SAIGEZ.KZ قوعامدىق-ساياسي سايتى مەديا ساراپشىلار مەن جەرگىلىكتى بەلسەندى تۇرعىنداردان قۇرالعان شاعىن توپپەن بىرلەسىپ، وبلىس ورتالىقتارى  باسشىلارىنىڭ رەيتينگىسىن جاساپ كەلەدى. بۇل رەيتينگ ەكى جولمەن جاسالادى. ءبىرىنشىسى –   جابىق داۋىس بەرۋ، ياعني تاڭداۋلى ساراپشىلار ارنايى جاۋاپ بەرەدى. ەكىنشىسى – اشىق، ياعني سايتتا داۋىس بەرۋ ارقىلى جاسالادى. وسى ەكى جول ارقىلى جاسالعان قورىتىندى ناتيجە ءار ايدىڭ العاشقى اپتاسىندا جاريالانادى. رەسپۋبليكاداعى وبلىس ورتالىقتارى اكىمدەرىنىڭ رەيتينگىسى ء ۇش دارەجە بويىنشا – ۇزدىك تورتتىك،  ورتانقول بەستىك جانە اۋتسايدەرلەر توبى دەگەن اتاۋمەن جاسالادى. ارينە، رەيتينگ بولعان سوڭ وزگەرىستەر بولىپ جاتادى.

 اتالعان سايتتىڭ رەيتينگىسى  جاريالانا باستاعالى بەرى ۇزدىكتەر توبىن شىمكەنت قالاسىنىڭ اكىمى – عابيدوللا ءابدىراحىموۆ باستاپ كەلەدى. ءۇشىنشى مەگاپوليس مارتەبەسىنە ۇمتىلىپ كەلە جاتقان شىمكەنت قالاسى اكىمىنىڭ قاتارىنان ءۇش رەت سوڭىنا شاڭ ىلەستىرمەي، ءبىرىنشى ورىن الۋى قالىپتاسقان ادەتكە اينالدى.

رەيتينگتى جاساۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، سوڭعى جاريالانعان رەيتينگتە عابيدوللا ءابدىراحىموۆتىڭ العاشقى ورىندى يەلەنۋىنە شىمكەنتتە رەسپۋبليكادا تەڭدەسى جوق، قالا  حالقىنىڭ 85 پايىزىن جىلۋمەن قامتاماسىز ەتەتىن قازاندىقتىڭ ىسكە قوسىلعانى، شىمكەنت قالاسىنىڭ 2016-2020 جىلدارعا ارنالعان دامۋ تۇجىرىمداماسىنىڭ جوباسىنىڭ  تانىستىرىلۋى،«اقىلدى» قالا حالىقارالىق كونگرەسس-كورمەسى اياسىندا بارسەلونا مەرىنىڭ ورىنباسارى جەراردو پيسارەللو مەن شىمكەنت قالاسى اكىمىنىڭ ەكىجاقتى ارىپتەستىك كەزدەسۋ  وتكىزگەنى  ىقپال ەتكەن كورىنەدى. شىمكەنت قالاسىنىڭ 2016-2020 جىلدارعا ارنالعان دامۋ تۇجىرىمداماسى الماتى قالاسىنا اكىم بولىپ تاعايىندالعان باۋىرجان بايبەكتىڭ قالانى دامىتۋ جونىندەگى 5 پرينتسيپىنەن كەيىن كوزگە تۇسكەن ءىرى جوبا بولعانى باسا  ايتىلۋدا.

عابيدوللا ءابدىراحىموۆتىڭ شىمكەنت حالقىمەن ءار اۋداندا اشىق كەزدەسۋلەر وتكىزگەنى دە اكىمنىڭ تارتىمدى ءيميدجىنىڭ قالىپتاسۋىنا سەبەپ بولىپتى. شاھار باسشىسى جۋىردا ەڭبەكشى اۋدانىنا قاراستى قازىعۇرت، قاراتوبە، جۇلدىز ەلدى مەكەندەرىنىڭ تۇرعىندارىمەن كەزدەستى.

 - ەڭبەكشى اۋدانىنىڭ ەلدى مەكەندەرىندەگى باستى ماسەلە – كولىك تاسىمال قىزمەتى. قالامىزدىڭ 2020 جىلدارعا ارنالعان دامۋ تۇجىرىمداماسىندا شاھارىمىزدا كوممۋنالدىق اۆتوپارك سالۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. الداعى جىلى ءبىز قالادان شالعاي اۋدانداردا تۇراتىن ەلدى مەكەن تۇرعىندارىن تاسىمالداۋ ماسەلەسىن وڭتايلى شەشەتىن بولامىز - دەگەن ەدى شىمكەنت قالاسىنىڭ اكىمى سول كەزدەسۋدە. بۇل اۋدانداعى تۇيىتكىلدى ماسەلەنىڭ ءبىرى – حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنىڭ جوعى. وسىعان وراي قالا اكىمى وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 93 مىڭ تۇرعىننىڭ يگىلىگى ءۇشىن حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى اشىلاتىنىن ايتتى.

ەڭ ۇزدىك اكىم سانالىپ كەلە جاتقان عابيدوللا ءابدىراحىموۆتىڭ الدىندا تۇرعان ۇلكەن پروبلەمالاردىڭ ءبىرى – قالاعا كەيىن قوسىلعان اۋىلداردىڭ ينفراقۇرىلىمىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى. ءال-فارابي جانە قاراتاۋ اۋداندارىنىڭ تۇرعىندارىمەن بولعان كەزدەسۋدە قالا باسشىسى: «قالامىزعا كوپتەگەن ەلدى مەكەن سايرام اۋدانىنان قوسىلعان. سول اۋداننىڭ زاڭسىز بەرىلگەن جەرلەرىندەگى كوممۋنالدىق ماسەلە بىزگە ايتارلىقتاي جۇك بولىپ وتىر. ءتىپتى اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەرلەردىڭ ءوزىن 8 سوتتىققا ءبولىپ، حالىققا جۇيەسىز، جوباسىز تاراتقان. قازىر ءبىزدىڭ ەڭ ءبىرىنشى ماقساتىمىز –  اۋەلى وسى ەلدى مەكەندەردىڭ جول، گاز، سۋ ماسەلەسىن شەشۋ. تۇرعىنداردىڭ قولايلى ءومىر سۇرۋىنە جاعداي جاساۋ. ءبىز بيۋدجەتتىڭ جاعدايىنا قاراپ، سىزدەردىڭ ماسەلەلەرىڭىزدى جۇيەلەپ شەشەمىز. «سابىر ءتۇبى – سارى  التىن» دەگەندەي، بىرەر جىلدا جاعدايىمىز ەداۋىر رەتتەلەدى» - دەدى.

    قالالىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتتارى 2015 جىلعى شاھار بيۋدجەتىن سوڭعى رەت ناقتىلاپ، وزگەرىستەر ەنگىزدى. بيىلعى بيۋدجەتتىڭ كىرىس كوزىندە وزگەرىس جوق، تەك ۇنەمدەلگەن 100 ميلليون تەڭگە قايتا ءبولىندى. 53 ميلليون تەڭگە قالاداعى 160 قازاندىقتىڭ قۇرىلىسىن اياقتاۋعا باعىتتالسا، وزگە قاراجات بۇرىن باستالعان الەۋمەتتىك نىسانداردى اياقتاۋعا جۇمسالادى. 2015 جىلعى بيۋدجەت 83 ميلليارد تەڭگەنى قۇرادى. ال وتكەن جىلعى قالا قورجىنىنداعى قارجى – 79 ميلليارد تەڭگە بولعان. «شىمكەنت رەسپۋبليكاداعى ءۇشىنشى قالا سانالاتىندىقتان، ميلليونعا جۋىق حالقى بار شاھارعا بولىنەتىن قارجى دا بۇگىنگىدەن الدەقايدا ارتىق بولۋى ءتيىس» -دەيدى  قالا اكىمى عابيدۋللا ءابدىراحىموۆ.

  ءۇشىنشى مەگاپوليسكە اينالۋ ءۇشىن ءالى تالاي تىرلىك اتقارىلۋى كەرەك. قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا مەگاپوليس اتانۋ ءۇشىن ەڭ كەمىندە قالا تۇرعىندارى كوگىلدىر وتىنمەن، جارىقپەن، جىلۋمەن، تازا اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتىلۋى كەرەك. ازىرگە بۇل ماسەلە تولىق شەشىلمەگەن. بۇل سالاداعى ستاتيستيكا مىناداي: شىمكەنت قالاسى تۇرعىندارىنىڭ سۋ قۇبىرلارىمەن قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيى – 83,5 پايىز، ەلەكتر ەنەرگياسىمەن – 85 پايىز، تابيعي گازبەن – 64,9, ال كارىز (كاناليزاتسيا) جۇيەلەرىمەن قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيى – 44,8 پايىزدى قۇراپ وتىر.

  قالا تۇرعىندارىنىڭ تاعى ءبىر باس اۋرۋى – قوقىس تاستايتىن پوليگوندار ماسەلەسى. بۇگىندە قالادا سىيىمدىلىعى 300 مىڭ توننانى قۇرايتىن ەكى قوقىس پوليگونى بار. قالادان ايىنا 15 مىڭ توننا قوقىس شىعادى. وسى قارقىنمەن قالا ءار ەكى جىلدا الگى ەكى پوليگوندى تولتىرادى. بۇگىندە «مارتوبە» قوقىس پوليگونىنىڭ اينالاسىنداعى اعايىنعا قيىن بولدى. قالا اكىمى بۇل ماسەلەنى شەشۋدىڭ ءتيىمدى جولى رەتىندە قوقىس وڭدەيتىن زاۋىت سالۋدى ۇسىنىپ وتىر. بۇكىل الەمدە قوقىستى وڭدەۋ – وتە پايدالى بيزنەس سانالادى. وسى جوباعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىرعان ينۆەستورلار دا بار سياقتى.

  ازىرگە ءابدىراحىموۆتىڭ تاسى ورگە دومالاپ تۇر. رەيتينگ بويىنشا الدىنا جان سالماي كەلەدى. دەگەنمەن... اكىمنىڭ ەلگە بەرگەن ۋادەسى، ءسوزى مەن ءىسىنىڭ ءبىر-بىرىنە قانشالىقتى قيۋلاساتىنىن ۋاقىت كورسەتە جاتار. ءابدىراحىموۆتىڭ جۇمىسىنا ءادىل باعا بەرەتىن كەز ءالى كەلگەن جوق. سوندىقتان اكىمنىڭ قۇرعاق سوزبەن اياعىن جەرگە تيگىزبەي ماقتاي بەرۋگە اسىقپاعان ءجون سياقتى. مۇنىڭ كەرى اسەرى بارىن دا ۇمىتپايىق.

ايتقانداي ءابدىراحىموۆ كوشباسشى اتانعان رەيتينگتە ۇزدىك تورتتىكتى ورال قالاسىنىڭ اكىمى التاي كولگىنوۆ، تاراز قالاسىنىڭ اكىمى نۇرجان كالەندەروۆ، پاۆلودار قالاسىنىڭ اكىمى بولات باقاۋوۆ تۇيىندەپ تۇر. ودان كەيىن ورتاڭقول بەستىك پەن اۋتسايدەر اتانعان اكىمدەر بار. سول اۋتسايدەرلەردىڭ ءبىرى پەتروپاۆل قالاسىنىڭ اكىمى مارات تاسماعانبەتوۆ.

ۇسەن اسقاروۆ