ماسكۇنەمدىككە باستايتىن ارەكەتتەر
ەشكىم ماسكۇنەمدىككە شالدىعۋدى مۇرات تۇتپايدى. بىراق ۇرتتاپ-تاتىپ ءجۇرىپ تە ماسكۇنەمگە اينالىپ كەتۋىڭىز مۇمكىن. ء«سال-ءپال دوس جاراندار جينالعاندا ىشەتىنىم بار» دەپ اقتالاسىز با؟ ونداي ۇرتتاپ-تاتۋدىڭ دا سالدارى بولاتىنىن ەستە ساقتاعان ءجون.
اتام قازاق ءاۋ باستا ىشىمدىككە جاقىندىعى جوق ەدى. اۋمالى-توكپەلى زامان وعان دا ۇيرەتپەي قويمادى. مىنە، سودان بەرى اتى جامان «سۋسىن» جاقىن دوسىمىز، الدە سىرلاسىمىز دەيمىز بە؟ نە دەسەك تە، جانىمىزدان تابىلاتىنى وتىرىك ەمەس. بۇل جايىندا جازىلىپ تا، تەلەديداردان ايتىلىپ تا جاتادى. بىراق ناتيجە جوقتىڭ قاسى. بىلمەيمىن، بۇنىڭ جامان ءارى كەرى جاعىمسىز جاقتارىن بىلە تۇرا ءىشۋ- ول ءبىز ءۇشىن كۇنا دەپ سانايمىن. سەبەبى ونىڭ ارتى جاقسىلىققا اپارمايتىنى بارىمىزگە بەلگىلى.
پسيحولوگيالىق جاعىنان قانداي اسەرى بار دەگەنگە، ءبىرىنشى كەزەكتە وي-سانا باسەڭدەيدى. سونىمەن قاتار، كورۋ جانە ەستۋ مۇشەلەرى ناشارلايدى. كوز الدىنا بەينەلەر، ەلەستەر پايدا بولادى. ەستە ساقتاۋ قابىلەتى تومەندەيدى.
اراق دەنەگە تۇسكەننەن كەيىن باۋىرداعى فەرمەنت ءبولۋشى جۇمىسىن توقتاتىپ، ەتونول ءبولىنىپ اعزانى زاقىمداپ، ۋلانۋ رەاكتسياسىنا ۇشىرايدى. ال بۇنىڭ پسيحولوگيالىق اسەرى – ادامنىڭ ۇيقى بەزى بۇزىلادى. سونىمەن قاتار جامان تۇستەر كورىپ، ايعالاپ، ىڭىرسىپ دەم الۋعا مۇمكىندىك بولمايدى. بەينە ءبىر جاماندىق بولاتىنداي سەزىنەدى.
وسى ىشىمدىككە سالىنعان ادامدار جايىندا بىرنەشە تۇرگە جانە توپقا ءبولىپ، زەرتتەگەن عالىمداردىڭ مىسالىنا توقتالىپ كەتسەم. ماسكۇنەمدەردى مىناداي تۇرلەرىمەن انىقتايمىز:
- سوزىلمالى ماسكۇنەمدىك. ول ءداستۇرلى اۋرۋ، كۇندەلىكتى ۇلكەن
كولەمدە نە بولماسا كىشى كولەمدە مىندەتتى تۇردە ىشەتىن ادامدار. سوزىلمالى ماسكۇنەمدىكتە ادام ىشىمدىكسىز ءوزىن ەلەستەتە المايدى جانە اينالاسىنداعى جاقىن تۋعان- تۋىستارى دا بۇل جايىندا بىلەدى. بۇنداي ادام ءوزىنىڭ قاتەسىن ەشقاشان مويىندامايدى، سونىمەن قاتار ارقاشاندا ىشۋگە سىلتاۋ تابادى.
- سالىنىپ ىشەتىن ماسكۇنەمدىك.ماسكۇنەمدىكتىڭ بۇل ءتۇرى كەڭىنەن
تارالعان اۋرۋ. بۇنداي اۋرۋمەن كوبىنەسە كۇزەلىسكە، ۋايىمعا، وتباسىلىق ماسەلەلەرگە، جۇمىس بارىسىندا تۋىنداعان ماسەلەلەرگە شەشىمىن تاپپاي ىشىمدىككە سالىنىپ كەتەدى. بۇدان شىعۋ ءۇشىن مەديتسينانىڭ كومەگى نەمەسە جاقىندارىنىڭ كومەگىن قاجەت ەتەدى.
- جاسىرىن ماسكۇنەمدىك. جاسىرىن ماسكۇنەمدىكتىڭ نەگىزى سالىنىپ
ىشەتىن ماسكۇنەمدىك نەمەسە سوزىلمالى ماسكۇنەمدىكتە جاتىر. سىرت كوزگە ىشىمدىكتى ىشپەيتىن ادامعا ۇقسايدى. بۇنداي اۋرۋ كوبىنەسە ايەلدەر، مانساپتاعى ادامدار جانە تانىمال ادامداردا كەڭىنەن كەزدەسەدى. ءوزىن وزگەلەردەن وزگەشە سانايتىندار ماسكۇنەمدىگىن جاسىرعىسى كەلەدى دەسە دە بولعانداي.
- سىرا ماسكۇنەمدىگى. كۇندەلىكتى ءۇش نەمەسە ءتورت شىنىدان ىشەتىن
ادامدار سىرا ماسكۇنەمدىگىنە دۋشار بولادى. بۇل تۇردەگى ادامدار ءوزىن جوعارىداعى ماسكۇنەمدىكتەردىڭ قاتارىنا جاتقىزىلمايمىن دەپ سانايدى. بىراق سولاردىڭ ءبىرى ەكەنىن بىلمەيدى.
ماسكۇنەمدىكتىڭ قاي ءتۇرىن الساق تا، ادام دەنساۋلىعىنا جانە پسيحولوگياسىنا اسەر ەتپەي قويمايدى. وسى تۇرعىدا ماسكۇنەمدىكتەردى ءۇش توپقا ءبولىپ قاراستىرادى.
الفا – بۇل توپقا وزىنە ءتان كۇندەلىكتى ىشىمدىكتىڭ جەڭىل ءتۇرىن قابىلداۋشى ادامدار. بۇنداي ادامدار تاڭعى اس الدىندا، تۇسكى اس الدىندا جانە كەشكى استا ءبىر بوكال شاراپتان ىشەتىندەر. ارقاشان كوڭىل كۇيلەرى كوتەرىڭكى ءجۇرۋ ءۇشىن. بۇنداي ادامداردا ىشكەنى جانە ىشپەگەنى بىلىنبەيدى. كوبىنەسە ەۋروپادا كەڭىنەن تاراعان.
بەتتا – بۇل ماسكۇنەمدىككە الفادان قاتتى ايىرماشىلىعى جوق. سەبەبى الفادا شاراپپەن شەكتەلسە مىندا سپيرتتىك قۇرامى كىشكەنە جوعارلاۋ. مىسالى، سىرا ماسكۇنەمدىگىنە جاتقىزساق بولادى. سونىمەن قاتار ليكەر، شاراپ جانە سيدرا شاراپتارىن جاتقىزامىز.
گامما. گامما ماسكۇنەمدىگىنىڭ سپيرتتىك مولشەرى وتە جوعارعى بولىپ كەلەدى. بۇل كەزدە ادام ءوز تەپە-تەڭدىگىن ۇستاي المايتىن دارەجەگە جەتەتىن بولادى. سونىمەن قاتار، اينالاسىندا نە بولىپ جاتقانىن سەزبەيدى. ءوز ىسىنە ءوزى جاۋاپ بەرە المايدى. بۇنداي توپتاعى ادامدار ىشىمدىككە جاقىن كەلەدى.
سونىمەن ىشىمدىككە سالىناتىن ادامداردىڭ بىرنەشە توپتار مەن تۇرلەرگە قاراستىرىپ شىقتىق. سوندا ءوزىمىزدى قاي ساناتتاعى ماسكۇنەمدىككە جاتقىزامىز؟ بۇل دەگەنىڭىز جازىلۋى وتە قيىن دەرت. ءوزىن عانا ەمەس اينالاسىنداعى جاندارعا كەسىرىن تيگىزەتىن زات. وسى ماسكۇنەمدىكتىڭ جەمىسىن جەگەن، جەتىستىككە نە بولماسا شىڭعا شىقتى دەگەندى كورمەدىم.
ادام بالاسىنىڭ تاعدىرى ءوز قولىندا، نە ىستەيمىن دەسە ءوزى بەلەدى. قالاسا تۋرا جول، قالاماسا جامان جول. ەندى ءوزىمىزدى ءبىر كوز الدىمىزعا ەلەستەتىپ، نە بولماسا ايناعا ءبىر قاراپ كورەيىكشى. مەن نە ىستەپ جاتىرمىن، كىمگە قانداي تاربيە بەرىپ جاتىرمىن، ەرتەڭگى ۇرپاعىم نە بولماق دەگەن سياقتى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەيىك. سوندا عانا شەشىمنىڭ جاۋابىن تابا الامىز.
«الاۋينفورم»