار جينالعان. كۇندەلىكتى ولار ەلباسىنىڭ قۇلاعىنا: «ورىس ءتىلىن تۇقىرتىپ جاتىر، ەلدە قانشاما ورىستىلدىلەر بار، ولار ءسىزدىڭ ەلەكتوراتىڭىز عوي! ونىڭ ۇستىنە كرەملگە دا جاقپاي قالامىز!» دەپ قۇيىپ جاتسا، نە سۇرايسىز؟! «ۇرا بەرسە، قۇداي دا ولەدى» دەمەي مە اتام قازاق؟
قازاق ءتىلدى قوعامنىڭ، ۇلتشىل قايراتكەرلەردىڭ، اسىرەسە، قازاق ءتىلدى باق-تىڭ نە ايتىپ جۇرگەنىن كۇندەلىكتى ەستىپ جۇرگەن بولسا، پرەزيدەنت ءدال وسىلاي سويلەمەس ەدى! ورىستىلدىلەردىڭ كوڭىلىن باسقاشا، بۇدان باسقا جولمەن اۋلار ەدى.
وكىنىشتىسى سول: ەندى ىشتەي قازاق ءتىلىنىڭ قولدانۋ اياسىنىڭ كەڭەيۋىنە قارسى بولىپ كەلە جاتقان نەبىر شەنەۋنىكتەر ەلباسىنىڭ وسى ءسوزىن جەلەۋ ەتىپ، تىلىمىزگە وبال جاسايتىن بولدى!
قالىپتاسقان جاعدايدان لايىقتى شىعۋدىڭ ەكى جولى بار دەپ ويلايمىن.
بىرنشىدەن، ەندىگى ءبىر سوزىندە پرەزيدەنت وسى ءسوزىن تارقاتىپ، بارشاعا ءتۇسىندىرىپ، قازاق تىلىنە ەندى ەشكىم كەدەرگى جاساي المايتىنداي ناقتى پىكىر ايتۋى ءتيىس.
ەكىنشى جول بۇدان قيىنداۋ. ول – ەلباسىنىڭ ماڭىنا قازاق ءتىلىن ءوز انا ءتىلى سانايتىن، ونى تۇسىنەتىن، قازاقىلىعى تابيعي ءارى بىلىكتى، قوعامداعى ۇلتتىق پروبلەمالار جونىندە اشىق ايتا الاتىن تۇلعالاردى توپتاستىرۋ كەرەك. سولاردىڭ سوزدەرىن كۇندە ەستىپ جاتسا، بالكىم، پرەزيدەنت مۇنداي ەكىۇداي دا ءدۇدامال ەكسپرومتقا، ءدال وسىنداي قاتتى سوزدەرگە بارا قويماس. «كورولدى ونىڭ اينالاسى جاسايدى» دەگەن ءسوزدى ءالى دە ەشكىم جوققا شىعارا قويعان جوق!
ەڭ باستىسى – بۇل ءسوز ءتىل ماسەلەسى بويىنشا ءبىرشاما كونسەنسۋسقا كەپ قالعان، قازاق تا، ورىس تا ءبىرىن-ءبىرى ۇعىنىپ، ءبىر-بىرىنە تۇسىنىستىكپەن قاراعان قازاقستاندا قازاق ءتىلى تۋرالى اڭگىمەنى تاعى دا ءبىر قوزدىرىپ جىبەردى. ونىڭ ءوزى نەبىر كۇتپەگەن ساياسي سالدارعا اكەپ سوقتىرۋى ابدەن مۇمكىن...
Abai.kz
