ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسقا قاتىسقان قازاق جاۋىنگەرلەرى ەرلىكتىڭ ەرەن ۇلگىسىن كورسەتىپ، قازاقتىڭ قايسار حالىق، قاھارمان حالىق ەكەندىگىن الىستا، جات جەردە بولعان الاپات مايداندا ايگىلەپ بەردى عوي.

الايدا، «ۇلى وتان سوعىسىنىڭ» تاريحىن جازۋشىلار دا، ەر ۇلداردىڭ باتىرلىعىن دارىپتەۋگە ءتيىس قۇزىرلى ورگاندار دا شىندىقتى بۇرا تارتىپ، ادەلەتسىزدىككە، قياناتقا جول بەرىپ قويىپ، قاراپ وتىردى. مۇرتتى «كوسەمنىڭ» ءوزى قاداعالاپ جازعىزعان سوعىس تاريحى ءسويتىپ وتىرىكپەن جالعاسا بەردى. قانشاما داڭقتى ازامات الگى وتىرىكتىڭ شىرماۋىندا ءجۇرىپ ءفاني جالعاننان ءوتتى؟.. سولاردىڭ ءبىرى – بەرليندە، رەيحستاگتىڭ ماڭدايىنا جەڭىس تۋىن تىككەن وعىلان راقىمجان قوشقارباەۆ ەدى. بىراق، قازاقتىڭ قوشقار ۇلى قوشقارباەۆتىڭ ەرلىگى مۇرتتى «كوسەم» تاراپىنان مويىندالمادى. ورىستىڭ سارىالا شەندى اسكەري باسشىلارىنىڭ تاراپىنان دا كوزگە ىلىنبەدى. ءسويتىپ، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستى تامامداعان كانتاريا مەن بۋلاتوۆ بولىپ شىقتى.

(سۋرەتتە سولدان وڭعا قاراي: كىشى سەرجانت م. كانتاريا، سەرجانت م. ەگەروۆ، لەيتەنانت ر. قوشقارباەۆ، كاپيتان س. نەۋستوروەۆ).

ەل اۋزىنداعى اڭگىمە ەرىككەننەن تۋمايدى. ول اڭگىمەدە قاندايدا ءبىر شىندىق بار.  جەڭىستىڭ پالەنباي جىلدىق مەرەيتويىن ماسكەۋدەگى قىزىل الاڭدا دۇنيەنى دۇرلىكتىرىپ وتكىزەتىن كەزەكتى ءبىر شەرۋگە راقىمجان اعا دا قاتىسىپتى دەيدى ەل ءىشى. اعامىز قىزىل الاڭداعا شەرۋگە كەلسە، باياعى جەڭىس بايراعىن قولىنا ۇستاپ ءشانتيىپ كانتاريا تۇرعان كورىنەدى. مىنا قورلىققا توزە الماعان باتىر كانتاريانىڭ قولىنان بايراقتى جۇلىپ الىپ:

-          سەن بۇل تۋدى قولىڭا الۋ بىلاي تۇرسىن، مىنا شەرۋگە قاتىسۋعا قاقىلى ەمەسسىڭ. قاتىسقاننىڭ وزىندە سەنىڭ ورنىڭ شەرۋدىڭ سوڭى، - دەپتى گۇرىلدەپ.

الگى شەرۋدە جەڭىس تۋىن قوشقارباەۆ الىپ ءجۇردى مە، جوق پا، بەلگىسىز، ايتكەنمەندە اڭگىمەنىڭ جالپى نوبايى – وسى. ەندى سول قوشقارباەۆقا ورىستىڭ «سۆەچا پامياتي» قوزعالىسى «رف باتىرى» اتاعىن بەرۋ كەرەك دەپ جاتىر. باق وكىلدەرىنە بۇل تۋرالى باتىردىڭ نەمەرەسى داۋرەن قوشقارباەۆ ايتىپ بەردى.

-          ولار (اتالعان قوزعالىس مۇشەلەرى.-رەد) مەنىڭ اتامدى وسىنداي اتاققا ۇسىنۋدا. ال، مەنىڭ اتاما كوزىنىڭ تىرىسىندە «سوۆەت وداعىنىڭ باتىرى» اتاعى بۇيىرماعان ەدى. «سۆەچا پامياتي» قوزعالىسىنىڭ ۇسىنىسى رف پرەزيدەنتى پۋتينگە جانە وزگە دە قۇزىرلى ورگانداردى باسقارىپ وتىرعان ادامدارعا جونەلتىلدى. قوشقارباەۆقا باتىر اتاعى بەرىلۋى كەرەك. سەبەبى، قاي ۋاقىتتا بولسا دا ادەلتتىلىك سالتانات قۇرۋى ءتيىس، ەرلىك مويىندالۋى ءتيىس. رەيحستاگقا جەڭىس تۋىن تىككەن قايداعى ءبىر كانتاريا ەمەس، راقىمجان قوشقارباەۆ پەن گريگوري بۋلاتوۆ بولاتىن. مەنىڭ اتاما ەلىمىزدە «حالىق قاھارمانى» اتاعى بەرىلدى. ءبىز اتامىزعا بەرىلگەن بۇل اتاقتى قاستەر تۇتامىز، - دەدى داۋرەن قوشقارباەۆ.

سونىمەن، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس تاريحىنا قايتا قاراپ جۇرگەن «سۆەچا پامياتي» قوزعالىسى قوشقارباەۆتى «رف باتىرى» دەپ تانۋدى قوعام تالقىسىنا سالۋدا. بۇل اتاق كرەملدەن قولداۋ تابا ما، تاپپاي ما،  ازىرگە بەلگىسىز.

Abai.kz